24 Nisan 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TÜRHAN TflN'IN Müessesemiz tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Kadın Avcısı 100 » Tarihî Musahabeler 75 » CUMHURtYET MATBAASI 17 nci yıl sayı:'. 6001 6001 'I umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU *^* Şarktan » Oarbdas teçme eaerler 9 GÜLİST&N Şarkın en meşhur eserlerindea ^ bu raühim kitab Kiliyij Rifat tarafuidan tercüme edilmis ve Prof. Dr. J^jJ.'^îhad Tarlan tarafından bir ön söz ilâve edilv v miştir. 50 kuruştur. * AHMED HALİD KİTABElf| Şsyh Sadii Şirazî Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 P6rŞ6mb6 2 4 NİScM 1 9 4 1 Yunanistan cephesinde buhran Bütün samimiyetimizle biz dost memlekete temin edelim ki kendisinin beşer takatinî aşan bu kahramanhğı, kiiçük Yunanistana hem hürriyet ve istiklâl, hem en parlak bir istikbal temin etmistir. Yunan Kralı ve Girid'e gitti Kral mesajında mâcadeleye devam edeceğîni bildirdi Şimaldeki Yunan ordusu dün silâhlarını bıraktı Yunanistanda yeni ingiliz mevzileri Imparatorluk kuvvetleri düşmarun ciddî müdahalesine maruz kalmadan hatlannı tadil etmeğe muvafrak oldular. *r u saürlan yazdığımız dakikaya kadar gelen malumat, Yunanistan cephesinin ehemmiyetli bir buhrana uğramış olduğunu bildiriyor: Şarkî Makedonyada çoktan ve Epir'de bir iki gündenheri ric'at jollan kesilen Yunan askeri kıt'alan haksız ve kuvvetli düşmanlara teslim olmak ıstırannda kalmışlardır. Galiba Atinanm son ve kuvvetli müdafaa hattı olan TerHava faaüyetleri mopil de zorlanmış olduğu için Yunan Londra 23 (a.a.) Atina radyosu Kral ve hükumeti Atinayı terkederek dün akşam Yunan Emniyet NezaretiGiride gitmişlerdir. Majeste Kral Jorj nin aşağıdaki tebliğini vermiştir: devlet merkezini Giride naklederken Bugün Alman tayyareleri müteaddid neşrettiği beyannamede sonuna kadar dalgalar halinde Pire, Elbösis, Megara harbe devam edileceğinî nıillete bildirve Attika mıntakasına taamızlarda bumistir. İşte Yunanistan cephesinde hulunmuşlardır. Atılan bombalardan bazı sule gelmis olan biiyük buhranra uımıhasarlar olmuştur. Bir bomba Atinanın mi çizgileri. muhacirler mahallesinde patlamış ise Bütün umud son Yunan ccphesini tude ne hasar ne de insanca zayiat vartan İngiliz Yunan kuvvetlerinin mundır. tazam ric'at edebihnelerinde idi. Bu rieBir Alman tayyare teşekkülü Korent at, kuvvetli bir diişmanın zorile Yunan körfezinde Ponikos hastane gemisini vazdyetine muvafık bir sekilde temin bombalamışsa da hasar olmamıştır. Koedilemedijp takdirde elbette bir buhran rent mıntakasına da bombalar atılmış çıkacaktı. Maatteessüf hâdiscler bu ikinfakat hasar ve insanca zayiat olmaci surette cereyan ederek buhrnn lamıçtır. haddüs eylemiştir. Yunanblnr altı ayMajeste Jorj danberi kahramanca harbettikleri Ar(Arkası sahife 5 sfitnn S te Yunan Kralı ile hukuraetinin Atinayı navudluk harb sahasından tam vaktinde Anavatanın hayatl müdafaa nokta terkettikleri Yunan Kralı tarafından lanna dönmeğe zaman ve imkân bula bugun millete hitaben neşredilen bir bemamışlardır. Eğer onlar bu zaman ve yaname ile bildirilmiştir. Yunan Kralı hnkânı bulmuş olsaydılar neticesi ne İle hükumetinin Atinadan ayrılması, Yuolursa olsun tarihin harika diye kay nan muharebesinin sona erdigıne delil dedeceği yeni kahramanlıklara «ahid sayılamaz. Yunan Kralı beyannanıesinde bilhassa bu noktayı tasrih ediyor ve hür olacağımız şüphesizdi. İnsanlık ve tarih Yunanlılann bu Yunan topraklannda sonuna kadar müfıarbdetd eşsiz kahramanhklan önün cadeleye devam edileceğini ilâve eylide ebediyet için eğileceklerdir. Ve bu or eşsiz kahratnanlık asla beyhude dcfilDiğer taraftan, {Imaldeki Yunan ordir, Yunanlılar bu sureÜe «bediyvte dusu teslim olmuştur. Kral Jorj, bu hanamzed millt ve mttetakil bir hayan reketin kendi tasvibile vuka bulmadımutlak surette bak etmislerdir. Hatta ğmı, ve bu kararın hükumeti bağlamadı•z çok insaflı düşmanlarmın nazarlann ğını da ayrıca ilâve etmiştir. da dahi. Dost memleket ve milleti bu Yunan cephesinin nerede olduğu bilinen elemli günlerinde bizzat kendilerl(Arkasi sahife 5 sütun 4 ta nin hak ettiği böyle bir istikbal fle tebçir eder ve bundan dolayı onlan en Londra 23 (a.a.) Ortaşark İngiliz samiraî hislerimizle tebrik eyleriz. ava kuvvetleri karargâhının bugun Dost Yunanistana karsi bn samhni neşrettiği tebüğ: Türk hislerinin bu buhranb günlerde Libyada, dun oğleden sonra büyük bir Atinada duyuunaması ihtimall vardır. düşman tayyare tesekkülu Tobruk üzeZaran yok. Biz bu samimt ifadeleri rinde ingiliz av tayyareleri tarafından hakikatin ta kendisi olarak eihanşünınl yakalanmıştır. Tayyarelerimiz sayı itıhavaya ha>kınyoruz. Doğruyu seven barile çok az olmalanna rağmen taarfcötün insanlığın dnygulanna ve düsünruz etmişler ve derhal bir Messerschcelerine uyan bu sözler şimdiden tarimitt 87, iki Messerschmitt 109 ve dihin sahifelerinde yerlerini ahnts olağer müteaddid «Cr.50* düşürmüşlerdir. caktır. Diğer düsman tayyareleri de cidd! ha45 milyonlnk İtalyanın başa çıkamasara uğratılmıştır. 19 nisanda Tobruk üdığı yalnız 5 6 milyonluk Yunanistan zerine yapılan evvelki akmda Jört düşbu 45 milyona 95 milyonluk bfiyük Altayyaresinin hava dafi bataryalan manyamn iltihakı öniinde mağlub varafından tahrib edildiği teeyyüd et «iyete düşmüsse bu nisbetsiz mücadelede içtir. şerefin galibe değil, mağluba aid olduAv ve bomba tayyarelerimiz dünkü ğunu başkalannı bir tarafa bırakahmgün ve evvelki gece düşman motörlü elbette Alman miUeti de teslim eder. kuvvetlerine taarruza devam etmişlerYunanistan millî mücadelesindeld kahdir. Bindirilmiş Alman piyade kuvvetleramanlığile ebediyet için iftihar etmeğe rini de ihtiva eden azim miktarda Abnan hak kazanmıştır. Bu müdafaa dünya otörlü nakil vasıtalanna mitralyözlerle nazannda onun millî istiklâlini temin aarruz edilmiş ve bunun neticesinde etmis ohnasına kâfi sebeb teskil ederek lüşman ciddî zayiata uğramış ve karıkuvvettedir. Milletler hal ve istikhalleıkhklar çıkmıştır. tini ancak bu türlü hareketlere istinad ettirebilirler. Bu sabah erkenden Bingaziye karsı Dündenberi Yunanistanda olnp bltenyapılan bir akın esnasında iki rıhtım lere dair aldjğmuz malumat yukanda | üzerine bombalar atılmış ve tam isakaydettiklerimizden ibarettir. Bu malubetler kaydedilmiştir. Fakat yapılan tahinattan Yunan küllî kuvvetlerinin teeribatın bütün vüs'ati bulutlar dolayısile rid olunmak neticesinde harbe devammüşahede olunamamıştır. dan feragat ıstırannda kalmıs oldukHabeşistanda, cenubî Afrika av taylarını öğreniyoruz. Girid adasına çekiyareleri Debra Markos üzerinde bir İtallen Kral ve hükumetin Atinayı terketyan Caproni tayyaresi düşürmüşlerdir. meleri de bu malumah teyid eden baKont Ciano Bir iniş meydanınm bulunduğu AlomatkiVatlerdendir. Berlinden bildirildiğine gpre, İtalya ta Rodez>a hava filosuna mensub tayBu meyanda anlaşılmıyan iki nokta Hariciye Nazırı Kont Ciano Viyanada yareler mitralyöz ateşile bir Savoia 79 vardır: Hitler tarafından kabul edihniştir. Kont ve İki cCa 133» İtalyan tayyaresi tah1 Yunanistandaki İngiliz ktrrvetCiano'nun seyahati Yugoslav ve Balkan rib etmislerdir. ICTİ ne oldular? Maltada, 21/22 nisan akınında sivil meselelerile alâkadardır. İtalyanın Yu2 Teslim karannı veren Yunan orgoslav topraklanndan mümkün olduğu ülkelere sathî hasarlar olmuştur. 21 nidustınun bu kararda hükfımetle anlasan günü öğleden sonra yapılan akmşıp anlaşmadığı keyfiyeti ve bilhassa :adar fazla pay koparmak istediği, Ber da avcılarımız bir Messerschmitt 109 linin de bu meselede istical gösterYUNUS NAD! mediği anlaşılıyor. Hudud meselelerinin duşürmüşlerdir. Bütün bu hareketlerden yalnız İki (Arkası sahife 5 sütun 7 de (Arkası sahife 5 sötun 3 te Atina 23 (a.a.) Yunanistandaki İngiliz kuvvetleri umumî karargâhııun dün akşamki tebliği: İngiliz imparatorluk kuvvetleri batü nın tadili düşmanm ciddî müdahaleslne maruz kalmmadan tamamlamnıştj. Düş man kendisıle temas edilen her yerde muvaffakiyetsizliğe uğramıştır. Düş manın hava faaliyeti şıddetini muhafaza etmişse de İngiliz hava kuvvetleri ve tayyare defi bataryalan duşmanı ağır zayiata uğratmışlardır. Vişi'yi tazyik! Almanya Weygandın geri alınmasını istiyormuş 23 nisan bütün yurdda neş'e ve hcyccanla kutlandı İstanbulda4 çocuk bahçesi ve bir dispanser açtldt 23 nisan mill! hakimiyet v« çocuk bayramı, dün sehrin her tarahnda büyük bir neşe ve aevinc içinde kutlulanmıştır. Daha sabahın ilk saatlerinden itibaren sokaklarda mahsus bir kalabalık goze çarpıyordu. Bu kalabalıgm en büyük kısraını kendi bayramlarını kutlulamağa hazırlanan yavrular teskil ediyordu. Bütün kaza ve nahıyelerde merasime saat 10 da başlanmıştır. Çemberlitasta: Çocuk dispanserindeki merastmde btiklâl marsı Amiral Darlan gene Parise gitti Laval'i iktidar nevkiine getirmek gayretleri artıyor AFRİKADA İngiliz tayyareleri Atatörk abidesine çeienk Vall ve Belediye Reısı Lutfi Kırdarla Örfi idare Komutanı Korgeneral All Ruâ Artunkal dün sabah Eminönü Çocuk Esirgeme Korumunun tertib ettiği merasime iştirak ederek kaza heyeüle blrlikte Saraybumuna gitmişler ve orada Atatürk abidesine celenk koymuf lardır. Kont Ciano dün Viyanada Hitler'le görüştii Dün Bingaziyi şiadetle bombardıman ettiler Beyazıdda Beyazıd meydanı merasime başlama saatinden çok daha evvel dolmuş bulunuyordu Üniversitenin büyük kapısı etrafını çerçeveleyen yavruların arkasında çok kalabahk bir kütle yer almıştı. Buradaki merasimde Vali ve Belediye Reisi doktor Lutfi Kırdar, Örfî İdare Kumandanı Korgeneral Ali Rıza Artunkal, Tuğgeneral Fevzi Akmcılar, Vilâyet ve Şehir Meclisi azalan da bazn bulun muşlardır. Tam saat 10 da Şehir bandosunun çaîdığı İstiklâl marşile beraber sanlı bayrağımız da şeref direğine çekilmiştir. Bunu müteakıb Vilâyet ve Şehir Meclisi namına kürsüye gelen İstanbul Mektubcusu Necati Çiler bir hitabede bulunmustur. VaU Lutfi Kırdar çocuk bahçelerinden bir tanesini açıyor hitabesini, Çocuk Esirgeme Kurunıu İstanbul merkes relsi doktor Fethi Erdemin ve Kızüay genclik teskilâtı namına da Salim Ahmedin bitabeleri takib e U miştir, Hitabelerdan tonra Udnd Ok okuldaa Orhan, kırk dördüncü ilk okuldan Sevgi, birinci ilk okuldan Ihsan ve altmca ilk okuldan Eşber mill! hakimiyet ve çocuk bayramı mevzuu üzerinde okudukkn seçme siir ve manzumelerle Beyazıdda kt merasime nihayet verümistir. Necati Çiler, 23 nisan Haklmiyeti rnilliye bayramını tebarüz etürerek millî hakimiyetten evvel ve sonrgki vaziyetin kısaca tarihçesini yapmışür. Nölâkatta Balkanlar taksini konuşulnuş Diğer hitabeler Necati Çilerden sonra muallim Ahmcd Halid Yaşaroğlu, ilkokul yoksul çocuklan himaye birllkleri namına bir hitabede bulunarak birliğin faaliyetini anlatmış ve bir sene zarfında biriliğin 10444 çocuğa 88012 Ura sarfederek maavenette bulunduğunu tebarüz ettinnisT Almanyanın Şimal! Afrikadan geri alınmasını istediği G«neral Weygmnd Nevyork 23 (ajı.) Sılâhh seyyar muhafızlar Vişi sokakiarında dolaşmakta ve yol ağızlarını nezaret altında bulundurmaktadırlar. Sokakiara makineli tüfekler yerleştirilmiştir. Bu haberi Nevyork Times gazetesinin Bern muhabiri vermiştir. Muhabir, hükumetin nazi taraftan millî halk toplantısı partisi azasmın bir isyan çıkarmasından korktuğu için bu tedbirleri aldığını ilâve etmektedir. Hükumet Maresal Peten'i devirerek yerine Laval'in getirihnesine teşebbüs •dilmesinden korkmaktadır. Millî toplanh partisinin merkezi Paristedir. Partinin reisi 1933 te teşekkül (Arkası sahife 5 sürtm 7 i* I Muallim Ahmed Halid Yaşaroğlunun (Arkası nhife S sfitna 1 dej (Arkası sahife 5 sütun • daH İNGİLTERE İspanyanın vaziyetini beğenmiyor Yunanlılann tutunmalan muhtemel olan hattı ve düşman taarruzunun istikametlerini gösterir harita Birkaç söx Londrada "nahoş hâdiseler,, vukuu muhtemel görülmektedir Beme 23 (a.a.) Ofi ajana büdiriyor: Zürih'te çıkan Nouvelle Gazette'in Londra muhabirinin verdiği bir habere göre Almanyanın İspanyada gösterdiği diplomatik faaliyet Londra mahüllerini meşgul etmektedir. Muhabir dıyor ki: «Bu mabiiller, her ne kadar hemen bir karar ahnacağını tahmin etmiyorlarsa da yakında nahoş hâdiseler çıkmasının mümkün olacağını zannediyorlar. Ban mahfiller ise Almanların Süveyse karşı yapacağı hücumdan evvel Cebelüttarığa karşı bir askeri hareket yapmelarmı ve bu takdirde Ispanyanın bitaraf kalmasuıı veya filî yardımda buihtimal dahilinde görüyorlar.» Çocuk bahçeleri Dün, Valikonağı caddesindeki çocuk bahçesi bulunur bir cennet olacak. Hayahn en güzel »eneîenin açılış merasiminde bulundum. Mermer basamak rini miniminilerimiz ılık ve rüysdı bir dekor içinde lardan indiğimız zaman, biz (davetliler) kcndimizi, geçirecekJer. Evlerinde cahat gıda bulabilenler, bu muntazam tarhlarla çevrilmiş, türlü renkte çiçekleTİe bahçelerde taze hayallerini de besleyecekler, daha süslü, san'atkârane bir itina ile hazırlanmış bir gü sıhhatlı, daha neş'eli bir vücudle yurd hizmetine Kazıı lanacaklar. zellikler diyarmın ortasmda bulduk. Dün açılan çocuk bahçelerini, rejimimizin gencHiç bir engele ra*tlamıyan bakışlarımız, Marmaranın tatlı maviliği içinde alabildiğine uzanıyordu. liğe karşı her gün artan alâkasının bir sembolü olaUfukta Adalar, sisten tüllere bürünmüşler, yataktan rak selâmlayalım. On sekiz senedenberi bu yolda kalkmaya üşeniıcesine, tembel tembel suda gerini başardığımız esaslı hizmetler, bizi, önüraüzdeki büyorlardı. Bu güzel nisan havası içinde biz (davet yük hedefe doğru şüphesiz mütemadiyen yaklaştıliler), zaptedilemez bir uçma arzusile adeta yeri nyor. Fakat, bilhassa fakir Türk çocugunu, özledimizde duramıyorduk. Kilise tablolarındaki sakallı ğimiz şefkat ve himaye kucağına tamamile alabilmelekler gibi kanatlanmak ve karşıdaki maviliğin mek için daha çok çalışmaya mecburuz. Yılmıyalıml okşayıcı kollan arasına atılmak isteyorduk. Bu bahçeler, Cumhuriyet çocuklan için eşi az N. . Şimalî Afrikada gunden güne takviye olunduğu İngilia tank kollanndan birinde faaliyet