21 Nisan 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SAVAŞ Vatanseverlik, kahramanhk ve askerlikten bahseden güzel yazı ve resimlerle süslü bu mecmuanm 3 üncü sayısı çıktı. Tanesi 10 kuruş. YJlık abonesi 250 kuruştur. Adres: latanbul Ankara cadde«i No. 87 Onaltıncı yıl sayı: 5726 umhuriye İSTANBUL ~ CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresh Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbuL No. 246 Telefon: Başrouharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 1939 HARBİ 'ftlENŞE'leri V AHMED HALID KiTABEVI ANDRE MAURGI3 Pazar 21 Nisan 1940 feugünkü harbin nasıl çıktığım ve ha kikî sebeblerini anlatan bu kitabı heıkes okumalıdır. 25 kuruş Norveçe Fransız kıtaatı da çıkarıldı Cenuba doğru ilerliyen Ingilizler Trondheimin şimalinde Namsosa vardılar, Bergen civarına da asker çıkarıldı Elveran'daki muharebe 2200 GENC ZABITIMIZ •lllllllllllllllllllllllllllllllllHHHIIIHItHtl J • • ••^ •. » ıııııııııılııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiiiııııııııııııtııııııııııııııııııııııınııııııııııllıılıııuılll Dün Ingiliz denîzaltıları Şimal denizinde iki Alman nakliye gemisi daha batırdılar Dün Yedek Snbay mektebinde merasimle diploma alarak kahraman ordnya iltihak ettiler Londra 20 (Hususi) Norveçte, vaFransız resmi tebliği ziyet müttefiklerin lehine olarak inkişaf Paris 20 (a.a.) «Reuter» Harbiye etmektedir. Resmen bildirildiğine göre, evvelce Finlandiyaya gönderilmek üzere Nezaretinin bu sabahki resmî tebliği dibazırlanan Fransız kıt'alan dün Norveçe yor ki: Fransız kıtaatı Norveçe çıkmıs ve haihrac edilmiştir. Fransız kuvvetlerile birünkü Almanya Danimarkayı rekâta iştirak etmiştir. likte yeni Ingiliz kıt'alan da bir kişinin çiğnemeden yapılamıyan Nor bile zayiine meydan vermeden dün Nor Bergen simaline de asker çıkarıldı veç seferile müttefiklerin kendisi veçte karaya çıkarılmıştır. Bu muvaffaStokholm 20 (a.a.) Bergenin doğualeyhındeki ablukasını kırmak istediği kiyet, müttefik filolarının deniz yollanna simalinde Tardala çıktığı bildirilmiş olan halde evvelâ Norveçin mukavemeti, son tamamen hâkim olduklarını göstermekte Ingiliz kıtaatının çok büyük stratejik e dir. (Arkası Sa. 5, sütun 5 te) la da bu memleketin imdadına koşan ve yetişen Ingiliz Fransız deniz, hava ve kara kuvvetlerinin müessir müdahalesi bilâkis ablukayı alabildiğine artırarak Okyanuslan Almanyaya kapamıştır. Bundan dolayıdır ki yeni harbin en can alacak safhalarından biri ve belki de birincisi Iskandinav yanmadası üzerinde başlamış oluyor, ve bu safha şimdiden müttefikler lehine olarak ehemmiyetli neticeler vermiş bulunuyor. Bu yeni vaziyetin ehemmiyetinî anlamak için Almanyanın Şimal denizindeki yalılarının darhğını düşünmek yeter. Almanya bu dar yalılardan ancak Norveçin karasularından istifade etmek suretile 'Gkyanusa uîSşarak istifade edebilîyörtto. Müttefikler uzun müddet bu istifadenin suiistimal derecesine götürülmekte olduğundan şikâyet ettiler. Küçük Norveç, Ingiltere ile Fransanm kendi hürriyet ve istiklâline darbe indirmeğe kadar ileri götürülecek şiddetlere kalkışmıyacaklarmdan emin olmasına mukabil Almanyanın haklı haksız kuvvet kullanmağa geçeceğinden endişe ettiği için bu devletin Norveç karasularından istifadesi üzerinde înce eleyip sık dokuma yoluna gidemiyordu. Norveç harbinin Ehemmiyeti büyüyor i Ordamuza iltihak eden yedek subaylarımıza aid dünka merasimden intıbalar (yazıst ikinci sahifede) Sovyetler dört Japon gemisini zaptettiler kıt'alarından biri bir geçid resmlnde T o k y o 2 0 (a.a.) Korede kâin S e ishîp'den bildirildiğine göre dört Japon balıkçı gemisi bugün bir Sovyet devriye gerripm tarafından Posiet koyu açıklannda ediimistir. Bu mahal, Sibiryanm cetev şaıkisifıüfc 'lcâindır. "nui ynı kaynağa nazaran Sovyetler bu v a | Jrlara karşı mitralyöz ateşi açmışlar v e Dundan sonra Sovyet karasularına götüı nüşlerdir. Stoyadinoviç'in kardeşi de dün tevkif edildi Frens Foî bir temerküz kabinesi kurulması için çalışıyor Belgrad, 20 (Hususî) Eski Başvekil rafından izhar edilen arzu ile alâkadar Stoyadinoviç'in tevkifi üzerine bugün de göriilmektedir. Belgradda ve Yugoslavyanın diğer jehirStoyadinoviç'in kardeşi de lerinde araştırmalar yapılmıştır. Stoyaditevkif edildi noviç askerî muhafaza altında, merkezî Roma 20 (Hususî) Belgraddan alıSırbistanın dağhk mıntakasında kâin Rudnik köyüne sevkedilmiştir. Siyasî me. nan haberlere göre, jnevkuf eski Başvekil hafilde temin edildiğine göre, Naib Prens Stoyadinoviç bugün Yugoslav zabıtası Pol, dahilde millî birliği kuvvetlendirmek tarafından isticvab edilmiştir. Eski Başveüzere bir temerküz kabinesi teşkili için kilin hıyaneti vataniye cürmile muhabazı teşebbüslere girişmiştir. Nasyonal keme edilmesi takarrür etmiştir. Bugünkü Radikal partisi reisi Stayeneviç'ih Naib isticvab neticesinde Stoyadinoviç'in kartarafından huzura kabul edilmesi bu sa deşi de tevkif edilmiştir. hada atıln ilk adım telâkki ediliyor. 86 Stoyadinoviçin suçu yaşında bulunan parti liderinin huzura ka Belfard 20 (a.a.) Yugoslav ajansu bul edilişikeyfiyeti, bir temerküz kabine. si teşkili hususunda muhtelif mehafil ta Milân Stoyadinoviçin evinde yapılan a(Arkast Sa. 5 sütun 1 de) HinilHIIIIIIHIIIinilllllllllllllllUIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIinillllllllllllllllllllllllllllllllllllllHlllllllllllllllllllllllİlllilllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIHI Ingiliz esirlerini hâmil Altmark adlı Alman vapurunun bir tngiliz muhribi tarafmdan cebren durdurulmasile içindeki Ingiliz esirlerinin kurtanlması hâdisesinden sonra müttefikler Norveç karasulannı kendi kontrolları altına almak lüzumunu takdir ettiler ve buna karar vererek lngiltere Hariciye Nazın Lord HaliNorveç karasularının icab eden yerlerine faks'm riyasetinde ve lngilterenin yakın torpiiler döktüler. Işte şimdi Iskandînav şark büyük elçilerinin iştirakile akdediya yarımadası üzerinde devam eden kı/ıl len konferanslarda bulunmak üzere on ca kıyamet de bunun üzerine kopmuş bu beş gün evvel Londraya giden lngiltere lundu: Almanlar Danimarka ile birlikte büyük elçisi Sir Knatchbull Hugessen dün Norveçin işgalini istihdaf eden hakikaten sabahki Semplon ekspresile tstanbula dönmüştür. muvaffakiyetle yürütülmüş çok cür'etli Yeni Fransız Başvekilile göriişmek übir baskın yaptılar. Eğer bu baskın onlazere Parise gitmiş olan Fransız büyük elnn tahmini veçhile Norveçin filî ve tam çisi Rene Massigli de ayni trenle Istanişgaline müncer olabilseydi Almanyanın bula muvasalat etmiştir. İki dost ve müt1936 danberi tatbik ettiği cür'etli istilâ tefik devletin güzide mümessilleri, Sirhareketlerine yeni bir halka daha ilâve keci garında kendilerini karşılayanlara, seyahatlerinden son derece memnun olaolunmuş bulunacak ve bilhassa bu sonunrak döndüklerini söylemişlerdir. tngiliz cunun neticesi Ingiliz Fransız ablukasını ve Fransız büyük elçileri derhal vazifekırmak bakımmdan çok ehemmiyetli ola leri başına dönmek üzere dün akşamki ekspresle Ankaraya hareket etmişlerdir. caktı. Alman plânı tahakkuk edebilmek için iki şart lâzımdı: 1 Norveçin Danimarka gibi mukavemetsiz mutavaatı ve Alman işgalini kabul etmesi. 2 Müttefiklerin Alman işgalini karşılıyamamalan ve onun hakkından gelememeleri. Bu iki şartın tahakkuk etmesi Almanya için cidden büyük kıymetli bir muvaffakiyet dlurdu. Çünkü böylelikle Almanya yalnız Norveç karasulannı kendi hakimilngiltere büyük elçisi Ekselâns Sir Hugh Montgomery Knatchbull Hugessen, Ankaraya hareketinden evvel kendisile görüşen bir arkadaşımıza, Londradaki temasları ve seyahatinin neticeleri hakkında şunları söylemiştir: « Yakın şarktaki diğer meslektaşlarımın iştirakile Londrada Hariciye Nazırımız Lord Halifaks'ın riyaseti altmda toplanan konferanslarda bulundum. Bu toplantılar hakkında Başvekil Çemberlayn tarafından Avam Kamarasında vâki olan beyanata ilâve edecek bir sözüm yoktur. Yalnız şunu diyebilirim ki Ankara elçiliğine tayin edildiğim günden itibaren geçen on üç ay zarfında hiç Ingiltereye gitmediğim cibetle, bu sefer hükumetimle şahsî temas imkânı bulduğuma şahsan memnun oldum. Bu vesile ile Balkan memleketleri nezdindeki meslektaslarımla da göriişmek fırsatını elde etmiş oldum. Hulâsa, seyahatimden tamamen memnun olarak dönüyorum. lngilterede Türkiye hakkında umumî bir sempati beslenmekte ve Türkiyenin yakın şarkta sulhun muhafaza ve idamesi bakımından mühim bir âmil olduğu kanaati yaşamaktadır. lngilterede, kendilerile temasta bulunduğum muhitlerde Tür(Arkan Sa, 5, «ütun 4 te) Ingiliz ve Fransız elçileri dün Avrupadan geldiler Sir Hogessen "Harb Balkaıtlara sirayet ederse kabahat bizde degil,, diyor Sefiıin Londra aahabirimize beyanaü dsmet İnönü, müttefiklerin davasile mütesanid olduğunu bana kaç defa temin etmiştir» "Ismet Inönüne ve Türk Reynaud'nun beyanatı hattı ordusuna hayranım!,, «Italyanınnazarını hareketi Fransanın noktai değiştirmiyecektir» Ingiliz büyük elçisinin beyanatı YUNUS NADt (Arkası Sa. 3 sütun 3 te) IIIIIIIIIIIIIMIIIII1IIIIIIIIIIMIIII lltllHIIIIIIIIIIIIIIMIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIII'lll Radyo programı Bugün HAFFALIK 6 ncı sahifemizde || Ingiliz ve Frarisız elçileri Haydarpaşa Ganndan Ankaraya hareket ederken (Gazetemizin Londra muhabiri ALfred ]ochaim Fischer, Balkan deıletleri nezdindeki Ingiliz elçilerinin Londradaki konferansları münasebetile orada bulunan lngilterenin Ankara sefiri Sir Hughes Knatchbull • Hugessen ile görüşmeğe tnuıaffak olmuştur. Bu mülâkatı aşağıda okuyacaksınız.) lngilterenin Ankara sefiri, Londranın kibar mahallelerinden olan Victoria'da oturmaktadır. GoringHotel, bu gün Avrupanın vicdanına makar olan tngiliz payitahtının velveleli muhitinden biraz uzak bir mahalde kâindir. Meclisten ittifakla itimad reyi alan Başvekil Reynaud kürsüde Sefirin küçük odası, her türlü konforu haiz bir şekilde döşenmiştir ve otellerParis 20 (Hususî) Başvekil Rey kî Avrupasında sulhun muhafazasını ve de tesadüf edilmiyen şahsî bir hüviyet naud, âyan meclisi Hariciye komisyonun bütün Balkan devletleri istiklâlini temini taşımaktadır. Yazı masasmın üzerinde da yakın şark ve Balkanlar hakkında mü için çalışıyorlar. mektublar, kâğıdlar adeta ufacık kubbe him beyanatta bulunarak Türk Fransız Türkiye ile müttefikler arasındaki bjı ler halinde birer yığın vücude getirmiş teşriki mesaisini bilhassa tebarüz ettirmiş sıkı teşriki mesai, mezkur havalide sul » ler... Porselenden iki vazoda kırmızı ve tir. hun en sağlam garantisini teşkil etmek • san karanfiller... Başvekil Reynaud, müteaddid defalar tedir. Bu küçük odada bana birkaç dakika sürekli alkışlarla kesilen nutkunda FranFransız . ttalyan münasebatı için bombalan, deniz muharebelerini, tay sanm haricî siyasetini izah etmiş, Türk Başvekil Reynaud, bilâhare Fran"z < yare hücumlarını, mayin tarlalarını unut Fransız münasebatı hakkında şunlan Italyan münasebatına temas ederek de* turacak bir sükun hüküm sürmekte... söylemiştir: Fakat hiç bir zaman unutamıyacağım « Türkiye ile müttefikler, Balkanlar miştir ki: c Fransız hükumeti, 1 eylul 1939 bir çey var, o da hassaten samimî ve ve Yakınşark hakkında sıkı bir teşriki (Arkası Sa. 5, riltun 3 te) {Arkası Sa, 3 sütun 4 te) mesai halinde birleşmi; olup, cenubu şar 4