25 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafmdan çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Kadm Avcısı 100 » Tarihî Musahabeler 75 » CUMHURİYET MATBAASI 17 nci yılsayı: 5971 umhuriyet tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fasmı: 24299 > 24290 Dflnya mnbarrirlerı sesisı 43 tercümeler A BİR ZAMAMft, ALFRED de M E B SET ÇOCUGUN Türkçeye çeviten: YAŞAR^NABI Fiatı 50 kuruş REMZI KITABEVİ İTIRAF I Salı 25 Mart 1941 Yugoslavyaıtııt tehlikeli vaziyeti Memleket dahilinde meıttnuniyetsizlik gittikçe genişliyor Pakta girmesi için: M. Svetkovle iki hükumet arasında mühim * bir deklârasyon neşrolundu M. Markoviç Türk Rus munasebatı Türkiye herhangi bir taarruza uğradıgı takdirde Sovyet Rusya bitaraflıgını muhafaza edecektir Yugoslav Buhranı Almanya Yugoslavyanın toprak bütünlüğünü garanti ediyor muş jngiliz elçisi Belgrad hükumefine diin bir nofa verdi Parti Grupu Yugoslavya üzerindeki ameliye ile bu harbin facialanndan biri daha oynanmaktadır. Henüz ilk perdesi baslamış olan bir facia. Oyun o kadar tezadlarla doludur Berne 24 (a.a.) Ofi ajansı bildiri ki öbür perdelerin umulınadık yor: v e beklenmedik inkîsaflar arzetYugoslavya vaziyeti hakkında birbırimesi ihtimali hâlâ yok değildir. ni nakzeden haberlere rağmen aşağıdaki noktalar kat'î gibi gözükmektedir: ugoslav hükumetinin Mihver 1 Belgrad kabinesi Almanya ile bir tazjikı önünde işi pamukip sıyasi vesika imzasına karar vermiştir ligine bağlamağa temayül et ve Almanlar da bu karan yegâne nazamesı, ber yerden evvel Yugoslavyada n itibara ahnacak hâdise olarak telâkdahili buhranlara sebebiyet verdi: Hü ki ediyorlar. kumetten istifalar vaki oldu, ve efkârı 2 Yugoslavyada, pakta iltihaka muumumiyede derece derece şiddetlenen halefet vardır. aksulâmeller husule geldi. Milletin selim Neue Zurcher Zeitung gazetesinin hissi memleket mukadderatuun Mihver Belgrad muhabiri şöyle yazıyor: le teşrikindeki tebükeleri pek iyi anla«Muhalefet bilhassa Sırb mahfi'.lerinyor. İhtiyat zabitlerinin kendi teşkilât dedir. Bu vaziyet Mihverle teşriki mesai lannı fesheden ve icabında vatanın se taraftan olan Hırvatlarla Sırblar arasınlâmetini kan ve can fedakârlığile mü da noktai nazar ihtilâflannı tekrar candafaaya hazır olduklanm Uân eyleyen landırmıştır. Vaziyet anayasa bakımınkararları mühimdir. îugoslav ordusu dan birkat daha muğlâk mahivet almaknun bu anda yaşadığı buhranlı asabi tadır. Filhakika Hırvatlar namma kahayatı olanca vahamet ve eheınnıiyeüle rar vermek Maçek'e aiddir. Halbuki tahmin etmekteyiz. Memleket butunlü Başvekil Tsvetkoviç, bugünkü diktatörğünün ve millet birliğinin maruz bulun lük rejiminde de demokrasi an'aneleriduğu tehlike en riyade bu mukaddesatı ne bağlı kalan Sırb partisi birliğine tâmuhafaza ile mükellef olan bu vatan bidir.. perver kütleyi müteessir edeceğinde Pakta girmis şartlan fiiphe yoktur. Londra 24 (a.a.) Taymis bugün Hulâsa Zvetkoviç hükumetinin pamuk Almanyamn Yugoslavyaya yaptığı mahtpliği karan Balkanlann en karakterli rem teklifln birlnci kısmını Belgrad mumilleü olan Yugoslav camiasını ve bll habirinden hulâsa olarak almış ve neşhassa Sırb unsurunu kolay kolay ueu* bucağı gebnez gibi görünen biiyük bir buhrana salmıştır. Bizzat hükumetin buhran içinde bulunduğu muhakk»ktır. Bir taraftan milletin endişesi dabilİ bir istırabdır. Diğer taraftan bizim pamukIpliği dediğimiz atıİB^wmmn bu halile devam edeceğinden kimse emin değildir, hatta zannederiz, bu emniyetsirlik binnefis hükumette de olacaktır. Mihverin taleb ve tazyikı, kendi halinde ve sıkı bir bitarafhk içinde yasayıp giden ve biiyük komşulan Almanya Ue İtalyaya karşı azatnî dostluk çehre&i göstermeğe itina eyleyen bir hükumete karşı durup dururken bugün için silâhsız, fakat silâh tehdidile müterafık bir taarruzdur. İtalyamn Yunan Başvekiline geceyansından üç saat sonra uykudan uyandırmak suretile verdiği ültimatomun başka bir çeşidi. Eğer Yugoslavyaya karşı da cepheden hiicum edilseydi ahnacak cevab Yunanistanmkinden başka türlü olmazdı. Zaten Yugoslavya memleketin tamamiyet ve istiklâline halel verecek hiçbir vaziyefe boyun eğmiyeceğini açıktan açığa ifade ve «ıütemadiyen tekrar edegeliyordu. Bunun tçindir ki Mihver Yugoslavyaya karşı cepheden değil, yandan yaklaşan bir mükâleme ve müzakere şekli tatbik etti, ve uzun süren bu müzakereler neticesindedir ki iki gün evvel bu siitunda izah ettiğimiz pamukipliği karanna vanldı. Bugün Başvekille Hariciye Vekilimizin beyanatta bulunmaları muhtemel Ankara 2 4 (Telefonla) Parti Grupu yann toplanacakbr. Basvekil ve Hariciye Vekilimizin, yannki grup müzakereleri sırasında haricî vaziyet hakkında beyanatta bulunmalan muhtemeldir. retmiştir. Teklifin ikinci kısmını almak için sarfedilen gayret boşa gitmiştir Teklifin birinci kısmı şu hükümleri ihtiva ediyor: •Esas üçlü paktın bfitün vecibelerini ifa etmek mecburiyeti olmamak şartile Yugoslavyanm üçlü pakta iltihakı. Yugoslavyanın hududlan ve topraklan garanti edilecektir. Yugoslavyanın hududlan değişmiyecek ve üçlü pakta dahil devletlerin hepsi bu garantiye riayet edilmesini temin edeceklerdir. Yugoslav topraklan üçlü pakta imza edea bütün devletlerin ordulan için gayrikabili tecavüz olacaktır. Yugoslavya, paktı imza eden devletlerin müşterek askerî hareket mecbu riyetine aid hükümlerden istisna edile(Arkası sahife 5 sütun 5 to) Ankara 25 (a.a.) Türkiye ve Sovyet hükumetleri, bu gün Ankarada türkçe ve Moskovada rusça olarak aşağıdaki teblîği nesretrnislerdirr Bugünlerde Sovyet ve Türkiye hükumetleri arasmda bir deklansyon teatisi yapılrruftır. Türkiye harbe girmeğe mecbur olduğu takdirde Sovyetlerin, Türkiyenin müskülâtından istifade ederek, kendisine hücum edeceklerine dair ecnebi matbuatta çıkan haberler üzerine ve bunlarla alâkadar bir istifsar dolayısile Sovyet hükumeti âtideki htısusatı Türkiye hükumetine bildirmiştir: 1 Bu gibi haberler Sovyet hükumeti vaziyetine kat/iyyen tevafuk etmemektedir. 2 Şayed Türkiye hakikaten duçan tecavüz olur ve topraklannı müdafaa için harbe girmeğe mecbur kalırsa o zarnan Türkiye, Sovyetlerle arasında mevcud, adetni tecavüz misakına istinaden Sovyetler Birliğinin tam «eomprehension» ve bitaraflığına güvenebilir. Bu beyanat dolayısile Türkiye hükumeti Sovyet hükumetine en samimî teşekkürlerini beyan etmis ve Sovyet Rusyanın da böyle bir vaziyete duçar olduğu takdirde Türkiyenin tam «comprehension» ve bitaraflığına güvenebileceğini bildirmiftir. Üçüncü sahifemizde «Londra'nra kanaati» başlıkh telgrafı okuyunuz I Almanya üzerine Japon Hazırı İngiliz filoları Matsuoka dün büyük bir Molotof'la hücum yaptılar goruştu Berline 10 bin bomba Bir saaffen fazla süren atıldı, başka birçok bu mülâkaffa Sfalin de şehirler de bombalandı hazır bulundu Londra 24 (a.a.) Ingüiz Hava Ne Moskova 24 (a.a.) Tass ajansı bilzaretinin tebliği: diriyor: İngiliz bombardıman tayyarelert dün *wvyetler Birliğl Halk Komiserleri regece Berlini, Kiel'i ve Hanovere'i mu isi ve Hariciye Komiseri Molotof 24 vaffakiyetle bombardıman etmişlerdır. martta Japon Hariciye Nazırı Yosuke Büyük çapta bombalarla yangın bomba Matsuoka ile refakatinde bulunan Jalan ablmıs, Hanovere'de çok büyük in ponyanın Moskova büyük elçisi Takkafilâklar vuku bulduğu müçahede edil va'yı kabul etmiştir. mistir. Almanyamn şimali garbi sahilStalin de bu mülâkatta hazır bulunlerinde ve Almanların işgali altında muştur. Görüsme bir saatten fazla sürbulunan topraklarda muhtelif hedeflere müştür. karşı da küçük mikyasta hücumlar yaAbnan elçisinin zryafeti pılnusür. Bu hücumlann banlanndan bilhassa muvaffakiyetli neticeler abndıMoskova 24 (a.a.) Almanyanın ğj anlaşılmıstır. Moskovadaki büyük elçisi Kont von der Den Helder deniz üssünde çıkan bir Schulenburg bu gün Japon Hariciye yangın İngiliz sahillerinden hâlâ görül Nazın Matsuoka'nın şerefine bir ögle ziyafeti vermiştir. Ziyafette Japon bümektedlr. yük elçisile büyük elçilik erkânı, BulBu harekâta iştirak eden tayyarelegar, Rumen, Macar ve Slovak elçilerî, rimizden biri üssüne dönmemiştir. hazır bulunmuşlardır. Rolanda sahilleri açıklarında düşman f Arkası sahife 5 sütun 5 tei (Arkası sahife 5 sütun 3 te Hududlanmıza gelen tehlike Libyada ve Habeşistanda İngiliz kuvvetleri tarafmdan şimdiye kadar işgal ediunis olan yerleri gösterir harita Misakı millî ile çizilmiş topraklarımızdan bir karışına ve istiklâlimize vuku bulacak her tecavüzü karşılamağa hazırız Türkiye çelik bir kütle halinde birleşmiştir Afrikadaki harekât İngilizler tayya re ile asker indiriyorlar Hargeisa Berbera yolo açıldı, İngiliz Somalisi kontrol allına alındı Nairobi 24 (a.a.) Doğu Afrikasındaki Britanya ve imparatorluk Kuvvetleri, umumî karargâhının tebliği: İleri kıt'alarunız Ciciga'nın garbındaki Marda geçidini tutan kuvvetli düşman mevzilerine hücum etmişlerdır. Bu hücum muvaffakiyetle neticelenmiş ve şiddetli bir mukavemetten sonra ban mühim sevkülceyş noktaları zaptedil miştir. Zayiatimiz hafifür. Harekât deram etmektedir. BUGÜN 3 üncü sahifemizde Dil ve Edebiyat İkili telâffuz Tazan: İSMAİL HABİB 14î Almabilen malumata göre pamukipKği karannın istinad ettiği esaslar Yugoslav topraklanm ecnebi askerlerinin çiğnememesini temin ediyor gibidir. Ancak sıhhî levazımla mecruhlan ve bir rivayete göre harb malzemesini hâmil trenlerin Yugoslavyadan geçmesine rouBugün sehrunizde bir konferans vafakat olunmuş imiş: Yugoslav hükutnet makamlarının sıkı ve mutlak konverecek olan Meclis Reis vekiü trol haklan altında. Şemseddin Gttnaltay Gene bu anlaşmaya göre YugoslavyaBüyük Millet Meclisi reis vekili Sivas da matbuatın Mihver aleyhine tezahiiraMeb'usu Şemseddin Günaltay, ahvali hna müsaade olunmıyacak ve Yusoslav tktısadiyatının Mihver iktısadiyatına uy hazıra ve millî birlik hakkındaki ilk konferansını bugün saat 17 de, Üniverdurulmasına çalışılacakmış. site konferans salonunda verecektir. * YUNUS NADİ Halk Partisi tarafmdan hazırlanan (Arkası sahife 5 sütun 7 de pragrama göre hatib, 27 mart perşembe Diyarbakırda mühim bir konferans vermiş olan Maraş meb'usu Hasan Reşid Tankut günü saat 17,30 da Eminönü Halkevinde, 28 mart cuma günü saat 17,30 da Beyoğlu Halkevinde. 31 mart pazartesi günü saat 20,30 da Kadıköy Süreyya sinemasında ve 3 nisan perşembe günü saat 11,30 da da Şile Halkevi birasm(Arkası sahife 5 sütun 1 de) Daha garbda baü Afrikası kıt'alanna mensub bir kol az çok bir mukavemete maruz kaldıktan sonra Negelliyi işgal etmiştir. Bu bölgenin gerisinde doğu ve batı Afrikası kıt'alan tarafmdan devriye faaliyeti gösterilmekte ve düşman kuvvetlerinin bakiyesi temizenmektedir. Birçok esir ve bir miktar tüfek almmıştır. (Arkası sahife 5 sütun 6 da> Teni Ingifiz ağır bombardıman tayyarelerinden biri uçuş halinde Birhaç söx Âyatı meclisi 7 milyarlık tahsisatı kabul etti Amerikada Ingiltere için 400 ticaret vapuru yapılıyor Vaşington 24 (a.a.) Demokrasilere yardım için sarefdilmek üzere 7 milyar öolar tahsisat verilmesi hakkındaki kanun lâyihası Senatoda sükunet içinde cereyan eden ve ancak yanm saat süren bir müzakere neticesinde kabul edilmiştir. Senatörler bu suretle mühim lngiltereye malzeme götttren gemileri ieabında muhafaza edeceği baber verilen Amerikan donanmasınm bir kunu (Arkası sahife 5 sütun 4 te) Asrî mu skal ar Bazı okumuş genclerin hallerinden memnun görünmediklerine sık sık şahid oluyoruz. Benim filân Avrupa Üniversitesinden diplomam var. Neden filânca adama nazaran daha aşağı hayat şartlan içinde ömür tüketeyim? Ben daha ü«tün mevkilere lâyık değil miyim? Gencliğime ve bilgime yazık ediyorlar! Bu tarzda şikâyetleri ben çok dinlemişimdir. Fakat gencler haksızdırlar. Ellerindeki yaldızlı kâğıda istedikleri kadar kıymet verilmediğini iddia ettikleri memleketimizde maalesef diplomaya lüzumundan bile fazla itibar gösteriliyor. Diploma nedir? Birkaç senelik bir tetebbudan sonra bir adamın muayyen bilgilere dair bir takım imtihanlar verdiğini gösteren bir vesikadan başka bir şey mi? Bu vesika o adama olsa olsa muhtelif faaliyet sahalannda kendini deneme imkânını bahşedebilir. Üsttarafı hayat mücadelesinin değişmez kanunlanna tâbi olmaya mahkumdur. ilk mekteb diploması, bir çocuğa orta mektete girmek hakkınî verir; orada muvaffakiyet kazanması için bir garanti teşkil etmez. Hukuk fakültesini bitiren bir genc, elindeki kâğıd sayesinde içtimaî bünyemizde bir iş başarmak imkânlarına kavuşmuştur. Yoksa diploma bir »mtiyaz değildir. Bu hakikati bizden daha iyi idrak eden memleketlerde diplomaya hiç bir kıymet verilmez. Her şeyden önce iş ve kabiliyet mevzuu bahsolduğuna göre, hangi sahada olursa olsun, seçilecek unsurlar için daima yeni eleme imtihanlan ve konkurlar açıIır. Bizde ise diploma ile muskayı birbirine karıştınp, yaldızlı kâğldda bir nevi mistik kudret arayan zihniyetlere hâlâ rastlayoruz. lşte bilhassa bu zinniyetle mücadele etmeğe ve onu yenmeğe mecburuz. En korkunc profesörler karşısında, iki litrelik ter pahasına da elde edilmiş olsa, koynumuzdaki diplomanın maddî ve manevî hüviyetimize hiç bir şey ilâve edemiyeceğini bilmeliyiz. N.