3 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

KULA Mensucat Fabrikası T. A. Ş. İSTANBUL ŞUBESİ: BAHÇEKAPI Yeni gelen her çesid kadın ve erkek KUMAŞLARINI GÖRÜNÜZ. 18 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU S V \ 6300 H I Telgraf ve mektub adresı: Cumhunvet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Ök San'at mükâfat; Sinekli Btddcal Mevcudu BEŞİNCİ kalma BASIMI YAF Halide Salı 3 Mart 1942 AHMED HALİD KİlfBEVİ ( Kanlı muharebelere sahne olan Cava adası ) Japon harb tMiği â^/feîoerr Cava adasına zayiatsız cıkılmıstır ? 3 koldan yapılan hareket sahası genişletilmektedir (Tclgraflar 3 üncfl sahifede) Millî Müdafaamız için 707 milyon lira konuldu Ayri€a fesbit oluıtan fevkalâde tahsisat Ankara 2 (Telefonla) Meclise verılmiş olan 1942 mali yıh bütçesinm masraf kısmını, geçen yıl bu kısma verılen tahsisatla mukayeseü olarak bildırıyorum: Büjük Mıllet Meclisi Rıypscti Cumhur Dıvanı Muhasebat Başvi'kâiet Devlet Şurası Matbuat U. Müdürlüğü İstatistik U. Müdurluğü Meteoroloji İsleri U. Müd. Divanet isleri Reisliği Maliye Vekâleti Düytınu Umumiye Gü.nrük ve İnhisarlar V. Dahiliye Vekâleti Emniyet U. Müdürlüğü Jandarma Genel K. 1941 malî yıh 3 963.684 Lıra 474,889 748,757 1.306,203 352.212 1.092,682 279 857 583,897 697.518 25,159,780 85,157,219 5,930,350 5.527,479 7,867,301 13.631.110 1942 malî yılı 3.963.684 Lıra 474 889 748 757 1.249 600 391 638 1,538,685 327,562 871.651 880 835 40,999.030 95,279.219 7 359.601 6 670 480 9.673 209 15.225,615 Harıciye Vekâleti 3,604,900 Lira Sıhha; ve İ. M. V. 11.969,424 > Adliye Vekâleti 9,519,802 » Tapu ve Kadastro U. M. 1.696,043 » Maarıf Vekâleti 19,452,261 » Nafa Vekâleti 18.666.440 > İktısad Vekâleti 3,424,691 » Münakalât Vekâleti 1,697.058 » Ticaret Vekâleti 1,591,020 » Zıraat Vekâleti 7,350,819 » Mıllî Müdafaa Vekâleti: (Kara, Deniz, Hava, Askerî Fabrikalar ve Harıta U. Müdürlüğü) Yekun 77.995.000 309.740.396 , > 3,919,149 Lira 14,569 832 12,638,536 2,025.452 27,653,734 19 369,918 3.551.925 1.953,827 1,754,020 8,951,233 Butçe bölumü Dakar ve Madagaskar asifik Okyanusu garbındaivi harbin Japonlar lehinde ve AngloSaksonlar alejhindeki gelişinıleri Fransa meselesinin tekrar nuksetmcsine sebeb oldu. Bu aralık şimali Afrikada Rommel kuvvetleri de İngiliz İmparatorluk ordusunun taarruzunu kırarak bunu geriye atmıs ve yeııiden Mısır hududuna doğru ricate icbar ederek Bingazi ile Derneyi istirdad c>lemi?ti. Bu böyle olmak için şimalî Afrikadaki Mihver kuvvetlerinin kısmen de Tunus üzerınden takviye olunmuş olacağı faraziyesi, hatta anavatan Fransız limanlarından Fransız gemilerile Mihvere yardım edilmiş olduğu iddialarına kadar ileri götürüldü. Bu meyanda Hindiçini üzerindeki Fransız Japon anlaşması da hatırlanarak Fransanm Mihver tarafına yardım ettiği ve edeceği düşüncelerile Amerika tarafmdan Fransaya yüklenildi. Haftalar var ki Vaşington Fransayı »ıkıştınyor ve yukarıki mevzular üzerinde tenvir ve temin edici izahlar ve taahhiidler istiyor, ve: Yoksa?... Piye iiâve ediyor. Evet. saklanmıyarak arık söylenijor ki, yoksa Fransaja felâketli bir istikbal mukaddcr ve mukarrer olacaktır. Fransız donanması büyük cüzütamlanndan Dönkerk'in bu yakınlarda Tulon anavatan limanına gelebilmiş olması da ortaya bir Fransız donanması kurunrugu çıkmasına sebeb olarak AngloSakgonlan Fransa üzerindeki tazjiklerini artırmağa se\ketmiştir. Bu Fransız zırhlısı mütareke sıralarında Merselkebirde İngiliz donanmasının hücumile tahrib edilen Fransız donanmasından yaralı olarak arda kalabilmis gemilerden biridir, ki anlaşılan arada geçen bir bu'uk yıllık müddet zarfında Fransızlar tarafmdan tamir edilmiştir. Merselkebir maccrası, Fransız yıkıhsı üzerine Fransız ingiliz münasebetlerinin içine girdiği yeni devrenin meş'um bir başlangıcıdır. Fransanm mütareke akdetmek ıstırarmda kalması üzerine İngiltere Fransız donanmasını ya ele geçırmek, ya tahrib etmek şıklanna karar vererek Merselkebirde demirli Fransız filosuna hücum etmiş ve orada dünkü müttefikinin donanmasını hurduhaş eylemiş olduğu gibi İskenderiye limanında İngiliz donanmasile birlikte çalışan Fransız gemilerini de teslimiyet zovunda bırakmıştı. Daha sonra General do Gol'ün hür Fransızları perdesi altında Dakar limanına da hücum edilerek oraya iltica etmiş olan natamam Richelieu zırhlısı üzerinde de tahribler vucude getirilmişti. Haklı veja haksız olduklannı düşünmeğe bile mahal gormeksızin bu hâdiselerin Fransız kalblerinde onuL ması gıiç jaralar açmış olacağını soylemeğe lüzıım bile yoktur. Müttefikter) r,= Şark cephesinde lebliği I 431*1 \ GÖRDÜKLERİM 101.995 000 > 384,035,101 > Bükreşten Hitlerin umumî karargâhına Yazan: Emekli General \ 120 mUyon lira fevkalâde tahsisat Millî Müdafaa Vekâletinin fevkalâde masrafları ayrıca fevkalâde tahsisatla temin olunacsktır. Bunun miktarı simdihk 120 milyon lira olarak tesbit edilmştir. H. Emir Erhilet Felemenk Hlndistanında bütiin müttefik knvvetlere kumanda eden General Sir Archibald Wavell Japonlar bir şehîr daha aldılar Cavada Felemenk kıt'aları çok şiddetli taarruz harbi yapıyorlar Yeni Japon ihraclarına mâni olundu vaziyet henüz karışık Bandunk 2 (a.a.) Holanda umumi karargâhının teblıği: Muttefik kuvvetlerin faaliyeti memnunıyeti mucib bir şekılde inkişaf et mektedır. Şıradiki halde tafsilât vermek imkânı yoktur. HaJc mütteflk kıt'aları heyecanla karşılamaktadır. Batavia henuz tehdid altında bulunmamakla beraher şehrın hayatî hedefleri kullanılamıya cak bir hale getirilmiştir. Adamn bazı kısımlarmda vaziyet nazik ise de müstevlilere ağır darbeler indıriîmektedır. Felemenk kıt'alan müdafaa değil taarruz harbi yapıyorlar Hulâsa Fransız mütarekesindenberi İngiltere ile Fıansanın arası şekeırenktir. Bilâhare araja Amerika girerek Fransayı AngloSaksonlar tarafmda tuttnağa, hiç ounazsa onlara alejhtar bir yolda yürümemesini temine çalışacak gibi göriuunüşse de Amerika Fransa nezdindeki nüfuzunu dostane bir mahijetle kullanacak yerde İngiliz gorüş tarzına Japonlar Cavaya yeni kuvvet tıygun, yani daha ziyade tehdidkâr ve çıkaramadılar mütehakkim bir sijaset takib ettiğinden Batavia 2 (a.a.) Cavaya yeni hiçbir AngloSaksonlarla Fransızlann arasım Japon asker çıkarma hareketi yapılmadüzeltmeğe gene imkân bulunamamıştır. (Arkası sahife 3, siitan 2 de) Bununla beraber Mareşal Peten Franfası daha ziyade akdettiği mütaıekenin çerçeveleri dahilinde kalmağa itina eden ve Fransanm selâmetini bunda bulan bir hiıkumetrir. Şu hale gore AngloSaksonlarca dünkü müttefik ve felâkete uğramış Fransaya karşı sert, husu nıetli ve tehdidkâr bir siyaset takib olunmaması en doğru olurdu sanıhr. Bu böjle olmadı ve gbrünüşe göre hâlâ da boyle olmuyor. Son günlerde Amerikanın Fransaya nota üzerine nota vererek aldığı cevablardan pek memnun kalmadığını görüjoruz. Amerika Fransadan ne istijor da gördüçü mııkabcleden memnun kalmıyor? Amerikanın Fransadan istediklerini bilmijoruz. Bazı ifadelerden simdi mütareke hükümlerinin harfiyen tatbikı istenildiği anlaşılnor. Fransanm japtığı ve mütemadiyen yapmak azminde olduğu budur. O halde nicin münasebetler hâlâ hırcm sekerrenkliğini mııhafaza pdiyor? Bİ7 ö>le sanıyorıi7 ki son günlerde adları cokça geçen Dakar ve Madagaskar, vaziyeti tenvire hizmet edecek birer ışık ucudurlar Batavia 2 (a.a.) Felemenk kıt'alan Cavada müdafaa savaşları yapmamakta, belkı ihrac hareketleri yapılan her yerde Japonlara karşı taarruza geçmiş bulunınaktadırlar. Japonlar, başka hiçbir tarafta görmedıkleri kadar şiddetli bir mukabele ile karşılandılar. Muharebenin gelişimi v > « karaya çıkarılan düşman kıt'alanriın ıiktan hakkında henüz hiç tafsilât yoktur. 27 ilkteşrin 1941 sabah erken güzel Atenepalas otelınden çıktık. İki araba, Bukreşin güzel, yeşil ve çiçekli djş caddelerinden sessiz kayarak bizi hava durağma gotürüyordu. Bıraz sonra, batı Lehistan üzerınden şimale Alman Führerinin karargâhına uçacağımız ıçin heyecanda idim. Onun için gozlerim, uzerinde kaydığımız ajoıa kadar düz ve parlak yolun iki tarafını süsliyen güzelhklere hayran bakarken fikrim uzaklarda idi. İşte Bukreşin güzel ve muntazam bir uçuş meydam; gırilecek ve çıkılacak kapıları, bekleme ve yemek yerîeri, bürolan, gişeleri, gümrük muayene kısımları ayrı ve belli bir hava durağı. Hava duraklarile demiryolu garları arasmda bir fark yoktur ve olmamak gerektir. Demirj'olu duraklarmda nrisıl kullanışlıhk ,intizam, topluluk, güzellik ve ihtişam aranırsa hava istasyonlarında da ayni şeylerın gözetılmesi iktıza eder. Sofya ve Bukreş uçuş meydanlarına iner ve buradan kalkarken, içinden geçüğııniz o guzel ve mzıbatlı hava duraklarını gördükçe, hep bizim zavalh Yeşılkdy Hava Istasyonu gözümun önüne gehr ve acınırım. Mem eketimiz Avrupa, Asya ve Afrika kıt'alarından ibaret olan eski dünyanın ortayerinde olmasına yani bu dunyanın muhtehf yerlerıni birbırine bağlıyan hava yollarının çoğunun üzerınden geçtiği topraklar teşkıl etmesıne ragTien hava nakliyatı cihetıle, her nedense, çok geri kalmışız. Berlın 2 (a.a.) Alman orduları Artık uçağımızın içindeyiz. Berlin ata başkumandanlığının tebliği: şemiliterımizin yardım subayı da BükKırımda, Donetz cephesinde ve fcmen reşe gelerek bıze katılmışü. Rumanya gölunun cenub doğusunda şiddetli mudan itibaren doğu cephesinin cenub kıs harebeler devam etmektedir. Hava kuvmını dolaşmakta bıze delâlet eden mih vetlerile işbirliği yapılarak Kerç yarımandarımız Yarbay Braun Bukreşte madasında yeniden birçok düşman hükalmış ve onun yerme Berlmdekı ata cum arabaları tahrib edilmiştir. şemihterler bürosundan bir kurmay bin Kerç boğazının cenub aâzında bir habaşı gbnderilmişti. Pek kibar ve nazik va torpilile düşrnanın 6000 tonilâtoluk bır üstsubay olan bu yeni mıhmanda bir deniz taşıtı batınlmıştır. rımız, sefir ve Bınbaşı von Hentik'le Voronetz'de tayyare motör fabrıkasıbirlikte altı kişiydık. Uçak, hep o ayni na karşı gece yapılan hava hücum'arı tip Yünkers taşıt uçağıydı. Yalmz ıçi esnasında atölyelere ve hava alanları nin tertibatı değişıkti. tesislerine tam isabetler olmuştur. DüşBükreşten saat sekız buçukta sarsmtı man doğu cephesinde 24 şubattan 1 duymadan kalkmıştık. Hava sisli oldu mart tarilıine kadar 204 hücum arağundan daima ayni olan usta uçakçı bası kaybetmiştir. mız, Transılvanya ve Karpat dağlarınCenub cephesinde buzlar dan kaçınmak içm evvelâ şimal doğuçözülüyor ya, İbraile hareket etti. Buradan BeMoskova 2 (a.a.) Cenub cephesinsarabyanın düzlüklerinden şimale yani Çernovıç ve Lemberg'e donecekti. Ha de Tımoçenkonun askerleri, 257 nci ve reket ettiğimizdenberı 2 saat kadar sis 85 inci Alman piyade tümenlerini sidtabakası içinde uçtuğumuzdan bir şeydetle hırpa^mışlardır. Bu cephede buzgöremedik. Güzel, rahat ve muvazenelı ların çözülmeğe başladığı ve son günuçağımız guya o sonsuz kalın ve sık lerde bol yağmurlar yağdığı ve sis bas(Arkası sahife 2 sütun 2 de) tığı bildırilmektedir. Fakat ilkbahar he(Arkası Sa, 3, sütun 3 te) decok şiddetli muharebeler devam ediyor •* Pasifikte elbirliği Bütün cephe yapılacak cephesi rekâtt. » \ Amerika Dö Gol'ü tanıdı Mnvakkat der^hane haline getirilen Üniversite konferans salonnnda Fen Fakttltesi talebeierl bir ders esnasında™ Cenub kesiminde buzlar çözüldü, sürekli yağmurlar başladı Universitede dün tedrisata başlandı Yangıtı tahkikatı devam ediyor Yanan fakülte binasında bu gün bir keşif yapılacak Hur Fransızlar Başkumandanı General do Gol Va^ington 2 (a.a.) Bırleşik Amerika hüfeumeti Pasıfıkteki bütün Fransız adalannda Hur Fransız hareket" otoritesini tanıtmağa karar vermiştir. Bu karar bılhassa Yeni Kaledonya ve Tahrttye de şamildir. Vaşington merkezinden radj'o ile yayılan bir metinde şöyle denmektedir: «Amerika makamlan bu adalann müdafaası isinde Hür Fransız millî ko^^esi tarafmdan kurulan makamlarla işbirliği yapmaktadır.» Vaşington. bu suretle ilk defa olarak Hür Fransızlan resmen tanımış bulunmaktadır. Yeni kaledonyada Amerika konsolosile vali arasında bu anlaşmaya dair bir mektub teati edilmiştir. Üniversitenin bütün fakülteleri yaz sömestr derslerine, dünden itibaren nor. mal saatlerde başlamislardır. Edebiyat Fakültesi, Zeyneb Haram konağı yanmadan evel Dolmabahçe Resim ve Heykel Müzesine nakledildiğinden derslere yeni binada devam edilmiştir. Fen Fakültesinin Zeyneb Hanım konağmda bulunan altı enstitünün yerleştirilmesi için Rektör Cemil Bilsel, fakülte dekanı Fahri Akçayla birlikte akşama kadar meşgul olmuştur Dekanhk merkezile Matematik Enstitüsü Astronomi Enstitüsüne, aletlerinin mühim bir kısmı talebenin büyük fedakârlığile Dün gece, saat 24 ü 31 dakika geçe, kurtulan ŞimiFizik eski yerine, Tec ay tutulmağa başlamış. saat (1) i 33 rübî ve Umumî Fizik Enstitüleri ise dakika geçe tam hüsuf vâki olmuştur. Eczacı Mektebine yerleştirilmişlerdır. Bundan sonra, ay, tedricen Arzm göl. Bu suretle tedrisata, hiç fasıla verilme gesinden kurtularak saat (4) ü (12) da. den devam etme imkânı elde edilmiş kika geçe eski halini almıştır. Bir çoi tir. Kurtulan eşya bu gün bir komis meraklılar, geç vakitlere kadar oturarai yon marifetile tasnif edilecekür. Tat ayın nasü tutuldugunu görmek istemiçbikata elverişli eşyanuı memleket da lerse de, hava bulutlu oldufundan hfthilinde bulunan kısmı tedarike çahşıla diseyi gözle takib, etmek imkânı hasıl cak, olmadığı takdirde tatbikat dersleri olmamıştır. Mühendis Mektebinde görülecektir. Almanlar muhasara altındaki kuvvetlerine tayyarelerle erzak ve mühimmat gönderiyorlar Dün gece ay tutuldu Fakat hava kapalı oliuğundan hâdise grörüîemedi Yardımsevenler kongresi Öğrendiğimize göre yanan bina 175 bin, Fen ve Edebiyat Fakültelerınin eşAnkara 2 (Telefonla) Yardımsevenyaları da 200 bin liraya sigorta edilmiş ler Cemiyeti umumi kongresi cumartesi Ankara 2 (Telefonla) İsviçre ticalerdir. giınü Çocuk Esırgeme Kurumu binasınret heyeti ile yeni ticaret anlaşmalan (Arkası Sa. 3, sütun 5 te) da toplanacaktır. müzakerelerıne bugün başlandı. İsviçre ile ticaret müzakersleri başladı Atlantikte ve Manşta harb Almanlar Şubat içinde yarım milyon tonluk 79 gemi batırdılar Berlin 2 (a.a.) Resmî tebliğ: Büyuk Brıtanya ile Birleşık Amerika iaşe ve malzeme deniz münakalâtına karşı yapılan mücadelede, Alman denizaltıları ve hava kuvvetleri şubat ayı esnasında topvekun 525.400 tonilâto tutannda 79 düşman ticaret gemisi batırmışlardır. Alman denizakı silâhları, 448,400 tonilâtoluk 66 gemi batır(Arkası sahife 3. siiton 4 te) YUNUS NADl (Arkası sahife 3, sütun 4 te) Japon piyade biıiikleıi, yeni araıide yürüyü5 halinde., Cava muharebelerinde yakın Japon t«hdidi altına giren, Felemenk Batavia gehrinden bir manzar» Uınaısıanının merfceıl