17 Şubat 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

18 inci yılsayı: 6286 u m h u r iyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adrea: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24238. İdare ve Matbaa kısnu 24299 24290 ÖMER SEYFEDDİN külliyatı 9 kitab ve tanesi İlk Düşen Ak Yüksek Ökçeler Bomba Gizli Mabet Tarih Ezelî Bir Teke: leler Kelebekler !uk İmtihanı Salı 17 Subat 1942 Ahmed Halid K Çörçilİn Hitabesi Dava ve kavga çok çetindir. Fakat simdi Rus mukavemeti, Amerikan müdahalesi ve Çin grayreti de gözönüne ahnarak istikbaii daha ziyade umud ve itminanla karşılamağa yer vardır mgapurun düsmesi İn<xil(ere için çok acı bir felâket olduğunda şüphe joktur. Bas\ekil Mihver kuvvetleıinin siddetli l>ombardımanlanna uğramakta olan Vinston Çorçil radyoda İngilu milletiMaltada Valetta askerî limanı ve kale ne ve Ingilterenin müttefiklerine bıı darbeji hakikî facia mahiyetinden hiç bir şey eksiltmeğe lüzıım gormeksizin bizzat kendisi ihbar e>lemişür. Daha ıiç dort gun önce, Japonların şehre >elcv ki kısmcn girmcleriie Singapuıun düşman eline geçmekten ibaret olan akıbeti anlaşılmıştı Fakat adakalenn müdafaacıları silâh asağı etmiyerek ınüdafaa vazifelerini ifada devam eltiler. Şehir sokaklannda ve bazı tepclerde haşin ve çetin çarpısmalar siirüp gitti. Ancak daha fazla mukavemetin imkângızlığı karşısında bundan sonra dokulecek kanların be\hudeliğini takdir eden gamizon kumandanı e^elki gece teslim olmak şıkkını İhliyar etraek ıstırarında kaldı, ve işte bunun üzerinedir ki B.ışvekil radyo basına geçerek hakikati olduğu gibi ifade eden, bununla beraher dovüsken mizacınm biitiin azim ve iradesini bir kere daha tekrar edeıek onlan dinleyicilerine de asılamayı amac Ankara 16 (Telefonla) Maarif Cetutan nzun hitabesini irad etti. miyetinde yapılan yolsuzluktan dolayı Vinston Çorçil bu nutkunun sonlarıeski Urfa meb'usu Refeı Ülgenle yeğeni na doğru kimlere hitab ettiğini b'rer biZeki Ülgenin muhakemesıne bugun rer saydı: İngilterede bulunan İngilizdevam edıldı. Muhakeme safhalarını taIere, biitiin İngiliz âlemioe, İngilterenin kıb etmek ıstıyenlerin fazlahğı dolayısile Hindistandaki, Birmanyadaki sadık dostduruşmar.m ağırceza mahkemesi salo lanna, Rusyadaki mütlefiklere ve Birrıunda yapılması muvafık goru.muştu. leşik Amerikadaki yeğenlere. Ve dcrhal Maamafıh ağırceza mahkemesi salonu faciayı ele alarak şoyle devam etti: dahı, duruşmayı dinlemeğe gelen halkla « Hepinize, mühim neticeler verehıncahınc dolmuştu. oek olan bu vahira askeri hezimetin Suçlu sanılanlarla Refet Ulgenin avutesiri altında hitab ediyorum. Bu bir katı Fehmi Kural mahkemede hazır buİngiliz ve imparatorluk hezimetidir. Sinlunuyorlardı. gapur teslim oldu. biitiin Malezya >aEvvelâ iddıaname okundu. Bu iddiarımadası istilâ edildi. Orada etrafımıznamede 1938 ve 1939 yıllarında satışa da başka tehlikeler birikiyor. Şimdhe çıkarılan Maarif Cemiyeti pıyangosunkadar gerek burada. gerekse Ortasarkden ikrarr.iye çıkan ve satılmıyan biletta muvaffakıyetle karsı koyduğumuz lerı tanıdıklarına ve yakınlarına veretehlikelerin hiç biri hiç bir veçhtle azalrek. Refeı Ülgenin bunları himaye et'iği mamıştır...» \e bazı bıletlerın numaralarını tahrif suGörüyorsunuz ki Vinston Çörçil dai Amerika Bahriye Nazırı Albay Knox retıle ikramiyeler aidığı ilcri süıülmekma ayni adajndır: Biitiin 1940 senesile te ve Zeki Ülgenin de talebe taksıtleri1941 in bir kısmında ingiliz milletine Bünı Urfada bulunan ailesine gondermek yük Britanya adasının istilâ tehlikesi suretile zımmetine geçirdiği iddia edılaltında bulunduğunu sö>leyip dunnuş mektedir. olan zat. Uzakşark harbi çıkarak ilk donanma felâketlerinden sonra oradan Tutulan zabıt varakaları ve raporların daha acı haberler geleceğini açık soyokunmasından sonra istıcvab edılen Relemekte tereddüd etmemiş olan adam. fet Ülgen takdir ve talüfle geçen 30 Şimdi Singapurun düşmesi felâketini senelik bir hizmet hayatndan sonra ilk haber verirken imparatorluğun daha büdefa olarak mahkemeye çıktığını, Cemıyük tehlikelerle sarılı olduğunu gene yetın reisi bulunduğu sırada vakı olan tekrarhyan, fakat bütün bu tehlikeleri yolsuzluklarm iyi bir tahkık ve tetkıke dik bakışlı pek gbzle karşüıyarak dintâbi tutulmadığını, Maarif Cemıyetinın leyicilerini de nihayete aid iman ve kaher türlü fiil ve hareketlerinin bir ninaatinin peşinden sürüklemeğe çalışan, zamname ıle tespit edilmiş olduğunu, bu bununla beraber onlara dönerek: fıil ve hareketlerin hürmete çayan ve « Gene size hiç bir şey vadetmiyonamuslu kımselerden mürekkeb bir idarum. Beni ve hükumetimi bütün zorre heyeti tarafmdan kontrol ve muraluklara ve en acı muvaffakıyetsizlikkabe edlldiğini söyledi ve bu sözlerini lere rağmen hiç saşmıyan bir karar ve tejnd eder mahiyette Cemiyetin nizamgayretle yürüyen bir heyet olarak kanamesinden bazı maddeler okuyarak biıl ve takviye ederseniz iyi olur.. sözlerine şöyle devam etti: Vaşington 16 (a.a.) 35 bin tonluk Diyen adam. « Para almak, vermek vezneve yaUzakdoğunun biribiri üzerine yığılan Alabama zırhlısı, Albay Knoksun huzu•tırroak, hesabı açmak ve kapamak gibi felâketlerine rağmen Çorçile sıkkın rile Norfoîkta denıze İndirilecektir. Alaişlerin bcnimle hiç bir alâkası yoktur. kalble vaziyeti gene umud ve itimadla bama zırhlısı, rökor sayılabilecek bir za(Arkası sahife 3. sütun 5 te) karşılatan sebebler vardır. ve Basvekil man zarfında ve İki seneden az müdhitabesinde altı aylık zamanın olayla dette inşa edilmişür. Zırhlı 410 mılirını gözden geçirerek bu sebebleri izah metrelık dokuz topia silâhlandırılmışediyor. Bunlarm basında Anıerikanın tır. Nazarî olarak sür'atı saatte 27 milİngiliz kozuna kazanılraası hâdUesi var dir. dır. Çörçil açıkça anlatıyor ki kendisi45 bin tonluk bir zırhlının nin bütün dikkat ve gayreti uziın müdinşaatı başlıyor det hep bu maksadın elde edilmesi etNevyork 16 (a.a.) Bu gün Alabarafında toplanmıştır. Geçen ağustosta ma zırhlısının denize indirilmesınde havuku bulan Atlantik mülâkatında müs zır bulunmak üzere Portsmout'tan gelen takbel insanlığın mukadderatı için esas Bahriye Nazın Albay Knoks, Kentucky lar tesbit olunduğu zaman A İman ordu isimli 45 bin tonilâtoluk bir zııhlının lan Rusyada zaferden zafere koşuyor Norfoîkta birkaç hafta sonra inşasma ve İngiltere tekbaşma Rusjaya yardım başlanacağını söylemiştir. ediyordu. Reis Ruzvelt Ruslarm kışa Amerikada 42 milyon kişi seferber kadar mukavemet edeceklerini soylemis Vaşington 16 (a.a.) Askerlik daolmasına rağmen Amerika müşterek da ireleri memurları pazar günü, 20 ilâ 44 vanın raüdafaasına henüz katılamıyor ve yasları arasmda silâh altına alınacak Budapeste 16 (a.a.) Bardossi saat çiinkü kendi dahilî efkârı itibarile ay erkeklerin takriben dokuz milyon k şiye 12 de Meb'usan Meclisinde Naib Horrılıklar içinde yüzüyordu. baliğ olacağını ve bundan sonra gelecek tinin bir mektubunu okumuştur. Naib Nihayet Amcrikanın İngiliz kozuna iki veya üç ay zarfında 18 ilâ 20 ve 45 bu mektubda halefini seçmek hakkını kazanılmasını Japonyanın her iki An İlâ 60 yaşlarmdakilerin toplanmasına kullanmadığını ve Naiblik mevkiine gloSakson devletine sürpriz şeklindeki başlanacağını bildirmişlerdir. eetirilecek zatı tayin etmek işini Parsaldınşı temin etmiştir. Çörçil böjle bir Nüfus memurları 18 ilâ 20 ve 45 ilâ G lamentoya bıraktığını beyan etmektedir. O taarruzu asla beklemiyordu. İngilteıenin arasındaki yaşlarda takriben 15,5 milParlamento kanun mucıbmce veni Naen zayıf olduğu Dönkerk ric'ati zamanyon erkek bulunduğunu tahmın etmek ibi sekiz gün içinde seçmek mecburiyelarında ki o zaman Amerika çok raütedırler. Bu insarüar sivıl müdafaada ve tindedir. Onümüzdeki persembe günü iki YUNUS NADİ harb istihsali işlerinde çalıştınlacarlar Meclissn bir araya gelerek yeni Naibi (Arkası sahife 3, sütun 4 te) (Arkası sahife 3. sütnn 4 te) seçeceği zannedilmektedir. Nalta adası bombalar altında! Askerî Durum Denizde Karada Alman tayyareleri on saattir durmadan ateş yağdırıyor Londra; bu adanın paraşütçüler vasıtasile zaptedilmesini muhtemel görüyor Maarif Ceıtıiyetindeki suiistimal Eski Urfa meb'usu ağırcezaya gönderildi Ankara Asliye mahkemesi. suçun ağır hapsi müstelzim olduğunu bildirerek davayı kendi salâhiyeti haricinde gördü Almanların Brest limanında yatan iki muharebe kruvazörile bir ağır kruvaAnkara 16 (Radjro Gazetesi) Lon zörü, neden Almanyaya döndüler? Bundra radyosunun bu gunkü neşriyatında lar, orada ne yapabilirler? Başta İngibıldırdığiie göre, Mihver hava kuv liz gazetelerinin denizcilik mütehassısvetleri 10 saattenberi Malta adasını fa ları olmak üzere, bırçok kımseler, bu sılasız surette bombardıman etmekte muammajT halle çalışıyorlar. dirler. Bu kesif bombardımanı müteaAlman donanması başkumandam Amîkıb Malta adasına Almanların bavadan ral Reader'in bu üç gemiyi, anavatan ku\"vetler indirerek adayı işgal etmek üslerine çekmekle, Alman donanmasını, bir arada toplu bulundurmak istediğı anlaşıhyor. Eğer, amiral, bu üç sür'atli gemiye, Okyanuslarda düşman ticaret ve nakliye gemilerine karşı korsan veya kruvazör harbi yaptırmak İsteseydİ, bunları tehlikelı bir yoldan Almanyaya getirmeğe kalkışmaz; doğrudan doğruya Brest'ten enginlere açılmalarını emrederdi. O halde, hiç olmazsa şimdihk. Okyanuslarda korsan harbi yapmak şıkkını bir tarafa bırakarak diğer ihtimalleri araştırmamız lâzım gelıyor. Alman filosu Singapur neden ne yapacak? kolay düştü ? r Abidin Daveı* ][ H. Emir Erhilet \ Yazan: f Yazan: Emekli General x Singapurun teslim olmasile Atlas Okyanusundaki Alman donanmasının Manş boğazını güpegünduz geçmesi, zaman itibarile bir tesadiif eseri olsa da, hâdise olmak cihetile, bu harbin tabiî olaylarından başka bir şey değildir. Singapur, ingiliz imparatorluk kara, hava va deniz kuvvetlerinin Uzakdoğuda kâfi hadlerde olmamasından düştü. Alman donanmasının Manşı korkusuz geçerek memlekete sapasağlam dönmesi de İ n gilterenin hava ve deniz harb vasıtalan cihetile zâhnı gbsterir. İngilterenin, Norveçte, Donkerkte, Balkanlarda, Giridde ve Libyada uğradığı hezimetler hep ayni sebebden yani İngiliz imparatorluk askeri kuvvetlerinin kifayesizliğindendir. Rt .J Mnhtemel Malta taarruzu dolayısile buhranlı vazifelerle karşılasan İngilterenin Akdeniı donanması Başkumandam Anıiral Kaningam İstemeleri ihtimal dahilinde görübncktedır. Bu bombardımanlarla Mîhverin Malta adasını askeri bakımdan ice yaramaz bir hale koymak. yahud Malta adasmın denızden munakalâtını felce uğratmak gayesıni güttuğu de sbyleniyor. r Alman donanması, toplu olarak ne iş görebilır? Önce bunları bulmağa çalışalım ve bizim akjımıza gelenlerle başkaları tarafmdan ileri sürülen bazı ihtimalleri bir araya toplıyalım: 1. Baltık denizinde Rus filosuna karşı taarruza geçmek, 2. Şımal denizinde İngiliz limanlarına ve kıyılarma taarruzlar yapmak, (Arkası sahife 2 sütun 5 te) Alman donanması başkumandam Amiral Eeader ve Japon donanması başknman. İngiltere, gaüb ve kârh çıktığı geçen Büyük Harbden sonraki 21 yılı derin ve uzun bir keyif ve safanın atalet ve mahmurluklan içinde geçirmişti. Tabudir ki gudücü sımflardan bahsediyoruz. Bununla beraber iş bulabilen İngiliz işçisi de, Avrupa amelelerinin en müreffehi idi. Bu hava ve heves içinde, İngiliz teşrii meclisleri, hükumet azalan ve bu teşekküllere hâkim olan mali mahfiller, geçen Büyük Harbden sonra urdudan, hava Ve deniz kuvvetlerinden parayı e(Arkası sahife 2 sütun 1 de) Amerikan sefcrberliği Alman tebliği Askerî hizmete çağrılanlar 42 milyonu bulacakmış Amerikadaki Budist Japon rahiblerinin kâmilen casus oldukları anlaşıldı Berlin 16 (a a ) Alman tebliği: Malta ad"nda askerî tesislerle Valetta liman rıhtımları Alman muharebe tayyare teşkıllennin bombalarıle ciddî hasarlara uğratılmıştır. Adanın hava meydanlarına karşı yapılan tayyare hu(Arkası sahife 3, sütun 5 te) Macar Naibi Teslîm olan İngiliz askerleri 60 bin « Anglo Saksonlara Cava adasına da kişi kadardır asker çıkardıkları orçıle gore karşı bizimle Japonlar esir askerbirleşiniz» bildiriliyor lerle halkın hayatı Japonlar Asyadaki İn için teminat vermeyi Avustralya, Müttefiklerin giliz ve Amerikan üslerini kabul etmemişler kara, hava ve deniz işgal etmişlerdir» Singapur 16 (aa.) Öncüler ve tankiissii haline getirilecek lar refakatınde bulunan Japon kuvvet1942 43 te Japon Tokyo 16 (a a ) Japon Başvekili leri bu sabah saat 8 de Singapura gir16 (a a.) hezimetini tahakkuk General Tojo. Smgapurun düşmesi üze mişlerdir. Şehrin büyuk bindlarınm üs Batavia cumartesi Holanda tebligi: Geçen günü paraşütçüler rine doğu Asyanın aidığı dunjmu bu tünde Japon bayrağı dalgalanmaktadır. tarafmdan yapılan taarruzu müteakıb Parlamentoya ettirecek kudrete gün bilhassa demiştir anlatmıştır, Başve Teslim olan tngiliz ordusunun Palembang'a binlerce Japon askerinl kil ki: miktan nakleden gemıler karaya derhal ihraç « Singapurun dujmesile Japon kıtSingapur 16 (a.a.) Singapur tes hareketlerins başlamışlardır. erişeceklerdir alan doğu Asyadak; bütün İngıllz ve teminat verdi Japon ordusu General Tojo Singapura J a p o n l a r Asyalılara dün girdi Palembang'ı Japon harb tebliği | 1 danı Amiral Yamamato I İngilizAmerikan tebliği işgal ettiler Müttefik ordular Halef ini seçmek hak <Birçok acılar, kakını kullanmıyor ye yıblar bizi bekliyor, ni Naibi perşembe fakat bu imtihanı da geçireceğiz» ye Meclisler intihab Londra 16 (a.a.) Çörçil dün akşam edecekler radyoda son 6 ay zarfında cereyan eden hâdiseleri şöyle gozden geçırmiştir: « 1941 ağustosundaki durumumuz dünyanın iflâs ettiğimizi sandığı 1940 yazına kıyasla çok iyileşmişti. Bununla (Arkası Sa. 3, sütun 3 te) lim olduğu zaman adada gönüllü teşkılAmerikan üslerini işgal etmış oluyor leri, seferî kuvvetler ve kaledeki kıt(Arkası sahife 3. sütun 2 del alar da dahil olmak üzere takriben 60 bin kişi bulunmakta İdi. Bunlardan 15 binini ingiliz anavatan kuvvetleri, 13 binini Avustralyalı ve diğer yerli kuvvetler teşkil etmekte idi. Sıngapurda kalan sivil ahali bir milyon olarak tahmin edilmektedir. Bunlardan 120 si Ingilizdir. İngiliz, Amerikan ve Holanda tayya(Arkası Sa. 3, sütnn 3 te) tngiliz ordusu nasıl teslim oldu? Singapur 16 (a a.) Ofi: Singapur adasındaki Japon kuvvetleri kumandanı Yamashita ile İngiliz kuvvetleri kumandanı General Percıvel arasmdaki mülâkat 49 dakika sürmüştür. Percivel gerek kendi hayatı. gerekse İngiliz ve Avustralya askerlerile Singapurdaki kadmların ve çocuklarm hayatı hakkında teminat istemiş ve Japonıarın «Bushido» ismini verdikleri şeref kaidelerinden bahsetmiştir. Yamashita şu csvabı vermiştir: «Bize verilen zaman kısadır. Ancak kayıdsız ve şartsız bir teslimiyet kabul ederim. Elinizde esir Japon askerleri var mıdır?» (Arkası sahife 3. sütun 6 da) Londra Halkevi 19 şubatta büyük merasimle açılıyor Londra 16 (a.a.) Londrada Halkevinın açı ış torenı 19 şubatta yapılacaktır. Bu törende, hükumet daırelerinin bütün şeflerile mumessilleri de dahil olmak üzere 400 kişi bulunacaktır. Türkiyenin Londra büyük elçiai, Rüştü Aras, İngiltere Haricıye Nazırı Eden, Brıtish Concil reisi Sir Malcolm Roberteon ve General Deedes birer nutuk sövlıyeceklerdir. General Deeds nutkunu lürkçe söyüyeceklerdir. Bu nutuklardan sonra Türkiye büyük elçısi, Ha'.kevini resmen açacaktır. Tören fılme alınacak ve ayni zamanda radyo ile de verilecektir. Londranın 19 Fubatta, Türkiye saatile 18,45 teki türkçe nesrij'atında törenin tafsilâtı verilecek ve 21 şubat saat 14,15 teki neşriyata da bir ilâve yapılacaktif, Japonyanın cenubî Pasifik orduları baskıımanHanı General Kont Teranchi ' I Müttefiklerin cenubî Pasifik ordulan başkumandam General Sir Archibald VVavell Evlcr nasıl aranacak ? Dün Vilâyette yapılan bir toplantıda, evîerde eşya arama şekli kararlaştırıldı Dün Vali ve Belediye reisi doktor Lut. fi Kırdarın riyasetmde vilâyette valı muavınleri, müddeıumumi. emnıyet mudurü. bdlge lase müdüru. Fıat Murakabe biırosu sefi. Toprak ve Petrol Ofısı müdürleri \e jandarma kumandanı ve kaymakamların is t; rakile bir toplantı yapılmıstır. Toplantıda Mıllî Korunma Kanununda yapılan son tadilâtm tatbikı ve evlerde vacılacak arı?tırmalann ne suretle olacağı göruşulmüsür. Fiat maktadır Fakat bu ihbarlann mühim Murakabe burosu; adlive ve emnivet bir kısmı. muhbırlerin verdıkleri adresteşkılâtile sıkı bir ifbirlıği yapacaktır ler sarih olmadığından nazan dıkkate Suçlulann Cürmu Meshud Kanununa almamsmaktadır. Dığer taraftan evleruyul?rak sür'atle adliyeve teslımi temin de gelışi güzel arasfırmalar yapılamıedılecek ve mahkemeler tarafmdan iste. yacak, ihbarlar esaslı bir tetkıkten gen:len malumat da Fiat Murakabe bürosu çirildıkten sonra ve en büyük idare âtarafmdan vakit geririlmeden venlecek mirinden alınacak müsaadevi miıteakıb tir. Son giinlerde alâkadar makamlara emnivet teşbilâtının nezareti altında ihtıkâr iızerınde bir cok ihbarlar vapıl vapılacaktır. 1 H LBerWP PALEMgANG fehg^agScÜ^^ CT^W !0< , o IOO zoo 100 * O O İf Singapurun zaptından sonra muh telif kollardan Japon taarruzuna ujrı yan Felemenk Hindiştant adalarj