16 Şubat 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

GÜVEN Hayatyangın, nakliyat, kaza Galata Tel: 44969 40630 SiGORTA SOSYETESf 17 nci yıl sayı: 5934 umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhunyet, îstanbul Posta fcutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir beyeti: 2429a Idare ve matbaa tasmı: 24299 • 24290 İzmir Öğretmenleri tarafından ç: ve mecmuacılık tarihinde bir boşluğu doldu: ORTA 0 Pazar 16 Subat 1941 aylık talebe mecmuasınm uygun ve derslere yardımcı üçjjpctt sayısı çıktı. Çocuklannıza Jm0B& İzmir Kestelli 834 üncü sokak =Noj 16 İstanbulda her yerde bulabilirsiruz. J Times'in verdiği miihim haber YUGOSLAV, BULGARYA VE TÜRKİYE ARASINDA Yugoslav Hariciye Nann M. Markoviç ihtiyacdan fazla hububâla hükumet el koyuyor Buğdaya 88,5 kuruş kıymet biçildi Hariciye Vekilimiz Şükrü Saracoğlu Balkanlılar Balkanları hançerliyemezler! Siyasî müzakerat yapılmaktadır fktısad Vekilinin miihim beyanatı Müstahsil hukuku tamamen emniyet altına ahnmıştır Bulgaristandan sonra Yugoslavyadan istenilebilecek olan nedir? Bilmiyoruz. Fakat eğer bu istek İtalyaya yardım vesilesile Yunanistanı arkadan vurmağa kolaylık ise buna Yugoslavyanın gönül hoşluğile muvafakat edebileceğini farzetmek bizce yersizdir. Çünkii böyle bir istek yalnız Yunanistanı değil, bütün barüz ettirmektedir ki, halen yapılmakBalkanları vurmak demektir. ta olan Türk Bulgar görüşmelerine lmanjanm Rumanyadaki tah şidaündan azıtarak bu devletin Arnavudlukta mıişkülâta düşen muttefikine yardım maksad ve ihtiyadle nerede ise Bulgaristanı da islilâ etmek iizere bulunduğuna dair olan haberlerin tekrib, teyid ve tiirlü tevil yolundaki gürültüleri henüz ağızlan ve fikirleri isgal ederken Almanyadan vuku bulan d a v e t üzerine Yugoslavya Başvekil ve Hariciye Nazırının Salzburg'a giderek M. Hitler'i ve von Ribbentrop'u gorüp donmeleri daha ziyade i e ı ı a tesirli bir dedikodu mevzuu daha teî>kil etti. Almanyadan davet vuku bulur bulmaz Yugoslav Başvekilile Hariciye Nazınnın palaspardıras tabirine uygun bir telâş Içinde ansızm ve derhal yola çıkmalarını hayra yormıyanlar kalblerindeki şüpheyi gizlemiyerek Yugolslavyanm da r o t a s ı n ı hiç olmazsa >cni nizama katılmak şeklinde Alman suyuna uyduracağına ihtimal vennişler ve böylelikle birBalkanlı devletin daha kendi nzasile Alman b oyunduruğu altına girmekte olmasına hayıflanmışlardır. Acaba öyle midir? Bizce böyle hükmedenler biraz istical ile hareket etmiş görünüyorlar. Yugoslavyanın ötedenberi takib ettiği ihtiyath siyasetin her tarafa çckilebilen çok yumuşak edasına bakılarak yukarıki şekilde düşünenler şüpiıelerinde bütün bütün h a k s ı z görünemeseler bile millî birliğini kan ve ateş dolu fırhnalardan çckip çıkarmış olan Yugoslavyanın îiıüstakil devlet vaziyetini kolay kolay f e d a edip geçivereceğini kabul etmek çok zordur. Yeni büyük dünya buhranı karşısında ihtiyath Yugoslav siyasetinin şimdiye kadar takib ve tatbik edegelmiş olduğu formül malumdur: Bitaraflık, Avrupaya verilecek iktısadî yeni nizam için her türlü görüşmelere hazırlık, vatan hududlarına vuku bularak memleketin emniyet ve selâmetini tehlikeye koyabilecek taarruzlara karşı bunlar nereden gelirse gelsins i 1 â h 1 a mukabele. Berlin ise; Balkanlarda yakm ve vahim hâdiselere intizar Köylüye tohumluk ve ediyormuş Weygand; Trablus yemeklik buğday Londra 15 (a.a.) Tünesin diplomatik muhabiri neşrettiği bir maka taki Italyan fır hissesi geniş miklede, Yugoslavya ve Bulgaristanla gorüşmelerine devam suretile yapmakta kalarımn Tunusa yasta ayrıldı olduğu sessiz faaliyet dolayısile Türkiyeyi tebcil etmektedir. Muhabir, bu geçmeleri ricasını diplomasinin çekingenlıkten geldığini söyliyen Alman iddialarını enerjik bir reddetti! surette reddeylemekte ve şu ciheti te Gr!« Fraıtko'mın tavassutu boşa çıktı! ••••••••••••• ,..v.;..^...;;.:;:;;;^.::.;": İ A Yugoslavya metanetini boztnuyor! Salzburg netice Madrid 15 (a.a.) General Franko FArkası sahife 5 sütun 4 tel ile Sunner dun akşam saat 21,30 da otomobille Madride dönmüşlerdir. IngiUz hava kuvvetlerinin mütemadî ve ağ darbelerine maruz kalan Hamburg limanma gece akınını tanzir eder resim ağır Mülâkat etrafındaki tefsirler mülâkaçıkmadığı tından müspet bir anlaşılıyor Nazırlar dün Belgrada dönerek hemen Kral Naibile görüştüler Almanya, bir Balkan taarruzu takdirinde Yugoslavyanın kararını öğrenmek istemiş Londra 15 (a.a.) Franko Mussolini ve Franko Peten mulâkatlarını hülâsatan tahlil eden Times diyor ki: «Muharib, sabık muharib ve gayrimuharib olan üç Lâtin milletinden, son aylar zarfında takib ettiği ihtiyatkâr siyasetten dolayı en ziyade memnun olacak bir vaziyette bulunanı İspanyadır. Mihverin istikbali nispeten pembe göründüğü zamanlarda bile her türlü harb tahrikâtma mukavemet etmiş olan Franko'nun, Mussolini'nin hezimet altında ezildiği şu sırada büsbütün ihtiyath davranacağı muhakkaktı.» İsvjçre gttzeteleri da Ispanyenın bi tarafhktan ayrılmıyacağı kanaatindedir. Isviçre ajansının Vişiden aldığı bir habere göre mihver devletleri, İspanyayı Inpiltere ve Amerikaya bağlı olmaktan kurtarmak için İspanyaya iaşe maddeleri göndereceklerdir. Yunan gazetelerine göre, Mussolini, Franko vasıtasile Peten'e yalvararak Graziani ordusunun bakiyesini Tunustan geçirerek kurtarmasını istemiştir. Londranm akşam gazetelerinden biri, General Weygand'ın bu talebi reddettiğini yazıyor. Italyan somalisinde Mühim bir liman işgal edildi Tkaret Vekiümiz Mümtax Ökıtıen Ankara 15 (Telefonla) Müstahsilin elinde bulunan ve yemeklik ihtiyacından fazla olan hububata hükumetin el koyduğuna dair kararname dolayısile Ticaret Vekâleti vazifesi cümlesinden olan bütün tedbirleri almış bulunuyor. Ticaret Vekilimiz Mümtaz Ökmen bu münasebetle bugün bana şu beyanatta bulundu: • Hükumet, halk ve millî müdafaa ihtiyaçlarınm zarurî kıldığı ve bu gun[Arkası sahife 3 sütun 7 de] BERLİNDE Ağır ingiliz taarruzlarına intizar! Şehirde alelâcele sıgınaklar yapılıyor Pasifikte hava degişti! Japonya, bir harb ihtimali görmüyor ömü HARB VAZIYETI İngilizler Trablusgarba gidecekler mi? Yunan ordusu, daha büyük mikyasta harekât için haztrlanmaktadır. Izmir vapuru Bükreşteki tngiliz, Norveç, Hollanda ve Belçika diplomatlarını getiriyor Kahire 15 (a.a.) İngiliz umumî karargâhının tebliği: Libyada: Bingazinin cenubundaki muharebede, 103 sahra topu, iki hava ağır dafi topu, 20 hafif hava dafi topu musadere edilmiştir. Esirlerin ve iğtinam olunan harb malzemesinin sayılmasına devam olunmaktadır. Bingazide pek çok Britanya hava kuvvet Vaşington'a giden top alındı, Keren'de leri Rhur mıntakasını, yeni elçi Ruzvelt'ten muharebe şiddetlendi Hollanda, Norveç ve dostluğa yardım istedi Manş üslerini on iki adayı mütemadiyen bombalamaktadır Bu siyasette kasırgalar önünde eğilmesini bilen sazların elâstikiycti bulunduğuna elbet dikkat ediyorsunuz. Harb fırtınasına karışmamak için Yugoslavyada faasma silâh vermemek istiyen bir yumıısaklığm bütün anatını gördük. Fakat bu ihtiyath hareketin son deıninde her türlü mukavemetten tecerrüd eden bir t e s l i m i y e t t e karar kılabileceğini Ifarzetmeğe bizce yer yoktur. Yeni nizam bir formüldür ki Yugoslavya onu müzakereye mütehammil beynelmilel bir iktısadî mevzu olarak telâkki ediyor. Bu şeklile bu 'telâkkiye denilecek söz bulunamaz. Eğer yeni nizam iktısadî manalarını atlayarak siyasî hakimiyet ve mahkumiyet şekilleri arzederse Yu Bükreş 15 (a.a.) D. N. B. Türk «İzmir» vapuru ile bugün saat ! 6 da Köstenceden, Bükreşteki İngiliz elçisi, Rumanyadaki İngiliz konsolosluğu ve İngiliz kolo nisi m<*nsublan ile Norveç, Holanda ve Belçika diplomatik mümessilliği ve kolonisi azası hareket etLibyada: Son İngiliz tebliğleri Libyada bir ileri miştir. Alman Hariciye Nazırı Fon Ribbentrop hareketten bahsetmemektedirler. İngiIizlerin Nil ordusu Trablusgarba doğru gidiyor mu; yoksa durdu mu? Dur duysa bu tevakkuf yeni bir hız al mak için yapılması mecburî olan muvakkat bir duraklama mıdır; yoksa İngilizler, Balkanlardaki karışık vazıyeti nazarı itibara alarak Sidre çölünün garbına geçmekten vaz ını geçtiler? 9 şubat pazar akşamı, Kahireden verilen İngiliz tebliği, «Trablusta, zırhlı kuvvetlerimizin ileri unsurları, El'ageliya'yı zaptetmislerdir» diyordu. [Arkası sahife 5, sütun 5 te] Eritrede: Keren mıntakasına doğru şimalden ilerleyen kollarımız tarafmdan şayam memnuniyet terakkiler kaydedilmiştir. Bizzat Keren mıntakasında, düşman takviye edilmiş olmakla beraber, tazyikimiz artmaktadır. Habeşistanda: Yeşil Nil bölgesinde, Keisan, Sudan müdafaa kuvvetlerine mensub cüzütamlar tarafmdan işgal edilmiştir. Diğer taraftan Asoranın cenubu garbisinde bir Italyan müfrezesi, baskına uğratılarak geri püskürtülmüş Birkaç hafta evvel Wilhelmshaven ve büyük zayiata uğratılmıştır. üzerine yapılan taarruz, bitaraf mahItalyan Somalisinde: Salı günü Af fillerin aldığı malumata gore çok uzun madu'nun zaptı üzerine Cenubî Afrika sürmüş ve çok şiddetli olmuştur. HaBirliği kıt'aları, mühim Kismapu Ital saratm son derece ehemmiyetli olduğu yan limanını işgal etmişlerdir. Bu böl bildirilmektedir. ede, toplar, tanklar iğtinam edilmiş ve Almanlar da topyekun hava harbine bir miktar esir alınmıştır. Kismapu hazırlanmaktadırlar. imanında tavfası tarafmdan batırılmıs [Arkası sahife 5, sütun 3 te] [Arkası sahife 3, sütun 5 te] Berlin 15 (a.a.) Bir hususî muhabir bildiriyor: Berlinde yakın bir zamanda şiddetli İngiliz hava taarruzları beklenmektedir. Yakında kış mevsimi geçerek havalar tayyare akınlarına müsaade edeceği için herkes önünmüzdeki akmların çok şiddetli olacağında müttefiktir. Bütün iehirde pasif korunma tertibatı yapılmakta, büyük meydanlarda gece gündüz çalışılarak muazzam sıgınaklar yapılmaktadır. Reis Ruzveltin müstehzi bir anuıda ahnmıs resimlerinden... Vaşington 15 (a.a.) Yeni Japon sefiri Amiral Nomura bugün Mr. Ruzvelt tarafmdan kabul olunarak itimadnamesini takdim etti. Japon sefiri söylediği nutukta «Pasifık denizinin her iki tarafın da büyuk bir endişe doğurmuş olan Japon Amerikan münasebetlerinin yeni inkişafından» da bahfArkası sahife 5 sütun 4 te] ANKARA Radyo Gazetesi f Dün limanda bir kaza oldu j «Hitler ve Ribbentropla Yugoslav nazırları arasmda cereyan eden mülâkat hakkmda neşredilen tebliğ, YUNUS NADÎ konuşmalarm dostluk havası içinde fArkası sahife 5 sütun 2 del [Arkası sahife 5, siitun 1 de] Bugünkü Avrupa haritası 6 ncı sahifemizde bulacaksınız Bir buçıık sene Birkaç söx harbden sonra Âvrupa Yazan: Renkli harita serimiz INGİLTERE Kat'i kararını, Sofyada bir daha teyid etti Sofya 15 ta.a.) Röyter: İngilterenin Sofya elçisi Rendel, dün akşam Bulgar Hariciye Nazırı Popof'la yaptığı görüşme esnasmda, Bulgaristanda halen mevcud vaziyet hakkında İngiliz hükumetinin noktai nazarını teyid etmistir. Bu görüşme, bir saat sürmüştür. Fedakârlıkta müsavat Millî maksadlarla katlanılan bütün fedakâıhkların alâkadarları müsavi derecede müteessir etmesi lâzım değil midir? Benzin yasağı yÜzundcn altındaki otomobili aldığımız zengin, nihayet ^Tamfaya biner. Bu, onun nazarında belki bir feda^ârlık^ır. Fakat kapı dışarı edilen şoför çocuklarile beSÜber aç kalırsa, bu fedakârlık hududlannı aşan haka^ bir mahkumiyet olmaz mı? ?"V Eğer benzin tedbirleri devam eâecefee, hüku metten rica ediyorum, kararnameni# ilâjıından sonra sa almakişinden çıkarılan bütün şoförlere, higf ahiblerinî ta oldukları ücretin yarısını ödeme kalduılınmecbur tutsun ve bu hal, benzin ta aatler uğcıya kadar böylece devam etsin M zkil runda müsavi fedakârlık başka türlü N. Ömer Rıza Doğrul [1938 harbinin başlamasından beri Avrupa haritası değişiyor ve bu değişiklik devam ediyor, daha da devam edecek ve kinıbilir ne zaman bu sürekli değişiklik bir istikrarla neticelenecek? Şimdilik, değişiklik devrindeyiz. Belki bu tahavvüllerin yeni bir mahiyet alacağı safhaya giriyoruz. Onun için harbin başmdan bugüne kadar karşılaştığımız değişiklikleri tespit etmekle ve bu değişikliklerin nasü vuku bulduğunu anlatmakla harbin geçirmiş olduğu safhaları tavzih etmek ve geçireceği safhalan da mümkün mertebe aydınlatmağa çalışmak istiyoruz. Bir romorkorle bir mavna parçalandı Kaybolan bir amelenin öldüğü zannediliyor (Besîmlerde parçalanan motörün, baska «avnalara hrhyu, parçalan, Müddeiumuminin vak'a nudıalline gidisi, ve infilâkla hasara uğrayan bir mağua görünnektedir Yazısı uçuncu sahüemudedir) Memleketimizde benzin tasarrufunu temin maksadile bundan iki buçuk ay kadar evvel hususî otomobi'lerin işlemesi menedilmiş, çalışan taksilerin sayısı da yarı yatıya azaltılmıştı. Dünya harbinin icab ettirdiği bu fedakârlığa, patron olsun, şoför olsun bütün alâkadarlar ayni derecede katlanmağa mecburdular şüphesiz. Fakat ne oldu? Hususî otomobil sahiblerinin bir kısmı ile taksi sahibi patronların çoğu, artık lüzum hissetmedikleri şoförlerine yol verdiler. Bu suretle, iki buçuk aydanbeTİ 900 ilâ 1000 kadar şoforün işsiz, güçsüz bir halde kahve köşelerinde süründüğünü işitiyoruz. tCendilerile beraber ailelerini, çoluk çocuklannı da hesaba katarsak, iki, üç bin kadar valandaş benzin tasarrufuna kurban oluyor demektir. [Arkası sahiie 3, sütun 4 te]