12 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

12 Mart 1941 CUMHURİYET (&qcsilcmd\ Vapurlar için yaş iiaddi Dit ve edebiyat davast Atlantikte İngilte Fevkalâde vaziyetlerde, tayin edîlen hadreyi tecrid harbi den fazla yaşlı vapurlar da alınabilecek Ankara 11 (Telefonla) Türk bayralmanyanın İngiltereyi tecrid ğı altına girecek vapurlar hakkmdaki için, yani İngilterenin bütün kararname ile kabul edilen nizamnamedünya ile irtibatuu kesmei ye bir fıkra eklendi. Buna göre memleiçin bütün kuvvetile gıriştiği harbin ket içinde ve dışında harb, seferberlik bızlandığını gösteren ilk alâmet, İngiliz ve seferberliğe hazarlıkta iktısadî buh. deniz zayiaüna aid son tebliğdir. Bu ranlar gibi fevkalâde hallerden dolayı tebliğe göre 3 martta bittn hafta içindı tayin edilen yaş haddi dahilinde vapur Almanlar İngiltere ve müttefiklerin alınması imkânsız veya müşkül bulunaid 148,000 tonluk gemi batırmışlardır Rakam, şüphe yok ki mühimdir. Faka ba rakam, İngilterenin, bütün denizle; üzerinde devam etmekte olan deniz münakalâtı üzerinde tesir edecek mabiyette değildir. Onun ehemmiyeti, Almanyanın İngiltereye karşı deniz harbini teşdid ettiğini anlatmasındadır. Mevsim ilerledikçe İngiliz gemilerine karşı açılan muharebe büsbütün şiddetlendirilecek, ve İngiltere, mühim bir imtihanla karşılasacaktır. İngilterenin Mesai Nazırı Mister Bevin de dün söylediği nutukta bu muharebeden bahsermiş ve İngilterenin mubarebeyi kazanacağını ve kazanmak icin çalıştığmı söylemiştir. Tokyo 11 (a.a.) D. N. B. ajans bilBu muharebenin en mühim safhası diriyor: Atlantikte geçecektir. Çünkü İngiltereJapon Hariciye Nazın Matsuoka ganin bugün en çok ehemmiyet verdiği deniz yoilan, kendisini Amerikaya bağia zeteciler toplantısında da bildirildiği yan yollardır. Almanların en mühim he veçhile Mançuko ve Moskova tarikile defi ba yollardır ve bu yollar üzerinde Berline gitmek üzere yarın akşam Tokodan hareket edecektir. işliyen gemilerdir. Fakat Atlantik İngiltereyi yahuz A Nazıra, Başvekü vekâlet edecek merikaya bağlamıyor. İngiltere bütün Tokyo 11 (a.a.) cD. N. B. »Matsuodenizasın dominyonlarile Atlanükten ka'nın seyahati müddetince Hariciye isüfade ederek irtibaünı mnhafaza edi Jîezareti işlerini Başvekil Prens Konoye yor. İngilterenin denizaşın dominyonlan görecektir. Matsuoka'nın 20 nisana doğise, bütün harb gayretlerini İngiltere ru Tokyoya döneceği zannedilmektedir. nin harb gayretine katarak anavatanın Hindiçini Siyam muahedesi zaferini temin için çahşıyorlar. parafe edildi İngiltere, vaktile Akdeniz yolırnun uğTokyo 11 (a.a.) Domei ajansı bilradığı emnjyetsizliğe karşı Ortaşarkla muvasalasını da Kap yolile yapmağa diriyor: Japonyanın tavassut ederek teklif karar vermiş ve böylece ingiltereyi revreleyen Atlantik İngilterenin mukad eylediği anlaşma şartlaruu Fransa ve deratı bakımından esaseıı haiz olduğu ıyam mümessilleri kafî olarak kabul en büyük ve en hayati ehemmiyeti kat 'Imişler ve anlaşma bugün parafe edilkat artmmştır. Almanyanın istediği de miştir. İngilterenin Atlanükteki bütün deniz Neşredilen bir tebiiğe göre, Franaız yollarını kesmek ve İngiltereyi tecrid Hindiçinisi, Paclay mıntakasile Cam etmek gayesini istihdaf ediyor. jodge'un garb ve şimali garbt ve cenuMister Bevin'in dünkfi nutknnda bahls ıundaki toprakları Siyama terketmekmevzuu ertiği Atlantik harbi bndur. İn «dir. Bu topraklar vaktile Siyama aid gilterenin mesai hayatmı idare eden ve ulunuyordu. Bütün bu mıntakalar asbugünkü harb İngilteresinin Çörçil'den :erlikten tecrid olunacaktır. Mekong sonra herhalde en mühim adamı olan lehrindeki iki ada Kong ve Kone adaMister Bevin, İngilterenin bn harbi ka len da Siyama geçmektedir. Fakat bu ranacağmı ve bu harbi kazanmak için iki ada Hindiçint ve Siyam taranndan herşeyi yapuğını söylemekle Ingilizlelüştereken idare edilecektir. rin bu çok mühim harbi hazırhklı karJaponya bu anlaşmanın kar*l mahlşılaştıklannı anlatmış oluyor. •ette olduğunu garanti etmektedir. Almanyanm bn harbde giivendîği Iki Japonyanın Avastralya elçUi silâh vardır. Bunların biri tahtelbahir. beyanatta bulundu diğeri tayyare. Brisbaues «Avustralya» 11 (a.a.) Ve İngilizler ba iU silâhın tahribatına karşı deniz ve hava kuvvetlerile rauka >on zamanlarda ihdas edilen Japonyabele ermektedirler. Harb, ne dereee şid ıin Avustralya elçiliğine tayin edilmiş detlenirse, mukabele de ayni derecede lan Tatsuo Kawai, bugün Brisbanes'e şiddetlenecek ve bu muharebenin neti muvasalat etmlştir. Elçi şu beyanatta resi, bütün harbin mukaddcratı üzerin lulunmuştur: < Japonya ile Avustrnlya coğrafi de müessir olacaktır. Almanlar İngiltereyi tecride muvaffak lakımdan komşu olduktanndan ve araolurlarsa. belki de harbi kazanırlar. Fa arında sıkı iktısadî münasebetler bukat İngiltere de, tecrid edilmemek için unduğundanberi birbirlerini alâkadar bütün kuvvetlerile mukavemet edecek den meseleleri icab ettiği şekilde an ve kendisini tecrid etmeyı istihdaf eden lamağa gayret ederlerse kavga etmeher silâbı körletmek için her gayrcti erine mahal yoktur.» Mafsuoka bugün hareket ediyor Hindiçini Siyam a General Sikorski "Alrasındaki muahede manya için çok tehlide dün Tokyoda keli turistler olarak hazırlanıyoruz,, diyor parafe edildi gösterecektir. İngilterenin bu harbi kazanmasi, İngiliz müdafaasının en parlak zaferi ol»caktır. Amerikanın yardımını da temin eden İngilterenin bu zaferi kazanmaması için bir sebeb yoktur. Harb şüphesiz çetin olacaktır, fakat İngilizlerin şimdiki kadar gösterdikleri mukavemetin daha büyüğünü göstermek için hazırlandıklan muhakkaktır. İngilterenin ba tecrid harbini kazanması, onnn bütün harbi kazanmasımn hakikî ve kafî mukaddemcsi olacaktır. Çiinkü sıra İngiliz taarruzuna gelecek ve İngiliz taarruzu, Amerikan yardınunın azami haddini bulması üzerine çok şiddetli olacak ve o zaman da Almanya en mühim imtihanla karşılaşacaktır. Almanyanın Atlantikle iktifa etmiye' rek Akdenize de inmesi onun ba deniz harbini azamî derecede genişletmek istediğini gösteriyor. Fakat asıl mesele, Atlantikte hallolunacaktır. Çünkü Akdeniz Atlantiğin yalnız bir koludur. Bu yüzden öniimüzdeki günlerin en mühim hâdisesi, Atlantik harbidir ve bütün harbin mukadderatını o tayin edecektir. Radyo müdürlüğü Ankara 11 (Telefonla) Türkiye radyo difiziyon postalan müdürlüğüne edad Nedim Tur tayin edildi. Diğer taraftan öğrendiğimize göre Matbuat umum müdürlüğü tarafından radyo idaresinin daha ahenkli ayarlı e intizamlı bir iş birliği ile çalışmasım • programlarında mühim yenilikler e eminini istihdaf eden tedbirler alın maktadır. Şükrü özerin cenazesi kaldırıldı Ankara 11 (Telefonla) Dün vefatmı eessürle haber verdiğimiz Riyaseti Cumhur yaverlerinden önyüzbaşı Şükrö Özerin cenazesi bugün merasünle kaldırıldı. Baltıkta buzlar arasında kalan vapurlar Stokholm 11 (a.a.) Stefanl ajansından: Bir kaç haftadanberi Baltık denlzinde buzlaı arasında kalıp akıntıya kapümış olan yedi İsveç gemidnin akibetinden ciddî surette endişe edllmektedlr. Şimdlye kadar bunlan bulmagra gönderllmlş olan buzkıranlar, bulunduklan noktayı ke>şfedememişlerdlr. Şimdi tayyarelerle mevkilerinin tayindne çalışünıaktadır. ömer Rıza DOĞRUL Brezilyada feyezanlar Rio de Janeiro 11 (a.a.) Brezilyanın şimali şarkisinde sürekli bir surette devam eden sağanaklı yagmurların sebebiyet verdiği su baskmlan yüzünden büyük hasar Reis: ] vuku bulmuş ve insanca çok zayiat Öldürdüğünüz adam adi bir hırolmuştur. Her ne kadar sarih malumat aü ızlık için evlere girecek bir insan denamamışsa da bir çok kimselerin ğildir, dedi. Anadolulu, hem de eşraföidüğü ve binlercesinin de evsiz kal tan bir kimsedir. Vak'a esrarlı görünüyor. Son bir sual: Maktulün oğlunu taıdıiı öğrenilmiştir. nır mısuıız? Sovyetler Birliğinde yeni Boğuk bir sesle; Hayır, dedim. tayinler Sıkılnuşüm, bunalnuştım ve bu bitMoskova 11 (a.a) Tass ajansa mez tükenmez sualler beni boğuyordu. bildiriyor: Azmi Bey atıldı: Sovyetler Birliği yüksek Sovyet Bu vak'a müekkilimi pek sarstı, meclisi riyaset divanı devlet plân komfeyonunun reisi Voznesenski'yi dedi. Sonra yakınlarından birini kayekonomik konsey için Sovyetler Bir betmiş bulunuyor. Fazla müteheyyicdir, liği halk komiserleri heyetl birînc: raporumuz var.. Sorgunun kısa kesUmereis muavinliğine tayin etmiştlr sini rica ediyoruz. Reis başmı öbür tarafa çevirdi: Saburof, devîet plânı komlsyomı re Sizin bir diyeceğiniz var mı? diye, ishŞine ve Sovyetler Birliği halk komiserleri reis muavinliğine tayin e sordu. dilmiştir. O zaman bakmayı aklıma getirmediğim yerde, benden üç dört adım ötede Tosun Ağalarm Şevketin, öldürdüğüm Kıdem zammı İstanbul ilk tedrisat muallimleri adamın oğlunun durmakta olduğunu nin kıdem zamlarmı ödemek üzere anladım. Bu sual ondan başka kime sotüylerim ayağa yeni bütçeye konan 137 bin 500 11 rulabilirdi? Bütün ralık tahsisat dün Şehir Meclisin kalktı. Dehşet içinde kalmıştun, başımı de kabul edilmişttr. Bu suretle zam korka korka kalbim deli gibi çarparak bekliyen 1088 muallimden 825 1nin çevirdim. istihkakını ödemek mümkün ola İşte o zaman gözlerim büyüdü, büyücaktır. Kıdem zammı tevziinde ev dü. Dudaklarım küçük bir feryadla avelâ, maaşı az ve kıdemi fazla olan çıldı. Sallandım. muallimler gözönünde tutulacaktır Orada, biraz ötede duran adam Rıza azı Fransiz gazeteleri, fikri icad sahiblerine kabiliyetleriServeti Fünuncular, fikir ve san'at teni göstersin diye yeni bir yol dir. Halbuki «kasd» dan fazla kullarulan lâkkisi iübarile, Akraed Mithat grupu «muamele» kelimesi <su'> u yaşatamadı. açtılar. Şimdi bir takım gazetelerde ya ve Naci taraftarlan gibi muanzlanndan Artık <sui muamele» demiyoruz. Demek mevcud birşeyin Kİahına, yahud yeniduğu takdirde esas nizamnamenln bi elbet çok ilerdeydiler. Tanzimatçılar «muamele» de tekbaşma yasıyamıyan den icadına dair hergün imzalarile bir rinci maddesindeki vesikaların tetkikiklâsiklerle romantiklerde kaldıklan halo kelimeyi sürüklemeğe derman yok. sürü fikirler intişar ediyor. le beraber geminin muamele esnasmda de onlar muasır bir sıçramayla garbdaki Bunlardan birinde fikir sahibi, eldiŞimdi de sorabiliriz: Nasıl kelimeler «Kasd» ise kelimeyi lokomotiün vagonu salâhiyetli ve fenn! bir merci tarafmçağdaşlarına ulaşıveriyorlar. Şiire yep tutmaz? Canlı dille ya iltibas yapanlar, çekişi gibi götürüp gidiyor. Mademki venlerin bir çift yerine sağ el için iki ve dan muayenesi icra olunarak ve seyyeni bir pırıltı ve nesre Avrupah bikâye ya aülan yabancı kelimenin yerini tu götürüyor, bırak götürsün! rüsefer kabiliyeti bir raporla tespit etsol el için bir olmak üzere üç tek olarak ile Avrupah romanı getirdiler. Ümmet tamıyanlar: Derkenar yerine «çıkma Halid Ziya Uşaklıgil üstadımız dili yapılmasmı teklif ediyor. Sebeb olarak tirildikten sonra Münakalât Vekilinin çilikten kurtulamıyan Tanzimatçılara hayır, biz onu hamamda kullanırız, mize frenkçe kelimelerin sokulmasına kararile bu hadden yukan vapurlar dada ekseri, çıplak kullaınimrya ihtiyac karşıhk Serveti Fünuncularuı edebiyatı «çıkma getir» diye. Ihracat yerine «çıkı» karşı haklı bir titizlik gösteriyor. Yalni7 hi satın almabılir. tamamen lâikü. Nekadar garbhysak o gene hayır, biz ondan «çıkısını koltuk bu hususta da dilin kendine göre çeşidli hissedilen sağ eiin eldiveni çıkanlarak kadar ileriyiz. Onlar ki en garblıydılar, layınca...> diye bohça manası çıkarmı tasarruf cilveleri var. Onlara bakarak öteki elde tutulduğu için çoğu zayi olfakat dilde neye geri göründüler? Bu şız, kâfi. Devriye yerine «gezek», hiç bu hususta nasıl yürümemiz lâzım geldi duğunu ileri sürüp bu hallerde kullanılgerilik onların san'atı en yeni şekilde te olmaz. Anadolu onu «gezelim» yerine ğini 4taideleştirebiliriz. Bir kere garbdan mak üzere bir yedek sağ eldiven tekine lâkkilerinden ileri »eldi. Evet bir yandan «biraz gezek» diye kuUanıp duruyor gelen kelimelerin bir kısmı delâlet ettik lüzum olduğunu iddia ediyor. Bana önceleri pek makul görönmiyen san'aü çarktan kopanp en yeniye götü Atılanın yerini dolduramıyanlara misal leri müşahhas medlulle geldiler. Bunrüş, bir yandan da bunu yaparken dil Bir tane bile yeter. Edib yerine «yaz lara kimsenin bir diyeceği olamaz: Pi bn fikrin doğru olduğunıı bundan bir de geriye gidiş. gan» hayır, hayır, o ne yazgandır, ne yano, porselen, lâmba, telgraf, telefon, hafta kadar evvel eldivenimin sağ tekini kaybettiğim zaman anlad'.m ama iş işOnlann zamanında garb san'at dilini yazan, yazısına san'at kudretini veren fotograf. konuşma dilinden ayırma temayülünü dir o. Bazı kelimelerin ise karşılığı olmadığı ten geçti. Eldiveni içinde zayi ettiğimi sandığun gösteriyordu. San'at ahenkti, hele şiir Hayatta ölenin öldüğüne inanıyoruz... için kullanılması zaruridir: Sürpriz, söz değil sesti. San'atkâr yeni yeni ke Dilde ölenlere de inanalım. Hayatta yarı diktâtör, veto, enerji, enerjik, kültür, tramvay terminüsüne henıen telefon etlimeler bulacak, onlarla incelraiş zevkle vücudü gittiği halde yaşıyanlar olduğu kroki, komplo, manevra, kozmopolit... tim; bir şey çıkmadı. Ertesi gün gazetere hitab edecekti. San'atkâr anlamıyan gibi dil de zaman zaman kelimelerin ya Hatta «devletinin rejimine veya partisi ye ilân verdim. Gene ses yok! kalabahğa inmez, anlayan azlık san'at rısını öldürüp yarısını diri bırakıyor. nin şefine muarız olduğu halde boyun Bir de fransızca ilân verelim dedik. kâra çıkar, Itlümtaz kelîme mümtaz üs •Resim» in kullandığunız manası kaldı, eğer görünen» gibi uzun izahlı bir ma İkinci gün bir telefon.. lub, mümtaz ses Serveti Fünuncular naya gelen «opportuniste» i aynen kul Aradığuuz eldiven bizdedir. Gelip Londra 11 (a.a.) Pat ajana ya öyle mi dediler; aruz »es de değii se vergi manası öldü. «Cerrah» ın «yaralayan> manaaı da böyle. Zaman ve vakit lanmıyacağız da ne yapacağız? alınız! Acaba bizi nasıl memnun edebiıdiriyor: sin üstünde bir müzikti; ve yeni kelime Bazılarının karşılıklan olduğu halde ceksiniz? İngiltere Kral ve Krallçesi İskoç mi? İşte iki tarafunızda Arabm ve A manasına «hengâm> ölü, vak'a ve müfrenkçelerini de kullanmakta beis göryadaki V/indswept Moor*da bulunan cemin iki kamusu, sonsuz iki hazine gi him hâdise manasına «hengâme» diri. Kalktık gittik. Kaknem, kötü, mendeTâ baştan Naciye kadar şiırde cendişe» müyoruz: «Amelî pratik», citibar bur bir kahve rengi eldiven teki. Guya Polonya kıt'alannı ziyaret etmişür bL Bu ne bahtiyarlıktı bu! hayal ve muhayyile manasına kullanıl kredi», «müdir direktör», «tabiî nor göderl Polonya Başvekill General Sikorsmal», «gayritabiî anormal», «san'atkâr. Artık durmadan boyuna, yeni yeni dı. O mana bir daha hayata çıkamaz. ki hükümdan selâmlamış ve nut Benim değil! dedim. Adam teredkelimeler icad ediliyor. Hiç asırlardan Dil ayni şejd türkçe kelimelerde de ya artist», «şehadetname diploma», «umkunda ezcümle şöyle demiştir: de prensip», «yazıhane büro», «ihsa düd etti. Bendeki teki gösterince sindi. « Göbbels, kıt'alarımızı «Sikors beri kullanılıp duran şu eski püskü pıyor. Ses, mamuriyet, sahib manasına iyat istatistik», «timsal . sembol»... Bu Akhma geldi «haydi bir de tramvayda ki turistleri> diye andı. Bu belkl aşk» kelimesi yeni san'ata yakışır mı? gelen «ıa» ölü, fakat <ıssız> diri. Akıl gibi daha bir çok frenkçe kelimeleri ne bulunan eşyalar deposuna gidelim» dedoğrudur majeste. Çünkü Almanya Onun yerine «garam* ı koydular. «Aş manasına <us» la terbiyeli manasına ye müsamaha ile karşılamaktayız? Çün dim ve kayıb teki elimizle koymuş gibi için çok tehlikeli turistler olmak kın yasemin renkli saatleri» demek için: «uslu da böyle. <Çıkar> m menfaat ma kü onlarm karşılıklan arabca olduğu orada buldurn. Hatta rramvaylarda u Saatı semenfâmı garam nasına geldiği «çıkarına bakar» tabirinüzere bulunuyoruz.» Diyorlar. Fikret Ayasofya hakkıhda den belli. Fakat onu münferiden men için galiba pek benimsemiyoruz. Hatta nutuhnuş eşyalann dna ve miktarmdan Kral ve Kraliçe bütün günü Po•Hatıraların sağlam künbeti manasına: faat manasına kullanarak «nerde çıkar şehadetname» yi «şadetname» diye dolayı hayret ettiğim gibi bu servisin inlonya askerlerinin arasında geçirEy dahmei mersusu havaür ulu ma'bed görürse...» deyiniz, kimse birşey anla türkçeleştirdiğimiz halde bu karşıhk tizamını da takdirden kendinri alamamiştir. Kral Altıncı George PolonMısraım söylüyor. Hele Cenab, ne maz. Ah dilin bu oyunbazlıklan, tek gene «diploma» nin yerleşmesine mâni dnn. Ve şaştığun cihet şu ki yalnız mart ya askerlerinin talimlerinde gördücicibici kelimeler keşfetmedi? «Anfu başma yaşatmadığı kelimeleri baska ke >lamadı. zarfmda rramvaylarda buhınmuş eldiğü mükemmelıyet ve intizanun hay tesliyet» mi demedi, «mirvahai lâne i limeyle birleştirerek diriltir: «Tefek Bazılan da bunun aksine, karsılıklan venlerin sayısı ondan fazla idi. Neden ranı oldugunu bildlrmiştir. mürgan> mı demedi Ah şu muradaki ancak «ufak» la birleşince cânlandı, ve ;ene arabcadan olduğu halde frenkçe Bcaba bunun sahibleri aramazlar diye Kral, Cunningly Hidden modelin ahenk ve o ahenkteki mflzik: cevirmek» de cçevirmek» le birleşince. leri bir türlü tutunamıyor. Tuhaf, dil kendi kendime düşündüra ve şn neticeye de Amerikan toplan kullanmağa Bir şebperei hufte, bir âhuyu çerende! Dil ayni ameliyeyi yabancı kelimele amelî» yerine «pratik» ten hoşlandığı vardım ki; ekseri ya zahrnete değmez başlamış olan Polonya topçusunun Babacan kaleminin haUdyatçı tarafı re de tatbik ediyor. Canlı dilde «derya» halde «nazarl» yerine «teorık» ten tik veya böyle bir (ofisin) vücudünden hamaskelenmiş mevzilerlne alâka gös kuvvetli olan Ahmed Mithat Serveti tekbaşma ölüdür. Fakat «deryadil» diri. sindi. O kadar ki iki keUmeyi beraber berdar olmadıklan için aramazlar; yok. termlştlr. Kraliçe gene Amerlkan Fünunculann bu falza lugatll lisanını Yahıızbaşına «ser» i kulanmayız, fa kullanmak zaruretinde kaldığımız za sa göz göre göre insan malını aramaraamulâtmdan olan mitralyözleri 1 alaya alarak «Gemi demirinin homurtukat pekâlâ cserdar» deyip duruyoruz. man «pratik ve teorik» diyemiyoruz da mazhk eder mi?» tlna İle tetkik eylemiştlr. larmdan mavi bir korku ile korkmuş o Gönül manasına «dil» kendi başına can amell ve nazari diyoruz. Bazan ayni İskoçyadaki Polonya kuvvetleri lanlar kanadlarını açmış pupayelkenli sız, «dilber» olunca canlı. «Şah» münferi kelimenin kökü tutmadığı halde tasrifi Ne diyordum? nin kumandanı General Kuklel, bir gemiye gövdelerinin yükünfl yukle den diri, fakat «şahsüvar» değil; onun h a . tutuyor «kapital» rutmadı, «kapitalist» Hasrerini çektiğim sağ eldivenind elde Kral ve Kraliçeye Polonya subayla mekten çekinmelidirler» manasına şöyle fifi olan <şeh» kendi başına cansız, fakat tuttu. Çünkü sermaye birincisini tam edip gazeteye dondüğüm zaman bir barınm yemek salonunda bir öğle ye diyordu: karşıladığı halde «sermayedar» ikincisi yır sahibinin yazdığı fransızca mekrtıb«şehsüvar» diri. meği vermişlerdir. «Harharai muabrdan bir havfi ezDilin cilvesi... Ancak farisî izafet saye ne kısa geliyor. Bazan da ayni kelime da eldivenimin bir madam tarafmdan Çin tayyareleri Japon üsle. rak ile müstahaf olanlar per ü bâli kü sinde yasıyan binlerle ve binlerle kelime ıin hem kökü, hem tasrifi tutmaktadır. bulunarak vatmana verildiği haber verişade bir merkebi rande bâde mado izafet ahlınca, kendiliğinden öldüren İdeal» ve «idealist» gibi. Demek ki b'yordu. Bu zahmeti ihtiyar etmiş olan rini siddetle bombaladılar diyyeti beşeriyyeleri bârinl ahmalden dil, kendi başlarına yasıyamıyan bazı dil ne «mefkure» yi, ne «ülkü» yü ayni zata müteşekkir kaldıktan sonra düşünÇunking 11 (aa.) Resmen bil içtinab etmelidirler!» Bu, tabi! işi kari kelimeleri de, o umumî kaidenin zıddına, kuvvette görmedi. düm. dirildiğine göre, Çin tayyareleri dün katürleştirişti. Karikatür, fakat iskeleü terkible yaşabyor: «Âb» tekbaşına ölü, Hayır tutmuyorlar ve tutamazlar; kıBir çift eldiven ne bedbaht şeydir. Yangtse nehrinin şimal kıyısı üze doğru. fakat «âbıhayat» deyince diri. Çünkü le •aat yerine «lektür», veciz yerine «la Birbirinden aynlır aynbnas birşeye yarinde İşang civanndaki Japon asSan'atkfirm dile yeni .kelime vermesi jandı var «Hızır âbıhayat içmiş.» <Selim konik», müspet yerine «pozitif», murah ramamaktan sarfınazar zavalh şunun kerl hedeflerini çok »iddetli bom ne yüksek bir zevktir. Serveti Fünuncu akıl» diyemlyoruz, «akli selim» diyoruz. has yerine «delege», muahede yerine bunun elini kâh pislikten, kâh soğııkıan bardıman etmislerdir. lar da dile binlerle kelime verdiler. Fa «Vaki emir» hiç manası yok. Fakat «emri pakt», merkez yerine «site», raantık koromak için kendini feda eder de güJaponlar, yazın yaklaşmasile sa kat farisî izafetler kalkıverince onla vaki» fransızcanın «falt accompli» sini yerine «lojik».. Bunlann da karşıhğı nün birinde teki kaybolunca henıen nüdıgına göre, Çunktag'e karşı ha nn hepsi yuvarlanıp gitti. Demek ki ke nasıl lök gibi karşılıyor. Az kalsın farisî ıep arabca. Neye şark yabancısı bun gözden düşüp kenara atılu*. Benim böyle va hücumlsrına yeniden başlamak limeleri dile değil terkibe ekmişler. izafet yapmıyahm diye «fetakompli» yi .arda kuvvetli de garb yabancısı zayıf? vefasızlığa tahammülüm yoktur. Onun Dilde «niçin?» ve «neden?» yoktur. Kaüzere, hava kuvvetlerinin mühim Halbuki Muallim Naci «monument. mu kabul edecektik. için sade eldivenimi tekrar kazanmak bir kısmmı Hankeu ve İşang'a ge kabili «abide» yi ortaya atmca kelime Fena manasına «su'» kelimesi tekba de koyup kelime tutturamayız. Kelime değil, biraz da emektarlara olan bağlıerin nasıl tutup nasıl tutmadığına batirmislerdir. şma ölünün ölüsü. Fakat «kasd» la birıkılmaz bir abide gibi tutuveriyor. hğımızı göstermek için peşinden koşÇunMng'de hava hücumlanna Artık sorabiliriz: Hangi kelimeler tu lesip de «suikasd> olunca başka hiçbir carak kaide çıkaralım. tum. (Tevil iyi mi?) tsmaıi HABİB karşı ihtiyat tedblrlerl fazlalaştırıl tar? Ortada dört hak var: Ezeli türkçe karşılığı bulunamıyacak kadar dipdiri^ İnsanlar, politikacılar, kombinezonla» mış ve yeniden halka şehri terket in bünyevî hakkı, bin yıllık varhğın isvardır ki; bir çift eldiven gibi çift haMekteblerde bahar tatili Dört İnebolulu Adliyeye âmlık hakkı, son yüz yılın garblılaşma melerl tavsiye olunmustur. reket ederler. Bunlardan birisi her ne Maarlf Vekâletl mekteblerin verildi Ingiltere Holanda Hindista lakkı, ve bunların her üçüne de hazun har tatlllerine aid günleri tespit basebeble faaliyet veya tesir sahasından e temsil kabiliyetlni veren tasarruf egece Küçükpazarda Hatinındaki tebaasına ihtiyat hakkı. Tutacak kelimeler bu hakların derek dün Maarif müdürlüklerine ceEvvelki bir kadına tecavüz teşeb çekilirse, öteki tek kalmış eldivene döisimli akkını verenlerdir. bi'dirmlştir. Liaeler, orta, meslek bÜ3Ünde bulunduUarı iddia edilen ner. tavsiye etti Bir buçuk senedir şahidi olduğumıu Misalli ve amelî konuşalun: Ban ke ve san'at mekteblerile «nstitüler 21 kumcu Ali Yazar, motörcü AbdulNevyor* 11 (a^.) Tass: Ünlted limeler bin yıl önce de kaldılar ve on mart cuma sabahından 27 perşempolitika hâdiseleri bize şu veya bu tnraflah Yılmaz, fırıncı Kfdri Gömültaş, Press'irr verdiği bir habere göre, İn ann yerine bin yılın kelimeleri girdi. be sabahına kadar tatil yapacak motörcü Salih Güler. yakalanmış ta eldiven çiftlerini andıran kombinegiliz konsoloslugu Holanda Hlndls Bunlar türkçesi yabancısmdan daha lardır. Muallim mekteblerile ilk ve Adliyeye yollanmışlardrr. Dördü zonlar ve bunlardan birinin ortadan cetanmda ikamet eden bütün İngiliz meçhul ve yabancısı türkçesinden daha mekteblerin tatilleri ise 1 nlsan sade İnebolulu olan Ali, Abdullah, kilmesile hâdis olan vaziyetleri gostcrlere fevkalâde hâdiselere karşı kon malum olanlardır: <Şair Ozan», «pey bahından 7 nisan pazartesi sabaNitekim, İngiüzlerle Fransulann Kadri, Salih Sultîlnahmed birincl di. serve, benzln ve salr maddeler İhti gamber . yalvaç», «kanun yusa», hma kadar devam edecektir. Maarif yaptıklan çift, Fransanın sukutile kıysulh ceza mahkemesinde sorguya yat bulundurmalarını tavsiye et hâkim kalgay», «Allah . Çalap>. gi Vekâletl ecnebl ve ekalllyet mek çekilmişlexdir. Sorgudan sonra, sa metten dtistü. Alman İ'alyan kombimiştir. Konsolosluk, hava akınları ıi. Hak bin yılın olduğuna göre bin yıl teblerl hakknıda bir karar vermedilıverilmişlerdir. Tahkikata devam nezonu da İtalyanm son bezimetlcrile na karşı büyük sığınaklar yaptır dan önceye gitmeğe hakkımız olamaz. ğinden bu mektebler kendi talimatayni akıbete yaklaştı. olunacaktır. Bazan iki hak birbirine denk oluyor. namelerindekl ahkâm mucibince maktadır. Fakat İngilizler» kaybolan Fransanm Kalb sektesinden ölüm hareket edeceklerdir. :Allah> la tTann. gibi. Yugoslavya senebaşmı yerine Amerikayı ikame etHler, Almanlar Yoktur tapacak, Çalapbr ancak Karagümrükte Salmatomrukta odeğiştirdi Diye vecizelendirilmesine rağmen Mısırçarşısmın istimlâki turan mütekaid Şükrünün, bir kaç da gaüba İtalyanm yerine Japonyayı koymağa çahşıyorlar. Bakahm âyinei Belgrad 11 (a.a.) Nazarlar he, Çalap» bin yılın ötesinde kaldığı halMısırç&rşısının hâl bjaline ifrağı gündür evden çıkmaması üzerine, devran ne suret gösterecek?! yetinin kararile Yugoslavyada malî de «Tanrı» berisine de geldi. <Allah mi İçin Çarşı içindeki ve etrafındaki komşulan keyfiyeti polise haber Birbirine bağhlık politıkada blr kuvsene, bundan böyle 1 kânunusanide safiri» değil «Tann misaüri, deriz. dükkânların istimlâk muameleleri vermişîerdir. Bunun üzerine, kapı başlıyacaktır. Maliye Nazırı Sutey Tutan kelimeler içinde hoşumuza ikmal edilmek üzeredlr. Betediye çüingirle açılarak, içerl girilmiştir. vettir, eğer eldiven gibi teklerden biri bu husitsta blr tebliğ neşreylemiştir. gidenler türkçenin bünyesinde canlı kö buradaki istimlâk karşılığı olmak Mütekaid şükrünün kanapede otu kaybohnasaydı! B. FEÎ.EK Önümüzdeki Yugoslav bütçesl, bin kü olanlardrr. İrad yerine «verim» de üzere bütçeye 300,000 lira koymuş rur vaziyette, ölmüs olduğu görülnetice, 1 nlsandan 31 kânunuevvle meyi hepimiz beğendik. Çünku dilde tu. Halbuki şimdlye kadar bu istim müştür. Yapılan muayenede, kalb 1941 tarihine kadar olan zamana verimli» kelimesi var: Verimli adam, lâk bedeli olmak üzere 1,030,000 li sektesinden öldüğü anlaşılmıştır. Yangın başlangıdarı Cesedin gömülmesine müsaade eaid bulunacaktır. /erimli toprak. Asayiş yerine «güven ra tabafckuk ettirilmiştir. dilmlştir. Son 24 saat zarfında şehrin muhtelif lik>, peki, değil mi ki güven, ve güvenAmerikanın Peşte sefiri Cezalandırılan esnaf semtlerinde dört yangm başlangıcı olmek diyoruz. Bergüzide yerine «seçkin., Bekâr kahvelerinde muştur. değişiyor pekâlâ, kelimenin nereden seçildiği belli. Zabıta, dünkü kontrol esnasmda Bulaşık hastalarla yapılan müca«yabansamak», muhtelif beledî suçlardan 54 esnafı deıede bulunan sirayet şekllleri tetTarlabaşuıda Anadolu sigorta şkkeBudapeşte 11 (a.a.) Stefanl a İstiğrab etmek yerine nfes; istiksar etmek yerine «çoğumsa cezalandırmıştır. Bundan başka şüp kik edilmiş ve bu gibi hastalıklarm tine 20 bin liraya sigortalı Horasancıyan jansından: Amerika sefiri mak», çok muvafık; mademki canlı dil heli görülen 17 gıda maddesinden bilhassa bekâr kahvelerinde yatan apartımanının 6 ncı katındaki çamaşırBudapeştedeki Montgomery*nin Macaristanı terke de zaten istisgar etmek yerine «azım alman nümuneler tahlilhaneye gön pis kimselerden sirayet ettiği görü haneden yangın çıkmış, vaktinde yetidecegl ve yerine Amerikanm şimdi samak» var. Fakat buna bakarak yabis derilmiştir. lerek bn gibi yerlerde peykeler ü şen itfaiye çamaşırlık kısmı yandıktan ki Lizbon sefiri Pell'in getlrileceği manasına «kurak» diyoruz diye «ratıb» Bir fırında da 110 kilo tartısı nok zerinde her hangi bir kimsenin yat sonra söndürülmüştür. de «yaşak» demek; hayır, evvel san ekme'K. musadere edilmiş ve fı masına müsaade edilmemesi Kaybildirilmektedir. Yangının sebebi vuku hakkında tah. yadırgamıyan dil bu sonuncuya nncı hakkında İcab eden muame makamlıklara tamimen tebliğ olun kikata başlanmış bu meyanda altmcı Pell, Budapeşteye bu aym sonundik dik bakmaktadır. leye tevessül olunmustur. da gelecektir. katta kiracı Lüsi ile hizmetçi Eleni ve mustur. apartunan sahibi sorguya çekilmişlerdir. lumu destek olmak ister gibi tuttu: *** Zavalh Azizeciğim, diye, mırıldandı. Gözlerimi kaldırdım, ölmüş bir sesle: Aynalıçeşmede 29 numaralı evin soDemek bu da olacaktı Hüseyin, di ba bacası tutuşmuş, evdekilerin vaktinye mırıldandım. Demek bu da başıma de müdahalesüe söndürühnüştür. gelecekti! *¥* Beyoğlunda Poyraz sokağrnda müte. Azmi Bey bir şeyler sezmeye, anlamaahhid İhsanın sahibi bulunduğu 2 nuya başlayan düşünceli bir tavırla: Bu mimar Rıza garib bir adam, de maralı evin ikinci katındaki soba badi. Vak'anm çabuk kapanması için elin cası tutuşmuşsa da derhal söndürülden geleni yapıyor. Bahçıvana da gizlice müştür. *** emir vermiş olacak. Adam sizde çalış Daha korkunc şeyler yapabilecek idi. Fatihte Hüsambey çıkmazında Alişa. üğını söylemedi. Herkes istediğimiz gibi kadar şuuru bozuktu. Ben, onu öldürTosun Ağalann Şevketin oğlu. Düşkonuşuyor. Bu bizim lehimize. Muhake nm oturduğu 3 numaralı evin kömürdüler diye, kimseyi itham etmiyorum. manunın oğlu: Benim sevdiğim adamdı. me bir iki celse daha ancak süre Iüğü tutuşmuş ve kısmen yandıktan Sizin de bir ölüyü ithamdan vazgeçmeNasıl çıldırmadım, nasıl haykırmadım. Hayır! cek sanıyorum. İstediğimizden daha pa sonra ev sakinleri tarafmdan sönıiürülnizi rica ederim. Bu vak'ada mes'ul olan müstür. Hatta nasıl oraya yıkılıp ölmedim. HayO zaman reis tekrar ona sordu : tek bir kimse vardı: O da baKamadı. Öl tırdısız ve çabuk bitiyor. ret • ediyorum. Bir söyliyeceğiniz var mı? Merdivenleri inerken aşağıda tekraı müş bulunuyor. Ve ben onun cevablarıAzmi Bey düşmek üzere olduğumu Gene onun sesini duydum. Şuna benÇeşidli güzellik ve cazibeleri nı verecek vaziyette değilim. O bir hasta onu gördüm, Rızayı.. Başını kaldırdı. gördü. Hâkimlerin gözleri üzerime çev zer şeyler söylediğini hatnrlayorum: ihtiva eden 430,000 metre idi. Tedaviye çalışıyordum. Muvaffak Merdivenin başında avukatım ve Hüserildt Geriden Hüseynin: Babam rahatsızdı. Bir sinir doktoru murabbalık Kültürpark olamadun. Şuursuzluğuna kurban gitti yinle beraber beni gördü. Yüzü garib tarafmdan tedavi edilmekte idi. Ne yap Azize diye, içinde kurulan: Herşeye rağmen babamdır, hiç olmazsa bir şekilde karışü. Sert bir hareketle Beni cesarete, gayrete teşvik eden se tığmı bilmiyordu. Bunu size ispat edezavalh ölüsünün rahat bırakılmasını is başını çevirdi. Bir sıçrayışta yakm bir sini duydum. Azmi Beye yaslandım. bilirim. Bu eve ne maksadla girdiğini tiyorum. otomobile atladı, otomobil hızla uzakRızaya bakıyordum. Onun yandan gör bümiyorum. Belki bir buhran esnaAsabiyetle söylenen ve sert bir kamçı laştı. düğüm yüzüne.. O zavallı yüz taşlaşmıs, smda.. Yanındaki eski bir adamımızdır. Eve Hüseyinle döndük. Kendi kendiOnu da zorla götürmüştü. Kaybettiği bir gibi salonda şaklayan sözler.. bembeyaz, hareketsizdi. ENTEENASYONAL FUABI «Öldürdüğüm adamın oğlu! Onun Kulaklarımda uğultular vardı. Sözler me: altuu aradığını, ve bulacağuu kafasına Reis yavaşça: Eğlenceleri ve şaşaasUe sizi koymuştu. Delilere hâs olan bu fikri sa birbirine karışıyordu. Bundan sonra ne oğlu!» diye, mırıldanıyordum. Ve bunu Tanışıyor musunuz? dedi. teshir edecektir. sordular ,ne cevab verildi bilmiyorum. o kadar çok tekrar ediyordum ki yorulHangimize hitab etmisti. Bilmiyorum. bit onu bu gece ziyaretine sürükledi. 20 Ağustos . 20 Eylul 1941 Fakat karşısma çıkan evin kızıni Azmi Beyin kolunda salondan çıktım. duıru Benim bir şey söyliyecek takatim yokKoridorda Hüseyin yanımıza geldi. Kotu, fakat onun kuvvetli sesini duydum; öldürmeye kalkmasL. (Arkası var) Tutanlar, tutmıyanlar r Yazan Bir eldiven macerası İsmail Habib Iskoçyada bekliyen Polonya ordusu CUMHURİYET » İN EDEBÎ ROMANI: 80 Tazan: Peride Celâl İ Z Mİ R