4 Nisan 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ltalyan makarnasına hasret çekenler Makarnalarını Mutiaka tecrilbe etmelldlrler. YAYLA Ankaranın Bütün bakkaliye mağazalarında vardır. Bahriye Nazırı Çörçil harb mekanizmasınm başma geçti Lâğvedilen Kordinasyon Nezaretinin vazifesini de Cörçil deruhde etti, Hava ve İase Nazırları değîşti Feci bir vaziyet Şu hakikati pek iyi bilmek lâzımdır: Eğer demokrasiler muvaffak olamazlarsa bu har. bin sonunda Avrupada artık küçük ve orta millet kalmamış olacaktır. Nihayet demokrasiler de hepimizin hürriyet ve istiklâllerimizi kurtarmağa memur kölelerimiz değillerdir. u vaziyet, yeni Avrupa harbinin kenarında bulunan ve bitaraflıklarına sıkıfıkı yapışmış görünen memleketlerin vaziyetleridir. Bu vaziyet, avcıyı görmemek için kafasmı kuma sokan ve böyle yaptığı ıçın avcının da kendisini görmiyeceğini sanan devekuşunun meşhur vaziyetinden elbette bin kere daha fecidir. Bitaraflıklarına dörtelle sarılan küçük memleketleri bekleyen akıbetin çok acı misali, hem feci hem mudhik sahnelerle ilkevvel Baltık havzasmda görüldü. Küçük Baltık devletlerinin garanti kabul etmemekteki gürültülü telâşları neticesind.e İngiljz Fransız R u i . mü?akereleri akim kaldıktan sonra Alman Rus ademi tecavüz paktile alabildiğine hareket serbestisı kazanan Sovyetler Cumhuriyetinin Polonya taksiminı müteakıb garanti kabul etmiyen bu küçük Baltık devletlerinden kendi emniyet garantilerini nasıl istihsal etmiş olduğu malumdur. Sovyetler Cumhuriyeti küçük Baltık rıükumetlerinin kendi emniyetini tehdid hususunda başka bir devlete aletlik vazifesini göreceklerinden korktuğunu ve hatta bu başka devletin Almanya olduğunu saklamıyordu. Sovyetler Cumhuriyeti Litvanyaya kadar emniyet tertibleri aldıktan sonra bu tedbirleri Finlandıya harbile ikmal etti, ve Molotof'un nutkunda teyid olunduğu veçhile şimdi Baltıkta artık emin bir vaziyete geçmiş bulundu. Kime karşı?.. Almanya, şimdiki halde Rusyanın dostu değil mi, diyeceksiniz. Milletlerin haricî emniyetlerine taalluk eden hususlarda ömürleri zamanla mukayyed olması çok muhtemel dostluklar kendi başlarına kâfi teminat teşkil etmezler. Onun için Rusya Baltık denizindeki vaziyetini sağlam kazığa bağlayabilmek için zuhur eden fırsattan istifade etmiştir. Şimdi de Norveçi bitaraflığını muhafaza ve hatta icabında müdafaa edebilmek için telâşlı hazırlıklara girişmiş görüyoruz. Asker miktarı artırılıyor, gönüllüler kaydolunuyor, tayyareler ısmarlanıyor, halk arasında tayyare satın almak maksadile ıaneler toplanıyor, hatta kadınlar arasında müdafaa hazırlıkları yapılıyor. Kime karşı? Eğer bu suali Norveçlilere sorarsanız size verecekleri cevab şöylece basittır: Muayyen bir hedefimiz yok. Her kim bitaraflığımızı ihlâle teşebbüs ederse ona karşı!.. Norveçin bitaraflığını hangi devlet ihlâl edecek? Bu devlet ya Almanya olur, ya İngiltere veya Rusya. Almanya şimdiye kadar Norveç sularının bitaraflık perdesi arkasına saklanmış emin vaziyetinden istifade eden devlettir. İngiltere ile Fransa Norveç sularının bıtaraflığı suiistimal edıldiğinden şikâyet eden ve buna artık tahammül olunmıyacağından bahseyleyen devletlerdir. Zaten Norveçin bu bitaraflığını muhafaza kaygısı Altmark vapuıu hâdisesindenberi gittikçe artan bir canlılıkla harekettedir. Üç yüz bu kadar îngiliz esirini hâmil olan Alman vapuru Norveçlüerce ciddî bir muayene ve tetkike tâbi tutulmamıştı. İngiliz harb gemiler taratından Norveç bahriyelilerine bu mu kabinesinde t Onaltınct yıl sayi: 5709 umhuriyet A tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 r Gönül Aşk Kadın açyo'dan hikâyeler Yazan ve çeviren : ZIM İÇSEL [eşimlidir. Fiatı 60 kuruş Perşembe 4 Nisan 1940 Imi Kitabevi Fransız Harb komitesi General Weigand'm da iştirakile dün uzun bir toplantı yaptı Londra, 3 (Hususî) Başvekil Çemberlayn bu akşam kabinede mühim değişiklikler yapmıştır. Yapılan tadilât netice j inde on bir nazır arasında becayişler yapılmıştır. Koordination Nazırı Lord Chatfield'in vazifesine nihayet verilmiştir. yörçil, Bahriye Nezaretinde ipka edihneke beraber, lâğvedilen Koordination Nezaretinin işlerini deruhde edecek, bu suretle harbin idaresinde bilfiil daha faal bir'rol almış olacaktır. Hava, deniz ve kara ';uvvetleri erkânıharbiye rsisleri bundan onra mutad içtimalarını Çdrçil'jn liyasetinde akdedeceklerdir. Harekâtı harbiyeyi idare eden komite riyasetine Çörçil'in getirtilmesine fevkalâde büyiik ehemmiyet atfedilmektedir. 'kinci nıühim tebeddülât Hava Nezaretinde yapılnmtır. Hava Nazırı Kingsly Wood, Mihrihas Nezaretine, Mıhrihas Nazırı Sir Samuel Hor da Hava Nezaretine getirilmiştir. Bundan başka İaşe, Ticareti Bahriye Nazırları da becayiş edilmiştir. Başvekâlet tarafından bu akşam neşredilen bir tebliğ kabinede yapılan tadılâtı ilân etmiştir. Siyasî mehafilde, bundan sonra harbin bir elden idare edileceği ve Yüksek Harb Şurası tarafından verilen kararların sür'atle tatbik edileceği temin edilmektedir. Bu itibarla, tadilât efkârıumumiye tarafından heyecanla karsılanmıstır. Büyiik bir seylâb felâketine uğrıyan Amasyadan bir görünüş Yeşilırmak taştı, Amasya şehri sular altında kaldı Mısır Hıll? Partisi Taarruz karşısında, İngiltere ile el birliğini tasvib etti Genfş 'satSMyefîe hârbîn fdaresini üzerine almış bulunan tngiliz Bahriye Nazırı Çörçil neve gazetesi Beyrut muhabirînin General Weygand'la yapfığı bir mülâkatı neşretmektedir. General Weygand demiştir ki: « Son aylar içinde Almanlar ve Sovyetler tecavüz siyaseti takib etmiş olduklarından bizim tarafımızdan büyiik ihtiyat tedbirleri alınmasına zaruret hasıl olmustur. Almanların tabiyesini bil diğimiz içindir ki, burada bulunuyoruz.» Muhabirin Orta Şark ordusunun ha rekât sahasından uzak bulunduğunu kaydetmesi üzerine Weygand şöyle demiş tir: « Tayyarelerimiz ve her türlü na kil vasıtalarımız vardır, icab ederse, bize ihtiyac olacak yerlere sür'atle gidebiliriz. (Arkası Sa. 5, sütun 4 te) Yeni bir seylâb , (Şehrin ortasından geçen nehir Yeşilırmaktır.) Maddî zarar çok büyük Şehrin haricle münakalâtı kesildi, ovadaki köylerin ahalisi ağaclara tırmanmış, imdad bekliyor • Amasya 3 (Husnsrmuhabirimizden) Amasyanın ortasından geçen Yeşilırmak nehri, altmış senedenberi görülmemiş bir şekilde tuğyan etmiş, civar kövler ve bağlar tamamen, şehir ise, köprü mıntakalarının kapanması yüzünden kısmen sular altında kalmıştır. Bağlarda ve köylerde bulunan halk, ağaclara tırmanarak ölümle pençeleşmektedirler. Zayiat hakkında henüz kat'î bir «ey söylemek mümkün değildir. Sular gittikçe siddetlenmekte ve Yeşilnmağm \ üksekliği beş metreyi bulmaktadır. Evleıin ve bir kısım mağazaların tahlivesine baş(Arkası Sa. 5, sutun 3 te) Fransız Harb Komitesi toplandı Paris 3 (Hususî) Fransız Harb Komitesi bugün Başvekil Reynaud'nun ri>asetinde toplanarak iki buçuk snat eüıen müzakerelerde bulunmuştur. Yakınşark Fransız orduları başkumandanı Gerera! Weygand üçüncü defa olarak bu müzakerelere iştirak etmiştir. Nahas Paşa ve Sir Mils Lampson Londra 3 (a.a.) Kahirenin iyi bir membaından öğrenildiğine göre, Mısırın millî fırkası olan Vefd fırkası kongresi nin hitamında fırka lideri Nahas Paşa, İngiliz sefiri Sir Miles Lampson'a bir karar sureti vererek Mısırın İngiltereye müttefikan dostane el uzatmış olduğunu ve Mısırın her türlü taarruz teşebbüsüne karşı koymağa azmetmiş bulunduğunu bildirmiştir. Atina 3 (a.a.) Payıtaht Nazın ve Vali Koçiasın teşebbüsile Atinada ve civarında toplanan ianeye aid imzalı bültenlerin Türkiye büyük elçisine tevdii merasimini, gazeteler (Arkası Sa. 5, sütui 3 te) Necib dostumıız Yunanistanın böyük yardımı Veygand: «Almanların tabiyesini bildiğimiz içindir ki burada bulunuyoruz» dedi. Cenevre 3 (a.a.) Journal de Ge IIIIIMIMnilMUIIMIIIIIIIIIIIIIIIIilHHHIIMIIIIjllllMIIIHIIIIIIIIIMIMIIIHİIIIIII HII1IIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIMIMMIII1I1HIIMIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIII1IIHIUIIIII Vaşingtonda Sovyetler Elçisine bir ihtar Peşte'de yapılan mühim ve manidar bir içtima Alman İtalyan Yugoslav Ziraat Nazırları, müzakerelerde buhnr mak üzere Macaristana gittiler Belgrad, 3 (a.a.) Nezaretsiz Nazırlardan ve mümtaz hukukşinaslardan Mikhailo Constantinovitch'in Ziraat Nazırı Brenko Tchoubrilovitch ile birlikte Budapeşteye azimeti, büyük bir hayret tevlid etmiştir. Müşahidler, Yugoslav diplomatlarının Alman Ziraat Nazırı Walter Darre'a ltalyan Nazırı Baccindri ile ayni zamanda Budapeştede bulunacaklarını beyan etmektedirler. Constanstinovitch'in iktısadî meseleler hakkında müzakereler icrasına salâhiyettar olmaması leeyfiyeti, bir çok mübalâğalı faraziyelere yol açmaktadır. İyi malumat almakta olan mehafil, Constantinovitch'in son çünlerde (Arkası Sam 3 sütun 6 da) Dünkü Mecliste Rusya, zayıf milletleri tehdid etmek ve Almanyaya malzeme vermekte devam ederse siyasî münasebat düzelmiyecek Ankara 3 (a.a.) B. M. Meclisi bu gün Refet Canıtezin başkanlığında toplanarak Ankara şehri Imar müdürlüğıle Hovayolları işletme idaresinin 1936 yılı hesabı kat'î mazbatalarını tasvib eylemiş ve Ankara Hukuk Fakültesi inşaatının ikmali için taahhüdlere girişilmesi, ihtiyat zabitleri ve askerî memurlar kanununun 3 üncü ve 14 üncü maddelerinin tadili hakkındaki kanun lâyihalarını da ikinci müzakerelerini yaparak kabul eylemiş Vaşington 3 (a.a.) Sovyet sefiri r. Oumansky, Hull ile bir saat görüşmüş ve Meclis cuma günü toplanacaktır. bu görüşmenin sebeblerini izah etmekten imtina eylemiştir. Mumaileyh, sadece Amerika Hariciye Nezareti nezdinde biç bir teşebbüs yapılmamış olduğunu söylemiştir. Hull, matbuat miimessillerine beyanatta bulunarak Oumansky ile yapmış olduğu görüşmenin Amerika ile Sovyet Rusya arasındaki münasebetlerin heyeti mecmuası hakkında cereyan etmiş olduğunu beyan etmiştir. Hull, Amerikan tayyarelerile tayyare imaline yarayacak iptidaî maddelerin ihracı üzerindeki manevî ambargonun Finlandiyada sivil ahaliyi bombardıman etmiş olan Sovyetlere karşı tatbik edilegelmekte olduğunu söylemiştir. Mumaileyh, bu meselenin son görüşme esnasmda konuşulmuş, ancak hiç bir karar ittihaz edilmemiş olduğunu ilâve et miştir. Nevyork 3 (a.a.) Cordell Hull ile Sovyetler Birliği sefiri Oumanski arasında yapılan mülâkat. Vasin^tonun diplomatik mahfillerinde alâka ile karşılanmıştır. Nazırla sefir, bu mülâkat hakkında hiç bir sey söylemek istememekte iseler de iyi haber alan mahfillerde zannedildiğine eö(Arkası Sa. 5 sütun 2 de) Millî Şef, Komedi Fransez temsillerinde Amerikanın ihtarı Millî Şef, evvelki aksamki temsilden sonra, Fransız sefirini kabul etraiştir. YUNUS NAD1 SArkası Sa. 5 sütun 6 da) Rusyaya kat'î bir ihtarda bulunduğu haber verilen Amerika Cumhur Reisi Roosevelt Ankara, 3 (a.a.) Bu akşam Fransız Tiyatrosu tarafından verilen ikinci temsilde Reisicumhur İsmet İnönü hazır bulunmuşlardır. Musset'nin «On ne badine pas avec l'amour» piyesi, pek büyük muvaffakiyet kazanmış ve artistler, bir çok defa şiddetle alkışlanmışlardır.