14 Ocak 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r Lise ve Orta okuSlara M ü k e m m e 1 ÂT L  S 72 haritayı, istatistik, eşkâli ve Diagramı muhtevidir. TEFEYYÜZ KİTABHANESİ Fiatı 200 kurus. Mekteblilere <c 25 tenzilât. ~ . . . . . J lo ıncı yıl sayı: BZoZ u m h u r iyet İSTANBUL CAĞALOĞLU CAĞALOĞLU Teigraf ™ mektub « ^ a :İSTANBUL istanbui Posta kutusu: istanbui No. 246 cumhuriyet. Çarsamba ' Dünya mtıharrirlerinin tercüme serisi: 55 G. D U H A N E L SALAVİN'in RUZNANESİ Türkçeye çeviren: HALİD FAHRİ OZANSOY Fiaü 50 kuru . . 1 4 Ikıncıkânun 1942 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 REMZI KITA tss ingiliz Elçisi Noskovadan Teminat Getffdi Türk bitaraflığı Rusyada da tamamen takdir edilmektedir "Komisere, istiklâli tehdid edilirse Türkiyenin silâha sanlacagına eminim, dedim,, «M. Molotof da ayni fikirde bulunduğunu söyledi. Moskovada gelecek sulkun bazı esasları da görüşüldü» Molotof'Ia bir muhavere Ekmek karne ile tevzi edilecek Valinin mtthim izahatı «Tevziatın muntazam olması için bütün tedbirler alınmıştır. Yeni usulün tatbikı, medenî bir milletin olgun vatandaşları olduğumuzu isbat edecek önemli bir hâdise olacaktır» Iman yuksek askeri heyetile Nasyonal Sosyalist fırka&ı arasında, birincisinin hakimiyeti ele alarak ikincisini bertaraf edeceğine ve bu suretle sulh akdi mumkiin olacağına dair olan rivayet, yalnız dıin (Nevyork Post) gazetesinin emin bir kaynaktan aldığı kaydile neşrettiği uzun ve acayib hikâye ile meydan almış bir keyfiyet değildir. Biraz şekil farkile ayni hikâye. en inanılır kaynaklardan cdinilmiş mahrem malumat olarak. iki ay evvel bizzat bizim kulağımıza fislanmıstı. Demek ki dünya yüzünde arzuları boyle olan bir takım insanlar vardır, ki propaganda kuvvetile hayallcrinin hakikal olmasını istetnektedirler, ve onlar, ellerinden gelse işlerin böyle bir cereyan Bİmasms bîttabi kendî hiımııct ve îıfczmetlerini de memnuniyetle ilâve etmeğe daima hazırdırlar. Bu harbin en tesirli silâhı hangisidir cualine hcrkes tayjare ile tank arasın ' da bir tercih yapmağa çalısarak cevab verebilir. Halbuki tayyare ve tanktan hangisi daha tesirli silâh olarak ayrılırsa onun da boy blçüşeceği diğer bir silâh daha vardır ki o da propaganda silâhıdır. Bize sorulursa propagandanın tekbaştna diğer bütıin harb silâhlan kadar ehemmiyetli bir silâh olduğunn söylemekle asla hata etmediğimizi iddia edebiliriz. Muharib zümrelerin her ikisi de şüphesız propaganda taarruz ve müdafaalarma lâyık olduğu ehemmiyeti vermekte olacaklardır, ve bu onların en büyük işlerinden biridir. en aşağı harbin kendisi kadar ehcmmiyetcli bir iş. Bundan anlaşıhr ki propagandanın da genelkurmay. lan ve dunyanın dört kiiçesine yayılmış binbir teskilâtı vardır. Ingiliz Entelijans Senisi ötedenberi bu vadide esrarlı ve çok tesirli çalışmalarile zaten dunyaca şohretli bir tcskilâttır. Hitler'in Mein Kampf ında Almanyanın geçen Umumî Harbi karşı tarafın propaganda marifet ve muvaffakiyetleri yüzünden kaybetmis olduğu en acı bir lisanla tekrar tekrar kayıd ve tafsil edildikten sonra propaganda;, a verilmesi lâzım gelen ehemmiyet üzerinde pek çok ısrar edilmiştir. (Hitler bana dedi ki) kitabında ise gene ayni Adolf Hitler'in daha bıiyük bir ısrarla propaganda üzerinde durduğunu görürih. O kadar ki bu iddia muvaffakiyetin yarıdan fazlasının bu propaganda silâhile ka7anılabilcceği kanaatine dayanır. Kanaati böyle olan bir rejimin ycni bir harbe girmek mecburiyeti hesabina top ve tüfek imalâtına olduğu kadar propaganda leşkilâtına da ehemmiyet vermiş ve vermekte olraası pek tabiidir. Nihayet propaganda bir silâh olarak kabul olununca o artık diğer meşrıı silâhlann yanında kollarını sallıya sallıya yer alır. Propaganda faaliyeti İngilterenin Ankara büyıik elçisi Slr Knatchbnll Hngrssen Balkanlarda polîs rolü Macar ordusuna tevdi edilmek isteniyorntuş Alman kıt'aları da Şark cephesine gönderilecekmiş Ankara 14 (Telefonla) İngiliz Hariciye Nazın Mister Eden'İn Mcskova seyahati sırasmda Ankaradan Moskovaya hareket etmiş ve şimdi şehrimize dönmüş olan Ingilterenin Ankara büyük Hükumetimize samimî bir mesaj gönelçisi Sir Knatchbull Hugessen Moskova deren Sovyetler Birligi Komiserler seyahati müzakereleri hakkında muhHeyeti Reisi Stalln telif suallere cevab«»n gazetefcilere inseri Molotofla aramızda şu muhavere tıbalannı şdyle beyan etmiştir: geçti: « A. İngiltere Hariciye Nazın Mis İstiklâli tehlikede olduğu zaman ter Eden'in Avam Kamarasmdaki beya Türkiyenin vaktile silâha sarıldığını ve natını okudunuz. Burlara fazla bir şey mücadeleyi kazandığını biliyorsunuz. ılfive edecek değılim. Moskovada Stai:n, Böyle bir tehlike bugün de tekerrür etMolotof ve Eden arasında yapı'an ko tiği takdırde Türkiyenin yeniden silânuşmalarda müttefik devletler arasmda ha sanlacagına eminim. harb sonrası işlerine de temas cdilmişM. Molotof kendisinin de ayni fikirde tir. Gelecek sulhun bazı esasları da bu olduğu cevabını verdi. meyanda gözden geçlrilmiştir. D. Size temin edebilırim ki Tıirkiyenin busünkü bitaraflık vaziyeti İngilteB. Moskovada Türkiyeden ancak en rede olduğu kadar Rusyada da tamamen dostane bir şekilde konuşabılırdik ve tasvib edılmekte, manası çok iyi takdir öyle konuştuk. Esasen konuşma mevzuolunmaktadır. larımızın anahtarmı başka mese'.eler teşE. Muhterem Hariciye Vekiliniz Şükkil ediyordu. Ingilterenin olduğu gıbi rü Saracoğluna M. Stalin ve M. MoloRusyanm da arzusu kuvvetli bir Türtofun çck samimî şahsi ve şifahi bir mekiye görmektir. s&jmı gctirınttti/n. i h » ^fefîeıinin s&z* C. Son Moskova görüşmeîerinin ba lerini sayın Hariciye Vekilme iblâğ edezalanna ben de iştirak ettim. Bu içtıma bilmek benlm için mes'ud bir hâdise lardan birinde Sovyet Hariciye Komi teşkil etmiştir.ı Ekmeğimizi, böyle değil, Böyle alalım (Bu sabahtan itibaren ekmefimizi karne ile alaca^ız. Bu tedbir muvakkat değildir. fevkalâde ahval nihayttleninciye kadar devam edecektir. Binaenaleyh onu en az rahatsız olacagunız şekilde tatbika alışmahyız. Fınnlara hep birden hücumda fayda yoktur. Herkesin elinde kamesi oldnfnna ve ekmefini behemehal alacaima gdre telâşımu aadec« rorpımhıja mal olur. Hak, fnına reya'terzi yerine ilk gelentndir, digerieri onn takiben sıraya dizflmeli, eon« radan gelenler onlann safıraa solnna yuklenmlyerek ancak arkada yer almalıdır. Yukandaki resimlerden soldak] tstanbolda. safdaki bir garb memleketinde nasıl ekmek alındıgını gösteriyor. tkinci usole alışırsak ne kadar rahat edecerunizi manzaradan bile açıkça anlıyoruz. Valinin beyanatı ikinci sahifemiıin birinci sütnnundadır.) Refah f aciası mes^ulleri Rus taarruzu Şark cephesinde harekât Başvekil diin Parti Grupunda iki eski Vekilin isticvabına lüzum görüldüğünden evrakm Millet Meclisi Reisligine tevdi edileceğini söyledi Japon harb tebliği Bern 13 (a a.) Die Tat gazetesinin Berlin muhabiri Paul Werner şu haberi vermektedir: «Alman işgal kıt'alarımn, şark cephesine gonderılmek üzere Balkanlardan geri ahnmasile alâkadar olarak Macar ordusuna bazı vazifeler verilmesi 'nümkün olduğu son günlerde Berhnde beyan edılmektedir» 1 Genelkurmay Başkanlığı tahkikat ^ « ^ " bildirdi neticesini ^ ağır zayiata maloluyor Cepbenin her kesiminde şiddetli muharebeler devam etmektedir Kış harbinin hiçbir vakit siper harbi şekline dönmiyecâği Berlinde beyan ediliyor Berlin 13 (a.a.) Alman ordulan büşkumandanlıgı tebliği: Kırımda ve Donetz dirseğinde az faaiıyet vardır. Harkofun doğusundaki bolgede kıt'alanmız düşman üslerine karşı muvaffakiyetli keşif hareketleri yapmışlardır. Düşman 219 ölü, 93 esir vermiştir, Cephenin merkez kesiminde ve Valdai bölgesinde çarpışmalar devam ediyor. Leningrad cephesinde hücum müfrezeleri tarafından yapılan bir hareket esnasmda dümanın 22 blokhavzı içinde bulunanlarla beraber tahrib edilmiştir. Savaş, Stuka ve avcı tayyarelerimizden mürekkeb kyy^'etli teşkiller, kara muharebelerine yardım etmişlerdir. (Arkası sahife 3, sütun 2 de) Kont Cicno da Peşteye geliyor [ İngiliz Amerikan tebliği Budapeşte 13 (a.a.) Macar hükumet Naibı ve Macaristan hükumetı tarafından yapılan davet üzerine Italya Hariciye Nazın Kont Ciano'nun bir kaç gün oturmak üzere 15 sonkânunda Macaristana geleceği resmen bildırılmektedir. Londradaki Yugoslav kabinesi değişti Londra 15 (a a ) Yugoslavya hükumeti başma bir asker yerine bir diplomat getirmiştir. Şiradiye kadar Yugoslav kabinesinde Başvekil muavini ve Adliye Nazın olan Slobodan Yovanoviç. General Simoviç'in yerine Başvekâlete getirilmiştir. General «harbin Alman yüksek kumanda heyetinin devamı ve inkişafı bakımmdan nıühim harb ve sulh ile alâkadar ve bizzat A olan» bir vazifeye tayin edilmiştir. dolf Hitler'in bertaraf edilmesi esasına Diğer cihetten ordusu Sırbistan dağdayanan gizli teşebbüsünü karsı taıaf propagandası ortaya atmak için anlaşılan larında Almanlarla anudane muharebaşkumandan Mareşal Brauchitsch'in belere girişen Mihaloviç yeni Yugoslav vazifesinden ayrılmış olmasını en raii kabinesinin Harbiye Nazırhğma tayin said fırsat sayınıştır. Şimdi onu Mare edilmiştir. şal Keitel'in hastalığı rivayetile Brauchitsch'in yaverlerinin tevkifi haberleri takib ediyor. Eğer bunlar tamamen uydurma şejlerse onlan tâ Alman ordu teşk'lâtile hrka teskilâtı arasında vücudü iddia olunan ilk zıddiyetlere kadar çıkarmak lâzım gelir. Bu tıpkı tezli bir Hyatro veya sinema eseri gibi bir şeydir. t v zerinde uzunboylu çalısılmıstır. Tertib edenlere sorsanız size inandırıcı tafsilât ve teferruat anlatabilirler. Çünkü propaganda zamanımi7da bir ilim veya san'at olmak payesine yükseltilnıis bir iş olmustur artık Propaganda ııydurmalannın hckrese kolayca inanca veıocek kadar mükemmel eserler olarak tertib olunması icab ediyor. Nasyonal sosyalimı Aimanyanın geçen Umumî Harbi propa^anda silâhına ye Singapura yeni takviye kıt'aları geliyor Malayadaki mukavemet bir geciktirme mi? Japonlar Singapura 240 kilometre yaklaştılar, bir taraftan da Felemenk adalarını dövüyorlar Başvekilimiz Dr. Kefik Saydam bir beyanatı sırasmda Ankara 13 (a.a.) Cumhuriyet Halk Paılısı Meclis grupu umumî heyat! bugün 1311942 saat 15 te Reis vekili Trabzon meb'usu Hasan Sakanm reisiLiğmde tonlandı. Celsenm açılmasmı müteakıb Başvekil Doktor Retık Saydam ilk defa sbz alarek Refah vapuru hâdısesinin şimdiye kadaı gtçen tahkikat safhalarını huîâsa ettıkten sonra takibat âmiri sıfatile Genelkuyrmay başkanlığının son tahkikat neticesind? bu işin o zaman Vekil bulunan İKİ meb'usun dahı ısticvabı lüzumu hası! olduğunu kazai bir karar şeklındp bıldırmış bulunduğunu izah ederek Refah vapuru hâdisesi üzerinde Büvük Milleı Meclisi dahılî nizamnamesi hukümlerine göre gereken malumatm ihzaıı için tahkikat evrakının Büyiık Millet Meclisi reisligine tevdi edüeceçini bildırdıkten sonra geçen toplantıya aid 'abıt hu'â'ası okundu. hâdiseleri üzerindeki izahatı dinlendı ve bu izahat umumî heyetin tasvibine ıktiran edeıek ruznamenin diğer maddelerine geçıldi Bu meyanda Van meb'usu İbrahim Arvasın otobüs işletme islerile meşgul beledıyeler hakkmdaki takrırine Dahiliye Vekih Faik Öztrak ve İstanbu! meb'usu General Kâzım Karabekirın kışın soğuk günlerde tren yolcularının ıstırab ve tehlikeden korunmasi için alınması lâzım gelen bazı âcil tedbirler hakkmdaki takririne de Münakaîât Vekili Amiral Fahri Engin tarafından cevablar verıldi ve bu mevzular üzerinde söz alan bir çok hatiblerin mütaleaları dinlenerek toplantıya son verildi. Japon zırhlı öncii kolları Semblana kadar yaklaştı î ngiliz ku vve tleri Malakaya doğru sür'atle çekiliyor Ceiebes adasında Kakas tayyare meydanı işgal edildi, Singapura şiddetli hava hücumları yapıldı YUNUS NADİ (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Pcşte ziyaretinden avdet eden Almanya Hariciye N'ann Von Ribbentrop Sıngapur 13 (a.a.) Resmen bildlrildığine göre Singapura karşı yapılan hava akmları e^nasmda altı Japon tayyaresı muhakkak olarak ve diğer dort tayyare muhtemel olarak tahrıb edılmiştir. Japon tayyareleri 70, 25 ve 55 tayyareden mürekkeb üç grup halinde ve bombardıman tayyareleri av tayya Hariciye, Dahiliye ve Münakalât relerinın himayesinde olarak akın yapVekillerinin izahatı mışlardır. Muttefık av tayyare'eri her Bunu tr.uteakıb ruznameye geçilerek fırsatta Japon tayyarelerile harbe tu Hariciye Vekih Şiıkrü Saracoğlunun son (Arkaa Sa, 3, sütun 3 tej Ü£ hafta zarfında cereyan eden dünya Tokyo 13 (a a.) D.N.B.: Sür'atle geri çekilen duşmam takib eden bır Japon zırhlı öncü kolu sah sabahı saat 5 te Negri Semoilan eyaleti hududunu geçİzmır 13 (Telefonla) Karların eri miştir. İngihz kuvvetleri sür'atle Malamesmden ve yağmurlardan Gediz sulaıı kaya doğru geri çekilmektedir. nın tehlıkeh tarzda kabardığı Kutahya Singapurda tahrib edilen tesisler Tokyo 13 (a a.) Sah günü öğleden Vilâyetmden vılâyetımize bildınlmiş. Menemeıı. Foça kazalarındaki butun sonra havanm çok fena olmasına rağkoylere haber verılmıştır Menemen da men Japon donanmasına mensub hava hüinde Gegendi sedieri takviye oiun teşkilleri Singapuru yeniden şiddetle Merkez cephesinde Alman ordulan Gediz nehri de kabarmağa başladı mustur, (Arkaa sahif? 3, sütoa lde)
