17 Nisan 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DIKKAT I MUHIMDIR ! YAYLA Fabrikasının, TürkiyeDİn faer tarafında fevkalâde rağbet bulan söt ve tereyağlı mamulâtının ambalâjı taklid edilmtştir. ANKARA Makarna V. Yayla Markasına çok dikkt edlnlz Amerikanın Harbe Girmesi Muhtemel Uzakşarkta beliren tehlike Japonyanın Felemenk müstemlekelerine sahib çıkması Amerikayı telâşa düşürdü Ihrac hareketi devam ediyor Norveçe gonderilen kıt'aların mühim bir kısmım teşkil ettiği haber verilen Kanadalı ve Avustralyalı askerler > Onaltıncı yıl sayı: 5722 um urıye İSTANBUL = CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul. No. 246 Teleforr Başmuharrir 22366 Tahrır heyeti 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 [ehmedcik Avrupada 75 Kr Lhmed oğlu Ahmed 30 » Çanakkale 125 » clâl Savaşı 80 » lerkesin okuyacağı savaş kitablan Tasradan posta parası almmaz. I. Şevkî Yazman Çarşamba 17 Nisan 1940 Ahmet Halid Kitabevi Norveçin istilâsı üzerine halk müttefikler lehine mudahale edilmesine taraftar oldu İngiliz kıt'aları şimaldeki maden mıntakasııta girdiler Kayaklı Norveçlilerin Alman müfrezelerini imha ettiği Hamar'da kat'î muharebeler bekleniyor Avrupa harbi Karsısıııda Şimalî Anerika Amerikamn Büyük Okyanus zırhlt filosu (Yazısı 5 inci sahifede) Chamberlain Almanyayı çok ağır ve şedıd surette itham etti Hiç bir millet; bu kuduz köpek gebertilmedikçe emniyet bulamaz!» Londra 16 (a.a.) Başvekil Çem berlayn bir toplantıda kısa bir nutuk söylemiş ve ezcümle demiştir ki: « Bundan az zaman evvel nihaî zafer hususunda harbe başladığımız zamana nispetle on kere fazla itimad beslediğimi sbylemiştim. Bu itimadı tamamen muhafaza ettiğimi şimdi tekrar ediyorum. Alman vahşetinin bütün sıkletini hisseden insanlar, Almanyayı mahkum edenler kütlesine milyonlarla iltihak etmişlerdir. Çünkü Almanlann her yeni hareketi gbsteriyor ki, hiç bir millet, nekadar sulhperver, ne derece mütevazı ve nekadar kendi halinde olursa olsun bu kuduz köpek gebertilmedikçe kendini emniyette bulamıyacaktır. Almanya, şimdiye kadar bir çok yanlış hesablara kapılmıştır. Fakat, bunlann hiç birisi bu son hesabı kadar yanhş çıkmamıştır. Bu harb, manevî kuvvetler ve onlan koruyan cesur müdafilerin rnaddi kudretleri sayesinde kazanılacaktır.» Sarahaten anlaşılıyor ki Miratı gelince şimali Amerika kılıcu m terazinin gözüne atmaktan çekinmiyecek, bunda da insanlığın yüksek icablarile beraber binnefis en yüksek ve en hayatî Amerikan menfaatle. rini gözönünde tutacaktır. animarka ile Norveçin uğradığı taarruz şimalî Amerikada heyecan uyandırdı. Efkân umumiyede husule gelen kuvvetli hareket, taarruzu şiddetle tenkid eden şekillerde tecelli etti. Dıkkate lâyıktır ki son tecavüzün ilk haberi Londraya dahi Amerikadan gelmiştir. O dakikadanberi Amerikahlar Avrupa harbinin yeni safhasını büyük alâka ile takibe koyuldular. Finlandiyadan sonra bugün Danimarka ve Norveç. Amerikan efkân mütemadiyen kendi kendine soruyor: Peki yann?.. Yann da îsveç mi?.. Bu şüphesiz. Peki sonra?. Sonra da Holanda ile Belçika mı?.. Peki daha sonra?.. Daha sonra da Isviçre ve Balkanlar rnı?.. Peki sonra?.. Bütün bu suallerin her Amerikalıya göre ifade ettiği mana birinci derecede hür ve müstakil milletlerin hayatlarile gelişigüzel oynanmasına karşı nefret ise ikinci derecede şimdiki Avrupa harbinin giderek Amerika için de tehlike teşkil edebilecek bir cereyan takib ettiğine aid endişedir. Amerikada efkârın kuvvetli bir değişiklık göstermek yolunda olduğu açık îrörülüyor. Amerikada büyük alâka uyandırmış olmasına rağmen Finlandiyanın uğradığı taarruz zamanlannda bile Amerikan efkârının Avrupa harbine müdahale aleyhtarhğı galibdi. Danimarkd Ve Norveç hâdiseleri önünde ise artık: Her ne olursa olsun infirad!.. Nakaratını pek işitmiyoruz. Çünkü tehlike ister istemez Amerikayı da düşündüren bir mahiyet ve manzara arzetmeğe baslamıstır. Övle görülüvor ki hegemonya hedefini takib eden bir iki taarruz daha Amerikan sabır ve ihtiraz bardağını doldurup taşırmağa kifayet edebilecektir. Amerika bu yeni Avrupa harbine iştîrak edecek midir?.. Hiç şüphesiz ki evet. Hususile küçük milletleri istilâ hareketleri vaziyette demokrasiler hesabma azçol: zorluklar gösterdiği zaman. Norveç sahillerinde büyük muvaffakiyetler gösteren ağır tngiliz bombardıman tayyareleri havalamrken ve Bergen limanlarında Alman gemilerini bombardıman ederlerken Londra 16 (Hususî) Salâhiyettar mehafılden alınan malumata nazaran, müttefikler bugün de Narvik mmtakasına asker çıkarmışlardır. Norveçe gonderilen kuvvetler arasında evvelce Finlandiyaya sevkedilmek üzere hazırlanan Kanadalı kıtaattan baska, imparaforluğun her tarafından gelen alaylar vardır. Bütün bu kuvvetler mükemmel talim görmüs cüzutamlar olup, kutub mıntakasmda cereyan edecek muharebelerde lâzım olan silâhlarla mücehhez bulunmaktadırlar. ingiliz deniz kuvvetleri Narvik'te bulu(Arkast Sa. S sütun 1 de) Reynaud son deniz harblerinîn neticelerini anlattı Paris 16 (a.a.) Âyan meclisinin İArkası Sa. 5 sutun 3 te) İtalyan donanması nümayişe çıktı Maksad müttefikleri, Akdenizdeki gemilerini azaltmamaya icbar etmekmiş! Roma 16 (a.a.) Reuter bildiriyor: İtalyan birinci ve ikinci filolarının dün ilkbahar manevralarına başladıklarına dair burada bazı şayialar devam etmektedir. Fakat harb gemilerinin muhtelif harekâtı hakkında hiç bir malumat alınamadığmı resmî mehafil temin etm'îktedir. Bu iki filo zaten 15 marttanberi kısmen tArkası Sa. f sütun 6 da) > Belgrad asabiyet içinde Almanlar Kral Piyeri kaçırmak istemişler! Ayni teşebbüs Holandada da hazırlanmış imiş! Yugoslavyadaki Alman propagandası şiddetli bir aksülâmel yarattı Londra 16 (a.a.) Havas Ajansı bildiriyor: Yorkshire Evening Neıvs gazetesinin diplomatik muhabiri diyor ki: «Norveç Kralı Haakon, nazi haydudlarımn tehdidine maruz yegâne hükümdar değildir. Holanda Kraliçesi, Prenses Juliana ve Yugoslav. yanın küçük Kralı Piere de tehdid altındadır. Dün Londrada söylendiğine göre, Holandadaki nazi ajanlart Kraliçe Vilhelmin îlk Prenses Julianayı kaçırmak üzere hazırlık yapmak hususunda talimat almışlardır. Naziler bunlann ortadan kaybolmaları memleket idaresine karışıklık sokacazı ümidile hareket ediyorlar.'» Bu gazete, Holanda makamatının bu plânları bozduklarım sb'yliye rek şöye devam ediyor: «Norveçteki adam kaldırma teşebbüsü o kadar tecrübesizce hazırlanmıştır ki, Kral Haakon ve oğlu kaçmağa muvaffak olmuşlardır. Yugoslavyada, Alman elçiliğinin yeniden tam manasile bir entrika şebekesi merkezi haline geldiği ve Yugoslav zabıtasının, Kralı kaçtr. mak maksadile hazırlanmış olan bir plâmn mevcudiyetini keşf ettiği söylenilmektedir. Kralı kaçtrdıktan sonra, onu Yugoslav hükumet ve milletinin huzuruna mukabil bir rehine ve bir garanti olarak muhafaza etmek istiyorlardv* (Arkan Sa. s, tütun 3 u) Skagerrak'ta yeni deniz muharebeleri oluyor îngiltere, şimalde Danimarkaya aid olan Faroe adalarını işgal etti Holanda sahillerini kapatıyor Londra 16 (Hususî) Isveçten gelen haberlere göre, dün Skagerrak'ın şimalinde büyük bir deniz muharebesi olmuştur. Muharebenin el'an devam ettiği haber veriliyor. metine, bu günkü şartlar içinde isteyeceği bütün kolayhklan göstereceğini bildir . miştir. ingiliz kıtaatı da Faroe adalanna çıkmıştır.» Butler, Groenland hakkında beyanatta bulunmaktan imtina etmiştir. Millî müdafaaya yeni tahsisat Nalıtefif lünetlere 10,5 •ily iira ayrıldı YUNUS NADl (Arkas\ Sa. S, tütun 4 te) döküldü Hariciye müsteşan Butler Avam kamarasında demiştir ki: Amsterdam 16 (a.a.) Almanyanın « Danimarkaya aid Faroe adaları Emden limanının karşısmda bulunan Hovalisi, mezkur adalann Almanlann eline landanın Ems nehri ağzındaki Delfzyl liAnkara 16 (Telefonla) Millî Mü geçmesine mâni olmak için İngiliz hükuiArkast Sa 5 sütun 6 da) dafaa Vekâleti bütçesine «muhtelif müdafaa hizmetleri karşılığı» namile açılmış hususî fasıllara yeniden dokuz milyon yüz bin, ve Jandarma Genel Komutanhğı bütçesinde «muhtelif jandarma hizmet leri karşılığı» unvanı altında açılacak hususî fasıllara dört yüz bin, ve Nafıa bütçesinde «askerî ihtiyaclar için yapılacak iskele, yol ve meydanlar karşılığı» unvanı altında açılacak hususî fasla da bir buçuk milyon iira tahsisat verilmektedir. Son şeklini yukarıda bildirdiğim tarzda almış olan kanun lâyihası yarınki İlk Oslo taarruzu günü yaralanarak batan Almanlann Mecliste görüsüleçektir» Karlsruhe kruvaıöriî' yanarken îngiltere Faroe adalarma asker çıkardı Holanda sahillerine mayin