18 Ocak 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURÎYET 18 Ikincikânun 1940 Tarihten yapraklar Şehir ve Memleket Haberleri ) Sebze ve meyve halindeki teftisler Siyasî İngiliz ordusu abinede Harbiye ve Propaganda Nazırlannın birdenbire değişmiş olmasından Ingilterede kopan fırtına; açıkta kalan Harbiye Nazın Hore Belisha'nın parlamentoda verdiği izahat ve Başvekil Çemberlyn'in yaptığı beyanatla sükun buldu. Yeni harbin kat'î bir neticeye ermesinde en büyük amil şimdiye kadar mecburî askerlik hizmetini kabul etmiyen Ingilterenin Büyük Britanya adasındaki kırk küsur milyon Ingilizin çıkaracağı kara ordusu olacaktır. Filvaki bu adanın yanıbaşındaki lrlanda büyük adası da lngilterenin mütemmim parçasıdır. Fakat adanın cenub ve orta kısmını teşkil eden Irlanda eerbest hükumeti zâhirde bir dominyon ve hakikatte Ingiltere Kralı ve yüksek müessesatile alâkasını tamamile kesmiş ve bu harbde bitaraf kalmış oılduğundan asker vermemektedir. lrlanda adasının şimalini teşkil eden Ulster kısmına gelince burası doğrudan doğruya lngiltere Kralma tâbi ise de serbest lrlanda hükumeti adanın şimalinin dahi harble alâkadar olmasına şiddetle muhalif bulunduğundan lngiltere hükumeti burasını askerî mükellefiyetten müstesna tutmuştur. Maahaza lngilterenin kırk milyon halktan çıkaracağı ordu ayni miktarda nüfusu bulunan Fransanm mevcud ordusile birIeştiği takdirde bunlann mecmuu seksen milyon Almanın çıkarmakta olduğu orduya askerin sayısı itibarile muadil olacaktır. Işte bu neticeyi bulmak için Hore Beı lisha bütün zekâ ve teşkilât kudretini sarfediyordu. Almış olduğu tedbirlerle bu sene İngiliz ordusunun mevcudu üç milonu bulacaktı. Fakat tuttuğu yol ile eski sule ve askerî an'ane hilâfında olarak abitliği zadegân ve eski meslek mensuban evlâdına münhasır bırakmayıp istidad e kabiliyeti olan her gence açmıştı. Bu uretle ordunun demokratlaştırılmasından :ski ümera ve zabitan arasmda memnuiyetsizlik çıktığı iddia edilmişti. Diğer araftan Hore Belisha ordu kumandanlaından pek yaşlı olanları tekaüde sevkederek ordunun yüksek kumandanlığını a gencleştirmişti. Hore Belisha'nın Ingilterede hâkim parti ılan muhafazakârlara mensub olmayıp iberallerin hükumelte beraber olan hızıina mensub bulunmasının iyi görülmeiği de muhakkaktır. Hore Belisha Harbiye Nezaretinden icaret Nezaretine geçmesi hakkında îaşvekilin yaptığı teklifi kabul etmemeine, kendisinin bu yeni vazifenin uhdeinden geleceğine itimadı nefsi olmadığıni :ebeb göstermiştir. > Başvekil Çemberlayn esltî '"lîârbiye "Jazırile kend^i arasında herhangi bir ihilâf olmadığmı ve lâkin Hore Belisha'nın : evkalâde kudret ve mezayası bazı müşülât ihdas eylediğinden kendisine başka ir vazife vermeğe lüzum gördüğünü söyemiştir. Bu suretle mesele kapanmıştır. âkin Harbiye Nazırının fevkalâde kudetinin müşkülât doğurmasını söylemesi üyük hayret uyandırmıştır. Çünkü harikulâde kudret ve kabiliyetler şimdiye kadar müşkülâtı doğurmakta değil, bilâkİ3 ertaraf etmekte amil olduğu bir hakikat ayılırken Çemberlayn bazan bunun müsesna olarak aksi varid olduğunu söylemiştir. Çemberlayn yakında Hore Belisha*yı :ekrar kabinede görmek temennisini de lâve etmiştir. Muhafazakârların kodamanlarından sayılan eski Ticaret Nazm Stanley'in parlamentodaki mevkiini işgal derken şiddetle alkışlandığına nazaran ngiliz ordusunun kurulması işi arızaya uğramaksızın devam edecektir. Can düşmanı Padişah On iki yaşında tahta çıkan Dördüncü Padişah arabadan başını uzattı ve baMuradın ilk saltanat yıllan müthiş kar ğırdı: gaşalıklarla geçti; bu gürbüz ve yakışık Nedir? Ne var? Niçin dururlar>.. lı çocuk, annesi Kösem Sultanın vesayeti Padişahım, Nehri Zengi taşmış, yol altında adeta mahkum yaşadı; zorba ih vermezmişf.. tiiâlleri gördü; en çok sevdiği kimsele Çabuk köprü kuralar... rin, gözlerinin önünde boğdurulduğuna, Sadrıazamla birkaç vezir atlarını ileri öldürüldüğüne şahid oldu. Onu çocuk sürdüler; birkaç zaman da böyle geçti. luktan gencliğe götüren geçid baştan baPadişah sabırsızlanıyordu. Arabadan ga istibdad, ihtiras, kan, kin ve ölüm yere atladı: den öriilmüştü. Bütün bu müthiş şeyler At getir!.. zayıf bünyeleri şaşırttığı, zayıf şuurları Zaten hazır olan atlardan birini yanaşbocalattığı halde onun demirden karak tırdılar. Dördüncü Murad bir sıçrayışta terine su verdi. Bunun içindir ki gene bir bindi; her önüne geleni çiğneyip geçecek ihtilâlde ölümden kurtulduktan sonra gibi sürdü; solaklar da onun iki tarafındevlet idaresini eline aldığı zaman pek da iki sıra halinde gidiyorlardı. Bunlann çabuk etrafa dehşet saldı; annesini ha hepsi de kaytan bıyıklı, tıraşlı, dinc ve reme kapadı; bütün intikamlannı bol bol gene delikanlılardı. Başlarına bir buçuk aldı. karış yüksekliğinde san yaldızlı ve servi Dördüncü Muradın Istanbulda, Ana, sorguçlu birer tas giymişlerdi; üstlerinde doluda Revan ve Bağdad seferlerinde, san kaftan vardı; saçaklı entariler, kırihtilâl, adalet, hiddet ve harb dolayısile mızı çakşırlar, kaftanın, beldeki kuşağa idam ettirdiği kimselerini sayısını yüz bi sıkıştırılan ucları altından görünüyordu. ne kadar çıkarırlar. Bunun epeyce şişiril Kısa san çizmeler giymişlerdi, san kemer miş olması uzak bir ihtimal değildir. Lâ kuşanmışlardı. Bellerindeki kılıclardan kin nekadar insaflı bir nispet dahilinde başka iki tarafı teberli birer mızrak taşıazaltılmış olsa gene insanın tüylerini ür yorlardı. Bol altın rengi içinde <Altın hükümdarın altın muhafızları» adını alacakpertiyor. İdam edilenlerden yüz tanesî tarihin lar sanılırdı. Dördüncü Murad nehrin kıyısına varve o devrin mühim şahsiyetleridir: Bayezid, Süleyman, Kasım adındaki üç kar dığı zaman orayı gerçekten köpürmüş ve deşi; Sadnazam Kemankeş Ali, Merre kudurmuş buldu; yatağı taşlık olduğu için Hüseyin, Hüsrev, Receb, Mehmed Paşa kazık çakılamıyordu; sallar yapılsa sellar; altı defterdar, beş yeniçeri ağası, bir lerin hızına dayanmak mümkün değildi. sipahi ağası, bir şeyhülislâm, bir şair Halbuki yoldan kalmak da istemiyordu. (Nef'î), on altı paşa, yedi sancak beyi, Emretti: on kadı, dört kethüda, yirmi meşhur zor Yürünüp geçilsin! ba, iki kâtib, üç vergi muhassılı, bir helskandil edilerek nehrin derin olmıyan kim, üç şeyh, bir Dürzi beyi ve oğlu, bir bir tarafı bulundu; ordu köpüklü suların patrik, bir Kırım Hanı, bir Gürcü Hanı, arasına, onu çapraz yaran ikinci bir nebir Moldavya Voyvodası, iki Fransız ter hir gibi daldı. Köpükler ve dalgalar, yacümanı, bir Eflâk Voyvodası kapı kâh ya olanların bellerini geçiyor; atlann göyası, bir Venedik taciri... ğüslerine kadar yükseliyordu. Padişah da sulara girdi. Can alması bu derece bol olan bir inSolaklar onun yanından bir an ayrıl6ana «can düşmanı» demek hiç de haksız sayılmaz; fakat meşhur adamlann he mryorlar, hatta sırayı bozmuyorlardı. Nehrin çağıltısına onu çiğneyenleriin men hemen hepsinin karakterlerinde in8anı şaşırtan tezadlar vardır. Şimdi şan uğultusu karışıyor; dağlar arasında garib ve şeref uğruna kan denizlerinden, ölü bir heybet musikisi yükseliyordu. dağlarında kafatası kulelerinin yanından Bu sırada telâşlı sesler duyuldu: geçenlerin bir zaman sonra zavallı bir Tutun! kanncayı incitmemek için yolunu değiş Bre tutun!.. tirdiği görülmüştür. Dördüncü Muradın Dördüncü Murad o tarafa baktı; bir da rasgele bir askeri kurtarmak için ken solağın nasılsa kendisini sulara kaptırmış disini ölüme attığı qlmu;tur. Bir askeri olduğunu, sert dalgalar arasında bocalaazgın köpüklerinin arasmda sürükleyip yıp durduğunu gördü; etraftaki büyük götüren nehrin içine dalmış; adeta: kalabalığın arasından ona yardım için başkalarını teşvik edenler çoktu; lâkin Öldürmek hakkı benim!..••"••"""' korkunc köpüklerin birbirlerini boğazlaDemiştir. dığı, aralarına düşeni de sürükledikleri *** 1635 senesinde, yazın son günleriydi; yere kimse gidemiyordu. Padişah birdenbire atını mahmuzladı: Revan alınmıştı; Şeyhülislâm ve şair Yah Bre kahpeler, ne durursuz!.. ya Efendi bu zafere şöyle bir tarih düDiye gürledi; ileri sürdü. şürmüştü: Sular atın göğsünü aşmıştı; uzun ve kıRevan a vâncak Sultan Murad Hanı Ömer • heybet vır kıvır yeleyi ıslatıyor, Padişahın da Miiyesser kıldı âna Hüdayı müstean felhin. dizlerini dövüyordu. Herkes merak ve heyecanla, neticeyi Cemii ehli sünnet askeri • islâm şâd oldu, bekleyordu. Dedi Yahya anın tarihini: «Gördük Revan Eyvah, Padişahımız bir delilik yapfethin.» tı; gurbet ilde başsız mı kalırızl Padişah Istanbula zafer müjdesini gönDiyenler vardı. derirken gizli bir mektubla da kardeşleFakat Dördüncü Murad atının üstünde rinin öldürülmesini emretmiş; sonra Tebakıntıya doğru uzandı; çırpınıp duran asriz üzerine yürümüştü. Büyük Osmanlı ordusu şarkın yalçm kerin yakasından tuttu; sudan çıkardı; dağları arasında, yeşil vadilerde ilerle atı akıntısız tarafa çekerek askeri küçük yordu. Renk renk elbiseler, boy boy ve bir çuvalmış gibi kenara bıraktı. Vadiyi her şekilde külâhlar, çoğu işlemeli silâh dolduran, dağlann arasından uğuldayalar, sonsuz gibi akan bir insan çağlayanı rak akan koca Osmanlı ordusunda heyortasında Padişahın muhteşem arabası a betli bir alkış koptu: Aleyke avnullah!.. ğır ağır ilerleyordu. Vezirler altın işlemeli On binlerce gür ses yalçın yamaclarda, eğerler üstünde heybet saçıyorlardı. Bir aralık alay durdu; ileri geri koşuş sisli tepelerde uğuldadı. Asker Revan zaferini bunun kadar coşmalar oldu; bunlann hepsi de binicilikte kun bir ruhla karşılamış değildi. usta, silâh kullanmakta yaman, şeref ve Dördüncü Murad, kurtardığı askere şan sahibi süvarilerdi; sulh zamanmda bir avuc da altın verdi; böylece, gös«mülâzim» adı altında vergi tahsildarlığı yapıyorlar; harb olunca da yaverlikte terdiği merdliğe tac giydirmiş oluyordu. KADİRCAN KAFLl kullanılıyorlardl. Paxartthstx sattşta yenittk! 100 bin kişinin katline ferman veren Dördüncü Şikâyetleri mucib olan Murad, bir yeniçeriyi bîzzat ölümden kurtarıyor yolsuzluklar beş nokta üzerinde toplanıyor Yazan: KADİRCAN KAFLl Esnafın kurduğu hile teşkilâtı meydana çıkarıldj Kontrol memurları, Tünel başında teftiş yaparken Galatada etiketler hazırlandı ve Karaköye gelen kontrolörler, henüz mürekkebi kurumamış etiketler buldular! Ticaret Vekâleti kontro! teşkilâtı, pazarlıksız satış kontrolunu yaparken bazı esnafın kurduğu yeni ve geniş bir teşkilâtı meydana çıkartmıştır. Bir müddettenberi kontrollara zahirî bir ara veren kontrol leşkılâtı, ticarethanelerde pazarlıksız satış kanunu tatbikatınm gene unutulduğunu, vitrinlerdeki eşyaya etiket konulmadığı gibi dükkânlarda da pazarlığa tekrar başlandığını hissederek sıkı bir teftiş yapmıştır. Bu teftişe görülen lüzum üzerine Beyoğlunda Tünelbaşından başlanmış, ilk kontrollarda yirmi mağazanın vitrinlerindeki eşyada etiket ohnadığı, üç mağazada da alenen pazarlık yapıldığı görülerek zabıt varakası tutulmuştur. Bu mağazalar içinde nıükerreren ayni şekilde yakalananlar olduğundan elli liraya kadar paıa cezasile tecziye edilenler de vardır. Buradan Yüksekkaldırıma doğru ilerleyen kontrol memurları vaziyetin birdenbire değiştiğini, etiketlerin fevkalâde muntazam olduğunu görmüşlerdir. Kontrol memurları Karaköye indikleri sırada bu vaziyetin sırrını anlamakta gecikmemişlerdir. Çünkü, burada birçok mağazalarda mürekkebleri henüz kurumamış etiketler bulunmuştur. Bundan, Tünelbaşında kontrol başlayınca teftiş yapıldığı havadisinin büyük bir sür'atle bütün şehre yayıldığı anlaşılmıştır. Birçok mağazalarda yeni yazılmış etiketler gibi cürüm delilleri bulunmuş olmakla beraber kanunî imkân olmadığı için bu mağazalara birşey yapılamamıştır. Fakat hükumetin pazarlıksız satış kontrol teşkilâtına mukabil çalışan bir teşkilâtın bulunduğu da tahakkuk etmiştir. Bundan sonra kontrollarda başka şekilde hareket edilecektir. I Sebze ve meyva hali müdürü Mustafa ile muavini Ahmed Muezzinoğlu, vazifelerinden ayrılmışlardır. Bu istifalara, hal idaresinin muamelâtmda görülen bazı usulsüz hareketler sebeb olarak gösterilmektedir. Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar, Istanbul halinde otorite kifayetsizliğile diğer sebeblerden ileri gelen tezebzübleri kat'î surette nihayete erdirmek kararile harekete geçmiştir. Ismail Hakkı, Hulusi ve Nuriden mürekkeb üç Jşilik bir Belediye teftiş heyeti, halde teftişlere başlamıştır. Yapılan teftişlerin mahiyeti hakkında alâkadarlar, ketumiyeti muhafaza etmektedirler. Öğrendiğimize göre, hal idaresinde şikâyetleri muib olan başlıca yolsuzluklan t;u noktalar etrafında toplamak mümkündür: 1 Halin umumi intizamsızlığı. Inizamsızlık, kısmen yerin darlıfndan ile• geliyorsa da, ihmalin ve sıhhat kaidei lerine riayetsizliğin de, bunda dahli olduğuna şöphe yoktur. Halde, kiife ve sandıklar, gelişigüzel şuraya buraya atılmak:a, satışların sona ermesini müteakib esaslı bir temizlik yapılmamaktadır. 2 Bir hamalbaşıya ayni zamanda idare müdürü unvanı tevcih edilmiştir. Iddiaya göre bu zatın okuması yazması yoktur. Hal idaresi tarafından kendisine gösterilen resmî evrakı, kâtibine okutmakta, cevablannı da gene ona yazdırmaktadır. İdare müdürünün iç teşkilâta bağlı olan ücretli hamallar arasında ikide bir lüzumsuz değişiklikler yaptığı göriilmüş ve tebdil edilen hamalların bir müddet sonra tekrar vazifeye alınması da aynca nazarı dikkati celbetmiştir. 3 Halde, mevcud memnuiyete rağmen açıkça perakende satışlar yapılmaktadır. Bir takım madrabazlar tarafından idare edilen bu usulsuz satışlar bazı komisyoncu ve kabzımalların muvafakatlerile dükkânlarınm önünde yapılmaktadır. 4 Kantar muamelâtmda da bir takım usulsüzlükler mevcuddur. Belediyenin kantariye namile aldığı yüzde yanm hissenin bu yüzden azalmağa yüz tuttuğu görülmüştür. 5 Senelerdenberi hal idaresinin başında bulunan Mustafa, namus ve iffetile tanınmış bir zattır. Ancak hal teşkilâtında çalışan bazı Vmseler, miidürün temiz karakterinden istifade etmek yolunu bulmuşlardır. Belediye Reisi Lutfi Kırdar, halin bugünkü idare makinesini baştanbaşa ıslah ve yeni unsurlarla takviye etmek kararındadır. Bunun için mevcud tsşkilâtın yerine hem müstahsil, hem müsrehlik, hem de Belediyenin müşterek menf.iatlerini koruyacak yeni bir teşkilâtın ikamesi düşünülmektedir. Hal tüccarları, varidatm arttırılması ve yolsuzlukîarın önüne geçilmesi için yapılması gerekîi olan işlere dair, Belediye riyaset makamına takdim edilmek üzere bir ıapor hazırlamaktadırlar. Idarede yapılacak ıslahat sayesinde hal varidatının mühim surette artacağı ümid olunuyor. Kurbanlık koyun Boya fiatlarmda fiatları yükseliyor % 100 İhtikâr! Dünkü fiatlar, 8 2 0 lira arasında tahavvül etti Bundan bir müddet evvel bir miktar artmış olan et fiatlan son günlerde yeniden yükselmeğe başlamış ve tereffü koyun etinin kilosunda on kuruşu bulmuştur. Alâkadarlar bu yükselişe başlıca âmil olarak bir taraftan Kurban bayramını ve bu bayramın her sene bu vakit doğurduğu tabiî tereffüü ve diğer taraftan da Karadenizde fırtına dolayısile kasablık hayvan gelmemesini göstermektedirler. Nitekim dün Karadenizden gelen Güneysu ile bir miktar koyun gelmesi fiatların daha fazla yükselmesini önlemiştir. Evvelki akşam şehirde kurbanlık ve kasablık olarak ancak bin kadar koyun buıunmakta idi. Karadenizden gelccek vapurlann hepsi rötarlı olduğundan bayramdan evvel şehre yeniden koyun gelip grlmiyeceği malum değildir. Bazı rivayetlere göre, şehrin civar otlaklarında fazla miktarda kurbanlık koyun vardır. Evvelki gün ve dün bir hayli yüksek olan kurbanlık fiatlarının bayram yaklaştıkça düşeceği şüphesiz görülüyor. Dün, kurbanlık fiatları umumiyetle sekiz lira ile 20 lira arasında tahavvül etmiştir. Bu fiatlar, gecen seneden biraz yüksek bulunmak:adır. Bir makara ticarethanesinin de hilesi meydana çıktı Ticaret Vekâleti kontrol teçkflâtı, iki mühim ihtikâr hâdisesine elkoymuş ve birer ihtikâr vasıtası olduğu anlaşılan bazı eşya toplattırılmıştır. Toplatılan eşya son zamanlarda şehrin her tarafına ve Anadoluya sür'atle yapılan ve seyyar satıcılar tarafından satılan makaralardır. Bu makaraların üzerinde !50 yarda yazdığı halde içinde 36 metre iplik bulunmakta ve altından hemen afac çıkmaktadır. Halkın böyle sarih şekilde aldalılması karşısında makaralar toplatılnıış, bunları piyasaya çıkaran müesseseden de izahat istenmiştir. Bu müessese sahibi verdiği ifadede makaraların fiatmda da ihtikâr yaptığını bilmiyerek ikrar ftmiştir. Müessese, lhtikâr komisyonuna vfrlrniştir. Binaların haricî ve dahilî kısınıları için boya ithal eden ve taahhüdlere girisen bazı firmalann da fiatları yükselttikleri anlaşılmış ve yapılan tetkiklerde bu yükselişin yüzde 100 olduğu anlaşılmıştır. Bu müesseseler hakkında da zabıtlar tutulmıış ve bazıları hakkında da tahkikat açılmıştır. Bu müesseseler de haklarında karar verilmek üzere ihtikâr komisyonuna tevdi olunacaktır. Bazı boyacıların ihtikârı Denizterdehi fırtına 9 Imroz önünde karaya oturan Rumanya bandıralı Bucaresti şilepi battı Karadenizde fırtına bir iki gün sükunet bulduktan sonra tekrar başlamıştır. Fa kat henüz gemiler seferlerine devam etmektedirler. Yalnız kar Ineboluda tipı halinde yağmakta olduğundan «Güneysu» altı günlük bir rötarla dün sabah limanımıza gelebilmiştir. Zonguldakta bulunan Antalya vapuru da dün limana girmiştir. Karadeniz vapuru Hopada beklemek tedir. Bundan başka lzmir beş gün rötarla Rizede, Cumhuriyet vapuru iki gün rötarla Trabzonda, Tarı vapuru da Samsunda beklemektedirler. Iskenderun seferinden dönen Samsun vapuru da dün limanımıza gelmiştir. Anafarta vapuru iki gün rötarla Antalyada beklemektedir. Galata cinayeti Istanbul ikinci Ağırceza mahkemesi, bundan birkaç ay evvel Galatada olan bir cinayete aid muhakemeye dün baş . ladı. Muhakeme edilen, terzi Şükrü Mortaştır. Tophanede Dikimevinde kendi kısmında çahşan Ali adlı bir genci, bir gece Galatada sokak ortasında bıçakla öldürdüğü, dava mevzuudur. Şükrü Mortaşın, o akşam Dikimhaneden beraber çıktıktan sonra, sokakta Ali ile kavga ettiği, ona «eğer benim sözümü dinlemezsen seni kovdururum» dediği, Alinin «sen bana hiçbir şey yapamazsın» diye kafa tutması üzerine de bıçakladığı, bıçağı da sonra Köprüden denize attığı kanaati hasıl olmuştu. Yapılan tahkikatla bu şekilde tespit edilen hâdiseye dair, Şükrü Mortaş, mahkemede «ben, Ali ve başka iki arkadaşla bir müddet yürüdük. ten sonra. onlardan ayrıldım. Eve gittim, odama çıktım, yattım. Onlardan ayrıl dıktan sonra ötesini bilmem» dedi ve evvelce alınan ikrar yollu ifadesini, poliste tazyik görmesine atfetti. Mahkeme, şa. hidleri dinliyecek ve bazı istilâmlarda bulunacaktır. Tevkif edildiler 1 ikincikânun gecesi Nişantaşında İn hisarlar idaresinin satış şubesinin bahçe tarafındaki percere camını kırarak içeri gınp müessesenin kasasını çalmak teşebbüsünde bulunan meşhur kasa hırsızlarından Piç Mehmed ve arkadaşlan zabıta tarafmdan yakalanmışlardı. Dün yapılan sorgularını müteakib Mehmedle arkadaş. ları Corci ve Kel Ali tevkif edilmişlerdir. Uzun zamandanberi devam etmekte olan Ford davasına dün de asliye beşinci ceza mahkemesinde devam edilmiştir. Dünkü celsede gümrük kaçakçıhğı yap mak suçile mahkemeye verilmiş bulunan Ford müessesesi memurlarile gümrük memurlarından bazıları bulunmuşlardır. Dava evrakının okunmasmı müteakib Müddeiumumilik makamı tarafından maz nunların beraetleri taleb edilmiş, işin hâkimlikçe tetkik olunarak karar ittihaz eBatan Rumen vapuru dilmesi için muhakeme, 1 4 şubat tarihine bırakılmıştır. Önümüzdeki celsede bir kaFııtına yüzünden İmroz önlerinde karar alınması muhtemeldir. raya oturan Rumen bandırah Bu!.jreskı Sukutuna karar verilen sekiz vapuru batmıştır. Geminin yalnız kaptan köprüsile di senelik iki dava rekleri göziikmektedir. Dün asliye beşinci ceza mahkemesinde Dün sabahki sis bakılan iki dava hakkında sukut kararı Dün sabah saat 9,30 a kadar limanı ve verilmiştir. Bunlardan birisi Gotye ViMarmarayı kesif bir sis kaplamıştır. dal Fransız şirketi aleyhine açılan gümSis, bilhassa Marmarada daha kesif olrük kaçakçıhğı davasıdır ki, bu dava seduğundan Adalar ve Kadıköyden gelen kiz seneden fazla bir zamandanberi deyolcular Köprüye vaktinden pek geç o vam etmektedir. Dünkü celsede maznun larak çıkabilmişlerdir. Adalar ve Ana vekillerinin talebleri üzerine müruru zadolu cihetine gidecek vapurlar da tarife mandan dolayı dava bırakılmıştır. lerinden çok geç hareket etmişlerdir. İkinci dava gene bir gümrük kaçakçıHava vaziyeti hğı davasıdır. O da sekiz seneyi mütecaviz bir zamandanberi devam etmektedir. Yeşilköy Meteoroloji istasyonundan Burada da maznun vaziyetinde bulunan aldığımız malumata göre, dün, hava yurNuri Danyal ve arkadaşlarıdır. Bizzat dun bütün bölgelerinde kapalı ve yer yer maznunlann talebleri üzerine sukut ka yağışlı geçmiş, rüzgârlar Akdeniz kıyılararı verilmiştir. ^^ nnda şimalî ve diğer bölgelerde cenubî istikametten orta kuvvette esmiştir. Hapisaneden çıkar çıkmaz! Istanbulda hava çok bulutlu ve kısmen Katil Battal ismindeki eroin satıcısı ha yağışh geçmiştir. Rüzgâr garbdan saniyepisaneden çıkmış, serbest kalırkalmaz ge de 24 metre arasında hızla esmiştir. ne eroin sattığı görülerek suç üstü yakaHararet derecesi en çok 10,2, en az lanıp Adliyeye teslim edilmiştir 2,7 santigrad olarak kaydolunmugtur. Ford davası neticeleniyor Şimdiye kadar kurulmuş olan limted yazdığımız zam ve tenzilâth tarife hazırşirketlere ilâve olarak Manifaturacılar Lilarjmıştır. Tarife, Şehir Meclisine arze dilmek üzere Belediyeye göndeıilecektir. mited şirketinin teşkilâtı da ikmal olunmaktadır. Dün de Demir ve Bakır Limited Yeni çöp arabaları şirketleri heyeti umumiyeleri toplanarak Belediye çöp kamyonlannın arkasma döviz meselesi üzerinde müzakerelerde takılabilecek şekilde çöp arabalan yaptır bulımmuştur. mağa karar vermıştir. Bu arabalar 250 Yumurta ihracatçtlart birliği şer liraya mal olacak köşebaşlarında buYumurta İhracatçıları Birliği de teşeklunacaktır. Bunlar doldukça kamyonlara takılarak sevkedilecekler, boşlan tekrar kül etmiştir. Yeni birlik heyeti idaresi bugün toplanarak bir reis intihab edecektir. yerlerine konulacaktır. Yumurtacılar ayrıca bir de limited şirket Otobüs komisyonu toplanıyor kurmaktadır. Otobüs komisyonu bugün toplanarak Beyoğluna giden otobüslerin takib ettikle Ticaret Odasile Ticaret Borri Fındıkh ve Tophane yolunun değişti sasının yeni bütçeleri rilerek gene eski Bankalar caddesinin taTicaret Odası meclisi dün toplanarak kibi hakkmdaki taleblerle dolmuş sureTicaret Odasının ve Ticaret Borsasının tile müşteri taşıyan otomobilcilerin yeni yeni sene bütçelerini tetkik ve kabul ethatlarda da bu şekilde müşteri nakillerimiştir. ne dair vaki tekilflerini tetkik edecektir. Mecliste müzakere olunan Oda büt Dolmuş suretile müşteri aşıyan otomoçesinde bu sene bütçenin 194,221 lira bilciler benzin fiatının yükseldiŞini ileri sürerek evvelce teklif ettikleri 12.5 ku olarak mütevazin şekilde tertib olunduğu rusluk ücretin 1 5 kuruşa. 15 kuruşîuk üc görülmekte idi. Bütçede bir sene evve retin de 1 7,5 kuruşa çıkarılmasını iste line nazaran yalnız Yüksek İktısad ve Ticaret mektebi talebelerine yardımın arttımişlerdir. rılmış olması bir fark olarak görülmek KÜITÜR tedir. Ticaret Borsası bütçesi de geçen seneMuallim kursları ye nazaran varidatta 14,107 lira bir faz. İlkmekteb muallimlerinin meslekî bil lalıkla 88,970 lira olarak tertib olun gilerini artırmak maksadile açılması mu muştur. karrer kurslar dün faaliyete geçmiştir. Bu bütçeler, tasdik olunmak üzere TiBu kurslara devam edecek muallimle caret Vekâletine rin hakkile istifadelerini temin için kursDENIZ tSLERİ ların kadroları tahdid edilmiş, her kursta çahşacak olanların miktan kırkar kişi oDün gelen eşya larak tespit olunmuştur. Yunan bandırah Nikolaos vapurile Basit vasıtalarla deneme kursları, bazı bahislerin talebelere anlatılmaıinda cam ve tıbbî ecza gelmiştir. kullanılacak ders vasıtalarınm tedarik ve İğneada ve Şileden de iki yüz yirm ikmalinde ne şekilde çalışılacağını öğre bin kilo odun kömürü gelmiştir. tecektir. C. H. PARTlStNDE Bu ayın 31 inci günü dekoratif yazı kursu açılacaktır. Şehzadebaşında Şirvanizade sokağında 17 numaralı evde iskân edilmekte olan Erzincan felâketzedelerinden Mehmed Yusuf, Hasan, Mahmedle karısı Behice ve Receb yaktıklan mangal kömürile zehirlenmişlerdir. Hastalar Belediye doktoru tarafından muayene edilmişlerdir. Behi cenin hastaneye yatmlmasına lüzum görülerek kadın Haseki hastanesine kaldınlmıstır. ŞEHİR 1SLERİ MÜTEFERRİK Tramvayda tenzilâth tarife Limited şirketlerin faaliyeti Tramvay tarifelerinde yapılacağını Muharrem Feyzi TOGAY Hurda demir tacirlerinin mühim bir teklifi Hurda demir tacirleri Ticaret ve İktısad vekâletlerine mühim bir teklifte bulunmuşlardır. Teşviki Sanayi kanunu mucibince, memlekete gümrüksüz olarak sokulan makine hurdalarının gene bu kanun mucibince başkasma satılamamasmdan dolayı fabrika bahçelerinde çürüdüçjünü ve bu suretle millî sen'etin toprağa karıştığım gözönüne koyan hurdacılar, bunlann gümrük resminin kaldınlarak ya Karabük fabrikasına satılmasını veyahud ihrac olunarak yerine ayni kıymette ihtiyacımız olan demirin getirilmesine müsaade edilmesini teklif etmişlerdir. Gerek Karabük fabrikasınm hurdaya olan htiyacı, gerekse âcil bir takım sipaıişlerin karşılanması bakımından şayanı dikkat görülen bu teklif Ticaret Vekili Naz...i Topçoğlu tarafından iyi bir şekilde karşılanmış ve teklif üzerinde İktısad Vekâletile temaslar başlamıştır. Yapılan tetkiklere göre halen memleketimizde 50 bin ton kadar demir hurdası hazır bir halde beklemektedir. Üzerinde henüz işlenmemiş veya çıkarılmamış olan hurda demirler ise bundan kat kat faziadır. Şimdilik hurda demir ihracı bir kararname ile menedilmiş olmakla beraber, bu tekliften sonra yeni bir şekil buiunacağı anlaşılmaktadır. Kömürle zehirlenenler Yoksul çocuklara yardım cemiyetlerinin teşkili için... İlkmekteblerdeki yoksul çocukları hi maye maksadile her kaza merkezinde ku rulacak yardım cemiyetleri için bugün öğleden sonra Halk Partisi İstanbul mer. kez binasında bir muvakkat heyeti umumiye toplantısı yapılacaktır. Toplantıda cemiyetlerin teşekkülüne aid formalite üzerinde görüşülecek ye ayrıca hazırhkla yapılacaktırt CÜMHURİYET Abone şeraiti | Senelik Alb ayhk Üç ayhk Bir ayhk Nüshası 5 kuruştur. ı Türkiye için 1450 Kr. 2700 Kr. 750 » 1450 » 800 » 400 » 150 > Yoktur