26 Temmuz 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Dünya hâdiselerinin en yeni resimlerile, büyük kıt'ada FOTO ^ MAGAZİN Her cumartesi çıkar Fiatı 10 kuruştur. 17 ncj yı| u m h u r i yet İSTANBUL CAĞALOĞLU 5 8 2 2 Telgraî ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. îdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 MECMUASI MİZAH I 6(11111 UZ 1940 FtKVAKIMA Türkiye Almanya Ticaret muahedesi imzalandı ve dün teati olundu Muahedeyi namımıza imza eden Hariciye umumî kâtibi, buyük elçi Numan Menemencıoğlu 21,5 milyonluk mübadelenin 13 milyonile şimendifer, 7 milyonile Sofyada dün bir piyasa mevaddı alacağız Almanyaya ihracatın 7 milyonunu tütün teskil edecek Rumen, Bulgar, Slovak nazırlarmın bu gün Alman ricalile buluşacaklan Salzburg şehri ve meşhur şatosu Yeni muahedenin Sebeb ve neticeleri Tuna Karadenize aktığı müddetçe Türkiye ile Almanya, Ankara, 25 (a.a.) Türkiye ile Albiribirlerini tamamlayıcı bir manya arasında 12 haziran tarihinde imiktısadî sistem içinde yaşamıediltniş olan prensip anlaşmasına ya mecburdurlar. müstenid ve 21 milyonluk bir mübaleleye müteallik kat'î ticaret ve tediye ir müddettenberi müzanlaşmaları bu gün Hariciye VekâVkereleri yapılan Türk Alinde imza edilmiştir. Anlaşmalar Türman ticaret muahedesi, riye namına Hariciye kâtibi umuTiisi ner iki tarafın iyi niyetleri ve yolüyükelçi Numan Menemencıoçlunun rulmak bilmi>en çalışmaları sayee Almanya namına büyükelçi Ekselâns sinde nihayet dün Ankarada im'ranz Von Papen'in imzalarmı tasımakzalandı. Bu hâdise, iki millet araadır. sındaki münasebetlerin norma] yoMukavelenin ihtiva ettiği esaslar la dönüşünü arzu edenleri olduğu Ankara, 25 (Telefonla) Almanya Muahedeyi Almanya namına imzakadar Balkan sulhunun daha sağlayan Almanyanın Ankara büyük e aramızda 21 buçuk milyon liralık lam temellere dayanmasını özleelçisi von Papen [Arkasaı sahife 4 sütun 6 da] yenleri de şüphesiz memnun edecektir. Bir yerde sulhun devamı, ora ile alâkadar milletler arasındaki normal münasebetlerin devamına bağlı bulunduğuna göre, Türk Alman ticaret muahedesi karşısında başka türlü duygu ve düşüncelere kapılmıya imkân yoktur. Tuna Karadenize aktığı müddetçe Türkiye ile Almanya, biribirlerini tamamlayıcı bir iktısadî sistem içinde yaşamıya mecburdurlar. Bu sistem, orta Avrupayı cenuba bağlıyan tabiî şartların bir muhassalasından başka bir şey c!eğildir. Time8 gazetesi «nazi tehlikesi karşısında başka çare yoktu» diyor Başvekil Filof'la HariciBerlinin, Balkanlarda Londra ye Nazırı Popof bu gün bıldirıyor: 25 (a.a.) Reuter ajansı vaziyeti, kendi istediği Salzburg'a tayyare ile Times gazetesi, Estonya, Letonya ve şekilde, tanzime karar Litvanyanın Sovyet Rusyaya iltihak gidecekler verdiği anlaşılıyor larından bahsederek, bu haberin LonSofya 25 (a.a.) Rc?u1er ajansı bildiriyor: Bulgar heyetinin yann rabah tayyare ile Almanyaya hareket edeceği oğrenilmiştir. Heyet Başvekil Filov :ie Hariciye Nazırı Popoftan ve tadil me^c'elerinde ıhtısası olan iki nezaret memurundan müteşekkıldir. Heyetın seyahat habori verildiğin denberi Sofyada büyük bir diplomasi faahyeti gosterilmektedır. Popof dun Kral Boris'le uzun bir mrlâkatta bu[ Arkasaı sahife 4 sütun 5 te] drada muhtelif hissiyatla karşılandıçını yazmaktadır. Artık lıer ne olıırsa olsun bu memleketlenn şimdiye kadar istifade etmiş oldukları isüklâl tamamen kaybolmuş değıldir. Bu milletlfir, kendi kendilerinin hürmetlerini kazandıkları gibi, lisan ve edebiyatlarını da sevdirmişlerdir. Bu lisan ve edebıjat yeni rejira altında baki kalacaklardır. Bu memleketlerin millî ıstiklâllerini böyle kahramanca ipka etmeğe mu vaffak olanlara karşı vaki şahsî scnpatiler, vaziyetin bazı gorunuşlerini gözümuzden kaçuacak kadar bizleri yanlış yola sevketmemelidir. Vaziyet sa lım bir duşünce ile tetkik edilmelidir. Mezkur vaziyet Finlandiyamnkinden çok farklıdır. Bu memleketler öyle bir zamanda doğmuşlardır ki, millî istik lâl coşkunluğu böyle küçük mülî birliklerin doğmasından husule gelecck mıüşk.ülâtı derpiş etmeğe ımkân bırakmamıştı. fArkasaı sahife 4 sütun 4 te] Bükreş, 25 (a.a.) Rador ajansı bildiriyor: Başvekil ve Hariciye Nazırı yanlarında AJmanyanın Bükreş elçisi M. Fabricius olduğu halde bu geceyarısını 30 dakika geçe Salzburg'a hareket etmişlerdir. Başvekil ve Hariciye Nazırı garda diğer nazırlarla İtalya Ve Macaristan sefirleri ve Alman elçiliği erkânı, Hariciye memurları, Alman, İtalyan ve Rumen gazetecileri ve diğer şahsiyetler tarafından uğurlanmışlardır. Kral Karol nezdinde yapılan içtima Bükreş, 25 (a a.) Rumen Başvekili M. Gigurtu ile Hariciye Nazırı M. Manoilescu, Salzburg'a hareketlerinden evvel Kral Karol tarafından kabul edilmişlerdir. Hava ve Bahriye Nazırları da bu görüşmede hazır bulunmuşlardır. Dün yapılan nazırlar toplantısında M. Gigurtu, birdenbire mühim bir mahıyet alan orta Avrupa vaziyetinin in[Arkasaı sahife 4 sütun 3 tel çok siyasî temaslar oldu Baltık devletlerinin Sovyetlere iltihakı Rumen Nazırları Almanyaya hareket ettiler Reisicumhur Millî Şef, dün, Yeşil köy hava meydanında tesisatı tetkik etti Türk havacılığında terakki hamleleri Dün Konyada yapılan paraşüt tecrübelerini halkımız derin heyecan ve takdirle takib etti Reisicumhurumuz İsmet İnbnü dün akşam saat 18 de Floryadaki Deniz koşkünden ayrılarak. otomobiile civar I da bir gezinti yapmış, bu arada Havayollarının Yesilköy istasyonunu ziyaret Türkiyenin orta Avrupa ile olan etmistir. Millî Şef. >eni tayyare meydaalış verişi eski devirde de hayli nınuı insaatını tetkik ederek, bu hususta canlı idi. Fakat o devrin iktısadî İstasyon müdürü Abdullahtan izahat almıstır. şartları istismarcı kapitalist menReisicumhurumuz. bundan sonra Nuri faatlerine uygun düstüğü için alıs Demirağ müessesesi tarafından yapılveriş daima bizim aleyhimize yümakta olan tayyare meydanını da gezmis. rüyordu. Şimdiki ekonomik orenalâkadarlar tarafından insaat faaliyeti siplerin esası sayılan «müsavi kıy etrafında verilen izahatı dinlemis ve metlerin mübadelesi» o zamanlar tekrar koske avdet eylemistir. tatbik edilmiyordu. Çünkü iktısadî münasebetlerde hâkim olan unsur millî devlet değil, beynelmilel kapital idi. Bu, her yere istediği gibi hülul ediyor, her yerde kendi menfaatlerine hizmet edecek hükumetler kuruyor ve halkm sırtından temin ettiği kârı, kendi vatanı olarak bildiği bankalara yerleştiriyordu. ALMAN HAVA TAARRUZLARI DENU U61ERİ "Fransayı yıkan Parlmanter rejim oldu,, 1919 dünyasını yıkarak iktısadî istiklâlini ilân eden Cumhuriyet Türkiyesile, Avusturya imparatorluğunun ölümünden sonra orta Avrupanın en büyük devleti haline gelen Almanya arasmdaki karşıiıklı anlaşma esaslarına dayanan ticaret münasebetlerinin nasıl seneden seneye inkişaf bulduğunu geçen günkü bir yazımda anlatmıya çalıştım. Saltanat zamamnda ihracatımızın ancak mahdud bir kısmını Almanyaya yaptığımız halde, cumhuriyetin ilânile beraber vaziyetin değişmesi tesadüfî değildir. Kapitalist sistem Avrüpadan elini çektikten sonra bunun böyle olması zarurî idi. Harbden evvel, henüz eski sistem devrinde, meselâ tütün mahsulümüzün yüzde on beşi bile Almanyaya gitmiyordu. Ve bu mahsulün bedeli Türk köylüsüne verilmiyor, onu istismar eden yabancı zümrelerin kasasına giriyordu. Bu gün Almanvaya her türlü toprak mahsullerimiz gönderiyoruz: mukabilinde bize gelen mamul maddeler hiçbi T ka sada, hiçbir hususî menfaat için saklanamaz. Onları, Türk millet emeğinin mukabili olarak ihtiyac larına sarfeder. Umumî Harbden sonra vâki o lan bu iktısadî yakınlığın dünj a davalarına dayanan sebebleri üzerinde burada fazla durmak lüzumsuz olur. Fakat, on beş scneaenberi normal seyrini takib eden Türk Alman iktısadî münasebetlerinin gecen sene patlak veren malum buhranlar vüzünden bir müddet aksaması kevfivetinin geçici sebeblerden ileri geldigine inandığımızı söyliyebiliriz Her ne NADtR NADİ [Arkası sahife 3 sütun 3 tej Eski idareye şiddetle hücum eden nazır Marquet mes'ullerin muhakeme edileceğini söyledi Bir Türkkuşu filosu tecrübeler esnasında Konya 25 (a.a.) Tü'k Hava ku rumu paraşütçüleri bu gür dört mo torlü bir tayyare i!e bu sabah buraya gelmişler ve paraşüile a(1ayış gösterileri yapmışlardır. Vali, komutan, Parti ve Hava kurumu erkânile büyük bK halk kütlesi bu atlayış gösterilerinde hazır bulunmuşlardu. Hava kurumo tayyarecilerinin grup halinde yaptık lan atlayışlar halkta takdir ve heye can hisleri uyandırmıştır. Atlıyanlar arasında bir kız tavyare'imizin bulunması bilhassa kadın'.anmızı mütehas sis etmistir. Kız tayyareci, kadın ka labahğı tarafından sarılmış ve herkes tarafuıdan alkışlanmışOr. Hava kurumu par.ışütçülerinin Kon[ Arkası sahife 3 sütun 1 de] Vichy 25 (a.a.) Havas ajansı bildiriyor: Dahiüye Nazuı Marquet, dün akşam radyoda Fransızlara hitaben söylediği nutukta. ne kadar acı olursa olsun hakikati öğrenmek saatinin geldiğini kaydettıkten sonra demiş tir ki: « Felâketin sürati sizi şaşırttı ve sonra mes'ulleri aradmız. Araştırmalar içinde kendinizi kaybetmeyiniz. Askerler subayları. subavlar sivilleri, siviller de orduyu itham ediyorlar. Hepiniz aldanıyorsvmuz. Alman ordularile ilk temasta çoken sey, esasen bitkin bir halde olan siyasî, iktısa' | î ve içtimaî vaziyettir. Altı aylık dış ticaretimiz 20 milyon lira farkla lehimizde nihayetlendi Ankara 25 (a.a.) İstatistik Umam Mudurluğunun 1940 haziran ayına aid harıcî ticaretimiz etıafında verdıği rakamlara gore geçen ay içinde dıs memleketlere yapılan 5.P00.405 lira kıymetindeki ihracata mukabil 6.801,405 lira kıymetinde ithalât yapılmıştır. Boylece 1940 yıhnııı ilk altı aylık ıhracat yekunu 66,648.317 liarya ve ithalâtı ise 40,609.574 liraya varmıs bulunmaktadır. Bu ilk altı aylık haricî ticaretimizin lehimizde kaydettiği fark ıse 26,075,243 Uradır. 1939 yılının haziran ayındaki dış ticaretimiz ise 12.862.995 liralık ithalâta mukabil 7,657,257 liralık ihracattan ibaretti. Gene 1939 senesinin ilk altı aylık devresi zarfmdaki ihıacatımız 57,499,47)6 lira ve ithalâtımız İFe 68.304,806 liraya varmış ve dış ticaretimiz bövlece aleyhte 10.905,350 liralık bir fark kaydet miş bulunuyordu. Rumanyaya satışlar 3150 ton yapağı ve 1600 ton tiftik için müsaade verildi Ankara 25 (Telefonla) Rumanya hukumetile yapılan yeni ek ticaret anlaşması hukümlerine gore. bu memleketten ithal edilecek petrol ve benzin mukabilinde sevkolunacak 3150 ton yapağı ile 1600 ton tiftiğin ihracı için Türkiye satıcıları adına mukavele imzalam&ğa ve kendisine teslim olunan malları satın almağa Ziraat Bankası memur edilmiştir. Ingılterenm denız uslerile maruf tersane ve fabrika mıntakalarını gösterir harita Karşıiıklı hava taarruzları Ingilterenin büyük harb hazırlığı îngilizler Dornier ve Go Yalnız Amerikadan 12 tha tayyare fabrikaları bin tayyare motörü alınnı ve tersaneleri şiddet dı, memlekette imalât le bombardıman ettiler son haddi buldu Londra 25 (a.a.) Hava Nezareti nin istihbarat servisi, salıyı çarşam baya bağlıyan gece Almanya üzeııne yapılan baskınlar esnasında Ingilız tayyarelerinin Dornier tayyare fabrika larına doğrudan doğruya isabetler kaydettiklerini bildirmtktedir. Dornier fabrikasmın Wentzendorf şubesinin esas binası üzerine büyük çapta dört bomba düşmüş, büyük bir yangın çıkmıştır. Vuku bulan bir infilâk bombardıman tayyareleri mürettebatı tarafından çok yükseklerde duyulmuştur. Gotha fabrikalarına gelince, büyük atelyeler üzerine isabetler kaydedılmiş ve müteaddid infilâklar vuku bulııuştur. Wilhelmshaven deniz tezgâhlan tekr Arkasaı sahife 4 sütun 2 de] Londra 25 (a.a.) Tayyare İmalâtı Nazırı Lord Beaverbrook, dün aksam radyoda söylediği bir nutukta ezcüm'.e şöyle demiştir: c Nezaretim teşekkül ettiğindenberi Amerikadan 12,155 tayyare motörü satın alınmıştır. Tayyare şasilerinden ekserisi İngilterede yapılmakta ve Amerikan motörleri İngilterede monte edilmektedir. Satın aldığımız motörler kuvvetli ve moderndir, motör, tayya renin kalbidir. Satın aldığımız motör ler Amerika kıt'asuıda uzun mesafeler üzerinde tecrübe edilmiştir Muazzam miktarda Amerika motö rünün teslimi ımparatorluk çocuklarının ve fabrikalardaki kadın ve erkeklerin mukavemet ruhunu takviye ede[Arkasaı sahife 4 sütun ? te] Ticaret Vekilimiz Adanaya gidiyor Ankara 25 (Telefonla) Ticaret Vekili Nazmi Topçoğlu yarın öğleden sonra 14,45 te tayyare ile Adanaya hareket edecektir. Ticaret Vekilimiz Adanada bir iki gün kaldıktan sonra şehrimize dönecektir. Nazmi Topçoğlu, Çukurovanın istihsal mevsimi olması dolayısile mahsul vaziyetini yerinde tetkik ve müstahsillerle temas edecektir. Yent Fransız hııl:umetınin Dahıliye Naztrı M. Marauet Kapitalist, liberal ve parlâmenter bir rejımin enkazı altındayız.» Muteakiben M Marquet. harb mes ullerinden bahsetmiş, bunların bir gün [Arkasaı sahife 4 sütun 5 te]