16 Temmuz 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Türk inkılâbı^ GİRIŞ : Berlın muahedesinden Trabiusgarb savaşına kadar iarihi C. I. Yazan : Prof. Y. HİKMET BAYUR Türk Tarih Kurumu üyesı, Manısa Saylavı umhuriyet Onyedinci yıl s a y ı : 5 8 1 2 ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbu] Posta kutusu: tstanbuL Na 246 Teiefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmı: 24299 24290 YÜRÜYÜŞ ıife KooperatıfTevkalâde Sayısı Rumanya ile Yeni Ticaıet Anlaşması tafsilâtı.. • incisayısıçıktı OEĞERi 5 0 KURUŞ Salı 16 Temmıız 1940 4 UncU sahifedeki ilânı okuyunuz. Harb Akademisinde dünkü merasim Ingiltereye derhal teslim olması teklif edilecekmiş takdirde, imha için icab eden tedbirler alınacakmış Cebelüttarıka taarruz asılsız Alman fabrika, tersane ve üslerinin bombalanması fasılasız devam ediyor Roma, 15 (Hususî) Giornale d'Italia gazetesi Başmuharriri Gayda Almanya ile Italyamn bir kaç güne kadar İngiltereye bir ültimatom tevdi ederek bilâ kaydüşart teslim olmasım taleb edeceklerini yazmaktadır. Bu taleb reddedildiği takdirde, lngiU terenin imhası için icab eden tedbirler alınacaktır. Orduya iltihak eden genc kurmaylara Aksi dün diplomaları tevzi edildi Amerikada yeni ve kuvvetli bir cereyan vıerasimde Akademi Muduru Korgeneral Ali Fuad Eıden nutkunu okuyor İtdlyanın sozcüsü, muharrir Gayda, Bir İngiliz muhribi ve denizaltısı battı Harb Akademimizin Yeni mezunları D stanbulun Yıldız tepesinde sessız sadasız kendi âlemınde ça lışan yukaek bır ırfan müessesemız vardır: Harb Akademımiz. Her yıl memleketın en hayatî işı olan müdafaasına yirmı otuz kurrnay subayı \eren müessesemn kıymetli muduru Korgeneral Alı Fuad Erden, Akademi mezunlanna üç yıllık tahsillerinın en kıymetli hulâsasını ıhtiva eden bir nutukla a>nı zamanda ihm ve edeb dolu meslekî bır ziyafet olan son bir deıs daha vermiş olur. Bu yılın nıeıasımi dun yapıldı ve onda hazıı bulunmaktan bermutad sonsuz ze\k ve ınşirah du>duk. Eskı ifadesile eıkânıharb zabiti olan kurmayların bir orduda ne demek olduklaıını deıhal anlamak ve hakıkî kıymetlerile de daima ona goıe gözonünde bulundurmak tır.» Yeni rejımiu Dahıhye Naztn için Atatürkümüzle Inönümüzün bu M. Marquet sınıfa mensub kumandanlar olduklarını hatırlamak kâfidir. Her yıl olduğu ?ıbi dun dahi Akademi mezunlarıle merasimde hazır bulunanlara belâgati görüş derinlıklerıle katmerli bir nutuk vermiş olan Korgeneral Ali Fuad dahi o zümrenin seçkinlerinden biridir, ve yuksek meziyetli pek çok kurmaylarla kadrolanmış olan Türk ordusu dün yeni bir nesille daha takBerlin 15 (Hususî) Fransız Isvıye olunmuştur. D seçkin bır davetli kutlesi huzurunda dün oğleden sonra Yıldızdaki Harb Akademisinde merasımle tevzı edilmiş, merasıme bandonun çaldığı Istiklâl marşile başlanmış. diplomalar Akademi kumandanı tarafından bızzat tevzi edümiştir. Bu munasebetle Harb Akademisi kumandanı Korgeneral Ali Fuad, genc kurmaylarımıza, vazıfelerının ehemmiyetinı hatırlatan bır hıtabe ırad etmışUr. Kıymetli General hıtabesine. mezunlraı, en güzel dileklerle tebrık ederek soze başlamış ve ezcümle demiştır kı: « Biz yüksek tahsil gormuş subayların sayısıle değıl, Akademiden çıkanların sevıyesıle iftıhar etmek isterız. Harb Akademisinın gayesi âlim yetiştirmek değıldir. Siz Akademide, duşunmeğı, muhakeme etmeğı, hesab etmeği oğrendinız. Yarım fıkırlerle ıktıfa etmemeği oğrendınız. Harb san'atı Napolyon'un dediği gibi basit biı sarı'attır. Fakat hep icra ve tatbikten ıbarettir. Akademi tahsılinız bitti. Kurmay tahsihnız devam edecek Donanma ve tayyareHarb Akademisini ikmal ederek, or lerin Ingiltere emrine dumuz saflarma kurmay sıfaüle yenıden iltihak eden subaylarımızın dıplomaları, verilmesi isteniyor Nevyork 15 (a a.) «Muttefıklere yardım suretile Amerikanın mudafaasıkomitesi tarafından açılan bir ankete gore, parti kongresine iştirak için şimdiye kadar Şikago ya muvasalat eden demokratların yuzde doksaru İngiltereye yardım lehinde bulunmuslardır. Bazı demokratlar Amerıka donanma ve tayyarelerile hmanlarınm İngiltere emrine verilmesi suretile yardım edılmesı icabedeceğıni bildırmişlerdir. Amerikan ordusu 627 tank ısmarladı Vasington. 15 (a a ) Amerika ordusu bu gun 627 hahf tank sipariş etmiştır. Bu sipariş barış zamanmda yapılan ılk buyuk tank siparişidır. Her tank 45 milımetrelık bir mitralyöz, 30 milimetrelik dort mitralyöz. ve 37 milimetrebk bır bava dafi topu ile mücehhez olacaktır. Sipariş 11 mılyon dolar tutmaktadır. Almanlann, İngiltereye taarruz için çok bel bağladıkları, Z torpido kovanüe mücehhez seri deniz botlarından btri Yunan ordusunda terhisler Atina 15 Hukumet 26 temmuzda 34. ve müteakıben 39 sınıfım terhis [Arkası sahife 3 sütun 4 te] edecek, 33 sınıfım talime çağıracaktır Vesika propagandası Times gazetesi «Bu entrikayı yapanlar karşılarında Kemal Atatürk Türkiyesi bulunduğunu unutmuşlardır.» diyor Londra 15 (Hususî) Müdafaa Nezaretleri, bazı Alman tayyarelerinin evvelki gece, İngilterenin cenub ve cenubu şarki mıntakalanna münferid bombalar attıklarını ve bir kişinin yaralandığını büdirmektedir. Bir muhrib battı Fransız rejimi Berlin ve Romayı memnun etmedi1 «Bu, iyi bir sulh yapmak içinse beyhude gayret!» Amirallık Dairesi, Escort torpido muhribinin garbî Akdenizde batmış oldu ğunu resmen bildinnektedir. Escort'a bır torpil isabet etmiş ve bilâhare yedek» [Arkası sahife 3 sütun 3 te] Kurmay subayı neferln talim ve altındaki kısımda Alman, Fransa idaterbıvesınden başlayarak ordunun resindeki mmtakada Fransız memurları sevk ve idaresine kadar vatan mü bulunmak üzere gumrük muamelâtma dafaasının butün icablarmı en de açılacaktır. rin ve en hakikî şekillerinde bilen Yeni bir Fransız Nazın ve yapan buyuk kıymetli vatandaş Mareşal Petain, M. Rene Belin'i Endemektir. Memleketin bütün ka dustrı ve İş Nazırhğına tayin etmıştir İsviçre hududu açıhyor Gıda maddesi biliyetlerini takdir etmek ve onYeni rejimi Berlin ve lan azamî imkânlarla iyi hedefRoma begenmedi getiren ilk Amerikan vapuru Marsilyada lere tevcih ederek kullanmak onıın Vichy 15 (a.a.) Havas aj&nsı bilbaş vazifesidir. Bir taraftan bu va dıriyor: «Alman matbuatı, Fransız hükumetizifenin en akıllı ve en fedakârane Suriye ordtısu şekillerde ifası Türk ordusunda bir nin aldığı son kararları memnumyetle an'ane halinde teessüs etmiş, di karşılamamıştır. Üç gün evvel Deutsche terhis ediliyor ğer taraftan Harb Akademisi or Allgemeine Zeitung gazetesi, yarıresmî Roma 15 (a.a.) D. N. B. bildiriyor: bir imza altmda bu hususta gaynmüduya vereceği yeni elemanlann da said mütalealar neşretmiştir. İtalyan ga Stefani Ajansının Şamdan aldığı bir ha mükemmel >etişmeleri için her zeteleri de fikirlerini bu tarzda hulâsa habere nazaran Suriyedeki Fransız başyıl mütekâmil bir çalışma usulü etmektedir. Her iki matbuat aşağıdaki kumandanlığı bazı ihtiyat sınıflarını tertakib etmekte bulunmuştur. Aka iki keyfiyeti ileri sürmektedir: his etmiştir. Bu ihtiyatlar seferî kuv\ etdemiye zat^n iyi yetişmiş zabit1. Fransız rejimindeki değişiklikler, le de askerliklerini yapmışlar ve Yakın lerimizin seçmelerini ahyoruz ve mihver devletlerini alâkadar etmez. Bu sarkın muhtelif mıntakalarına taksım onların buradaki tahsil müddetini [Arkası sahife 3 sütun 2 de] edilmişlerdi. gerek ilim ve gerek karakter itibarile pürüzsüz olarak ikmal etmelerine azamî itinayı sarfediyoruz. T viçre hududu. yarından itibaren, işgal Londra 13 (a.a.) Reuter bildhiyor: «Tinıes» gazetesi, başmakalesinde, Türktyenin Rus>a ve İngiltere ile arasını açmak maksadile son on gün zarfında Türkiyede ve komsu nıemleketlerde ziyadesile fazlalaştmlmış olan Alman propaganda<ı faaliyetinden bahsediyor \e diyor ki: «Türki>e Başvekili Doktor Refik Saydamm cuma günü Büyük Millet Meclisinde iıad ettiği nutukta kuvvetle ve sarahatle bu faaliyeti protesto etmesi hiç de sayanı hayret değildir. Bu nutku karşılayan alkışlar ve Başvekilin aldığı müttefik ilimad reyi, Başvekilin, bu gibi entrikalara karşı muhalefette müstakil ve seci Türk milletinin tam muzaheretine malik bulunduğunu göstermiştir. Bu entrikaları yapanlar, karşılarında Abdülhamid Türkiyesi değil; fakat Kemal Atatüık Türkiyesi bulunduğunu unutmuşlardır. Türkler, pek tabiî olarak, Yakmşarkta sulhun idamesile alâkadardırlar. Türkler bu sulhun bozulmasınm u onüne geemeğe çalısıyorlar. Türkler. basarılması Türk, İngiliz ve aynı zamanda Rus menfaatlerine de muvafık bulunan bu işte İngiliz diplomasisinin dürüst muzaheretine irimad edebilirler. Türkler, aynı zamanda, dostluklanna da sadık bulunmaktadırlar.» Yiizde 25 ten fazla yiinlii mensucat ve iplikler 8 eylulden itibaren Türk malı,, damgası vurulacak Ankara 15 (Hususî) Türkiyede imal edilen ve yüzde 25 ten fazla yünu ihtiva eden bütün mensucata, msmul veya yarı mamul derilere, pamuk ve yün ipliklerine «Türk malı» damgasile fabrika isminin konulması 8 eylul 1940 tan itibaren mecburidir. Buna dair kararname 8 temmuzda Resmî Gazetede çıkmıştır. Damgalar kolaylıkla ok'onabilir ve silinmiyecek şekilde olacaktır. Balya ve paketlerin üzerine de «Turk malı> ibareli etiketler yapışürılacaktır. 8 eylulden sonra, bu damgalan havi bulunmıyan mamulât piyasaya sevkedilemiyecektir. Umumî hususî ve mülhak bütçeli dairelerin fabrikalara yaptıklan siparişler bu mecburiyetten müstesna tutulmuştur. Afrikada muharebeler Fazla olarak büyük ordulann kara, deniz ve kava kuvvetlerini çarpıştırmakta olan yeni cihan buhranı Turk Akademisi için bütün sathalarında ibıet ve dikkatle taDemokrat kongresi "Beyaz Sarayı, beşerikib olunan bir tetkik mevzuu teşkil etmektedir. Akademi kumanyeti sevk için bir fener olarak idare danı dünkü nutkunda orduları zafere götüren sebebleri sayarken edecek adam,, ı istedi! pek haklı olarak bilhassa manevî ve entelektüel sebebler üzerinde Nevyork 15 (Hususî) Demokrat Şikago Belediye reisi Mr. Kelley dedurdu. Tarihin bütün derslerinde partisinın namzedini seçecek olan kon miştir ki: bu hakikatleri seçmeğe imkân bul gre toplanmışür. Ruz\ elt'in üçuncu da « Beyaz Sarayı beşeriyeti sevk için duklarında şüphe olmıyan Türk fa namzedhğini koyup kojTnıyacağı gizli bir fener olarak idare edebilecek olan ordusunun yeni zabitleri kendi harb tutulmaktadır Maahaza Ruz\'elt'in Reisi adamın tekrar namzed olarak gösterıltarihimizin an'anelerinde dahi bu cumhur namzedi gosterilmesine muhak meyi kabul etmesini rica ve kabul edeceğini ümid ediyoruz.» bakımdan bitip tükenmez kaynak kak nazarile bakılmaktadır. Perşembeye kadar demokrat partisiBu beyanat alkışlarla kabul edilmi=tir lau elbette çoktan benimsemiş bunin kongre celseleri muhtelif murahBu sırada bir aza «Ruzvelt'i isteyolunuyorlar. hasların nutuklarına tahsis edilecektır ruz!» diye bağırmış, partinin miilî koSakarya zaferinde bütün bir mil Nevyork murahhasmm perşembe günü mitesi reisi olan Posta Nazırı Farley sületin inanılan bir Başbuğ etrafında Ruzveltm seçilmesini teklif edeceği tah kut edilmesini rica etmiştir. vatan müdafaasına koşmasının el min edilmektedir. O anda Reisicumhur Mr. Ruzvelt Va«Roosevelti isteriz!» seslerî şingtonda Mr. Hull ile yemeğini yetnekbet büyük mevkii vardır. Fakat T Roosevelt tekrar Rcisicumhur otoyor Rumanyadaki Nacarlar Yeni kurulan Millî Rumen partisine giriyorlar Bükreş 15 (a.a.) Rumanyadaki Macar ekalliyetı lideri asağıdaki beyannameyi neşretmiştir: •Rumanya hükumeti ve millî parti liderlerile yapılan yeni anlaşma üzerine, millettaşlarımızın millî Rumen partisina kayıdlan bılâhare tayin edilecek muddet zarfında yapılacaktır. Bu hususta talimat verilecektir.» Diğer taraftan haber alındığına gör« gazeteler bir anlaşma yaparak üç gün» iük bir müddet zarfında Transilvanya rrıeselesi hakkında karışıklığa sebebiyet .erecek makaleler neşretmiyeceklerdir, İtalyan müstemleke orâusunun hecinli kıt'alarından biri Londra 15 (a.a.) İtalya harb ilân e2 Sudanlı kıtaatın maneviyatını boz delidenberi Habeşistan ve Erythree ile mak için İtalyanlarm sarfettiği gayret Sudan arasındâkı hudud boyunca ııtak boşa çıkmıştır. italyan propagandası hamikvasta bazı hareketler cereyan etmiş vadan atılan beyannamelerle yapılmakta tir. Londrada oğrenildiğıne göre bu es idi. Sudanlı askerlerin çok azı okumak nada sımdiye kadar iki amil meydana bilir. Bilenler ise atılan beyannameleri çıkmıştır: bilbassa gulünc bulmaktadırlar. Bu bu1 Yerli İtalyan kıtaatı harbetmeğe suslarda İngiliz kuvvetleri modern şerait altında muharib olarak kendilerini cok istekli değildiıler. göstermiş olan bu yerli kıteattan müteşekkildir. Bu kıtaat şimdiye kadar düşman topraklarına müteaddid hücumlarda bulunmuslardır. İngiliz kuvvetlerine iltihak eden bir çok Habeşler de hücumlara iştirak etmişlerdir. Bidayette İtalyanlar Sudan limanlarına ve Bahriahmer sahili boyunca ba [Arkası sahife 3 sütun 5 tej YUNUS NADİ [Arkası sahife 3 sütun 6 da] Demokrat partisinın açılış celsesinde te idi.