14 Nisan 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

14 NUan 1940 CUMHURÎYET hilcmete meîjnîdiıv Son İskandinav vazîyefînî gozü Snune alarak mütalea yürüten îzvestiya gazetesi kuvvetle müdafaa olunamıyan bitaraflığm bir efsane olduğunu ve harb halindeki büyük devlelterin ya yanlannda, Yazan: SERVER BED1 ya yollarında bulunan küçük milletlerin harb hali öyle icab edince çiğnenmeleri Hâmidin uykusu Avrupa haritasi Abdülhak Hâmi mukadder bulunduğunu yazmış. Bu, yeni Babıali yokuşunda bir Avrupa haritası di, hayatının son kur ve totaliter sisteme göre doğru bir mütaaradım. Kitabcı tezgâhm iistüne bir harita açtı. Baktım: Avusturya Macarisban bayramında, leadır. tan, Sırbistan, Rumelii Şahane... kardeşimle ziyarete Bu mütaleadan alınan Siokholm Tid Daha yenisi yok mu? diye sordum. gitmiştik. Yanımızningen adh İsveç gazetesi bazı küçük Kitabcı karanlık ve tozlu • rafları yokda Ismail Safanın üç ladıktan sonra daha yenisini bulur gibi yaşında ilk torunu milletlerin büyükler kadar hayat hak ve oldu, fakat bu da Büyük Harbden evvelvardı. Hâmidin kar kabiliyetleri olduğunu ileri sürerek eğer ki Avrupanın haritasıydı. Başka dükkâna şısına oturdu ve bi icab ederse lsveç milletinin bu hakikati gittim. Çok şükiir, biraz terakki vardı: raz sonra uyuvnağa ispat edebileceği cevabını vermiştir. Bu Avusturya Macaristandan aynlmış; Yubaşladı. Salon kalagoslavya, ÇekoSlovakya, Polonya teşekbalıktı. Abdülhak da doğrudur ve her manasile doğrudur. kül etmişl Fakat bu harita da eskiydi. Hâmid de yorulmuş Filhakika milliyeti şuuruna ererek herBaşka bir kitabcıda daha yenisini bul\^p ^ tu. lsmail Safanın to hangi bir tehlike önünde kendisini sonuna rununa bakarken o da uyuyuverdi. Kar kadar müdafaa edecek milleti, o millet ne şılıklı tatlı tatlı kestirmeğe başladılar. kadar küçük ve hasmı ne kadar büyük Geniş bir edebiyat ailesinin en büyüğile olursa olsun, yenip yok etmeğe imkân en küçüğü, salonun filozof ve derin hayyoktur. Öyle bir millet hiç bir dişin kırareti ortasmda, aralarındaki yaş ve idrak farkını silerek birbirlerine benzemişlerdi. mıyacağı çok çetin bir kozdur. O günden sonra Hâmidi görmedim, Norveç kendisini müdafaa ediyor. lskısa bir zaman geçince, onun son ve son veç tehlike mıntakasındadır. İngiltere ile suz uykusuna daldığmı öğrendim. Fransa şimdiki halde Norveçin müdafaasına iştirak ediyorlar ve eğer icab ederse Hâmidin avcu Abdülhak Hâmidin yüzu gibi avucları İsveçi dahi müdafaa edeceklerinde şüpda çok güzeldi. Bir gün, büyük kuiübde, he yoktur. Bu müdafaa müessir olacak Lüsiyen bana bunu göstermişti. Ortası mıdır? Şüphesiz ki evet. Şu ufacık farkHum: Avusturya ortadan kalkmıştı; al çok yaşamış, kenarları pembe ve genc la: Eğer bu iki İskandinav devleti vazitındaki kitabcıda biraz daha yenisini bul kalmış, sahibinin dehası gibi tezadlarla yeti çok evvelden takdir ederek millî ve dum: Bohemya ve Moravya, Arnavud dolu ve bir insan yüzü gibi konuşan, heyecanlı bir avucdu bu. Iğilip öptüm. milletlerarası tedbirlerini ona göre almış luk ortadan kalkmıştı. olsaydılar bu müdafaa elbette daha ilk Nihayet bu harbden sonra basılan bir Bir binaya dair AvTupa haritası ele geçirebildim, fakat adımından itibaren müessir olur ve hatta Gazeteler yenı Ebunda da Finlandiyanın yeni vaziyeti bu memleketlere taarruz olunmağa cesaret minönü Halkevi bigörünmüyordu. bile edilemezdi. Şimdiki halde henüz sıra nasının çarpık yapıl Daha yenisi yok mu? diye Bordum. gelmemiş olan bitaraflarm bu yeni dersten Bastıracaktık, dedi, klişeleri yapıl dığını yazdılar. Sahiden, o kaldırımın üsistifade ederek kendi vaziyetleri için ona mak üzereydi, fakat Iskandinavya harbi Çiktı. Sonunu bekleyoruz, ona göre tadi tünden geçenler, bu göre tedbir almağa müsaraat edecekleri lât yaptıracağız: Danimarka ve Norveç yeni binanın, karaya artık kuvvetle umud olunabilir. Almanyada kalacak mı? lsveç ne ola oturan bir geminin * burnu gibi dikine ve keskinliğine, yolun Danimarka ve Norveçe karşı hazırlıkcak? Belli değil ki... üstüne çıktığını görürler. Iarı çok evvelden yapılıp filiyatta 89 ni öyleyse harbin sonunu bekleyîniz Mimarın müdafaası şu imiş: de sulh konferansında çizilecek yeni husanda başlayan taarruz ve istilâ hareketi, Bina değil, cadde çarpıktır! dudlara göre sabit bir harita bastırınız. İngiliz ve Fransız müdahalesile çetin iki Bu müdafaanın teknik haysiyeti ne de Fakat müşteri asıl harb içinde harecededir bilmeyiz ama şunu biliriz: Cad üç gün geçirdikten ve bu günler zarfında rita arayor. Öyleyse ayda bir harita gazetesî çı deler binalara göre değil, binalar cadde bize az çok mubalâğalı haberler verdikkarınız. Bütün değişiklikleri gösterirsiniz. lere göre yapılır. Teknik bakımdan mi ten sonra bir sükun devresine girdi. Bu Kitabcı bu fikri beğendi ve düşündü: marın iddiası doğru ise Halkevi binası sükun devresi biraz şaşırtıcı olsa bile har Pek doğru, dedi, yalnız ayda bir nın hizasına getirmek için o sıradaki bü bin nihayet futbol oyunu olmadığını, odeğil, haftada bir çıkarmalı. Bu gidişle tün binaları yıkmak lâzımdır; karşı sıranun çok daha ciddî bir oyun olduğunu Avrupa haritası her Allahm haftası ba yı o sıraya muvazi getirmek için oralardakileri de yıkmak lâzımdır. düşünmek lâzımdır. yatlayacak! IPAZAPDAN PAZAPA Norveç vaziyeti Bitaraf memleket[(BaşmaHaleden dsvam) Avrupa haritası Hızır aleyhisselâm Hâmidin uykusu Bir bînaya daîr Büyiilü su lerde korunma hazırlıkları • ^ (Baj taraft biHnct sahtfede) (Baş taraft birinci sahlieie) karar verilmiştir. decek olan Norveçlilerin derhal kurşuna Hükumet, her hangi yabancı bir teca diziieceğini bildirmiştir. vüze karşı koymak üzere icab eden bütün Oslo belediyesi, Almanların tazyikı ütedbİTİeri almış bulunmaktadır. zerine yalnız çocuklar ve hastalar için Holandada örfî idare genîşletildi süt tedarik edebileceğini ilân etmiştir. Belediye, bir günlük ihtiyacdan fazla ekAmsterdam 13 (Hususî) Amstermek tedarik edilmemesini de halka tavsıdam'da bu gün neşredilen bir emirname, ye etmektedir. Kahve ve şeker de vesigeçen teşrinisanide ilân edilen örfî ida kaya tâbi tutulmuştur. renin Holandanın şark, şimal ve cenub Şiddetli muharebeler kısımlarına da teşmiline karar verildiğini Narveç müfrezelerile Helven ve Fridbildirmektedir. Ayrıca Alman hududunda fevkalâde ihtiyat tedbirleri alınmıstır. rikstad'ın şimali şarkisinde faaliyette bulunan Alman kuvvetleri arasında şiddetli Belçika hududunda şiddetli bir muharebeler cereyan etmektedir. Nor infilâk veçliler bu mıntakada mühim bir köprüBrüksel, 13 (a.a.) Soir gazetesinin yü berhava etmeğe ve Almanlara ağır zaolmuşlardır. «Eupen» muhabiri Alman Belçika hu yiat verdirmeğe muvaffak dudu civarında şiddetli bir infilâk işitil Helven tamamen tahliye edilmiştir, halk diğini bildirmektedir. Bir kaç saat devam kamyonlarla lsveç hududuna iltica et eden bir çok infilâklar işitilmiş ve yangın mektedir. Oslo'nun cenubu şarkisinde de demiralevleri görülmüştür. Bir mühimmat deposunun ateş aldığı zannedilmektedir. yolu boyunda muhareebler oluyor. Al Barograflı bir Alman balonu Verviers ci manlar, Mosse ve Sarsorz'dan Isveçle Noıveç arasındaki hududa doğru ilerlevarında yere düşmüştür. İsveç şehirlerinde tşık yakılmama meğe çalışmaktadırlar. Kayaklı Norveç müfrezeleri ise mütemadiyen Almanla sına karar verildi rın yollarını kesmektedirler. Christian Stokholm 13 (a.a.) lsveç hüku sand mıntakasında demiryolu tamamen meti memleketin cenub ve batı sahilleri tahrıb edilmiştir. Stavanger körfezindeki nin büyük bir kısmında bundan böyle ge adalar Almanların eline^ düşmüştür. celeri ışık yakılmamasına karar vermiştir. Norvoç topraklarında kanlı muharebeler devam ediyor Resmi Norveç tebliği Norveç hükumetinin resmî bir tebli ğinde, en şimalde kâin Finmark bölge sinde altıncı fırka seferberliğinin ikmal edildiği ve kıtaatın cenubda Almanlarla muharebe etmek üzere hareket için sabırsızlandıkları bildirilmektedir. Bu kıtaat şimal sahilinin denizden taarruzlara maruz olmadığma kanaat hasıl olur olmaz hareket edeceklerdir. tngiliz Kralımn Norveç Kralına mesajı Londra 13 (Hususî) Kral Corc, bu gece Norveç Kralı Hakon'a gönderdiği bir mesajla, müttefiklerin tahtı emirlerindeki bütün kuvvetlerile Norveçe yardım edeceklerini ve müttefik kuvvetlerinin Norveç kıtaatile yanyana harbedeceklerini bildirmiştir. Mülteci elçiler Amsterdam 13 (a.a.) Kopenhagda Fransa, İngiltere ve Polonya elçiliklerinin 1 7"0 kişiden mürekkeb erkânı Holandaya müteveccihen yola çıkmışlardır. Gece yarısına doğru Oldenzaal hudud garına varacaklardır. Feribot setvisleri tatil edildi Stokholm, 13 (a.a.) Norveçlilerin halen şimalde kâin Raakestad'da muvaffakiyetle mukavemet gösterdikleri ha. ber veriliyor. Halden ile lsveç arasındaki feribot seferi tatil edilmiştir. Telgraf hatlan kesilmiştir. Norveç Nazilerinin fazla miktarda mevcud bulunduğu Sapsborg şimalinde şiddetli muharebeler olmaktadır. Tayyare meydanlartnda alınan tedbirler lsveçte umumî seferberlik mevcud olmamakla beraber, hazırlık vaziyeti vardır ki bu da filen başka isim altında seferberliktir. lsveç hava baskınlarına karşı büyük tedbirler almaktadır. Bu arada lsveç tayyare meydanlannı karaya inmek isteyecek tayyareler için istifade edilemiyecek bir hale anî olarak koyacak tedbirler de mevcuddur. Tayyare ile intikam alıyorlar Norveç Hariciye Nazırı lsveçte Norveç Hariciye Nazın Koht lsveçe vasıl olmuştur. Koht'un lsveç hükumeti nezdinde bir vazife ile muvazzaf bulunduğu söylenmektedir. Norveçe giden Finlandiyalı gönüllüler Helsinki 13 (a.a.) Bu sabah saat 7 de lsveçte Udevalla mevkiine gelen Norveçli mülteciler, Almanlann Halden'e kadar ilerlediklerini bildirmişlerdir. Mülteciler buradan kaçmışlardır. Finlandiyalı gönüllüler ve bir miktar ecnebi gönüllüleri Norveç hududuna gelmişlerdir. Finlandiyada bulunan Norveç seyyar hastaneleri yakında Norveçe nakledilecektir. Finlandiyada bulunan bazı ecnebi seyyar hastanelerinin ve bu arada da Fransız seyyar hastanelerinin ve yakında Norveçe sevkedilmeleri kuvvetle muhtemeldir. j Almanlar, her an artmakta olan Norveç mukavemetini kırmak maksadile başta Elverur olmak üzere bir çok şehirleri havadan şiddetle bombardıman et mişlerdir. Alman tayyareleri tarafından yapılan üç saatlik bombardıman netice sinde Elverun şehri tamamen harab ol muştur. Buna rağmen, karada Almanlarm yaptığı mükerrer hücumlar, Norveçlilerin sarsılmaz mukavemeti karşısında akim kalmaktadır. Fidsvolt şehri de yerle bir olmuştur. En şiddetli muharebeler Glommen civarında Askin'de cereyan etmektedir. Burada Norveçliler bir köprüyü tam üzerinden Alman askeri yüklü bir kamyon geçe:ken tahrib etmişlerdir. Şiınendifer hatlan Norveç askerleri tarafından muhtelif yerlerde tahrib edilmiştir. Cenubda Halden civarında 1 2 nisan gecesindenberi muharebe şiddetle devam etmektedir. Halk, şehri tahliye etmiştir. Multecileri taşıyan 1300 den fazla oto mobil lsveç hududuna gelmiştir. tsveç hududu civarına asker çıkarıldı Almanlar, lsveç hududu yakınında, Holden'in 20 kilometre şimali garbisinde kâin Skieberg'e bu sabah erkenden yeni kıtaat çıkardıklarından, halen Norveçin cenubu şarkisinde şiddetli muharebeler cereyan etmektedir. tngilizler karaya niçin asker çıkarmadılar? Londra 13 (a.a.) Times gazetesiaskerî muharriri yazıyor: «Müttefiklerin Norveçte karaya asker çıkarmasım sabırsızlıkla bekleyenler. böyle bir hareketin ne gibi meselelere bağlı bulunduğunu belki düşünmemişlerdir. önceden malumat edinmeden asker sevkine imkân yoktur. Ihrac hareketi bir mukavemetle karşılaştığı takdirde düşmanın elinde mitralyözler bulunmasa bile, müşkül bir askerî hareket olur. Düşmanın kuvveti ve aldığı tertibat hakkında kat'î bir fikir hasıl etmeden ihrac hareketine kalkışmak çok tehlikeli ve felâketle neticelenecek kadar tesadüfe bağlı bir teşebbüs olur. Diğer taraftan, asker ihrac edebilmek için mufassal ve yeni malumata istinad etmek lâzımdır. Bu günkü şerait dahilinde, NorVeçten bu kabil malumat istihsali çok müşküldür. Norveç kıt'aları kahramanca dövüşiiyorlar, hatta bizim kuvvetlerimizle elbirliği yaparak garb sahili limanlarına yerleşmiş olan Alman müfrezesini pusuya düşürmeğe muvaffak olmuşlardır. tngiliz ve Fransız makamatı, zamanın hayatî bir amil olduğunu kabul etmekte ve bütün gayretlerini Almanların esasen çok zayıf olan Norveçteki vaziyetlerini takviye etmelerine mâni olmağa .sarfetmektedirler.» nin Müttefiklerin yardımt Hızır aleyhisselâm Kitabcı belki de baklıydı. Geçen haftfcdanberi Danimarkada ve Norveçte Alman^ ordulan var. Bu gün yedinci gün, oralara bir tek Fransız, tngiliz askeri çıkmadı. Zavallı Norveçliler Almanlarla tekbaşlarına harbediyorlar. Yeni bir Finlandiya dramı. Fakat Norveçte ne FinJer kadar mücehhez bir ordu, ne bir Mannerheim istihkâmı, ne de Mannerheim'ın kendisi var. Kardeş lsveç kılını bile kıpırdatmıyor. Oslo grupuna dahil memleketlerin hepsi, «ödüm patlayor, benden paso!» manasına gelen şu kelimeyi daha yiiksek sesle tekrarlayorlar: «Bitarafız!» Kavga eden iki aslan erasında kalıp da camâı kurtarmak için bir sıçrayışta ağaca çıkan kediye oenze. yorlar. Norveç buna razı olmadı. Yalnız kal• dı, fakat mukavemet ediyor. Kaç gün dayanabilecek? Sayısı değil, fakat sonu belli: Yardım görmezse teslim olacak. Bu harbde «yardım» denilen şey de Hızır Aleyhisselâma döndü. Bir gören varsa iöylesin! Bina değil, cadde çarpıkmış! Manzarayı bir tarafa bırakalım, mimarî bakımından binanın çarpık olup olmadığını bilmem; yol mühendisi «leğilim, eaddenin çarpık olup olmadığını da bilmem; fakat bu müdafaadaki mantığın ve myhakernenin çarpık olduğuna hiç şüphem Büyülü su Bir okuyucum soruyor: «Marie Bell Üniversite Rektörüni öpmüş. Mizah gaze teleri bu hâdiseden bahsettiler. Siz ehemmiyet vermediniz. Bu vak'ayı nasıl izah ediyorsunuz?» Şöyle izah ediyorum: Rektör Bay Cemil Bilsel, resmî kategoride, Üniversite ve yüksek tahsil gencliğini temsil eden muhterem zattır. Marie Bell onu alnından öpmek suretile münevver Türk gencliğinin zekâsı üstüne bir takdir busesi kondurmuş oluyor. Fakat o güzel kadına bu arzu birdenbire nasıl geldi? demeyiniz. Artistler o gün Üniversitede Rektörün bütün millî ve yüksek emellerini gerçekleştiren büyülü ve okunmuş bir su içtiler: Rize çayı. Kadını kendinden geçiren odur! Silâh patlatmadan teslim olan ve zaten Almanya ile karadan hemhudud bulunan küçük, halim ve selim Danimarka bir tarafa bırakılırsa Almanyanın kendisine göre deniz aşırı İskandinavya yarımadasında Norveçi istilâya teşebbüsü cür'etli ve tehlikeli bir teşebbüs sayılmıştır. İlk baskın hareketi muvaffak oldu amma derhal yetişen İngiliz ve Fransız deniz ve hava kuvvetleri işin mabadini güçleştirdi. Ingilizler Şimal denizinin şark taraflarında ve İskajerak havalisinde Almanlara külliyetli zayiata mal olan büyük deniz ve hava muharebeleri yaptıktan sonra Norveçin Bergen limanı önlerinden başlayarak tâ Holanda sahillerine kadar uzanan bir torpil hattı tesis ettiler. Şimdiki muvakkat sükunu ise hiç şüphesiz yarının daha büyük hâdiseleri takıb edecektir. Holanda bir turuncu kitab nesretti SERVER BEDÎ Balkanlarda vaziyet (Boj tarafı l tnct sahifede) Halifaks'ın riyasetinde toplanan Balkan memleketlerindeki Ingiliz diplomatlarının konferansı esnasında tetkik edilen mevzulardan biri, bu memleketlerdeki İngiliz propagandasının inkişafı meselesidir. Bu memleketlerde yapılan propagandanın jjevşek ve tesirsiz olduğu anlaşılmıştır. piyasalar temin etmekliğimiz îcab edeceI ğini hiç şüphesiz anlamışlardır. Zira bu memleketlere, ileride tekrar Alman piyasalarına atılmağa mecbur olacaklarsa, kısa bir müddet için anlaşmalar teklifinde bulunmak faydasız bir şeydir.» Balkanlarda teyakkuz Londra, 13 (a.a.) Tımes gazetesi, «Balkanlar da müteyakkız bulunmaktadır» başlığı altında intişar eden bugünkü başmakalesinde şöyle diyor: «Almanyanın iki lskandinav memleketine yaptığı taarruz sebebile Balkanlarda insicamlı ve pratik bir siyaset hazırlamak müttefikler için çok ehemmiyetli bir meseledir. lskandinavyadan ve Holandadan sonra Balkan devletleri ve Macaristan bitaraflar arasında bir taarruz tehlikesine en ziyade maruz bulunan memleketlerdir. Bütün bu Tuna memleketleri müttefiklerin davasına az çok mütemayildirler. Bununla beraber teşebbüsü kendilerinden beklediğimiz takdirde Almanya ile olan ticaret mübadelelerini azaltmaları için kendilerini ikna edemeyiz. Bu teşebbüsü bizim yapmamız icab eder. Filhakika bu memleketler, mukavemet ettikleri takdirde müttefiklerin hakikî yardımlarına güvenebileceklerine kani olmadıkça herhangi bir taarruz tehdidine mutavaata dahi temayül edebilirler. Kuvvetli komjularına nazaran silâhları zayıftır. Bu memleketlerde büyük bir tereddüd hüküm sürmekte ve şüphe ve endişe izhar edilmektedir. Kendilerine taarruza mukavemet için manevî olmaktan daha fazla fcir yardımda bulunacağımıza kanaat gekirmeleri icab eder. Meselenin iktısadî ciJıetine gelince, İngiliz hazinesi ve Ticaret Nezareti bu memleketlere harb bittikten Konra dahi mahsullerini satabilecekleri Italya ve Rusyantn Balkanlar hakkındaki siyasetleri Londra 13 (Hususî) Balkan dev letleri nezdindeki İngiliz elçileri konfe ransa Ingilterenin Roma ve Moskova büyük elçileri de iştirak etmişlerdir. Elçiler, Sovyet ve İtalyan hükumetlerinin Balkanlar hakkındaki siyaset ve tasavvurları hakkmda Lord Halifaksa etraflı izahat ver mişlerdir. Macaristanda vesika usulü Budapeşte, 13 (a.a.) D.N.B. ajansı bildiriyor: Macar hükumeti sadeyağ ve şekeri vesikaya tâbi tutmağa karar vermiştir. Vesikalar gelecek hafta dağıtılacaktır. Havayici zaruriyeden olan bu maddelerin tevziinde haksızlık olmasma mâni olmak üzere kart usulü ihdasına lüzum görüldüğü söylenmektedir. İngiltere ile Balkanlar arasında hava seferleri Londra 13 (a.a.) Reuter Ajansı bildiıiyor: Bir müddettenberi, Balkanlarda bir İngiliz hava servisi ihdası imkânlan etra fında müzakereler cereyan etmektedir. Harb zamanında, doğru bir ticaret hattı imkânsız olacamğmdan, bu servisin İskenderiye hattile birleştirilmesi daha pratik olacağı düşünülmektedir. Bu hususta bir çok müşkülâtla karşılaşılacaktır. Zannedildiğine göre, müzake Vukuatın tevali edecek tecellilerini çok dikkatli, cesaretli ve fedakâr olmak reler henüz ilerlemiş değildir. emniyelte bekleyebiliriz. Bittabi diğer bü lüzumunu bir an unutmıyarak ve asla ihHalen, Balkanlarda, Almanya ile ltaletmiyerek. YUNUS NADİ tün bitaraflar gibi biz Balkanhlar da bu mal ya hava seferleri yapmaktadırlar. La Haye, 13 (a.a.) Neşredilen bir turuncu kitabda Holanda Hariciye Nazın, bilhassa Holandanın haklannın ihlâlini protesto etmek mecburiyetinde kaldığı zamanlar, Holanda siyasî mümessillerile muharib devletlerin mümessilleri arasında cereyan eden görüşmeleri anlatmaktadır. Kitabda Holanda hükumetinin bitaraflığını nasıl müdafaa ettiği hatırlatılmakta ve Venlo hudud hâdisesi bilhassa zikredilmektedir. Bu kitabda Holanda hükumetinin bir sureti halle vâsıl olmak üzere hukuku düvel kaidelerinde gösterilen bütün çarelere müracaat ettiği kaydedilmektedir. Fakr^ Holandanın tafsilât alAlmanlar ilkağızda daha evvel sivil mak için yaptığı taleblerden hiçbirine Alkıyafetle göndermiş oldukları da dahil manya cevab vermemiştir. olarak Norveçe ne kadar asker götüreDanimarka gemileri zaptedildi bilmişlerdir? Rivayet muhteliftir. 20 binLondra 13 (a.a.) Salâhiyettar mahden 50 bıne kadar. Son rakam bizzat Alfillerden öğrenildiğine göre, Danimarkamanların rakamıdır ve bunu daha bir 50 nın Almanya tarafından işgali üzerine bin kişile takviyeye çalıştıklarını gens Danimarka vapurları teknik bakımdan kendilerinden öğreniyoruz. Bir kere bun düşman gemisi olarak telâkki edilmektedan sonra takviye kıtaatı sevki çok zor dir. Buna binaen bu vapurlar faaliyette kaldıklan takdirde bunu ancak müttefikdur. Yeni 50 binin arızasızca sevkolunalerin bandırası altında yapabilirler. Mütbildiğini bile kabul etsek bununla Norveç tefik limanlarda bulunan vapurlar müsagibi geniş ve kendisini müdafaaya azmet dere edilerek müttefikler hesabına kullanılacaklardır. İngiliz limanlarında bulumis bir memleket istilâ edilemez. nan 20 Danimarka vapuru 1 1 nisanda Kaldı ki İngiliz Fransızların alacak tevkif edilerek Deniz Ticaret Nezaretinin lan tedbirleri de hesaba katmak lâzım emrine verilmiştir. dır. Eğer bunlar kâfi kuvvetli seferî bir Rusya, Almanyanın talebini heyeti Norveç topraklarına çıkarabilirlerreddetti se ki herhalde çıkaracaklardır ve çıkarStokholm, 13 (a.a.) Havas bildirimalılardır o zaman Norveç vaziyeti Al yor: Almanyanın Moskova elçisi, Alman manya için ister istemez çıkmaz bir sokak harb gemilerine Murmansk limanından üs olup kahr. Hele bu seferî heyet İskajerak olarak istifade etmek hakkını Molotofboğazmın aynı zamanda hem karadan, tan istemiştir. Bu haberi Kaunas'tan alan Aftonbladet gazetesi, Almanyanın Leninhem denizden sımsıkı tutulması gibi bir negrad Murmansk demiryolundan istifade ticeye götürülürse. Böyle bir vaziyet yal hakkını da istediğini ilâve etmektedir. nız Norveçi değil, İsveçi de derhal zaptı Rusya, şimal harbinin haricinde kalmak muhal kaleler haline koymuş bulunur. hususundaki kat'î arzusunu bahane edeve böylelikle müttefikler bütün Baltık rek bu talebi is'af etmemiştir. sahilleri boyunca Almanya şimaline kar Stokholm'ün tahliyesi için yapılan şı bir nevi hakimiyet tesis etmiş bulunurhazırlıklar İar. Amsterdam, 13 (a.a.) Handelblad gazetesinin Stokholm muhabiri, lsveç pa. Avrupa şimalinde hâdiselerin bu suret yitahtının tahliyesi için hazırlıklar yapılIe inkişaf etmiyeceği hakkmda kimsenin makta olduğunu haber vermektedir. elinde sened yoktur, ve vaziyette bu su Stokholm'e iltica etmiş olan 300 den fazretle tahakkuk edecek bir inkişafın diğer la küçük Finlandiyalı Helsinkiye iade edilmiştir. Liman mıntakasında asayişi tebitaraflarca verilecek kararları kolaylaşmin etmek üzere, sureti mahsusada 6 bötırıp çabuklaştırmak hususlarında da el lük teşkil edilmiştir. Yabancıların limana bette çok büyük ehemmiyeti olacaktır. çıkmaları menedilmiştir. Stokholmde hadHerhalde yeni Avrupa harbi Danimar dinden fazla kalabalık bir Alman kolonisi vardır. Alman elçilik memurlan 180 ka ile Norveçin uğradıkları taarruzlarla kişidir. canlı ve mantıkî cereyanına girmiştir: Totaliter cephe itibarile de, müttefikler cihanşümul savaşta kendimize düşen vazibakımmdan da. yet ve vazifeler üzerinde hergün daha Salâhiyettar İngiliz mehafılinden alı nan malumata nazaran, Norveçe gönderilecek yardım kuvvetleri harekete mü heyya vaziyette bulunmaktadırlar. Norveçteki İngiliz sefareti askerî ataşeliğinde bulunmuş olan bir İngiliz generali bu akşam Londra radyosunda Norveç milletine hitaben Norveç dilinde bir mesaj vere rek, müttefiklerin pek yakında Norveçe yardım edeceklerini söylemiş ve Almanlara karşı mücadeleyi teşkilâtlandırmak üzere halka aşağıdaki tavsiyelerde bulunmuştur: 1 Alman kıtaatının miktarı, tesli hatı ve her nevi harekâtı hakkmda en yakın Norveç ve İngiliz askerî makamatına günü gününe malumat vermek, 2 Alman kıtaatını müşkülâta ma ruz bırakmak üzere telefon, telgraf hatlarını kesmek, 3 Her nevi nakil vasıtalarını kaçırmak, Bir Alman miralayt kurşuna dizildi 4 Şimendifer hatlarını tahrib et Paris, 13 (a.a.) Petit Parisien gamek. zetesi, Alman hududundan bildiriyor: Almanlar havadan asker Harbiye Nezaretinin yedinci şubesi ergönderiyorlar kânıharb zabitlerinden Miralay Felix Von Almanların Danimarka hava yolile Eichhorn, Hitler tarafından lskandinavNorveçe takviye kuvvetleri gönderdikleri yaya karşı yapılan hareketin Almanyanın kendi kendini abluka etmesi demek olteyid edilmektedir. Alâkadar mahfillerde kaydedildiğine duğunu ve bunun neticesi Alman iktısadigöre bu sevkiyat için kullanılan tayyare yatı için felâketli olacağını söylediği için lerin 30 kişiden fazla nakledemedıklerine tevkif edilerek 9 nisanda kurşuna dizilgöre tayyarelerin adedi ve sevkiyatın miştir. Miralay, bu hareketin Alman milmiktarı ne olursa olsun müttefikler deniz leti tarafından işlenen yeni bir cinayet sayolile Norveçe daha büyük kuvvetler sev yılacağmı ve ileride milletten bunun hesabı sorulacağını ilâve etmiştir. Miralay, kedebilecek vaziyettedirler. Avnı mahfillerde ilâve edildiğine gö Hitler'in bir emrile Moabit hapishanesine götürülmüş ve ertesi günü hapishane re, Almanlar ağır malzeme ile crpaneyi avlusunda kurşuna dizilmiştir. hava yolile sevketmekte büyük müşkülâta uğrayacaklardır. İngiliz tayyare]erinin Müttefikler kat'i teminat vermişler Danimarka ile Norveç arasındaki nakliStokholm 13 (a.a.) Reuter bildiriyata mâni olmağa çalışacaklarını da unut yor: İngiliz ve Fransız hükumetlerinin mamak lâzımdır. Norveç hükumetine derhal ve müessir suAlâkadar mahfillerde beyan edildiği rette yardımda bulunacaklarına ve mütne göre Almanlar, Danimarkada 4 aske tefiklerin Norveçe asker ihrac edecekle rî hava meydanı, 2 veya 3 sivil hava rine dair kat'î teminat verdikleri bildirilmeydanı ve 5 deniz tayyare üssü ışgal et mektedir. mişlerse de Alman tayyareleri ve üsleri lsveçe de yardım edilecek adedleri ne olursa olsun harb gemileri ve Parıs İJ (a.a.; Salâhiyetli Fransız mayinler vasıtasile Ingilizlerin Iskajerakmehafıli Isveçin Almanya tarafından istita yaptıkları kontrola karşı müessir ola lâj'a uğraması halinde lsveçe müttefiklemıyacaklardır. rin bütün kuvvetlerile yardım etmeğe Çete muharebeleri oluyor karar verdıklerini bildirmektedirler. Stokholm'den bildirildiğine göre, kayRuzvelt Alman tecavüzünü dedilen Norveç efradınm ve Norveç miltakbih etti letinin maneviyatı mükemmeldir. Vaşington, 13 (a.a.) Cumhur Reisi Trondelagen mıntakasında sefeıberlik ikmal edilmiş, bir çok Norveç kuvvetleri Ruzvelt, bu akşam kısa bir nutuk irad eSteinkjer'den Trondheim'in şimaline ka derek Danimarka ve Norveç istilâsını takdar tahşid edilmiştir. Trondelagen bölgesi bih etmiş ve demiştir ki: « Şiddet ve askerî tecavüz bir kere Trondheim'in hinterlandıdır. daha iki küçük milleti Danimarka ile NorAlmanlann hakikî hattı Trondheim'in veçi vurmuştur. Bu iki millet, bir çok neyanıbaşında bulunan Sankt Jordans'a sillerdenberi yalnız Amerika milletinin kadar uzanmaktadır ve söylendiğine gödeğil, bütün milletlerin hürmet ve itibare stratejik bir nokta olan Sankt, Jor rını kazanmışlardır. Çünkü, gerek millî, dans'daki Almanların miktarı çok değilgerek beynelmilel ulvî ideallere hürmet dir. göstermişlerdir. Danimarkanın ve NorveOslo'nun şimalinde cephe hattının Is çin uğradıkları son istilâ üzerine Birlesik veç hududuna muvazi olarak Eidevold, Amerika hükumeti bu gayrimeşru nütuz Mjossen ve Oslo'nun 90 kilometre şima icrası usulünü tasvib etmediğini söylemışlindeki Bome'den geçmekte olması çok ti. Hükumet bu noktai nazarı aynı enerji muhtemeldir. Cidevold'un henüz Nor ile tekrar eder. Medeniyetin mahvolmaveçlilerin elinde olduğu bildiriliyor. Al ması için istiklâle, tamamiyeti mülkiyeye manlar şimdiye kadar otomatik silâhlarla ve küçük milletlerin kendi kendilerini mücehhez 30 kişilik küçük müfrezeler idare etmek hususundaki hürriyetlerine kullanmışlardır. Şimdilik harb çete mu daha kudretli komşuları tarafından hürharebesi şeklinde cereyan etmektedir, met gösterilmesi lâzımdır.»