4 Nisan 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

4 Nisan 1940 CUMHURIYET BÜYÜK DAVALAR Yeni bir seylâb CBastaraft 1 tnci sahifede) lanmıştır. Şehrin, haricle münakalâtı ta mamen kesilmiştir. Bu feci tuğyana 48 saattenberi fasılasız surette yağan yağmur ve eriyen kar sulan sebeb olmuştur. Amasyaya 25 kilo metre mesafede bulunan Ovasaray, Ka yabaşı, Karasevir, Akduran, Kızılca, Aksalin, Belmedik, Güllük, Karaköprü, Kavakçayırı, Kakuaya, Sırabocukluk, Sigere ve Yenice köylerile Amasyanın etrafın daki yüzlerce bağ ve bahçeleri istilâ et miştir. Bu köylerin bütün mezruatı ve meyva ağaclan ve bir çok evleri kâmilen su altmda kalmıştır. Tuğyandan daha önce haberdar olan vilâyet, derhal bu köylerde icab eden tedbıri alarak halkı bu tehlike mıntakalarından uzaklaştırmış olduğundan şimdiki halde insanca zayiat olmamıştır. Amasya şehrinin ortasından geçen Yeşilırmak, şehri istasyona bağlayan ve son üç sene içinde inşa ve ikmal edilmiş bulunan ve ırmağm kenarını takib eden parke bulvara bir çok noktalardan tecavüz ettiğinden istinad d\ıvarlarile ırmağın iki sahili üzerinde evlerin duvarlan tehlike altında kalmış ve bütün evler boşaltıl mışlır. Gittikçe yükselmekte olan ırmak A masya şehrini tehdid etmekte olduğun dan halk derin bir korku ve heyecan içindedir. Mümkün olan her tedbir alınmıştır. Hasarat derecesini tespit etmek mümkün olmadığından suların çekilme sine intizar edilmektedir. Şehrin iki sahilini birleştiren ve Sel çuklar devrinde inşa edilmiş bulunan beş gözlü kârgir köprünün gözleri hemen hemen kapanmak üzeredir. Bu gözler ta mamen kapandığı takdirde gerileyecek olan su şehirde çok büyük bir felâkete sebeb olacaktır. Diğer taraftan da şehrin şimalinde ve hemen yakın bir noktada Yeşilırmağa karışan Tersanakan ırmağı tuğyan ederek Çeltek köprüsile şehir a rasında 35 kilometre mesafede Suluova nahiyesi köyleri mezruatını ve Buğaz vadisindeki yüzlerce bağ ve bahçeleri de istilâ etmiştir. Hava hâkimiyeti Yazan: Franstz Generali: Pujo 1939'senesi ilkteşrini başlangıcında Polonyada kazanmış olduklan muvaffakiyetten sonra bütün kuvvetlerile müttefiklere karşı yürümek imkânına malik bulunan Almanların elinde lngiltere ile Fransanın müttehid hava kuvvetlerine adeden faik kuvvetleri vardı. Harbden bir miiddet evvel üç devletin hava nezaretleri tarafından neşredilmiş olan malu mat, şu rakamları gösteriyordu: Almanyanın 4800, Fransanın 1500, Ingilterenin de keza 1500 tayyaresi vardı. Al manlar, teknik itibarile de mütefevvik olduklarını da iftihar makamında iddia ediyorlardı. ve dahilde böyle bir ihtimale karşı hazırlanmalıyız. lngiliz kabinesinde tadilât tarafı birinci sahifede] Feci bir vaziyet (BaşmaKaleden devam) ayene ve tetkikin yapılması için yapılan teklif de kabul edilmemiş olması üzerine bir İngiliz torpidogeçeri Altmark'ı durdurmuş ve aylardanberi onun ambannda ıstırab çeken esir İngilizleri kurtarmıştı. Görünüşte Norveç hazırlıkları daha ziyade İngiliz Fransız inzıbatına karşı ahnıyor gibidir. Halbuki Almanya ile harb halinde bulunan İngiltere ile Fransa olmasa bugün şimal devletlerinin müstakil mevcudiyetlerini kaybedeceklerini binnefis o memleketler bilmez değillerdir. O halde bitaraflık davasile onun muhafazası telâşının sırf zavahiri kurtarmak için gösterilen yalancı pehlivanlıklardan ibaret olduğuna hükmetmek zarurî olur. Holanda bitaraf ve Belçika bitaraftır. Hatta Belçika harbden çok evvel ilân etmiş olduğu bitaraflığını teyiden millî müdafaa tertiblerini artırırken Almanyaya karşı olduğu gibi Fransa ile muttasıl hududları üzerinde dahi istihkâm tertibatı yapmağı derpiş eylemişti. İngiltere ile Fransanın Belçika ile Holandaya karşı hiç bir fena niyetleri yoktur. Bunu bu iki memleket de böyle bilir ve hakkile takdır de ederler. Ancak şaka değil, bitaraflık bu. Holandalı ile Belçikalıya şorsanız size verecekleri cevab şudur: Almanlar, garb cephesinde Polonyadaki gibi müsaid vaziyet bulamayacaklar Avcı 'tayyarelerinin faikiyeti Her nekadar muharebe, hakiki bir inkişaf göstermemişse de muhasar.natın başlangıcındanberi yapılan harekât, malzemedeki terakkiyatın hava harekâtının şekillerini tâbi kılmış olduğu yeni şartları görmeğe ve bu şartlardan tayyareciler için ne gibi netayic tevellüd edeceğini tahmin etmeğe müsaiddir. En mühim o lan nokta, avcı tayyarelerinin faikiyetidir. Sür'ati, kullanışhhğı, hepsi de mu ayyen hedefe tevcih edilmiş olan eslehasınm kuvvetile diğer bütün tayyarelere faBu şerait altmda Almanlann umumî ik olan avcı tayyaresi, göklerin hâkimi taarruza mukaddeme olmak üzere mu dir. azzam bir hava taarruzu yapmaları bekTarassud ve keşif tayyarelerimisin emleniyordu. Böyle bir hareket, düşman niyetini zâman altına almak ve düşma larımıza izafe edilen sevkulceyşî doktrinın bu nevi tayyarelerinin faaliyetıni felne tekabül edeceği gibi şeflerin ötedence uğratmak için avcı tayyarelerine mü beri savurmakta oldukları tehdidlere de racaat olunur. Eğer avcı tayyarelerimiz, uygun düşecekti. Tehlike işareti olarak düşmanın avcı tayyarelerine hâkim ola ilk defa düdükler çalındığı zaman Paris cak olursa diğer tayyarelerimiz, vazife liler, böyle bir taarruz karşısında kala lerini ifa edebilir. Yarın bombardıman caklarını zannettiler. tayyareleri taarruza geçtikleri zaman onHalbuki hiç bir şey olmadı. Düşmanın lara karşı çıkacak olan kuvvet, gene avbu taarruzdan istinkâfını ne suretle izah cı tayyareleridir. etmeli? Almanları, tesirlerinin mukaveBundan evvelki harbde de avcı tay met edilemiyecek derecede şiddetli ola yarelerinin ehemmiyeti tebarüz ettirıl cağını ötedenberi iddia ettikleri bu taar mişti. O harbde avcı tayyareleri, hava ruzu tehire sevkeden esbab nedir? lara hâkimiyeti temin etmiştir. 1916 da Bu sebeblerden birisini Hitler'in garb Almanlann gündüzün bombardıman tayda derhal büyük bir taarruza geçmemek yarelerini hatların ilerisine sevketmemesuretinde ittihaz etmiş olduğu prensip leri, avcı tayyarelerinden korkmaların kararında aramak icab eder. Bu karar dan ileri gelmiştir. üzerine yüksek kumandanlık, hava orduFakat hâdisatm uzaklarda kalmusı ve sunu münferid bir harekete sevketmemek «seyyar kaleler» in mefruz kuvvetine issuretile kendi harb doktrinine sadık kal tinad eden bazı nazariyelerin tesiri allınfaydası mıştır. Müstakil hava harekâtının miies da Fransada bir an bu silâhm siriyetine Mareşal Goering kadar itima hakkında tereddüde düşülmüş ve hatta dı olmayan kumanda heyeti, yalnız vesa resmî mehafil de bu tereddüde iştirak itin başlıca hedef üzerinde tahşidinin ve etmişti. Bereket versin bu babdaki dü • harekâtın ayni noktaya tevcihinin nihaî şünceler ve programlar, harbin başlan muvaffakiyete isal edebileceği kanaatin gıcında bazı noktalarda düşmanın hü deydi. Polonyada bu kaide tatbik ve ha cum tayyarelerine faik olmamızı temin • va harekâtile kara taarruzu arasmda sıkı edecek surette tadil edilmiştir. Diğer ta • bir irtibat tesis edilmiştir. Alman hava raftan fabrika ve mekteblerimizdeki altı fıloları, Polonya filolarını sahalarında aylık munzam mesai ve lngiliz hava filoezerek hava hakimiyetini temin ettikten larının gelmesi vaziyeti ciddî surette ıs sonra kumanda mevkilerini, münakalât lah etmiştir. yollarını, tam seferberlik yapmak üze reyken yakalanan kıtaatı bombardıman etmeğe koyulmuşlar ve bu suretle zırhll fırkaların ileri hareketlerini kolaylaştır mışlardır. Şark cephesinde elde edilen neticeler, Alman kumanda heyetine usulüniin mükemmeliyetini göstermekten hâli kalmamıştır. Ve bize karşı yapacağı hareketin ayni sürpriz ve muhtelif silâh lar arasındaki sıkı irtibat prensiplerine istinad etmesine intizar etmemiz icab eder. Derhal ilâve edelim ki Almanlar, bi zim tarafımızda Polonyada bulmuş ol dukları müsaid şeraiti bulamayacaklar dır. Polonyada sürpriz tam olduğundan hava faikiyeti derhal elde edilmiştir. Almanlar, Polonyada tayyare defi topların hemen hemen yok olması do layısile bildikleri gibi oynamışlardır. Ancak bidayetteki ezilmeden kurtulmağa muvaffak olmuş olan bir kaç Polonya tayyaresi, kahramanane hareketler gös terebilmişlerdir. Müteyakkız davrandığımız takdirde garb cephesinde bir sürpriz ümidi yok tur: Düşman filoları, bir avcı tayyareleri sistemile ve tayyare defi toplarile karşı laşacak ve taarruzları kırılacaktır. Po lonyadakinin aksine olarak her tarafta tayyare defi silâhları kullanan taze kıtaatla karşılaşacaklardır. Büyük zayiata uğrayacakları gibi taarruz kuvvetleri de sür'tle tenakus edecektir. lyi müsellâh bu düşmana karşı muvaffakiyet kazanmak için iyi prensipler tatbikı kâfi değildir. Maamafih Almanların harekâtı bir noktaya tevcih etmek doktrinine sadık kal malan muhtemeldir. Şimal denizınde yapmış oldukları harb, bunun delilidir. Almanlar, bu denizde vesaitin azamisini muayyen bir hedefe, deniz münakalâtuu inkıtaa uğratmak gayesine tevcih etmışlerdir. Tahtelbahirler, keşif ve bombar dıman deniz tayyareleri ve saire muha rebeye iştirak ettirilmiştir. Deniz muha rebesi, bu suretle eslehanın tekâmülıine ve hinihacette deniz üstü filoların nispetsizliğine uyan yeni bir şekil almıştır. Maamafih muharebenin idaresinde me sainin bir noktada tevhidi kaygusu hâ kim olmuştur. Almanların müttefiklere karşı münferid büyük bir hava taarruzu icra ctn.e lerine mâni olan diğer bir sebeb daha vardır: Mukabele görmek korkusu. Haritaya bakılacak olursa görülür ki Almanyanın tayyare taarruzlarına maruz kalabilecek olan mıntakaları hududa pek yakındır. Buralarda vahim hasarat ika etmek için bir çok hava filolarına lüzum yoktur. Fakat Almah kumandanlığınm harbe si lâhla netice vermeğe karar verdiği gün hava filolarını yalnız ateş hattının geri lerine değil, bütün memleketin dahiline saldıracağına hiç şüphe yoktur. Böyle bir hal vukuunda hava kuvvetlerinin her gayretinin girişilen harb üzerinde tesiri olacak ve müteamz, düşmanın mukabelesinin meydan muharebesinin ilcaatı te sirile zâfa duçar olacağını ümid edebıle cektir. O zaman ne malzemenin aşmmaBI, ne benzin istihlâki, ne de insan zayiatı Almanların nazarında pek o kadar ağîr bir şey olmayacaktır. İşte biz, cephede Biz Fransızlar diğer devletlerin hakları na riayet ederiz. Bunun içindir ki burada kendi topraklarımız üzerinde bulu nuyoruz ve Almanlarla Sovyetler gibi komşularımıza taarruz etmiyoruz. Fin landiya onların bu tecavüz siyasetlerinin en yeni kurbanıdır. Bundan evvel asla hiç bir sulhçu millet Finlandiya gibi al datılmamış ve ona böyle bir ihanette bulunulmamıştı.» Muhabirin, Orta Şark ordusunun kâmilen Weygand'ın emri altında bulunup bulunmadığı sualine de General gülerek şu cevabı vermiştir: « General Weygand münhasıran Suriyedeki Fransız kıtaatmın kumanda nıdır. İşte bu kadar. Ötesi Alman veya Sovyet propagandasının uydurması, yalanıdır. Filistin ve Mısırdaki kuvvetlerin kumandanlığı Kahirededir. Bu yalan haberleri tekzib ederseniz minnettannız olurum. General Weygand Suriye ordusu kumandanıdır. Hepsi bu kadar.» Çemberlayriin nutkunun akisleri Londra 3 (Hususî) Başvekil Çemberlayn'in dünkü nutku her tarafta' müsaid şekilde karşılanmıştır. Romadan bildirildiğine göre, Italyan mehafili, bitarafların ticaret hürriyetini tahdid eden tedbirlrrin teşdid edilmesi ihtimalinden bahsetmektedirler. Amerikan mehafilinde, müttefiklerin nazi tehdidini mümkün olduğu kadar süratle ortadan kaldırmağa azmetmiş olduklan hakkındaki kanaat umumidir. Ayni mehafilde, müttefiklerin davasına karşı sempati gösterilmekte, ve Ingilterenin bitaraflarla bir takım itilâflar akdetmek suretile bitaraflarla Almanya arasındaki ticaret îşlerini tanzim etmesini memnuniyetle karşılamaktadır. Oslo'dan alman haberlere göre, Çemberlayn'in nutku Norveç mehafilinin endişelerini bertaraf etmiştir. lngiliz Başvekilinin nutku yalnız Holandada asabiyet uyandırmıştır. Buna mukabil, nutuk Fransada umumî memnuni yetle karşılanmıştır. Bütün Fransız gazeeleri, Çemberlayn'in beyanatının bitarafara karşı bir tehdid mahiyetini haiz olmayıp, sadece Almanyaya karşı ablukanın eşdidini ifade ettiğini ehemmiyetle kaydediyorlar. Fransız gazetelerine göre, Çemberlayn harbin şimdi iktısadî sahada başlayaca ğmı izah etmiş ve müttefiklerin elinde Almanyanın sahib olmadığı bir silâh bu unduğunu, bu silâhın da «mubayaa» tesmiye edildiğini tebarüz ettiriyorlar. Ayni gazeteler, lngiltere ile Fransanın, Yüksek Harb Şurasının kararı mucibince, dün ikısadî harb ilân ettiklerini kaydediyorlar. bombalarını atarak kaçmışlardır. tki sivil, evlerinin damını delerek geçen obüs parçalarile yaralanmıştır. Bundan başka ııinli bir asker de yaralanmıştır. İki Alman bombasının sahile düştüğü tasrih edilmektedir. Orcade adaları valisi bu sabah matbuata beyanatta bulunarak iki Alman tayyaresinin Almanyaya dönemiyecek derecede hasara uğradığını söylemiştir. Lorıdra, 3 (a.a.) ^ Fransadaki lngiliz umumî hava karargâhının bildirdiğine göre, dün sabah Sarre cephesinde kraliyet hava kuvvetlerine mensub bir tayyare bir devriye uçuşu esnasında bir Alman keşif tayyaresinin yolunu kesmişlir. Muharebe tayyareleri düşman tayyaresini takibe başlamışlarsa da muharebeye başlamadan evvel kendileri de düşman tayyarelerinin taarruzuna uğramışlardır. Cereyan eden şiddetli bir muharebe neticeîinde iki Alman tayyaresi düşürülmüş ise de bunların tahrib edildiği teeyyüd etmemiştir. lngiliz tayyarelerinden biri muharebe harici bırakılmış ise de pilotu paraş ıtle atlayarak havatını kurtarmıştır. Deniz üzerinde düello Lojıdra, 3 (a.a.) Dun öğleden sonra Şimal denizinde Heinkel markalı iki Alman tayyaresile Hurricane tipinde üç lngiliz avcı tayyaresi arasında bir dıiello vuku bulduğu bildirilmektedir. Bazı anlarda muharebe deniz seviyesinin birkaç metre yüksekliğinde vuku bıılmuştur. Heinkel'lerden biri birkaç kere mitralyöz Almanyadan olduğu gibi Fransa ile lerin ateş hüzmesi altına girmişt'r. Alman İngiltereden dahi bitaraflığımıza dokunur tayyarelerinin her ikisi de uzaklaşmışsa da bunlardan birinin üssüne avdet eöeme surette gelebilecek her hareketi seyyanen prötesto eder ve icabında filî mukavemediği zannedilmektedir. timizle karşılarız. tngilizlerin gizli silâhı Londra, 3 (a.a.) Bir Alman tayyaresi, geçen cuma günü Şimal denizinde kafile ile sefer eden 4.329 ton hacminde ve Jedvvoor adındaki motörlü lngiliz gemisi üzerine hücum ettiği zaman esasen yeni olmıyan, fakat lngiliz ticaret gemilerinde ilk defa tecrübe edilmekte olan bir silâhın mania ateşine maruz kalmıştır. Hususî surette tavzif edilmiş o'an bir müşahid, Jedwoor'da bulunmakta idi. Alman tayyaresini defetmek için ittihaz edilmiş olan tedbirlerin muvaffakiyeti hakkında resmî bir rapor tanzim edilecektir. Nitekim öyle de yapıyorlar. îkide bir su veya bu vesile ile îngiltere ve Fransayı da prötesto edip duruyorlar. Halbuki gene bu memleketler biliyorlar ki eğer İngiltere ile Fransa ortada olmasa Holanda ile Belçikanın yerlerinde yeller esecektir. Bütün bu devletleri bu feci vaziyette bulunduran sebeb hep harb korkusudur. Tek harb bizim memleketlerimize geîmesin de isterse ötetarafta bütün dünya yansın, umurumuzda değildir, der gibi bir vaziyet gösteriyorlar. Bizim Balkan grüpu devletlerinin ciddî olan bitaraflıklannı pek de yukarıda saydığımız memleketlerin vaziyetlerine benzetemeyiz. Fakat bu taraflarda da harbin bizim havalimizden uzak kalması kaygıları bütün bütün yok sayılamaz. Bu endişeyi insanlık hisleri ve millî menfaatler bakımından tamamen yersiz saymağa hakkımız olmasa bile Avrupada yaşayan her milletin yeni harbde mündemic ve bütün Avrupaya şamil tahribkâr tehdidi görmemezlikten gelmek istemesindeki isabetsizliğe işaret etmemek de elimizden gelmez. Avrupa kıt'asmda yaşayan milletlerden hiç birinin kendini bu yeni başlayan harbden haric kalabilir farzetmeğe hakkı yoktur. Bu hesab çok yanlıştır ve bu yanlışlık onun gafletine düşeceklerin hayatlarına mal olacak kadar ağırdır. Şu hakikati pek iyi bilmek lâzımdır: Eğer demokrasiler muvaffak olamazlarsa bu harbin sonunda Avrupada artık küçük ve orta millet kalmamış olacaktır. Nihayet demokrasiler de hepimizin hürriyet ve istiklâllerimizi kurtarmağa memur kölelerimiz değillerdir. Aklı başında herkes ve her millet kendisine düşen vazife ne ise onu yapmağa mecburdur. Yeşilırmağın tuğyanı yüzünden Samsun Sıvas demiryolile kara yollan üze rinde münakalât durmuştur. tki defa da zelzele oldu Amasya 3 (a.a.) Bu sabah saat 3,30 da şehrimizde birbirini takiben iki zelzele olmuş ve bazı duvarlar yıkılmıştır. Samsun ve Çarfambada Harb tebliği Paris, 3 (a.a.) Havas tarafmdan tebliğ edilen askerî vaziyet: «Karada Nied bölgesinde ve yukarı Alsace'da hafif faaliyet ve topçu faaliyeti kaydedilmiştir Havada, Irgilizler bir nisanı iki nisana bağlayan gece zarfında Şimal denizi üzerinde istikşaflarda bulunmuşlardır. lngiliz pilotları lngiltere sahili açıklarında Heinkel tipinden iki Alman tayyaresine ve Sylt adası açıklarında da bir Junkers tayyaresine hücum etmişlerdir. Diğer taraftan lngiliz avcı tayyareleri 9 Messeschmidt'den mürekkeb bir filoya da hücum etmişlerdir. 3 Alman toyyaresi tahrib edilmiştir. Fransızlar, Alman arazisi üzerinde derin istikşaflar yapmışlardır. Bir tayyare Lüksemburg toprakları üzerinde inmeğe mecbur kalmıştır. Keza Fransızlar cephe üzerinde de keşifte bulunmuşlardır. Fransız ve Alman tay>areleri arasında müteaddid muharebeler cereyan etmiştir. İki Alman tayyaresi muhakkak olarak ve bir diğer tayvare de muhtemel olarak düşürülmüştür. Fransızar bir tayyare kaybetmişlerdir. Dün gündüz ve iki nisan gecesi Almanlar Fransanın şimal ve şimali şarkî bölgelerinde, Belçika Lüksemburg hududu boytınca keşif uçuşu yapmışlardır. Dün aksama kadar lngiliz sahili açıklanna yapılan baakınlar 15 i bulmuştur.» Sür'atin nüfuz ve tesiri Avcı tayyareleri, gökteki hakimiyetlerini sür'atlerine medyundurlar. Düşmana erişmesine ve kendi manevrasını ona zorla kabul ettirmesine medar olan, bu tayyarelerin sür'atleridir. Avcı tayyarelerinin korkunc hareketlerinin tesirinden kurtulmak için diğer tayyarelere de kendilerine en fazla uçma sür'atini temin edebilecek şekiller verilmeğe başlanılmıştır. Bombardıman, ke şif ve saire tayyareleri bu suretle tayyare defi toplarına karşı da kendilerini korumak hususunu da temin etmiş oluyorlar. Düşmanın avcı tayyarelerinin taarruzuna maruz kalmadan vazifesini ifa edebilmesi için, bombaların sıkleti eksiltilmek, faaliyet sahası daraltılmak, mürettebatı ve hatta silâhları tahdid olunmak suretile her tayyareye azamî sür'at teminine ça lışılmaktadır. Hulâsa muhtelif tayyarelerin ıslah ve tadilinde en esaslı nokta, sürat addedilmektedir. Kâfi derecede sür ate malik olmayan tayyareler, ortadan kalkmağa mahkumdur. Bir çok düşman tayyarelerile müttefik tayyarelerin mahvolmalarına sür'atlerinin azlığı sebebiyet vermiştir. Rus tayyarelerinin betaeti ve buna inzımam eden tabiye hataları, Finlandiyadaki hareketlerinde Ruslara haddinden fazla pahalıya mal olmuştur. Fakat her nevi tayyerelerin sür'atleri nin bu suretle artması, hava muharebesinin şartlarını değiştirmiştir. Saniyede 100 metreden fazla sür'atle hareket eden avcı tayyareleri karşısında kalan her tayyare, derhal harb fırtmasına sürüklenir. Mürettebat, ufukta bir nokta görürler. Derhal silâha sarılırlar. Şayed tayyare, son derece seri ve elâstikî bir korunma manevrası yapamayacak olursa derhal yıldırım isabet etmiş gibi mahvolur. Şu halde bombardıman ve keşif tayyareleri mürettebatınm bu ana kadar ancak avcı tayyarecilerinden beklenilmiş olan me harete sahib olmaları iktıza eder. Bu hal, tayyarecilerin intihabı ve on ların antrenman zamanlarının müddetı üzerinde tesir icra eder. Samsun 3 (a.a.) Dün yağan şiddetli yağmurlardan şehrin civarındaki Mert ve Kurtun ırmaklan taşmıştır. Çarşambada ve Yeşilırmak da beş metre yükselerek kasabanın etrafını istilâ etmiştir. Berlindeki akisler Gerek Samsun ve gerek Çarşamba hüBerlin, 3 (a.a.) lngiltere Başvekili kumet ve belediyesince icab eden ted emberlayn'in dün Avam Kamarannda birler vaktinde alınmış ve tehlikeye masöylediği nutuk hakkında intişar eJen yaruz evler boşaltılarak her hangi bir suretrıresmî bir mütaleada hulâsaten deniliyor le ziyan ve hasara meydan venlmemiştir. Su istilâsmın arazi ve mezruat üstündeki «Garb devletleri istifade RÖrdükleri ve tahribat derecesi tetkik edilmektedir. cuvvetle hareket edebileceklerini zannetZelzele felâketzedelerine yapılan ikleri yerlerde diğer devletlerin bitaraflık hukukunu artık nazarı itibara almamağa yardım arar vermişlerdir. Binaenaleyh ÇemberŞ. Karahisar 3 (a.a.) Harekti arz ayn'in izahatı bitaraflar aleyhine mütefelâketzedelerine tevzi edilmek üzere I veccih bir tehdiddir. lngiltere bitaraf'arı rak hükumeti tarafından gönderilmiş olan icaretlerini bozmak suretile bitaraflıktan hurmalardan ayrılarak kazamız felâket çıkarmak fikrindedir.> zedeleri halkına tevzi edilmiştir. Bundan başka Çemberlayn bazı Avrupa devletlerinin kara sularında ve uzak şark sularında bitaraflıkların ihlâli lehinde de bulunmuştur. Alman mehafilinde beyan ediliyor ki, emberlayn'in bu nutku da gösteıiyor ki [Bas taraft birinci sahifede] ngilterenin mevzuu bahis siyasetini immufassalan neşrediyorlar. Muhtelif şehir ânsız bırakmak kat'iyyen zaruridir. er belediye reislerinden mürekkeb bir Silâh altına çağtrılan sımflar heyet, başta, Türkiye zelzele felâketzedeLondra 3 (a.a.) Harbiye Nezareti, leri iane komitesi reisi Jorj Pesmezoğlu nakliye kollannda istihdam edilecek olan bulunduğu halde dün Türkiye elciliğine 45 ilâ 55 yaşındaki kimselerin askere agiderek, büyükelçi Enis Akaygüne 115a ınması işinin başlamış olduğunu bildir ded albüm tevdi etmiştir. San'atkârane mektedir. Askere almanlar, herhalde isyapılmış ve cildleri üzerine Türk ve Yu ihdam edilebilecekler ise de bilhassa Innan bayrakları işlenmiş olan bu albüm gilterede ve şimalî Irlandada hizmet görler, 7008 1 4 imzayı ihtiva etm^ktedir. Her meleri çok muhtemeldir. imza iki drahmiye tekabül ettiğine göre, Jersey adası ahalisinden 20 ilâ 25 yaiane yekunu 1,923,493 drahmiye baliğ ındaki insanlann kayıd muameleleri dün bulunmaktadır. Umumî yekun beş mılvon başlamışür. Bundan maksad, bilâhare drahmiyi tecavüz edecektir. unların seferber edilerek lngiliz ordusuTürkiye büyükelçisi ve Pesmezoğlu çok na ithal edilmeleridir. Necib dostumuz Yunanistanın büyük yardımı Bir Alman vapuru batırıldı Kopenhag, 3 (a.a.) Danimarka hükumetinin resmen bildirdiğine göre Stinnes ismindeki Alman vapuru Danımarkanın kara sularında bir lngiliz tahtelbahri tarafından batırılmıştır. Danimarkanın Londra sefiri bitaraflığın ihlâli hâdisesini ngiltere hükumeti nezdinde prötesto etmiştir. YUNUS NAD1 KADIN ve MODA İngiltere, ticaret gemilerini devlet emrine alıyor Londra 3 (a.a.) Reuter Ajansının öğrendiğine göre, hükumet bütün lngiliz ticaret gemilerinin işletilmesini devlet idaresi altına koyacağını pek yakında bildirecektir. Bu tedbir harbin devamı müddetince tatbik olunacaktır. General Pujo (Makalenin son kısrrunı yannki nüshamızda okuyacaksınız) Vaşingtonda Sovyetler elçisine bir ihtar (Baf taraft 1 tnct sahifede) re, Hull, Moskova, zayıf memleketler için filî bir tehlike teşkil ettiği ve Sovyetler Birliği askerî mahiyette olan eşyayı Al manyaya sevketmeğe uğraştığı müddetçe Vaşingtola Moskova arasında münase betlerin ıslahı güçlükle kabil olabileceğini sefire söylemiştir. îngiltere Bankası Direktörü değişti Londra, 3 (a.a.) lngiltere bankası direktörlüğünden aynlan Lord Sint Yust ve Sir Duncan'ın yerine bugün Lord Cate ve Lawrence Cadury intihab edilmişler dir. samimî sözler teati etmişlerdir. PesmezMüttefiklerin akınından oğlu ezcümle demiştir ki: korkuyorlar « Bu tezahür, hükumet rneıkezi haOslo 3 (a.a.) Muhafazakârların navalisinde bilhassa kuvvetli olmuştur. Zi iri efkârı olan Morgenbladet gazetesi, ra, bu havalide oturan vatandaşlarımız «Sakin bir nutuk» başlığı altında Çemberdan pek çoğu, uzun zaman sizlerin aranız ayn tarafından söylenen nutuk hakkında da yaşamışlardır. En fakir insanlardan efsirlerde bulunmaktadır. Gazete, bu mürekkeb bir milyon kişi, Türk k ırdeşle nutkun Fransız matbuatı ve lngiliz gazeri için, kendiliklerinden gelip iane vermiş elerinin bir kısmı tarafından gösterilen lerdir.» alevandan korkmuş olan bitaraf memTürkiye büyükelçisi Enis Akaygün şu eketler üzerinde teskin edici bir tesir hulule getireceğini yazmaktadır. mukabelede bulunmuştur: lngiliz Başvekilinin ablukanın şiddet « Ben daha büyük bir memnuniyet duyuyorum. Çünkü bu albümleri ;.lmak endirileceğine dair vukubulan beyanatı şerefi, şimdi tahakkuk etmiş bulunan hakkında tefsirlerde bulunan Morgenbladet Türk Yunan dostluğunun vücude gelme föyle diyor: «Bu beyanat, lngiliz deniz ve hava fisine vaktile çalışan bana düşüyor. Bu albümlerin, hükumetime, kıymetli bir ve olarının Norveçin garbındaki beynelmi dia halinde teslim edilmesine itinadan ge [el sulara, Heligoland körfezine ve Skaşeklinde ri durmıyacağım. Hararetli teşskkürlerimi ^errak'a bir akın yapacakları ve bütün Türk milletinin şükran hislerini efsir edilmelidir. Bitarafların tasdik et Atina halkına ve dolayısile bütün Elen meleri lâzım gelen bir şey varsa o da milletine iblâğ etmelerini rica ederim.» Çemberlayn'in söylediği nutukta, bizi haksız bir şüphe altında bulundurmağa Messager d'Athens gazetesine göre, iaiçbir veçhile teşebbüs etmemiş olması ne umumî yekunu aekiz milyon drahmiyi keyfiyetidir. Halbuki müttefikler şimdiye mütecavizdir. kadar ekseriya bunun aksine hareket et Prova gazetesi, başmakalesinde bu mişlerdi.» Türk Yunan dostluk tezahürptının maAkitn kalan Alman hücumu nasını tebarüz ettirerek, bu tezahüratın bütün Balkan milletlerinin teşne o'dukla. Londra, 3 (a.a.) Dün akşam Scapa n Balkan sulhunu temine hâdim oîduğu Flow üzerine Alman tayyareleri tarafınnu söylemekte ve şöyle demektedir: dan yapılan akının hakikî bir «fiasko» ile «Bu milletler, «Balkanlar Balkanlıla neticelendiği * bu sabah bildirilmektedir. nndır» prensipinin kendi terakkileri ve Hiçbir lngiliz gemisine mermi isabet etistiklâlleri bakımmdan en emin esası teş memiş ve hiçbir gemi hasara uğramamışkil ettiğini söylemek için hiçbir fırsatı ka tır. Akına iştirak eden 20 Alman tayyaresinden biri düşürülmüştür. çırmamaktadır.» Vak'aya şahid olan bir zatın anlattıDiğer gazetelerde de buna benzer mügına göre Alman tayyarecileri saıiece talealara tesadüf ediliyor. lngiliz Danimarka anlaşması Londra 3 (a.a.) Dün Çemberlayn'in mevzuu bahsettiği lngiliz Danimarka ticaret itilâfı geçen sonteşrinindenberi devam eden bir çok müzakerelerden sonra imza edilmiştir. Zannedildiğine göre itilâfta bilhassa Danimarkadan gönderilecek sütlü maddeler mukabilinde lngilte reden Danimarkaya kömür ihrac edilmeai derpiş edilmektedir. Son iki tngiliz Danimarka itilâfında her iki halde de Danimarkamn senede Ingiltereden bir milyon sterlin kıymetinde mubayaatta bulunması derpiş edilmekte idi. Holandanın mutad protestoların. dan birisi daha La Haye 3 (a.a.) Bugün neşrolunan bir tebliğe göre, Holandanın Protius, Vikingbank ve Groen balıkçı gemilerine bir Alman tayyaresinin mitralyöz ateşile taarruz etmesi üzerine Holandanın Berlin elçisi Alman hükumeti nezdinde şiddetli protestoda bulunmağa memur edilmiştir. Holanda hükumeti mes'ullerin tecziyesini istemekte ve tazminat talebinde bulunmak hakkını muhafaza eylemektedir. Fransaya gelen ilk Amerikan gönüllüleri Paris 3 (a.a.) Amerikan seferber lik bürosunun kaydettiği ilk Amerikalı gönüllüler, Parise bugün varacaklardır. Bu gönüllüler, Manhattan transatlantiğile Pariste, Auteuil at yanşlannda bu hatta Avrupaya gelmişlerdir. göriilen zarif bir kıyafet