13 Temmuz 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

13 Temmuz 1940 Havana konferansı toplanıyor Amerika Hariciye Nazırı Almanyaya ihtarda bulundu; Japonya bitaraf kaldıkça İngiltere, deniz ticaretine mâni olmayacak Vaşington 12 (a.a.) Yakında Maliye Nazırı Morganthau ile İngiliz Maliye nıüsteşarı Phiüps arasmda vukua gelecek olan mülâkatın mevzuunu Fransız hezimetinden ve Fransız İngiliz münasebatmm inkitaından sonra bir İngiliz Fransız Amerikan para itilâfı akdi meselesinin tetkiki olacaktır. İngiltere, İngiliz lirasının müdafaası hususuna Amerikamn müzaheıette devam etmesıni ve Fransa tarafından yapılmış olan esliha siparişlerinin kendi hesabma geçirilmesini temine muvaffak olacağını ürr.id etmektedir. Hull'ün ihtan Nevyork 12 (a.a.) Nevyork Times gazetesinin bildirdiğine göre, Hull, dün matbuat konferansında Panamerikan meselelerine müdahalelerde bulunma ması hakkında Almanyaya zımnen ih tarda bulunmuştur. Hull, Havana konferansmm Amerikan milletlerile olan itilâf mucibince sırf Amerikan millet ve cumhuriyetlerini alâkadar eden meseleleri görüşmek üzere toplandığını beyan etmiştir. Havana konferansında görüşülecek meseleler Londra 12 (a.a.) İngiliz İktısadî Harb Nazırı 20 'temmuzda Havanada toplanacak olan ve Amerikan fazla istihsalâtına mütedair bulunan Amerikan konferansı hakkında yaptığı beyanatta, Japonya bitaraf kaldıkça, Büyük Bri tanyanın meşru ticaretini inkitaa uğrat'•••lılıtlllllllMlttltl!! Başvekilin Tesbit ve ilân Ettiği hakikatler [Başmakaleden devam] durabilmekten ibarettir. B) Büyük dünya buhram karşısında Cumhuriyet hükumetinin kendi memleketımiz itibarile gözönünde bulundurduğu esaslar, bilhassa millî hududlarımızın emniyet ve selâmetile Türk vatanının tam ve kâmil istiklâline hiç şaşmaz ve uğrunda bütün milletçe hiç bir fedakârlıktan kaçınılmaz itina ve ihtimamlarla bekçilik etmek noktalarında toplanır. Son günlerde bazı yabancı memleketler neşriyatında i§te bu iki noktaya temas eden yazılar Cumhuriyet hükumetinin haklı hassasiyetini tahrik etmiştir. Filhakika haricî tesirlerle devlet adamlarınm hükumet mevkilerinde durup duramamalarının bir ihtimal halinde düşünülmesine dahi tahammül edemiyecek memleketler elbette çoktur. Fakat istiklâlini, en kudsî millî hamlelerile bütün bir husumet cihanına karşı daha dün istihsal ve temin etmiş olan Türkiye hiç şüphe yok ki onların başında gelen bir memlekettir; ve dün kürsüde Başvekili takib ve teyid eden bütün hatiblerin sözleri bu noktada Türkiye Büvük Millet Meclisinin ve bütün Türk milletinin hissiyatına tercüman olmak hususunda en küçük bir şüpheye dahi yer bırakmamıştır. Haricî siyasette dostluklarına sadık olan Türkiye Cumhuriyetinin bütün milletlerle iyi münasebetler idame. etmeğe atfettizi ehemmiyeti Başvekil en samimî ifadelerile tebarüz ettirmiş ve bilhassa komşularımızla olan karşıhklı sulh ve muhadenet siyasetimizin iyi neticelerinden memnuniyetle bahseylemiştir. Son günlerin dedikodularına karşı büyük simal komşumuz Sovyetler Cumhuriyetinin resmî Tass ajansile nesrettirmiş olduğu tebliğ Büyük Millet Meclisi azalarmın malumu bulunması hasebile Başvekilimizin bu noktaya temas eden sözleri sürekli surette alkışlanmıştır. Hatiblerden bazılan Türk Sovyet münasebetleri üzerinde bilhassa duTdular. Geçen Büyük Harbin sonunda inkılâb Rusyası kendisini bütün bir husumet cihanına karşı müdafaa ederken Türk milleti dahi mevcudiyet ve istiklâlini kurtarmak için aynı mikyas ve mahiyette bir mücadeleye atılmış bulunuyordu. Petain Diktatör! Mareşal, Fransa mukadderatmı "mutlâk,, surette eline aldı (Baştarafı 1 Itıci sahifede) ve şerait dahilinde bütçe ve vergiler bahsinde bütün hükümleri karar altına alabilir. 3: Kanunlar neşir ve bunların tatbikını temin eder. 4: Kanunun başkaca bir tayin şekli derpiş etnıediği bütün sivil ve askerleri, memurları tayin eder. 5: Silâhh kuvvetlerin başkumandanıdır. 6: Affetmek ve umum! af ilân etmek hakkını haizdir. Yabancı devletierin elçileri devlet reisinin nezdinde akreditedir. Muahedeler müzakere ve tasdik eder. 8: Arazinin bir veya bir kaç kısmında örfî idare ilân edebilirler. 9: Teşriî meclislerin evvelden muvafakti olmadan harb ilân edemez. İkinci madde 24 şubat 1875, 25 şubat 1875 ve 16 temmuz 1875 tarihü kanunuesasilerin bu kanunla teliftne im kân olmıyan bütün hükümleri mülgadır. Vichy, 11 ternmuz 1940 İmza: Ph, Petain Fransız devlet reisine mütealiik 3 numaralı kanun: Biz Fransa Mareşalı, devlet reisi Pbilippe Petain, 12 temmuz 1940 tarihlı kanunuesasiye uygun olarak aşağıdaki hu suslrı karar altına alıyoruz: Birinci madde: Senato ve meb'usan meclisi 10 temmuz 1940 tarihli kar.unuesasinin derpiş ettiği mecUsler leşokkül edinceye kadar baki kalacakîardır. İkinci madde: Senato ve meb'usan rcıeclisi yeni iş'ara kadar tati) edilmiş lerdir, ancak devlet reisinin Javeti ü zerine toplanabilirler. t'çüncü madde: 16 temmaz 1875 ta rihli kanunuesasinin birinci maddesi mülgadır. Vichy, 11 temmuz 1940 İmza: Ph. Petain Löbrön »alâhiyetlerini devretti Cene /re, 12 (a.a.) Vichy'de aşağldakj restnl tebliğ alınmıştır: < Mareşal Petain, Reisicumhurla uzun bir mülâkat yapmıştır. Mareşal Petain, Başvekâlet ile Fransa devleti reisliğini deruhde etmek tasavvurunda Dulunduğunu ve bu suretle Fransada halihazııdaki istisnai ahval ve şerait içinde âmme işlerinin şahsen mesuliyetini üzerine aldığını Reisicumhura bildirmiştir. Löbrön ileri sürülen sebebleri derhal kabul ederek salâhiyetlerini Mareşal Petain'e devretmiştir.» Mareşal Peten'in nutku Vichy 12 (a.a.) Havas bildiriyor: Dün akşam irad ettiği hitabede Mareşal Petain aşağıdaki beyanatta bu lunmuştur: « Millî meclis bana genış salâhi yetler verdi. Onlan nasıl istimal edeceğimi size söyleyeceğim. Hükumet, şimdiye kadar Fransanm maruz kaldığı vaziyetlerin en müşkülüne karşı koymağa mecburdur: Memleketin muvasala hatlannı yeniden tesis, herkese ocağını ve işini iade, iaşeyi temin, sulhu müzakere bu meyandadır. Bundan sonra Mareşal Petain, kıs men silâhtan ve hareketten tecrid edilmiş olan Fransız harb gemilerine İn gilizlerin yaptığı hücumdan bahsede rek, Fransanın hiç. bir zaman filosunu Alman ve İtalyanlara teslimi kabul etmiyeceğini derhal teyid ederim demiştir. İngiltere bunu zannetmişse aldan mıştır. İngiltere, hasmınuza karşı gi riştiğimiz taahhüdleri, tehdidler alünda ifa etmiyeceğimizi zannettiği za man da aldanmıştır. Fransız donanmasına kendisini müdafaa etmesi enırl verilmiş ve mücadelenin gayrimüsavi şartlara rağmen bu emir yerine geti rilmiştir. Bir harbde kahramanca mağiub olan ve İngiltere için müteaddid ağır fedakârlıklara katlanan ve onun tarafın dan terkedilen ve bu gün gene onun hücumuna uğrayan Fransa mukadderatının karşısında tek başına bulun maktadır. Fransa istikbal içu\, tam imanını muhafaza ederek, cesaretine yeniden kuvvet verecek yeni bir se beb bulacaktır. Bize düşen muazzam vazifeyi ifa için itimadınıza muhtacım Mümessilleriniz namınıza o itimadı bana gösterdiler. Yeni hükumeti te?kil ettim. 12 nazrr ve kendilerine yardım edecek umum! kâtibler memleketin idaresini paylaşacaklardrr. Büyük Fran sız vilâyetlerinin başına vali'.er ikame edilecektir. Hükumet temerküz ettiri lecek. idare ademi merkeziyete sevkedilecektir. Memurlar daha scrbest olacak ve daha büyük salâhiyetle hareket edecekler, fakat hatalanndan mesul olacaklardır. Mahiyeti itibarile müstaceliyet gösteren bazı meselelerin daha kolayhkla halledilebilmesi için hükumet işeal altmda bulunan topraklarda yerleşmck tasavvurundadır. Bu maksadla Almanyadan, Versailles'm ve Paris'teki nezaretlerin bulunduğu mahallerin tahliyesini istedik. Programımız Fransaya kaybettiği kuvveti iade etmektir: Her zaman, milletlerin refah. sıhhat ve hayatını temin etmiş olan basit kaideleri takib ederek Fransa o kuvvete kavuşacaktır. Her tabakada mümtaz sınıflar yaratmağa bağlanacağız. Her Fransızın mesaisi vatanm en son medarıdır. Bu mesai mukaddes olmalıdır. Onu istiskar ve tezlil eden beynelmilel kapitalizm ve beynelmilel sosyalizm de harbden evvelki zamana karışmıştır. Zâhiren birbirine zıd görünen beynelmilel kapitalizm ve beynelmilel sosyalizm, gizlice birbirlerini korudukları için daha meş'um olmuşlardır. Onların bu Jcaranhk ittifakına artık tahammül etmiyeceğiz. Şehirlerde ihtilâflan kaldıracağız. Fabrikalar ve çiftlikler dahilinde bu ihtilâflara müsaade etmiyeceğizYolunu sapıtmış cemiyetimizde ekseriya yalanuı aleti ve hâdimi olan para bir tahakküm vasıtası idi. Para. sâyin karşıhğı olacaktır. Millet mesaiyi müdafaa edecek, aileye hürmet ettirecek ve onları himayesi altuıa alacaktır. Fransız aileleri uzun bir şeref mazisini emanet olarak saklamaktadırlar. Bu aileler kuvvetli milletleri ysran eski faziletleri müstakbel nesiller arasında idame ile mükelleftirler. Kurmak istediğimiz nizam: «Her Fransız Fransa ile müftehirdir, Fransa da her Fransızla müftehirdlr. düsturudur. Biz kuvvetlerimizi buna tahsis edeceğiz. Siz de kuvvetlerinizi buna tahsis ediniz. Kendimizi Fransaya ve relim. Fransa, milletini her zaman şerefle yükseltmişrir.» Martinique'teki filonun mukadderatı Vaşington, 12 (a.a.) Martinique civannda bir Fransız İngiliz deniz harekâtına mani ounak üzere bir tedbır düşünülmektedir. Cordell Hull'ün dün akşam müdahale ederek bir sureti hai derpiş ettiği bildirilmektedir. Vanlacak itilâfın Fransızlann gemilerini Martinique'de muhafaza etmeleri veyahud bitaraf bir limsnda tecrid edilmeleri yolunda olacağı ümid edilmektediı. Nevyork Times gazetesinin Vaşington Fransız mehafilinden öğrendiğine nazaıan Fransa deniz makamatı. şu sırada Martinique sularında bulunan Beam Fransız tayyare gemisinin yeni Orlean veya diğer bir Amerika limanında enterne edilmesi hakkındaki Amerikan teklifini reddetmişlerdir. Aynı Fransız makamatı Bearn ve sair Fransız gemlerine Fransız sularından ayrılmalaruıa müsaade etmemektedir. Beyan edildiğine nazaran yapılmakta olan yeni Fransız Amerikan müzakeratı, Fransız gemilerinin Martinique'de hareketten tecridini garanti edecek bir beynelmilel komisyon teşkili ihtimali üzerinde cereyan etmektedir. , CUMHURIYET İHEM NALINA MIHINA! Türk çiftçisinin yeni silâhları nkaraya gidip gelenler, Gazt çiftliginin geniş bir kısım arazisi Üzerinde, adeta, saffıharb nizamında sıralanmış, her çeşidden bir çok ziraat makineleri görürler, Bunlar, Türk çiftçi ordusunun tanklan, topları. tayyareleridir. Bunlar, insan ları öldiirmek için deği), bilâkis yaçatmak için kullanılan ve yalnız toprakla (oprak mahsullerile mücadcle eden uğurlu silâhlardır. Hükumet, bütün bu ziraat aletlerini, istihsali artırmak ve kolaylastınnak için, tam vaktinde getirtmiştir. Çünkii dünyanın bu günkü vaziyetinde. fab« rikalar artık, ziraat aleti değil; harb aleti yapmaktadır ve denizleıtle d« harb, ticaret nakliyatanı sıftra indir miştir. Bu itibarla, Avruparun, hatta dünyanm üstüne çökmüş olan bu kâbus devam ettikçc, artık, kolay kolay ziraat alet ve makineleri getirtmek de miimkün değildir. Onun içindir ki hti" kumetimiz, bunları tam zamamnda getirtmiştir, diyoruz. mak niyetinde olmadığım bildirmiştir. Büyük Britanyanın bu konferanstaki alâkası, gönderilen malzemenin, Almanya, İtalya veya Fransanm işgali altında bulunan arazisine doğru yol almasına mâni olabilmektir. Alınan haberler, Bloküs hakkında bazan Japonyanın ismini İtalya ile birleştirmiştir. Bu nevi ha berler, Japonyanın bitaraf bir memleket clması dolayısile, yanhştır. Havana konferansı bloküs meselesile iştigal etmiyecektir. Nazır, düşman arazisine veya düşman tarafından işgal edilmiş olan araziye, gidecek olurlarsa, Amerikadan gelen gemi hamuleleri. kaçakçılık kontrolu komisyonu tarafından musadere edileceğini üâve etmiştir. fngiliz Amerikan meseleleri Vaşington 12 (a.a.) Hariciye Nazırı Hull, yeni dünyadaki İngiliz müstemlekelerinin mahsulâtı dahil olduğu halde ihraca salih Amerikan mahsuîâtı için tek bir kartel vücude getirilmesi hak kında Londra tarafından yapılmış olan teklif hakkında İngiltere hükumetile bir guna noktai nazar teatisinde bu lunmamış olduğunu beyan etmiştir. Amerikaya gönderilen altınlar Nevyork 12 (a.a.) Geçen temmuz ayında Amerikaya gelen altın stoklarınm kıymeti bir milyar 162 milyon dolara baliğ olmuştur. Bu paranın 713 milyonu Kanadadan. 127 milyonu İngiltereden gönderilmiştir. Italyanlara gore [Baş tarafı 1 Inci sahifedeJ resi düşürmüştür. Bunların bir tanesinin bomba hamulesi henüz üzerinde olduğu cihetle suya düştüğünde infiıâk husule gelmiştir. Şimali Afrikada Cyrenaique hududunun ilerisinde tayyare ve hafif kollarımızın faaliyeti müsahede edilmiştır. Silâhh otomobiüerle zırhlı otomobıller tahrib ve imha edümişür. Sidi Barranide barakalara ve otomobillere isabetler vâki olmuş ve yanmışür. Bir düşman tayyaresi düşürülmüş ve bir kaç esir alınmıştır. Şarkî Afrikada aşağıdaki mahaller çok müessir bir surette bombardıman edilmiştir: İngiliz Somalisinde Berbera ve Eurao tayyare meydanları, Kenyada Wajir üssü. Burada bir hava muharebesi neticesinde iki İngiliz avcısı düşürülmüştür. Bütün tayyarelerimiz üslerine dönmüştür.» İngiliz bahriyesinin tekzibi Londra 12 (a.a.) Reuter ajansı, Londramn salâhiyetli mahfillerinden verilen malumata istinaden tebliğ etmiştir. «İtalyan bombardıman tayyarelerinin Akdenizde İngiliz filosuna karşı guya elde ettiği muvaffakiyetler hakkında radyo ile neşredilen İtalyan tebliğinde hakikat olarak bir kelime dahi meveud değildir. Dün, İngiliz filosunun üzerine sekiz baskın yapılmıştır. Zannedildiğine göre bir düşman avcısı düşürülmüş ve bir avcımız da gemiye indikten sonra kullanılmaz hale gelmiştir. Bu taarruzlar doğu Akdeniz filosuna yapılmıştır. Şimdiye kadar Akdenizdeki çarpışmalar hakkında daha fazla tafsilât ancak başkumandan üssüne döndükten sonra elde edileceği bildirilmektedir. Zira haberlerin radyo vasıtasils verilmesi tabiî olarak filonun yerini ifşa etmektedir.> Amerika, ttalyan tebliğine inanmıyor Vaşington 12 (a.a.) İtalyan filosuna karşı yapılan muharebe Amerika tikârı umumiyesinde alâka ile kaîşılanmıştır. Amerika gazeteleri, İtalyan tebliğine rağmen, İngiltere Bahriye Nezareti tarafından verilen tebliğin doğruluğunu kabulde tereddüd etmemektedir. «İtalyanlar, Cavour ve Cesare sfemilerinin Braham tipinde bir İngiliz gtmisini batırdıklarını iddia ediyorlar. Böyle bir iddiaya inanılamıyacağı tasrih edilmektedır. Zira muharebeye iştirak eden Braham sınıfından üç gemi İtalyan gemilerinin ateş kudretinin iki misli bir kudret arzeder. Diğer bir cihet de, İngiliz Bahriye Nezaretinin tebliğlerinin şimdiye kadar asla aksi sabit olmamış bulunmasıdır. Buna mukabil meselâ İtalyanlar İngilizlerin Hood kr,uvazörünün Oran muharebesinde hasara uğrayarak Cebelüttarıkta bulunduğunu bildirmişlerdi. Halbuki Cebelüttarıktaki en büyük dok bile Hood büyüklüğünde bir gemiyi alabilecek cesamette değildir. Buna binaen İtalyan gemilerinin bir duman perdesi altına iltica ettikleri hakkındaki İngiliz tebliği hakikate uygun olarak görülmektedir.» Bir İngiliz yah batınldı Londra 12 (a.a.) Bahriye Nezaretinden tebliğ edilmiştir: Devriye yatı «Warior 2» perşembe günü Manş denizinde düşman tarafından bir bomba ile batırılmıştır. Mürettebattan bir kişi öhnüş, diğerleri kurtarılmıştır. Afrikada şiddetli muharebeler Kahire 12 (a.a.) Bu akşamki İngiliz harb tebliği: Kenya'da, şimal hudud bölgesinde, İngiliz Moyalesinde, Kenya Habeşistan hududu yakmında, 9 temmuzdaki taarruzu takviye eden büyük bombardıman neticesinde hasara uğrayan müdafaa tesisatımız gece tamir edilmiş ve 10 temmuzda yapılan mukabil taarruzda düşmana ağır zayiat verdirilmiştir. Muharebe devam etmektedir. Sudan Habeşistan hududunda kayda değer bir şey olmamıştır. Somali'de hecinli devrij'elerimiz hudud karakollarına karşı faal bir surette taarruzlarına devam etmekte ve düşttıana her gün zayiat verdirilmektedir. Libya'yı çeviren garb çölünde kayda değer bir şey olmamıştır. Hava taarruzlannm neticesî Londra 12 (a.a.) Hava ve Anavatan Nezaretinin tebliti: Düşman tayyareleri. dün akşam ingilterenin cenub sahili boyunca şehirlere hücum yapmışlardır. Atılan bom balar, bazı binalarda hasara sebebiyet vermiştir. Bir miktar yaralı ve bir kaç ölü vardır. Bu harekât esnasmda cem'an dört avcı tayyaresi kaybettik. Bunlardan ikisinin mürettebatı sağ ve salimdir. Avcı hava kuvvetlerimiz ve hava defi bataryalarımız harekete geçmiş ve düşmana ağır zayiat verdirilmiştir. Dün ve evvelki gün sahillerimiz civarında vukua gelen harekâtta 22 düşman tayyaresinin tahrib edilmiş olduğunu bu gün kat'î surette bildiıebili riz. Bunlardan on üçü bom'.iardunan tayyaresi, sekizi avcı tayyaresi ve bir tanesi deniz tayyaresidir. Bu tayyarelerin üçü hava defi bataryalarımız tarafından, 18 tanesi avcı tayyarelerimiz tarafından ve bir tanesi de sahil mü dafaa keşif tayyarelerimiz tarafından düşürülmüştür. Diğer bir çok düşman tayyaresi o derece ağır surette hasara uğratılmıştır ki bunların üslerine dönmüş olabilmeleri imkânsız gözükmek tedir. Yangın bombalan atıldı Londra 12 (a.a.) Hava ve Anavatan Nezaretinin tebliği: Bu gece. düşman tayyareleri İnjnl terenin şark ve cenubu garbî sahillerini aşmışlardır. Sahil civannda bazı mıntakalara bombalar atılmışür. Bir kaç ev hasara uğramıştır. Bir kaç kişi hafif yaralanmıştır. Olü yoktur. Bu sabah, İngilterenin cenubu gar bisinde kâin bir şehirde bir süthane nin üzerine yangın bombaları atılmışür. İnsanca yaralı yoktur, yalnız, civardaki ahırlarda bulunan atlar yaralanmıştır. Yangın söndürülmüştıir. tngilizlerin mukabelesi Londra 12 (a.a.) Reuter: Hava Nezareti istihbarat servisi bildiriyor: İngiliz hava kuvvetlerine mensub bombardıman tayyarelerinin Boulogne tayyare meydanı üzerinde sabah sa fakla beraber yaptıkları hücum esna sında 5 düşman tayyaresinin tahrib ve bir çoklarının da ciddî surette hasara uğratıldıkları zannedilmektedir. Tayyarecilerimiz, tayyare meydanı müdafaa teşkilâtını gafil avlamışlar ve bombalarını attıktan sonra tayyare defi bataryaları ateş açmağa muvaffak olamadan hücum mahallinden uzaklaçmışlardır. Almanlar, İngiltere üzerinde 173 tayyare kaybettiler Londra 12 (a.a.) Gayriresmî bir membadan haber alındığına nazaran harb başladığmdanberi İngiltereye ya pılan hücumlar esnasında Almanlar 173 tayyare zayi eylemişlerdir. Bunlardan 99 u büyük mikyasta ilk hava hücumunun yapıldığı 18 hazirandan sonra imha edilmişlerdir. İngiliz avcı tayyarelerile cereyan eden muharebelerde mühim miktarda bir çok Alman tayyarelerinin de hasara uğrayarak üslerine dönme dikleri tahmin edilmektedir. "Türk siyaseti açıktır!,, Times diyorki: «İngiliz efkârı umumiyesi Türkiyenin dostluğuna inanıyor ve siyasetini takdir ediyor» Londra, 12 (a.?..) Böyter: «Times» gazetesi, L o r d Halifaks'ın d ü n Akdenizdeki vaziyet h a k k ı n d a k i n u t k u n u bahis m e v z u u eden bir makalesinde diyor ki: cAkdcuizde İngiliz deniz kuvvetlerinin h e r yerde müessir s u r e t t e hazır b u l u nabilecek derecede kuvvetini ispat eden son on beş g ü n l ü k hâdiseleri, Ingilterenin taahhüdlerini yerine getirmek, nıütttfiklerine muzaheret e t m e k ve kuvvetlerini tam bir surette muhafaza eylemek azim ve iradesinden Yakın Ş a r k ı m u t m a i n e t miştir. B u n u n irindir ki, A'nıar. ajanslarının ve Alman r a d y o s u n u n yaydığı fena niyelli şayialara rağmen, İtalyanın h a r b e ginşindenberi, İngilterenin T ü r k i y e ile, Mısır ile ve A r a b dünyası ile d o s d u ğ u daha kuvvetli ve daha itimadlı b i r h a l e gelmiştir. T ü r k i y e ile olan muahedemiz, mer'i olmakta devarn ediyor. ingiliz e f k â n u m u m i yesi, T ü r k müttefiklerimizin kat'î ve d ü r ü s t siyafetini t a m kıymetile t a k d i r e t mektedir ve İngiliz efkârıumumiyesirnn T ü r k i y e n i n g a y r i m u h a r i b hattı h a r e k e t i ittihazındaki sebebler h a k k ı n d a ileri sürü)ecek hiçbir ihtiraz k a y d ı y o k t u r . M. Butler. dün. B a k u y a bir İngiliz h ü c u m u h a k k ı n d a k i hayalî iddialardan bahsederken, İngiliz h ü k u m e t i n i n İngiltere ile Sovyetler Birliği a r a s ı n d a k i m ü nasebetleri ij ileştirmek ve takviye etmek a r z u s u n u t e b a r ü z ettirmiştir. Sovyetler Birliği ile T ü r k i y e arasında halen meveud samimî m ü n a s e b e t l e r i n idamesi, b u iyileşmeği tesHl etmeğe £n ziyade salih u r s u r l a r d a n birisidir.> ııumuııııııınilllllllllllllllllilllllllllllllilllllllllllllllNllllllHiıaıınmı Grl. Mittelhauser'in Erkâmharb Reisi Tevkif edildiği zindandan, nöbetçilerini aldatarak Filistine kaçtı Londra 12 (a.a.) Filistin Suriye hududunda bulunan Daily Telegraph gazetesinin muhabiri, General Mittelhauser'in erkânıharbiye reisinin Filistine feci surette firar edişini, Suriyeden gelen şahısların ifadelerine atfen yazıyor: Fransız mütarekesinden sonra kaymakam olan mezkur zabit, Filistine gönüllü ve malzeme geçirmek üzere bir plân hazırlamak için emir almıştır. Plânı ihzar edip de tevdi ettiği zaman General Mittelhauser, İngiltere ile birlikte mücadele etmek için verdiği sözden dönmüş bulunuyordu. Kaymakam tevkif edilerek Şamda kalebend edildi. Ûostîarile muhabere etmeğe muvaffak olmus ve bir gün akşamüstü Gal'li nöbetçiyi çağırarak, diğer bir zabite verilmek üzere kendisine bir pusla tevdi etmiş; nöbetçinin gaybubetinden istifade ederek odasından ve kale kapısından gizlice çıkmağa muvaffak olmuş ve sokakta kendisini bekleyen bir otomobile binerek hududa gelmiştir. .* ^ Başlarında o zaman Lenin ve Atatiirk gibi iki büyük adam bulunan iki inkuâbcı komşu memleket tarihlerinin bu en heyecanlı devresinde yekdiğerine ebedî bir do?tluk bağile bajrlandılar. Yakın dünya tarihinin bu en büyük hâdisesi dedikodu mahivetinde bazı neşrivatla eölselendirilmiş Vre şüpheye düsürülmüş olamazdı. Buna nasıl imkân tasavvur olunmın ki Tiirkivenin aldıŞı haricî müdafaa tedbİTİeri arasında Rus dostlupunu bozabilecek en uzak ihtiTokyo, 12 (a.a.) Birmanya yolile malleri dahi bertaraf eden iki nuÇanKayŞek'e yapılan silâh sevkiyatı maralı protokol bütün sarahatile hakkında Hariciye Nazırı ile İngiltere se bu gün de ortada duruyor. firi arasında başlayan müzakerelere deBaşkalarınm kendi kendilerine vam edilmektedir. düşmüş olacakları malihulyalar yeMüzakereler iyi safhada ni Avrupa buhranında şimal komTokyo, 12 (a.a.) Röyter: M. Craigie şumuza müteallik siyasetini sarih ve M. Arita, Birmanya yolile Çine nakve kat'î metinlerle tespit etmiş liyat hakkında bu gün yeni bir konuşolan Türkiye için uzaktan uzağa ma yapmışlaıdır. Hariciye Nezaretinin dahi her hangi bir mana ifade ctbir sözcüsü bu mülâkat neticesinde iki hükumet arasındaki müzakeratın mem mekten elbette mahrumdur. ingiltere Japonya muzakereleri Birmanya sevkiyatma dair görüşmeler iyi safhada Geçen sene bu sütunda, «İki kat ekim» başlıklı bir yazı yazmış, çiftçi • nin fazla ekim yapması için, iki çare tavsiye etmiştim; hükumet, mahsulün kaldınlmasını temin edeceğini ve fazla mahsulü satın alacağını köylüye anlatırsa, matlub hasıl olur, demiştim. Muhterem Başvekil, bunu koylüye anlarh: Türk çiftçisi de, ordııda nasıl muti bir askerse, tarlasında da öylece itaatle çalıştı; tabiat te yardım ettiği için bu sene mahsul, çok bereketli oldu. Bu harb devrinde, en kıymetli sey toprak mahsulleridir. Hükumet, hem köylüye verdiği vadi yerine getirmek, hem de, bu kıymetli malı hiç zıyaa uğ» ratmamak için, adeta bütün idare memurlarım seferber ediyor. Mahsulü kaldırmak için herkes çahşacakhr. Başvekilin tamimindeki direktifler çok ye« rindedir. Muhterem doktor Refik Saydam. bu arada, ziraat makinelerinden bahsederken bunların mahdııd oldu ğıınu ve oradan oraya lüzumsuz yere jfötürülerek fazla yorulmamalanna dikkat edilmesi lâzım geldiğini söyledi. Ziraat makinelerini yalnız fazla yor « mamak kâfi değildir: çiftçi, meraur, makinist herkesin onlan, en büyük dikkat ve itina ile muhafaza etmesi lâzîmdır. Bizde, maalesef, motörler ve makineler, bakımsızlık ve bilgisizlik yüzünden. vaktinden ev\'e! eskir. h« rab olur. Onun için, eski ve yeni bütün ziraat aletlerini, kafiyyen hor kullanmamak lâzımdır. Bazan. bunun aksi de vaki oluyor. makineyi iyi bir halde muhafara et mek için, onu, pek az kullanınak yola rııtuluyor ki bu da, doğru değildir. Makineyi harab etmeden azamt verimi temin etmek çerekrir. Makineleri, motörleri depoiara ve hangarlara yerleşfirin mükemmeien muhafaza etmek kabildir amma. bunlar jröstermelik ve mostrahk diye alınmamıştir, çalış«n, i?e yarasm diye tedarik edilmiştir. Ne ifrat. ne tefrit! Makineleri azamî ve rimle ve aramî bakımla knllanmahdır. Onlan. asker silâhını nasıl seviyorsa öyle se\melİTİr ve gözbebeğimiz gibi muhafaza etmellyiz. Rumen Hariciye Nazırı Berline davet edildi Bükreş, 12 (a.a.) Reuter ajansııua zannettiğine nazaran Rumanya Hariciye Nazırı Manoilesco, yapılan davet üzerine Münih'e gidecektir. Rumen arazisimn hiçbir zaman Rusyaya aid ohnamış olan kısmımn Rumanyaya iade edUmesi için, Almanya hükumetinin Rusya nezdinde teşebbüsatta bulunmasını taleb edeceği tahmin edilmektedir. Muhasamatın Balkanlarda da patlamasına mâni olmak için Almanyanın elinden gelen her şcyi yapmakta olduğunu ahval göstermektedir. Avruparun bu kısmında Almanlar, orduların terhis edildiğini ve işçüerin hasad içüı seferber edildiklerini görmek istemektedirler. Almanya ayni zamanda kendi stoklarını takviye etmek arzusundadır. Bulgaristandan 600 ziraatçi getirmiştir. Fakat Sovyet Rusya, meçhul bir unsur olarak kalmaktadır. Her taraftan beklenibniyen hâdiselerin zuhur etmesi muhtemel bulundukça, Almanya Balkan memleketlerinden ordularını terhis etmelerini taleb edemez. Rumanya ile Macaristanın mü nasebab meselesi, günün meselesini teşkil etmekte ise de, Münih'teki Hitler, Kont Ciano ve Macar nazırlarınuı konferansmdan sonra, Macarlar tarafından müspet hiçbir talebin vâki olmaması, Rumanyada vaziyetin biraz zaman geçirmelerini tavsiye ettiğine mütedair şayialar, ve General Antonesco'nun serbest bırakılmış olması, havayı daha sakin kılm^ğa hizmet etmiştir. Sovyetlerin yeni talebleri Londra, 12 (a.a.) «Daily Telegraph» gazetesinin diplomatik muharriri yazıyor: «Londradan alınan malumata göre, son Münih görüşmelerinde Hariciye Nazırı Kont Csaky ve Başvekil Kont Teleki tara fından Almanlar üzerinde büyük tazyikler yapılmış olduğu teeyyüd etmektedir. Kont Ciano da mezkur devlet adamlarını tak\iye etmiştir. Maamafih, Almanya, Macar mutalebatmın kabulü halinde Balkanlarda bir harb zuhur edebileceğini de sarih bir surette kabul etmektedir. Gene Londraya gelmekte olan malumata nazaran, Sovyet Rusyanın Bukovinya'dan Ruthene hududuna mühim kuvvetler naklettiği de teeyyüd etmektedir. Sovyetler daima Rütenyanu» Ukraynanın bir cüzü olduğunu iddia etmişlerdir. Son günlerde Moskovamn, Slovakyarun da Rusyaya iltihakını taJeb edebileceğine dair emareler meveud bulunmaktadır.» Amerikada cumhuriyetçi partinin binasına 12 bomba konulmuş Nevyork 12 (a.a.) Filâdelfiya'da cumhuriyet partisinin kongresi esnasmda ikisi içtima salonunda olmak üzere 12 tane bomba bulunmuş olduğu için polis, bir tethiş hareketinden korkmaktadır. Baltimore, Vaşington, Nevyork ve Şikago'da polis araştırmalara devam etmekte ve bilhassa demokrat partisi kongresinin toplandığı binanın etrafmda tedbirler almaktadır. Bu konare e?na smda Ruzvelt'in yeniden Reisicumhur luğa inrihab edilip edilmiyeceği belli olacaktır. Ruzvelt'in namzedliği Vaşington 12 (a.a.) Meb'usan meclisinde 64 demokrat aza dün neşredilen bir beyanname ile Ruzvelt'in Reisicumhur intihabatmda üçüncü defa demokrat frrkası namzedi gösterilmesini iste mişlerdir. Beyannamede Ruzvelfin intihabmın Amerikan demokrasisini muhafpza etmeğe yardım edeceği yazılıdır. Bombalı seçim nuniyetbahş bir terakki gösterdiğini bildirmiştir. Japon gazetelerinin hücumlan Tokyo, 2 (a.a.) Japon gazeteleri ve bilhassa Kokimin ve Asahi gazeteleri ÇanKayŞek"in ecnebilerin müzaheretine güvenerek harbe devama karar vermiş olduğunu yazmaktadır. Binnetice bu gazeteler, Japonyanın bütün bu ecnebiieri koğmasını ve ÇanKayŞek'i erzak ve mühimmat tedarikinden mahrum bırakması lâzım olduğu mütaleasını serdetmektedir. Asahi gazetesi, Şanghay'da Japcnların miîlî prestijine karşı yapılan harekete karşı şiddetli neşriyatta bulunmakta ve Birleşik Amerikamn Japonları aşağı ve hafif bir ırk addetmekte olduklaruıı hatırlatmaktadır. Asahi gazetesi, netice olarak derhal mukabi! bir taarruza geçlimesi lâzım olduğunu yazmaktadır. Bir Fransız tayyaresi parçalandı HongKong, 12 (a.a.) Fransız membalarından öğrenildiğine göre, Fransız hava şirketine aid bir nakliye tayyaresi kayibdır. Bu tayyarenin Çinin en cenub noktasmdaki KuangÇuan limanı civarında yere düşmüş olduğu sanılmaktadır. Maraşın bir nahiyesinde zelzele Maraş 12 (a.a.) Vilâyet merkezine bağh Süleymanlı nahiyesinde dün saat 17,30 da orta şiddette üç saniye süren bir zelzele olmuştur. Kaldı ki o yazılan yazmış olanlar dahi Türk siyasetinin bu husustaki dürüstlüğünü tekrar tasrih etmeyi bir vicdan borcu bilmiş bulunuyorlar. Hulâsa Cumhuriyet Türkiyesinin yeni dünya buhram önünde kendi hudud ve hukukunu müdafaa hedefinde toplanan siyaseti sarihtir. Kendisinin hiç bir devlete karşı hususî bir husumet hissinin en küçük zerresini dahi taşımıyan bu siyaset, bilhassa iyi komşuluk münasebetlerine azamî itina ve ihtimamını sarfetmekten bir an bile hâli değildir, ve nihayet mecburiyet elverir de kime karşı olursa olsun hududlarımızı ve istiklâlimizi müdafaa etmek zorunda kalırsak, hükumetile ve Meclisile birlikte Millî Şef'n etrafmda yekpare bir vücud gibi sımsıkı kütlelenmiş olan Türk milleti işte o zaman ve ancak o zaman, mukaddes vazifesini ifaya hazırdır. Dün bir daha izah olunan bu siyasetle Cumhuriyet hükumeti Türkiye Büyük Millet Meclisinin heyecanla tazelenen Yugoslavyanın Moskova el tam emniyet ve itimadından daha büyük bir söz ve kuvvet alarak çisi itimadnamesini verdi Moskova 12 (a.a.) Yüksek Sovvet vazifesi başına döndü. meclisi riyaset dişpnı reisi Kalinin, dün YUNUS NADİ Yugoslavya elçisi Gavriloviç'i kabul etmiştir. Eelçi, reise itimadnamesini takdim Kamyonla tramvay arasında eylemiştir. Tramvay idaresi kontrollarından BahYeni Bulgar elçisi Moskovada ri, dün Tophaneden Ortaköy istikameMoskova 12 (a.a.) Bulgaristanm tine giden tramvaydan atlarken arkayeni Moskova elçisi Stamenof, bu gün dan gelen kamyonla tramvay arasındjd Moskovaya gelmiştir. kslarak yaralanmış, berayi tedavi hasBulgaristanın yenî Roma elçisi taneye kaldırılmıstır. Sofya 12 (a.a.) Kral Boris, dün Bulsaristanın yeni Roma sefiri Dr. Deko Karagofu kabul etmiştir. Sefır yakında vazifesi başına gidecektir. Müthiş teslihat Amerika ilk tertibde 25000 tayyare yapıyor Yeni bahriye plânında 35 zırhlı, 20 tayyare gemisi, 38 kruvazör var Vaşington 12 (a.a.) Âyan ve Mebusan Meclisleri bahriyeye aid kanun lâyihasını kabul etmişlerdir. Şimcii lâyiha imza edilmek üzere Roosevelt'e gönderilmistir. Bu lâyihaya nazaran Amerika donanmasını takviye etmek üzere hükumete 4 milyar dolar sarfetmek salâhiyeti verihniştir. 1947 Fenesinde Amerika donanmasmda 35 zırhlı, 20 tayyare gemisi, 88 kruvazör, 378 destroyer ve 180 denizaltı, ki cem'an 701 harb gemisi bulunacaktır. Hali hazırda Amerikan filosunda 369 gemi vardır. Portekize gönderilen gemiler Lizbon 12 (a.a.) Bundan bir hafta evvel buradan ayrılan Amerikamn Trenton hafif kruvazörü ve Dickerson torpito muhribi. dün yeniden Tage nehri munsabına gelmişlerdir. Bu iki Amerikan gemisi, birkaç gün daha burada kalacakîardır. 25 bin tayyare yapılıyor Vaşington 12 (a.a.) Müdafaa istişare komisyonu, mecmuu yüz milyon dolar kıymetinde siparişler vermiş olduğunu dün bildirmiştir. Bu sipariş, 25 bin tayyareye aiddir. Bu tayyarelerin yüzde yirmi beşi bahriye, geri kaian kısmı da ordu içindir. tReconstruction Finance Corporation* teşekkülü. endüstri şirketlerine, fabrikalarını genişletmek üzere lüzumu kadar tahsisat vermeği kabul etmiştir. Yunan Macar muzakereleri Budapeşte 12 (a.a.) Macaristanla Yunanistan arasındaki ticaret muzakereleri müsaid bir surette cereyan et mektedir. Bu hafta sonunda Budapeş teye bir Yunan heyetinin gelmesi bek lenmektedir. Önümüzdeki hafta içinde yalnız bir ticaret itilâfı değil, aynl za manda tediyata müteallik bir itilâf akdedilmesi muhtemel olduğu zannedil mektedir. İZMİR Enternasyonal Şair Fıtnatın türbesi tamir ediliyor Ankara 12 (a.a.) Haber aldığımıza göre, İstanbulda Eyübde odun deposu içinde bulunan kadın şairlerimizden Fitnatın harab türbesi Maarif Vekilliğinin teşebbüsile tahliye edilmiş ve Ve killikçe tamirine başlanmıştır. ına iştirak ve Fuarı ziyarete hazirlanınız FUAR