21 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r~ M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Kadın Avcısı 100 » Tarihî Musahabeler 75 > CUMHURİYET MATBAASI 17 nci yıl sayı: 5967 umhuri ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa tasmı: 24299 • 24290 OOCUK EN GÜZEL, EN RESİM VE PAZARTESİ GÜNÜ Yeni hediye ve sürprizlerimlzi Müvezzilerde bulunur. Cuma 21 Mart 1941 Çıkaran: ÜLKÜ KİTAB YURDU Ankara Caddesi, No. 72 TÜRK GENCLİĞİ Havacılığı en büyük ideal olarak tanıyor! Kolonya ve Londraya Çok ağır hava akınları yapıldı Kiel ve Wilhelmshafen'de büyük tahribat vukua geldi Garbî Almanyadaki şehirler, bombardımanlardan dolayı lahliye ediiiyor Londra 20 (a a.) Hava Nezaretinin istihparat servisi bildiriyor: İngiliz bombardıman tayyareleri tarafından dün akşam Kolonyaya yapılan taarruz kısa olmakla beraber çok ;iddetli olmuş ve saat 21 ile 22 arasında yani bir saat zarfında çok daha uzun süren akınlardakinden fazla hasar tevlıd etmiştir. Taarruzun en büyük ağırhğını demiryollarile Rhin nehrinin sağ kıyısındaki endüstri mahallesi çekmistir. Hava, bombardıman neticelerinin tamamen müşahede ve tespitine " imkân verecek derecede müsaiddi. Tayyareciler büyük fabrikaların alevler içinde kaldığını görmüşlerdir. Bu alevler diğer hedefleri büyük infilâk bombalan için kolay seçilir hale koymuştur. Bu bombalardan bir çoğu doklar boyunca binalann ortasına düşmüştür. Müteakıben atılan bombalar mühim bir demiryolu marşandiz deposu üzerinde infilâk etmiştir. Bir demiryolu birleşme noktasına ve Hohenzollem köprüsünün çok yakınma da bombalar düşmüştür. (Arkan sahife 5 sütun 4 te 1 Türkiye ve İngilterenin tam görüş birliğini teyid etti ANKARA Radyo Gazetesi «İngiltere Hariciye Nazın M. Eden ile Hariciye Vekiümiz Şükrü Saracoğlu Kıbrısta görüştüler. M, Eden, Kahireden Londraya dönmeden evvel Hariciye Vekilimizle görüşmek arzusunu izhar etmiş ve bu arzusu memnuniyetle karşılanmıştır. Geçri iki Hariciye Nazırı yakm bir zaman önce Ankarada görüşmüşlerdi, fakat arada çok mühim hâdiseler vuku buldu. Almanya, Bulgaristanı işgal etti ve bu hâdise Balkanlarda mühim bir tahavvüle sebebiyet verdi, Şarkî Afrikada İtalyan müstemlekelerinin tasfiyesi devam etmektedir Yugoslavya ile Almanya arasında diplomatik görüşmeler olmaktadır. Amerika yardım lâyihalannı kabul etmiş ve M. Ruzvelt'in Amerikanm demokrasi(Arkası »ahife S sütun 7 del rıs mtilâkatı Türk Hava Kurumu filolarından biri Hava Kurumu merkez Milİi miidafaaya heyetinin dünkü içtimaı Hava Kurumunun 9 aylık varidatı, harcanmıyan bir senelik varidat tahminlerinden dört misli daha fazladır . paralar! tbzal edSmiyen Fransız zenginliği üzerinde mağlubiyet felâketi şimdi har vurup harman savunıyor. Ne hazin akıbet, ne ibret alınacak acı misal! Ankara 20 (a*.) Türk Hava Kurumu umumi merkez heyeti bugün Elâzıg meb'usu Sabit Sağıroğlumın reisliğinde alü ayhk toplantısını yapmıştır. Top lantıda idare heyetinin geçen altı ay içinde yapılan işi hakkındaki raporu, M. Eden'in Ankarada Basvekilimizle Hariciye Vekilimiz arasında •Immg resimlerinden yeni yıl bütee ve kadrosu okunmuştur. Raporda geçen mesal yılı için varidat bütçesi olarak tahmin edilen paranın dokuz ay İçinde ve dört misline yakın bir fazlalıkla temin oiunduğu ve yeni (Arkan »ahife 5 sütnn 1 de) y çg >ltmdak? memleketlerden işgal masrafı namile nakid ve eşya olarak japtığı kahir tahsilâtın, Avam Kamarasında Hariciye Müsteşan Mister Butler tarafından verilen yekunlan karşısında hayret ve ibretle düşunmemek kabil değildir. Yalmz Fransanın ödemekte olduğu paranın yıllık yekunu 827 milyon İngiliz lirasıdır. Mağlub Fransanın ödemekte olduğu paralann yalnız bir yülık yekunu ile dort beş Majino hattı daha j apılabildiği gibi istenildiği kadar motörize fırkalar vücude getirilebilir ve elbet asgari beş altı bin tayyareye sahib olunurdu. Millî miidafaaya ehemmiyet veren Fransız hükumetleri meclisten motörize teşkilât için tahsisat almakta müskülât çekmişlerdi. Vaktile memleket Amerikadakl hâdîselerde mühim roller mudafaasına harcanamıyan paralar şim oynayan, İngilterenin Vaşington büyük elcisi Lord Haüfax di hazin bir felâket içinde galibe takdim olunmaktadır. İşgal altında bulunan diğer memleketlerin halleri Fransanınkinden farklı değildir. Millî müdafaa bütçesinde semih davranamamakla meşhur olan Holandanın Almanyaya ödemekte olduğu yülık harac yekunu harbden evvelki rajicile 54 milyon İngiliz lirasıdır. Belçika son yıllannda millî müdafaası için kendisince büyük sayılan fedakârkklar yapraış olmakla beraber şimdi işgalin bütiin acılan içinde Almanyaya 9 milyar Belçika frankı. yani 74 milyon İngiliz lirası vermekte bulunan bu memleketin vaktile niçin askerliğine daha büyük fedakârlıklar yapmadığını yana yakıla düsünerek dizlerini döğmekte olacağtnı kolayca tahmin edebiliriz. Danimarka ile Norvecin tediyeleri hep bu minval üzeredir. Ve bunlar kılıcmm hakki olarak gaHbin meşgul milletlere tahmil ettiği ayni veya nakdî mükellefiyetler olup halkın ve memleket servetinin hiç bir hesaba sığamıyacak olan hususl müthiş zayiatı bu rakamlarm haricindedir. Bu zayiatı ban memleketler için yukarıki rakamlardan üstün saymakta hata yoktur. İstilâ ve işgale uğramamn bu maddî hasaretleri yanında manevî ıstırablann daha feci olduğunu da kaydetmek lâzımdır. Bütün bu işgal felâketine uğramış memleketler halkınm kendi kendilerine veya aralartndaki samimî hasbıhallerinde kalblerinin en derin köselerinden fırlayıp gelen su hasretli fcryadı, bu kadar uzakta olduğumuz halde. adeta kulaklaranızla işitiyor gibiyiz: Ah millî müdafaalannuza fiç bes YUNUS NADI (Arkası sahife 3 sütun 5 te Japonyanın harbe girmesini Stoyadinoviç hudud arzu ediyormaş! harici edildi Almanya Yugoslavya teslim olmuyor Mihver taraftarı olan eski Başvekil Tepedelen nihayet dün düştu ARNAVUUUK / BfcRAT Çok şiddetli bir muharebeden sonra... | İtalyanlar kiüliyelli esir ve malzeme bırakarak ric'at ettiler Londra 20 (a.a.) Röyter ajansmın Arnavudluk hududundaki hususî muhabiri büdiriyor: Alınan haberlere göre Yunan ileri kıtaları bu sabah çok şiddetli bir muharebeden sonra Tepedelene girmişlerdir. Yunanlılar muvaffakiyetli hareketlerine devam ediyorlar. Pek çok İtalyan esir edilmiş ve mühim miktarda malzeme iğtinam olunmuştur. Tepedelenin ehemmiyeti Londra 20 (a.a.) Arnavudluk b\ıdudundan gelen haberlere göre, ileri Yu nan kıt'alan tarafından işgal edilen Tepedelen cenubî Arnavudluktaki İtalyan müdafaası için mühim bir sevkul" ceyş mevzüdir. Keza bu ay takviye edilmiş İtalyan kıt'alarının yaptığı şiddetli fakat akim kalan mukabil taarruzlar buradan yapılmıştır. Beş hafta kadar evvel Yunanlılar Tepedelene yaklaşmışlarsa da İtalyanların 30 kilo^ metre kadar bir cephe üzerindeki mükerrer hü<nımlan Yunan ilerleyişin; muvakkaten ağırlaştırmıştır. Yunan kıt'alan düşmanın bu mukabil hücumlarıru kırdıktan sonra ileri yürüyüşlerine tekrar başlamış olacaklardır. Draç tekrar bombalandı Çin harbinden yaka Üçler paktına yeni sını kurtaramıyan Ja aza, Yugoslavya ponyanın buna razı değil Finlândiya imiş olmıyacağı tahmin ediiiyor Şanghay 20 (a.a.) Çindeki Alman resmî mahfilleri ile sıkı teması olan bitaraf bir zata göre Hitler, Matsuokadan Japonyanın Pasülkte seri bir harekete geçmesini istiyecektir. Son haftalara kadar Alman politikasmın Uzakşarkta Japon tehdidinden istifade etmekle beraber, ihtilâftan içtinabı gaye edindiği gözönüne getirilecek olursa Hitler'in düşüncesinde hasıl olan bu değişikliğin Avrupadaki hâdiselerin Almanlann tahmin ettiği gibi inkişaf etmediğine delâlet ettiği görülür. Şimdi Almanlar Asyada bir şeyler yapılmasını istiyorlar. Amavudlukta Tepedelenin işgalinden sonraki cepheyi gösterir harita Yeni Dünyadan yiikselen seslcr Asker dolu 4 Hfir Fransa ile İtalyan vapuru yapılan yeni anlaşmalar batırıldı Üç ingiliz ordusunun Ingiltere geniş mikCiciga şimalinde yasta krediler açmabirleşmesi muhtemel ğa karar verdi «Amerikanm harbe girmiş olmasından şüphe edilemez» »Biz ne snretle olursa olsnn silâhların mahalline varmasım temin edeceğiz» General Düval'in mühim bir makalesi Clermont Ferrand 20 (a.a.) Ofi: General Duval, •Jouraal» gazetesinde bugün yapılmakta olan diplomatik faaliyetleri ve bilhassa Japon Hariciye Nazırı Matsuoka'nın Avnıpa seyahatını tetkik ederek diyor ki: «Bugünkü diplomatik faaliyetin ancak iki hedefi olabilir: Ya temenni edilen bir sulhun esaslarını araştırmak yahud da yeni askerî harekâta müsaid bir vaziyet hazırlamaktır. Cerevan (Arkası sahife 5 sütun 2 de) (Yazısı 5 inci sahifede) Feci bir haza Küçükçekmecede bir otobüs trenle çarpıştı, 10 kişi öldü, 15 kişi de yaralandı Evvelki gece saat 2,5 la üç arasında Küçükçekmecede 25 inci kilometrede on kişinin ölümü ve 15 kişinin yaralanmasile neticelenen feci bir kaza olmuştur. Hadise hakkmda verilen malumata göre, Hayrabolulu şoför Hüseynin idaresindeki «Kırklareli 31 plâkalı» otobüs içinde 31 kişi olduğu halde diin gece üçe doğru Küçükçekmeceye gelmiş, buradaki geçidden geçmekte iken İstanbul tarafından gelen 60 numaralı marşandiz otobüse sağ tarafından şiddetle çarpmış, otobüs lanmıştır. devrilerek parçaKazayı müteakıb marşandiz durmuş, yaralılar İstanbuldan çağınlan sıhhî imdad otomobillerile Gureba hastanesine kaldırılmıslardır. Kazada ölenler şunlardır: Rafail oğlu İsak, Amilolos oğlu Kostantin, Arlstidı oğlu Sotiri, Avram oğlu İlyazar, Niko oğlu Sotiri, KostantJn oğlu Yorgi, Yani oğlu Vasil, Nişan oğlu Artin, İsak oğlu Üyas. (Arkası sahife 5 sütun 2 de Birinci Hareket Ordusu Tafsilât yakında Londra 20 (a.a.) İngiliz Bahriye Londra 20 (a.a.) İngiliz hükumeti Nezaretinin tebliği: General de Gaulle ve Fransız imparaİtalyanın denizaşın ordusu ile olan torluğu müdafaa konseyi ile yeni ve deniz muvasala hatlarına karşı harekât mühim bazı anlaşmalar imza etmiştir. ta bulunan denizaltılanmızın yeni mu Bu anlaşmalar, harbin başında Fransız Atina 20 (a.a.) Yunanistandaki vaffakiyetleri bildirilmektedir. hükumetile yapılan malî anlaşmalar İngiliz kuvvetleri umumi karargâhmUtmost İngiliz denizaltısı «kumandan gibi ayni iş birilği zihniyetile akdedil dan: Cayley» harb gemilerinin refakat ettiği miştir. Anlaşmalardan birinin hükümleBir ingiliz tayyare filosu, dün tayve tam yüklü iki İtalyan nakliye gerni rine göre hür Fransızlar taraftndan yare defi toplannın şiddetli atesine sinin dahil bulunduğu bir gemi kafile müşterek düşmana karşı sarfedilen rağmen Dracı bombardıman etmiştir. sine muvaffakiyetle neticelenen bir hü gayretlere yardıra ohnak üzere krediler Bu hücum, en ziyade muvaffakiyetle cumda bulunmuştur. Tonilâtolan 6000 ve açılacaktır. İkinci anlaşma, İngiliz im neticelenen hücumlardan biri olmuş4000 ton olan iki nakliye gemisinin as parayorluğu ile, mütareke hükümlerine tur. İtalyanların Glava Puzi yolundaki kerle dolu olduğu görülmüştür. Tor boyun eğmiyen Fransız imparatorluk kamyonlan ve diğer motörlü nakil vapillerin infilâkını çok şiddetli yeni bir toprakları arasındaki malî münasebet sıtalan dabombardıman edilmiştir. Bir infilâk takib etmiştir. Nakliye gemile lere ve yabancı döviz meselelerine a çok bombalar, nakil vasıtalarının tam rinden en az birinin tamamen tahrib e iddir. Bu anlaşmanın hükümlerine gö ortasına isabet etmiştir. Bütün tayyaHudud harici edilen eski Başvekil dildiği muhakkak addedilmektedir. re Fransız müstemleke frangının fiatı. relerimiz, salimen üslerine dönmüşlerStoyadinoviç'in son resimlerinden UnUjue denizaltısı kumandan C^l mütarekeden evvel Fransnz frane'r.'n dir. Belgrad 2 (a.a.) Röyter: Yu(Arkası sahife 5 sütun 7 de (Arkası sahife 5 sütun 1 de) (Arkası sahife 5 sütun 3 tei goslavya ile Almanya arasındaki münasebetlerin tanzim ve ıslahı maksadile yapılan diplomatik gö rüşmeler devam etmektedir. Bu görüşmelerin ne kadar devam edeceği hakkında hiç bir sarih malumat yoktur. Bu esnada Yugoslav seferberliği de devam eylemektedir. Almanlann yaptığı sinir harbinin son bir misali, Yugoslavyanm, bittabi Almanya lehine bazı sartları Eski harblerde, cepheden uzak yaşayan sivil halkın öğreniyorlardı. haric olmak üzere üçlü paktı imza edeceği hakkmda çıkardıklan sa muharebe vaziyetile alâkası geç ve güç olurdu. OrFakat arada geçen yirmi beş sene gibi kısa bir yiadır. Bu yalan haber, bidayette taçağ devirlerinin karanlık gecelerini bir göz önüne zaman, sade mesafe mefhumunu değil, asker sivil Belgradda endişe uyandırmıştır. Fa getiriniz. Ocak başında, kızıl alevlerin tatlı ve ılık arasındaki farkı ortadan kaldırmışa benziyor. kat haberin nereden geldiği anlaşı ışığı altında iplik büken veya kundaktaki çocuğuna Bugün ocak başında yün ören bir kadın, kocasını f Arkası sahife 5 sütun 5 tr> ninni söyleyen bir ana, binlerce kilometre uzakta Ortaçagın mistik felsefesi içinde tahayyül edemez. dövüşen kocasını romantik bir hüzünle hatırlarken, Radyo, bütün vaziyetleri günü gününe bildirdiği için bir gün ondan alacağı sevincli veya kederli habere o tevekkülsüz, felsefesiz, realist bir hayat görüşürıe kendini ne içli bir tevekkülle hazırlardı. maliktir. Ne zaman, hangi saatte, nasıl yapılacağı Teknik vasıtaların terakkisi, cephe ilerisile cephe belli olmıyan tayyare hücumlan, kadmları ve çogerisini birbirine yaklaştırdı. Telli ve telsiz telgraf cukları da üniformalı askerler kadar cephenin içine gibi muhabere aletlerinin icadından sonra ileri ve sokru. geri mefhumlan artık manalannı değiştirmeğe başMilletler, maddî manevî bütün varlıklarile döladılar. Ne kadar uzak olursa olsun, cepheyi herkes vüşüyorlar. Bu kavgada bir gram bakır ve bir gram : ^ : ^ = Yazan: = ^ = yakından takib edebiliyordu. Umumî Harbde, me enerji bile, yerine göre taraflardan birine ağır bastıselâ Galiçyada cereyan eden harekâtı Birleşik Ame rıcı bir rol oynayacaktır. rika devletleri saati saatine, adeta gözle görürcesine N. Birkac söx Eski ve yeni harbler ' Bugün 3 üncii sahifede^ San'at ve cemiyet melankolyası Gelâleddin Ezine