12 Kasım 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r~ KEMALIZM PRENSİPLERİ Yazan: Saffet Engin 1 VE İKİNCİ CİLDLER Fiaü : 1 inci cild 100 2 nci » 75 kuruştur. Satış yeri : Cumhuriyet Matbasıdır 18 inci yıl sayı: 6193 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta. kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuhamr: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Ankara 11 (Telefonla) İhtikârla mücadele için yeniden siddetli tedbirler ahnmak üzeredir. Millî korunma kanununda bu maksadla yapılmasına lünım gorülen tadilleri ihtiva eden lâyiha son şeklini aldığından \ann (bugün) Büyük Millet Meclisine sevkedileceği anlaşılıyor. Hü ^ ' kumetçe el konulan maddeleri saklıyanlar, gizli satanlar, veya bu husustald mevnıata aykın hareket edenler hakkmdaki cezaî hükümler de şiddetlcndirilmektedir. Diğer taraftan. öğrendiğime göre ihtikâr suçlarına bakmak üzere hususi malıkemeler teşkili de mevzuubahstir. f C nınct TEŞRİN'DE illî Şef, Atatürkün manevi huzurunda Hususî mahkemeler teşkil edilmesi ihtimali var Hükumetin el koyduğu maddeleri saklıyanların cezası şiddetlendirilecek imal edilmekte olan ekmeğin 95 randımana çıkanlması da muvahk gdrülmüştür. Bu suretle ekmekteki kepek nisbeti cüz'l bir miktar daha artınlmıs olacaktır. MUstahsili teşvik için buğday alun fiatlaruıa kiloda birer kuruş zam yapılmıştr. Gerek bu zam, ve gerek geçen aylarda memlekete ithal edilmiş olan Uri parti buğdayın fiat farkı ekmek fiatlarına aksettirilmemişti ve ekmek fiatı buğday alun fiatının zamdan evvelki kıymeti üzerinden hesab ve tesbit edilmekte idi. Haber aldığıma nazaran buğday alım fiatlarında husule gelen farkın ekmek fiatlarının tesbitinde de gözetilmesi takarrür etmiştir. Bundan baska, müstahsili teşvik için btt ay başından itibaren mısır fiatlarına da kiloda bir kuruş zam yapılmıştır. •x % Milli Şefimiz tsmet tnönii, evvelki sabah Büyük arkadaşı, Ebedi Şef Atatürkün muvakkat kabrine çiçekler götürmüş ve manevi huzurunda eğilmiştir Ekmeğin kepeğile fiatı biraz artırılacak Ankara 11 (Telefonla) Öğrendiğirae göre, şimdi yüzde doksan randımania Parti Grupu toplandı Haricîye Vekili siyasî vaziyeti îzah etti Türkiye ııe Parti Haysiyet Divanı yapacak? azaları seçi Disanda memlekelimlzln yenî dünya harbi karşısındaki vaziyeti için neler düsünüldüğünii göriip bildikten sonra biı kendi siyasetimizi kendi kendimize gene söyle tekrar ederiz: Harb harici, bitaraf. arbin son aylardaki inkişaflan arasında Türkiyenin takib edeceği siyasî ve askerî istikametin ne olabileceği üzcrinde mütalealar yürütüldüğünden bahseden Journal de Geneve muhtelif rivayetlere göre hu meseleyi tetkik eden bir başmakale neşretmiştir. İsviçreli gazete her iki muharib tarafça fikirlerin bu siyasî askerî vaziyetle fazla meşgul olduğnnu ve zaten harb zamanında ortaya böyle bir mesele atıhnca onun üzerinde en çeşidli ve en mütenakıs rivayetlerin meydan alması tabii bulunduğunu kaydediyor, ve bizzat kendisi bu rivayetleri sayarak onlara göre ileri süriilen ihtimalleri inceliyor. Bunlara gb're Türkiye hesabına derpiş edilmesi mümkün üç vaziyet vardır: 1. Mihvere iltihak, yahud hiç olmazsa b e n i ve bahrî Altnan ve İtaljan kuvvetlerinin serbest geçmelerine müsaade. 2. Bitarafkk. 3. AngloSaksonlarla i&birHğL Bu faraziyelerden birincisine ihtimal verenler Rusyanın peyderpcy yıkılmakta olmasuu gdzonüne alarak bu yıkılıçm enkazından şimdiki halde henüz Sovyetlere aid görünen bir kısım memleketlerin Türkiyey e verilebileceğini hesaba katanlardır. Hatta bu esas üzerinde çimdiden Almanya ile Türkiye arasında bir anlaşraa yapılmış olduğıınu söylemeğe kadar ileri gidenler göıülmüştür. Hep Journal de Geneve'e grire eğer bu haber doğru ise Batumla garbî Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan Tiirkiyeye tahsis olunacaktır. Bu kazanclar mukabilinde Bulçaristana Edirne larafından taviz verilmesinı tasavvur edecek kadar hayale yelken açanlar olrauştur. Halbuld bu faraziyenin tam tersini düsünen henüz çok kuvvetli bir fikre göre Türkiye İngiltere ile olan ittilakına sadıktır, ve icabmda. hatta belki silâh elde, müttefiki İngiltere lehine bir vaziyet almak için müsaid zamaııın gelmesini beklemektedir. Bu görüs tarzını nıüdafaa edenlere nazaran Türkiyenin Yunanistana yardıra etmemesi ve kendi askerlerini General WaveH'inkilerin saflaruıa sürmemesi o zanıanlar Berlinle Moskovanm birlikte yürümeleri ve İngiltere ile karadan hiç bir tenıas noktası bulunmaması yüzunden kendKini tecrid olunnıuş bir vaziyette görmesinden ileri gelmiştir. Şimdi bu mahzurlar artık mevcud değildir. Evvelâ Almanya Rusya ile harbe tutıısmuvtur. Saniyen İngiltere Türkiyenin bütün komşulannı kontrol etmektedir: Suriye General dö Gol takımı tarafından isgal olunnıuş, Irak isyanı bastırılraıs, İran amana düşürülmüştür. Bövle düşünenler Alman kuvvetlerinin Rusyada pek fazla yıpranması şıkkmda Türk kuvvetlerinin Yakınsarkta büjiik bir tesir icra e(?ecekleri günün geleceğini kabul edivorlar. Bu iki faraziye haricinde bir üçüncü YUNUS NADÎ CArkası sahife 3, sütun 4 te) Hariciye Vekilimiz Şükrü Saracoğlu saat 19.35 te toplantıya son verilmıştir. "BERLIN zeytin dalı SALLIYOR!,, Times'e göre Almanlar, Turkiyede sulh propagandası yapıyorlar Ve bu asil işe hükumetîmizi iştirak ettir meğe çalışıyorlarmış? Londra 11 (a.a.) Times gazetesi, «Berlin sulh ışareti olarak zeytin dalı sallıyor» başlığı altında neşredilen bir iida diyor ki: , «Ekser bitaraf memleketlcrde olduğu gibi, Alman propagandası, b:r sulh ihtimali bahsinde, Turkiyede de faaliyet göstermektedir. Bu propaşanda, çifte bir hedef gütmektedir: Sulh lehinde bir (Arkası sahife 3, sütun 1 de) r Alman harb j tebliği 1 Şimaldeki yeni zaferin ehemmiyeti Moskova bölgesinde çok siddetli hava muharebesi oluyor Harb Akademisi Komutanı Korgeneral Ali Fuad Erdenle •Cumhuriyet» askerî muharriri emekli General H. Emir Erkilet çark cephesinde, Alman subaylanndan harekâta dair izahat dinliyorlar Millî Müdafaa? İktısad ve Ticaret Vekilleri de bazı izahatta bulundular AMERİKAN MİLLETİ «Hürriyet uğrunda ebediyyen çarpışacaktır» • • • GÖRDÜKLERİM 2 Yazan: Emekli General Şark cephesinde •* Rusyada İngiliz yardımındatı üıtıid kalmamış Berlin 11 (a.a.) Alman ordulan başkumandaniığının tebliği: Kırımda, Alman ve Rumen kıt'aları, Eıvastopola ve Kerçe doğru ileri hareketlerine devam ediyorlar. Bu iki liman, hava kuvvetleri tarafından bombalan mış ve İyi neticeler alınmıştır. Moskova bölgesinde, Alman hava hücumlan, düşmana ağır silâhlar ve tekerlekji vesait bakımından çok fazla zayiat verdirmiştir. Sovyet hükumet merkezinin askerf tesısatı bombardımana tutubnuştur. Şimalî Karelide Alman ve Fİnla^diya kıl'alan, arazınin askerî harekât bakımından arızalarına rağmen, bir düşmaa tumeninin mühim kısımlarım tahrib etmiş'erdir. Bu arada 700 istihkâmı zorlamışlar, 1200 eslr ahnışlar, 4 tank, 30 top, 100 den fazla mitralyöz ve elbombası tufeğı va külliyetli mıktarda sair harb malzemesi tahrıb ve iğtinam etmişlerdir. Düşmamn uğradığı kanlı zayiat, alınan esirlerın kat kat fevkindedir. Sovyet harb tebliği Ankara 11 (a.a.) C. H. P. Meclis Grupu umumî heyeti 11 11'1941 salı güVaşington 11 (a.a.) 1918 mütarekenü saat 15 te reis vekili Seyhan meb'usu sinin yıldonümu münasebetile D'ArlıngHİ'TIİ Uranın reislıfinde toplandı: ton mezarhğında nutuk söylıyen Reis Euzname mucibince Parti haysiyet diRuzvelt şöyle demiştır: vanı seçimi yapılarak tasnif sonur.d?, < 1941 senesinde bu yılddnümünü doktor Mustafa Can'ekin (Çorum), İstekrar etmenin hususî bir manası varınail Kemal Alpsar (Çorum), doktor İbrakim Tali Öngören (Diyarbakır), Alı dır. Çünkü bizira için canlarmı verenlere karşı mükellef olduğumuz ve raaRana Tarhan (İstanbul), Ziya Karanürzide ölçemediğimiz borcun genişlığini Moskova 11 (a.a.) Bu sabahki Sovsel (İstanbul), Receb Peker (Kü'ahya) şimdi anlamış bulunuyoruz. Bu İnsanla yet tebliği: ve Naci Eldeniz (Seyhan) ın seçildikleri rın, bugün bizi tehdid eden müthiş tehDün tekmil cephelerde siddetli muhaanlasılmış ve riyasetçe seçim sonu heyelikeye karşı koymak için öldüklerini bi rebeler cereyan etmiştir. Muharebeler te tebliğ edilmiştir liyoruz, bunun böyle olduğunu da, buBunu müteakıb hürsüye gelen Harici gün ayni tehlike ile karşılaştığımız için bilhassa Kırımda ve Tulada pek büyük Dir şiddet kesbetmiştir. ye Vekili Şükrü Saracoğlu, dünya siya bıliyoruz.» Tebliğin zeylî sî durumunu ve bu meyanda bizi uzakBu tSize ne kazandırdı?» sualinin cetan, yakından alâkadar eden hâdiseleri Moskova 11 (a.a.) Sovyet tebliği (Arkası sahife 3, sütun 1 de) (Arkası sahife 3, sütun 2 de) (Arkası sahife 3, sütun 2 de) Mütarekenin yıldönümü münasebetile Moskova. Alman hüRuzvelt bir nutuk cumlarınm püskürsöyledi tuldugunu soyluyor Tula önünde çok siddetli muharebeler Sofyadan geçerken H. Emir Erkilet Mütekâmil bir uçak olan «nakliye Yünkers» ile seyahat o kadar rahat ve guzel idi ki Vitos dağımn eteğinde tesıs edilmiş bulunan Sofyaya bu kadar çabuk vardığımıza hayıüandım. Makinemiz Yeşilköyden ne kadar hafif ve çabuk uçdise Sofya meydan .na o kadar kolay ve sarsıntısız indi. Ondan sonra yerde biraz daha gitti ve bizi durak binasının kapısı önüne getirdi. Yugoslavyada İtalyan ordusuna ateş açıldı , j . Şimaldeki yeni zaferin ehemmiyeti Berlm 11 (a.a.) D.N.B.: Tık\in yakınındaki Alman muvaffakiyetı, geaışlıği mütemadıyen artan İşgai edilmiş bir toprak parçasile Sovyet hinterlandmdan ayrüan Leninrgadın, kat'î suretta gömü^mesi demektir Ingilterenin, Finlandiyayı sulh yapmak için tazyık etmesi, Sovyetlerm Leningraddaki vaziyetini hafifletmeğe va Rualara mevzii yardım göndermek üzere Murmansk demiryolunu tekrar ele geçirmeğe matuftur. Zira, Arkanjelsk li•nanı, senenin altı ayı buzlarla örtülüdür, Alman ordularının muvaffakiyetlerinden soiıra bu ümidler artık kalmamıştır. (Arkası sahife 3, sütun 3 te) Ruslara göre Alman askerlerinin kışlık elbisesî yokmuş Bulgaristandan itibaren indiğimiz ve bindığimz bütün uçuş a'.anları hemen hemen ayni sistemde idıler. Alana inen yolcular ve eşya daima istasyon bina sının meydan tarafmdaki .iapısından içeri giriyor ve pasaport ve eşya muayenesi binanın içinde yapıldıktan sonra şehre müteveccih olan diğer kapı sından dışarı çıkıyorlar. Araba ve otobusler de daima bu dış kapımn önünde Spalato «eski Splıt» 11 (a.a.) beklerler. Her memleket uçuş meydan Dün, oğleden sonra, bir askerî torene larındaki umumî ve yolcu ıstasyon bi gitmekte olan Alp avcılan fırka^ınm na1 arınm güzel ve konforlu olmalanna mızıka efradına üç bomba atılmıştır. dıkkatle beraber yukarıdaki prensıpe 24 askerle 25 sıvil yaralanmış, asker(Arkası sahife 3, sütun 5 te) (Arkası sahife 3, sütun 3 te) Napolide nutuk söyliyen Mussolini katlanılan fedakârlıkların mükâfatı zafer olacaktır, dedi r Ankaralılarm mukaddes ziyaret günü J Gıda maddelerinde vesika usulü mevzuubahs değil Valinin beyanatı Iaşe işleri için yeni bir teşkilât kuruluyor Fırıncılann çuvalı 40 liraya un sattıkları fesbit edilmiştir. Bunlar Adliyeye verîleceklerdir Mühim bazı vilâyet ve belediye işleri etrafmda temaslar yapmak üzere Ankaraya giden Vali ve Belediye Reisı Lutfi Kırdar, dünkü trenle şehrımize dönmüştür. Valımiz Haydarpaşa 'stasyonunda, Örfi İdare Komutan vekili General Ziya Yazgan, Vali muavınleri, vilâyet ve belediye erkâru. taraimdan karşılanmıştır. Bir muharririmiz, dün Lutfi Kırdarı makamuıda ziyaret ederek yeni iaşe teşkılâtı ve muhtelif mevzular üzerinde J: ke" "ile görüşmüştür. Lutfi Kırdar. (Arkası sahife 3, sütun 7 de) 10 ikincîteşrin günü, Ebedî Şef Atatürkün muvakkat kabirleri halkın ziyaretine açık bırakılmıştır. Resimlerimiz, Ebedi Şefin manevi huzuruna akın eden Ankaralıları ve kabir başından ağlıyarak çıkan Türk kızlarım göstermektedir Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar