17 Ocak 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

1940 da HARB Hor Belişa niçin istifa etti 1 Bu sene harbin bitmesi fevkalâde hadiselerin vukuuna bağlıdır C Yazan: Abiüin Daver Yeni başhyan 1940 yılında harb nasıl bir cereyan alabilir? Bu yazımızda, 1940 m karada, denizde ve havada alabileceği şekilleri tetkik etmek istiyoruz: teşkiline çalıştıkları 100 tümeni ikmal edecekleri gibi Ingilizler de silâh altına Karada yeni çağırdıkları sınıfları birbiri peşisıra Evvelâ, şunu söyliyelim ki 1940 ta har bu sene içinde yetiştireceklerdir. Ingiltebin biteceğı tahmin ve iimid edilemez; renin bu defa silâh altına çağırdığı sınıflar çiinkü 1940 bilhassa İngiltere ve Fransa 1940 ikincikânunu başında 19 yaşıha basiçin bir hazırhk yılı olacaktır. Ingıitere ile nıış olanlarla bu tarihte henüz 28 yaşına Fransa, geçen Büyük Harbde aldıkları girmemiş olanlardır. Ingilterede, şimdi dersten istifade ederek beyhude yere in 750,000 kişi talim ve terbiye görmektedri. 1 9 2 8 yaşındakilerin de 2 milyon san kanı israf etmek istemedikleri için, 1 Düşmanı maddeten ve manen tutacağı hesablanmıştır. 1 9 2 8 yaşları arasmdaki sınıflardan 20, 21, 22 yaşında yıpratmadan, 2 Kendi insan ve malzeme hazırlık olanlar zaten celbedilmiştir. 1939 yılında davet edilenler sırasile haziranda 240 larını bitirmeden, bin, birinciteşrinde 230,000 ve ikinciteşTaarruz etmiyeceklerdir. Ya Almanlar taarruz ederlerse? rinde 240,000 kişidir. Bunlar haricinde, ücretli muvazzaf ordu ile büyük miktardiyeceksiniz. Almanlar, hazırlıklarını çabuk bitirip da gönüllüler vardır. Şimdi, 23 yaşındakihasımlanndan evvel davranmak mecbu lerden başlanarak tedricen 24, 25, ilâ riyetindedirler. Bu itibarla onların hava yaşındakiler, 1940 senesi içinde birbiri lar harekâta müsaade edince, taarruza peşisıra çağırılacaklardır. Yeni davet edigeçmeleri lâzımdır ve böyle birşey bekle len sınıfların temin ettiği 2 milyon kişinin nebilir. Fakat, Alman başkumandanhğı, talim ve erbiyesi 1940 ta ikmal olunamıgarbda, taarruzun bir netice vereceğinden yacağı içindir ki ingiltere ile Fransanın iimidsiz ise, beyhude yere kanlı bit mağ 1940 ta taarruza geçmiyecekleri kanaatini lubiyete uğramak istemez; Sovyetleri de besliyoruz. Almanya da, mevcud 120 tümenini beraber sürüklemek suretile başka cephe240 tümene iblâğ etmeğe çalışmakta ise ler vücude getirmeği düşiinebilir. Alman başkumandanhğı, garbda bir de, onun da bu muazzam yekunu 1940 şeyler yapabileceğini iimid ediyorsa ni ilkbaharına kadar kâmilen elde etmesi sandan itibaren ya doğrudan doğruya imkânsızdır. Fakat, Fransız tngiiiz orduMajino hattma cepheden taarruz etmesi, larına nazaran bugün mevcud üstünlüğüyahud da Majino'nun arkasına düşmek nü ilkbahara kadar bir miktar daha artırüzere cenahların birinden geniş bir çe mak suretile taarruza geçeceği tahmin virme taarruzu yapması icab eder. Bu çe olunabilir. Zaman geçtikçe Almanya bu virme taarruzu ya Holanda Belçikadan, sayı üstünlüğünü kaybedeceğinden 1940 yahud da Isviçreden yapılır. lki cenahtan baharında Almanların taarruz etmesi ve birden yani hem Holanda Belçikadan, müttefiklerin ise 1941 baharında taarruz hem de Isviçreden çifte bir taarruzu ba p'ineleri ihtimali kuvvetlidir. şarmağa Alman ordusunun bugünkü kud Havada reti müsaid değildir. Birkaç gün evvel «hava hâkimiyeti Eğer tahmin ettiğimiz gibi, Almanlar hazırlıklarını daha evvel bitirebilirlerse için» başlığı altında yazdığımız bir yazıdaha fazla beklemek istemiyeceklerdir. da her iki tarafın havada da hazırlandıkÇünkü her geçen gün, İngiltere ile Fran larını yazmıştık. Büyük bir kara taarruzusa için bir kazancdır. Bu itibarla Alman nun muvaffak olması için mutlaka, hava ların taarruz kabiliyetleri olduğu takdir hakimiyetinin elde edilmiş ve hava taarrude, ilkbaharda harekete geçmeleri bekle zile beraber yapılmış olması şarttır. Frannir. Su müdafaasının donacağını düşüne sızlara göre Almanların 1550 birinci hat rek Holandaya kışın da saldırmaları ihti tayyaresi ve bunların sayısı meçhul peykmiali yok değildir. Nitekim böyle bîr ihti leri vardır. Amerikalıların yardımı haric Ingiiiz Fransız tayyare sanayii bu yaz mal belirmiştir. Almanlarınki kadar tayyare yapmağa Sovyet Rusya ile müştereken ' başka başlıyacaktır. Amerikaya şimdiye kadar cephelerde bir Alman taarruzundan bah tsmaılananlatrdan 'başka, 1940 41 de se lüzum gömüyoruz; çünkü bunun için teslimedrİTrrek üzere 12,000 tayyare daSovyetlerin Almanlarla beraber yürüme ha sipariş edilmiştir. Bu da, müttefikleleri şarttır. Böyle bir vaziyet ise henüz rin 1941 de taarruzî bir harb tyapacaklarıhasıl olmamıştır. na delildir. Nefsi lngilterede ve Fransada Müttefiklere gelince, onların 1940 yl yetiştirilen tayyareciler haricinde Kanalında taarruza geçeceklerini sanmıyoruz. dada dominyonlar, 2530 bin tayyareci Bunun iki sebebi vardır: yetiştirmek üzere ciddî ve esash faaliyete 1 Kendileri henüz devamlı ve uzun geçmişlerdir. Avustralya ve Kanadada, bir taarruzla Almanyayı yenebilecek ka hem tayyareci yetiştirilmekte, hem taydar hazırlanmamışlardır, yare yapılmakadır. 2 Abluka, henüz Almanyayı kâfi derecede yıprandırmamıştır ve bu yıpran t 1940 senesi havacılık bakımından da, ma, ancak 1940 ta tedricen tesirini gös mütefikler için bir hazırhk ve yetiştirme yılı olacaktır. termeğe başlıyacaktır. re cevab vermek üzere ayağa kalkmca hararetle alkışlanmıştır. Hore Belisha alkışlar arasında Avam Kamarasına girmiş ve istifası hakkında şahsî beyanatta bulunmuştur: « Mesele, teati edilen mektublara ve harbi kazanmaktan başka düşüncesi olmadığına dair olan kendi mesajına münhasır kalmasını tercih ederim. Seri değişikliklerle dolu iki buçuk sene Harbiye Nezareti yüksek vazifesini ifa ettim. Bu devre zarfında ordunun tensik ve inkişafı ekseri ıslahatın çok fırtmalı tarihlerile dikkate şayan bir surette tezad teşkil eden bir ittifakla başarılmıştır. Mesai arkadaşlarımı bulabildiğim en enerjik adamlar arasından seçtim ve oniara en ziyade hürmet ettiğim zaman onların bana en ziyade itiraz ettikleri sıralar olmuştur. Zaman zaman vuku bulan fikir ihtilâfları veya yanlış anlayıjlar, hiç bir zaman, ehemmiyetli bir vazife ifası ile mükellef bir topluluk azası arasında zuhuru mutad olan ihtilâf veya yanlış tefehhümlerden daha vahim olmamıştır. Başardığımız eser müşterek gayretlerimizin meyvesidir. Bu eser tek bir ilham ile başarılmıştır, keza aramızdan yalnız bir kişinin sarfettiği gayretlerin neticesi de deyildir. Bu sene üç milyon kişi silâh altında bulunacaktır. Ülküm her zaman ordunun milletin sinesinde gerçek bir yer alması olmuştur. îstediğim, her genc lngilizin orduya, onu kendisine bir meslek yapmak ümiJi ve kabiliyetlerini göstermek arzusu ile girmesidir. Bu suretle milletin bütün azasını karşılik.li bir anlayış ruhu içinde birleştirmeye muvaffak olacağımızı ümid ediyorum. Bu ordunun bu suretle lüzumundan fazla demokratlaşacağını hiç bir zaman düşünmedim, çünkü bu ordu demokrasiler ülküsü için döğüşmektedir. Ordunun an'anelerinden ve nizamatından biri her türlü şikâyetin doğrudan doğruya mafevk rütbedeki kimseye yapıhşıdır. Ve halen mevzuubahs olan mesele de bu şahsî Harbiye Nazırı idi, yani ben idim, Teşriki mesai ettiğim her hangi yüksek rütbeli bir zabitin bu an'ane ve nizamata riayetsizlik ettiğini zannetmiyorum. Keza yalnız başına orduyu temsil ettiği telâkkisinde bulunan ve bu suretle haksız muahazelerde bulunmaya cesaret eden bir mafevk zabit mevcud olduğunu da zannetmiyorum. Böyle bir şey yapan olsaydı, derhal cezasını çekerdi. Bildiğime göre hükumet arkadaşlarımla da ne görüş, ne de metod ihtilâfı zuhur etmemiştir. Aramızda hiçbir zaman her hangi bir itimadsızhk da vuku bulmamıştır. Tam bir dürüstlük ruhu içinde uzun müddet müştereken çalıştık. Başvekil, teslim edecektir ki, bana tevdi ettiği vazifeyi başarmak için lcehdi müzaheretîne güvenmekte idim. Bu vazife oıduyu harbe hazırlamaktı ve itiraf etm« liyim ki, Başvekil, geçen haftanın perşembe gününe kadar bana bu yardımı yapmıştır. Başvekil, bitaraf bir fikirle, lüzumlu göreceği her hangi bir tayini yapmakta serbesttir. Fakat başkaları da, az çok mühim bir mevkii ancak kendilerini, verılecek vazifeyi yapabilecek ve bu suretle devlete yardımda bulunabilecek vaziyette hissettıkleri takdirde kabul vazifesile mükelleflerdir. lşgal etmekte olduğum Harbiye Nezaretile değiştirmek için Başvekil tarafından teklif edilen Ticaret Nezaretini niçin reddettim? Çünkü, Başvekilin kabinede bu değişikliği yapmak için ileri sürdüğü sebebler doiayısile, bu yeni vazifeyi tamamen ve milletin nefine olarak yapabileceğimden emin değildim. Harb bütün milleti zaferi kazanmak için birleşmeye mecbur etmektedir ve ben de bu fikir ve ruh dairesinde konuşmuş olduğıTna kani bulunuyorum.» (Ba§ tarafı 1 inci sahifede) 17 tkincikânun 1940 CUMHURİYET Taarruzun esas şartları Taarruz için, Zigfrid hattının tahkimatını yıkacak kadar bol ağır topçu ve gayet bol cepane lâzımdır. Bu topçunun açacağı gedikleri genişletmeğe çalışacak malzeme ve vasıtadan başka yarmadan sonraki meydan muharebelerini kazanmak için büyük piyade kuvvetlerı lâzımdır. Ayni zamanda Alman ordusuna silâh ve malzeme yetiştiren harb sanayiinin tahribi ve bunun için de hava hakimiyeti lâzımdır. îngiltere ile Fransa, 1940 ta da bu hazırlıklarla meşgul olmak üzere, bir müdafaa sevkülceyşi takib edecekler, Almanlar taarruz ederlerse, mevcud kuvvetlerile bu taarruzları, asgarî zayiatla def'e çalışacaklardır. Bu itibarla 1940 senesi, müttefikler için müdafaa ve hazırlanma yıh olacaktır. Bunun için de Alman taarruzu karşısında mağlub olmamak ve bu kızılca kıyameti atlatmak, daha şimdiden gözönünde tuttukları en mühim noktadır. Bu günkü kuvvet nispetlerile Majino hattı ve bu hattın gerisinde Fransız müstahkem mevkilerlie bu müstahkem mevkiler arasmdaki tevkif tabiyeleri, müttefiklerin bir müdafaa harbini başarabileceklerini kuvvetle ümid ettirmektedir. Fedaî Lehistanın, Almanları bir ay da olsa meşgul etmesi ve Almanyanın Majino hattma da hemen taarruz edebüecek kadar hazır bulunmaması, arkadan kışın bastırması, İngiltere ile Fransaya çok kıymetli zamanlar kazandırmıstır. Majino hattının derinliğine zâfı telâfi edilmiş, gayet modern teçhizatlı, mükemmel talim ve terbiye görmüş 250,000 kişilik bir Ingiliz ordusu, Fransaya geçmiştir. Fransa 100 tümen seferber etmiş ve bunları, ateş hattında nöbetleşe kullanarak harbe alıştırmıştır. Almanlar ise. cephede hususî hücum kıt'aları teşkil ederek onları kullanmaktadırlar. Bu, bu gün için faydalı ise de, yarın bütün ordu harekete geçtiği zaman, Fransız tümenleri Almanlardan ziyade harbin ne olduğunu anlamıs, mücerreb ve ateş görmüş birlikler olacaklardır. Fransızlar 5 milyon kişi seferber ederek bunun 3 buçuk milyonunu cepheye sevketmişlerdir. Ilkbahara kadar, Fransaya gelecek olan Ingiliz, Kanada, Avustralya ve Hind fırkalarile, yeni teşekkül edecek olan Fransız tümenlerinin Alman taarruzuna karşı koyabileceklerini kabul etmekte hata yoktur. Bir taraftan böyle bir taarruz önlenirken diğer taraftan Fransızlar, yeniden Denizde Denizde vaziyet 1939 dakinin ayni olacaktır. Almanya, donanmaca zâfını, denizaltı harbi, mayin harbi, korsan harbile telâfiye çahşacaktır. Alman tezgâhlarının durmadan denizaltı gemisi yaptıklan ve hergün yeni bir denizaltı indirdikleri iddia ediliyor. Bunda mubalâğa vardır. Denizaltı gemileri, seri halinde inşa edilse bile, bunların mürettebatı seri halinde imal olunamaz. İngiltere, her cinsten 1 milyon tonluk yeni harb gemisi yapmaktadır; Fransada 1939 senesinde kızakta bulunan 259,000 tonluk 89 yeni geminin sayısını 126 ya çıkarmıştır. 1940 ta da Almanların bütün gayretlerine rağmen, denizaltı harbi, mayin harbi ve korsan harbile Ingiiiz Fransız deniz hakimiyetini sıfıra indirip denize kendileri VoV.'m olamıyacaklardır. Çemberlayn'in beyanatı Hore Belisha'dan sonra Çernbenayn söz almı; ve demiştir ki: « Ekserisi asılsız ve bazıları da başkalarına ağır surette zarar veren şayialar dönmüştür. Evvelâ. Hore Belisha ile mesai arkadaşları arasında hiç bir siyaset görüş farkı mevcud olmamıştır. Ikincisi Hore Belisha'nm kendisile bazı askerî erkân arasında mevcud ihtilâfın neticesi olduğuna dair şayia dolaşmış, askerî tayin ve terfilerde «iltimas» usulünün mevzuu bahsolduğu ihsas edilmiştir. Böyle birşey asla vaki olmamışır. Hore Be lisha ile askerî şura arasında ehemmiyetli hiçbir ihtilâf mevcudiyetini asla duymadım. Böyle bir ihtilâfın zuhur etmiş olduğunu da zannetmiyorum. Hilekâr ve gayrinamuskârane başka bir şayia da dön müştür: Zabitler veya dostları tarafından bana haricî bir tazyik vaki olduğu ve benim de bu tazyik altında Harbiye Nazırını uzaklaştırdığım iddia edilmiştir. Hore Belisha'nın bertaraf edilmesile kumanda heyetinde mühim mevkiler işgal eden bazı erkânının istifası şıkların dan birini tercih vaziyetinde kaidığım işaa edilmiştir. Bu, insanı dinlerken ayakta uyutan bir masaldır. Hiçbir zabit, şefi nazır hakkında dürüstltükten uzak hiçbir söz söylememiş tir. Her Başvekil zaman zaman arkadaşlarına verdiği vazifeleri tadil ihtiyacı hisseder. Bununla beraber, bilhassa harb zamanında hükumet makinesinin azamî verimle ve mümkün olduğu kadar az takılarak işlemesi lâzımdır. Ve eğer Başvekil kabinedeki her değişiklikte kendisine bu değişikliği emreden bütün sebebleri alenen izah mecburiyetinde olsaydı, bir daha kabineyi tadil imkânına malik olamazdı. Buna binaen, mecliste mufassal izahat vermek tasavvurunda değilim. Belki de Hore Belisha'nın çokyüksek vasıflann dan tevellüd eden müşkülâtlar müşahede ettim ve belki de bu değişiklik bu yüzden Hulâsa 1940 ta taarruz ederse, Almanya edecektir; müttefikler, bu taarruzu defetmekîe ve hazırianmakla iktifa edecekierdir. Fevkalâde hâdiseler olmadıkça 1940 ta harbin bitmesi bekienemez. AwrnN HAVFR Not Bazı mütef!assıslar da, garbdaki müstahekm hatlara taarruzun bir milyon insan zayiatına mal oîduktan sonra. aene pJcim ka1acamnı sovlhıerek hnrbi, 1940 da ba*ka b>r cepheve nakletr^ek ve oradnn knznvrnok lâ'im aelrf'öıni üeri sürüyorlar ki oc7ccek bir vnzımızda da bu ciheti vıpnzuu bnhsedeceğiz. A. D. Sümer Bank U. mum müdürlüğüne tayin olunan Bür han Zihni Sanusun yerine münhal kalan Ticaret Vekâ leti Dış Ticaret dairesi reisliğine, Vekâlet teşkilâtlandır ma müdürü doktor Servet Berkin tayin olunmuştur. Dr. Servet Ber kin tahsilini Alman Dr. Servei Berkin yada ikmal ettikten sonra uzun müddet Yüksek İktısad ve Ticaret mektebi profesörlüğünde bulunmus ve bundan yedi sene evvel İktısad Vekâleti teşkilâtına geçmiştir. Muvaffakiyetler dileriz. Yeni Dış Tlcant Bairesi icab etmiştir. Hore Belisha'nın mesai arkadaşlığını kaybetmek arzu etmediğim için kendisine çok mühim diğer bir makam teklif ettim. fakat izah edegeldiği sebebler dolayısile reddeti. Bu karanndan müteessir oldum, fakat karanna hürmet ettim.» Çemberlayn, Hore Belisha'nın nutkunda kullandığı lisanı takdir ve tazimle yâdettikten sonra, eski Harbiye Nazmnın yakında zafere hâdim olmak fırsatını bu(Baş tarafı 1 inci sahifede) mid ediliyor. lacağı ümidini izhar eylemiştir. Dün Kızılay kaza merkezlerine yatmÇemberlayn, Avam Kamarasında Hore Kadıköprü, Daduhtada taş taş üstüne 1 kalmamıştır. Meydana gelen sahne, pek lan para miktarı şudur: Belisha nm istifası hakkındaki beyana Beyoğlu 6560,20, Eminönü 2926, Katından sonra siyasî ve askerî vaziyeti göz feci, pek elimdir. 1080 nüfuslu Almus den geçirerek son günlerde Holanda ve nahiye merkezinde, 600 ölü, 85 ağır ya dıköy 373,67, Fatih 1359,20, Beykoz Belçikanın Almanya yüzünden geçirdikle rah vardır. Ölenlerin birisi Nahiye mü 1268, Bakırköy 51,69, Eyüb 515,05, ri endişeden bahsetmiş ve bu iki memle dürü, 85 i de ilk okul talebesidir. Yıkılan Sarıyer 100, Beşiktaş 200, Çatalca ketin sakin ve cesur vaziyetlerini takdir 195 bina arasında bir hükumet binası, 433,01, Silivri 1 19,97, Yalova 150 lira... Dün de Erzincandan şehrimize 15 febir mekteb, beş cami, bir frengi mücadeve tazimle anmıştır. le hastanesi, bir de boğa deposu vardır. Iâketzede gelmiş, misafirhanede iskân eBaşvekil müteakıben Finlandiyadan bahsederek bu memleket hakkındaki Tokad merkezi Baytar müdürlüğünden dilmişlerdir. Aksu vapurile Giresuna 250, Orduya takdir ve hayranlığını bildirmiş ve Ingiiiz gönderilen tohumluk 19 boğa da telef hükumetinin Finlandiya hakkındaki siya olan 500 hayvan arasındadır. Bütün na da 500 sandık çivi gönc'~rilmiştir. setinin Millelter Cemiyetinin 14 kânunu hiyede ölenlerin adedi 2031 olup yaralı Yeni portatif binalar evvel tarihli kararı üzerine müesses oldu sayısı 2 10 dur. Erzincana gönderilmek üzere Nafıa Resmî makamlardan alınan malumata Vekâletinin Beşiktaştaki Demirağ fabri ğunu ve bu memlekete mümkün olan her türlü yardımın yapılacağını ilâve ey göre, Almusta elli yataklı bir hastane teş kasında yaptırtmakta olduğu 40 portatif kil edilmiştir. İki doktor ve üç sıhhiye evden ilk nümunelik bina tamamlanmışlemişirt. memuru, yanlarında gerekli eşya ve mal tır. Başvekil: « Bu yardım hakkında tafsilât ver zeme olduğu halde bugün Almusa hareBu binalara lâzım olan malzeme ihzar mek doğru olmamakla beraber bunun ket etmiştir. edilmiş bulunduğundan gelecek hafta Görülen lüzum üzerine, Ankara Cebe dan itibaren günde üç binanın inşası kamühim olacağını söyliyebilirim» demiş ve ci hastanesinden Tokada gelen askerî bil olacaktır. Bunlar tamamlandıkça sevuzun uzun alkışlanmıştır. Başvekil müteakıben Akdeniz havzası doktorlardan daha ikisi Reşadiyeye gön ked;'eceklerdir. derilmiştir. Reşadiyenin muhtac olduğu vaziyetine geçmiş ve şöyle demiştir: Adanada iskân edilen felâket« Akdeniz havzasının şimdiye kadar şeylerin nakliyat ve tevziatını teshil makzedelerin teşekkürü harbin sakımlması imkânsız dehşet ve ıs sadile kazanın Çilehane köyünde bir büAdanada iskân edilen Erzincan felâ • * tırablarından uzak kaldığını memnuniyet yük menzil teşkil edilmiştir. Tokad merkez hastanesi mülhakattan ketzedeierinden 20 vatandaş, dün bize le kaydederim.» Başvekil, Ingiiiz hedefinin harbin mec gelen hasta ve ağır yarahlarla hıncahınc gönderdikleri bir telsrrafta, Adanada başburî kıldığı tedbirler dolayısile bitaraf dolmuştur. Hastanede gene mülhakattan ta Vali olmak üzere Seyhan Kızılay heyememleketlere zarar vermemek olduğunu gelecek ağır yaralı ve hastalara yer aç fine ve millî yardım komitesidne gösterimak maksadile Asrî otelde 30, askerî len derin alâka ve fevkalâde hüsnü muateyid eylemiştir. kışlada da 25 kişilik bir nekahathane aÇemberlayn nutkuna devam ederek, meleden r*^*vı te^ekkiir etmektedirler. Türkiyedeki f^'^ketli bir zelzelenin ve lz çılmıştır. Dün giden ekipler Kızılay umumî merkezinden bugüne mir mıntakas la da tuğyanlann bir çok Dün felâket mıntakasına gideceklerini bölgeleri tahrib ederek bir çok insanla kadar Vilâyet emrine verilen para yirmi yazdığımız imdad ekiplerinden üçü de nn ölümüne sebeb olduğunu hatırlattıktan bin liradır. Niksar, Erbaa, Reşadiye kaza merkez Sıvasa hareket etmişlerdir. Ekipler, orada sonra Ingiiiz milletinin derin sempatisinin Vekâletten direktif alarak mıntakalarına Türkiyeye iblâğ ve felâketzedelere yar Ierindeki ilk mekteblerin kâffesi tamamen hasara uğramış bulunduğundan buralar şideceklerdir. dım eserine iştirak edildiğini ve ' Fransız hükumetinin de ayni suretle hareket etti da tedrisat durdurulmuştur. Maarif müğini bildirmiş ve iki hükumetin daha mü dürlüğü emrile merkeze gelen on beş essir yardımda bulunmak arzularını Tür muallim muhtelif yerlerde vazifeye başIsviçrede kiyeye bildirmiş olduklarını ilâve eyle latılmıştır. Cenevre 16 (a.a.) Zelzele felâketmistir. zedelerine yardımda bulunmak üzere buBaşvekil: radaki Musevî vatandaşlarımız tarafm « Felâkete uğrıyan bölgelere, yiyeOrduda dan teşkil edilen komite ikinci defa olacek, örtecek ve ilâc ve diğer maddeler Ordu 16 (a.a.) Evvelki gece biri rak konsoloshanemize 850 lsviçre frankl gönderdik. Yardıma devam edeceğiz» saat ikide hafif, diğeri de dün sabah beşdaha tevdi etmiştir. Komite lsviçrenin didemiştir. te şiddetli olmak üzere iki zelzele olmuş ğer şehirlerinde de iane dercine devam Başvekil, müteakıben, Türkiye Harîcîetmektedir. ye Umumî Kâtibi Numan Menemencioğ tur. Şarkî Karahisarda Diğer taraftan konsoloshanemize biz lunun bir müddettenberi Londrada ve PaŞarkîkarahisar 16 (a.a.) Biri pa zat müracaat ederek yardımda bulunan riste yaptığı ticaret müzakerelerinin üç millet arasında ticarî ve malî bir muahe zar günü akşamı saat 9,40 ta, diğeri de vatandaşlarımız ve lsviçreli dostlarırmz de akdile neticelenmiş olmasından ... r dün saat 3 te olmak üzere iki yer sarsın da vardır. Bu gibi zevatın yaptıklan te • vellid derin memnuniyetini bildirmiş ve tısı olmuştur. Bunlardan ilki biraz de Serru ile komitenin ikinci defa olarak verfcfcı muahedenin 8 kânunusanide Pariste vamb olduğundan büyük zelzeleden rni»i diğtyekun miktan 2250 lsviçre frankuja teessir olan bazı ebniye catlamıştır. varmıştır. Ve bu para Ankara Kızılay imzalandığını söylemiştir. merkezine yollanmıştır. Çankırıda Başvekil, muahede hakkında şu maldProfesör Pittar ve refikası da ayrıca Çankırı 16 (a.a.) Çankırının Şamatı vermiştir: banözü nahiyesinde bugün saat 9,30 da bir yardım komitesi teşkil etmişlerdir. Bu « Bu muahede hükümlerine göre, oldukça şiddetli bir zelzele olmuştur. komite de iane dercine başlamıştır. Ingiiiz ve Fransız hükumetleri Türkiyeye, Fransa ve Ingiltereden harb levazımını mubayaası için 25 milyon Ingiiiz lirası ikraz etmektedirler. Havzada Millî şefe gelen telgraf Bundan başka İngiltere ve Fransa, Havza 16 (a.a.) Havza kazası milAnkara 16 (a.a.) Kalkuta'da yarTürkiyeye: lî komitesince Erbaa felâketzedelerine dım cemiyeti kâtibi Azizulhug tarafından Altın olarak 15 milyon Ingiiiz lirası, yardım olmak üzere 107 çuval un, 500 Cumhur Reisimize gönderilen bir telgrafIngiiiz lehindeki klering hesablan bakiy parça muhtelif giyecek eşyası, bir çok yata hareketiarz felâketzedelerine ilk yaryesinin tasfiyesi için de iki milyon tngiliz tak yorgan, 1 0 teneke kavurma, 2 sandık dım olarak 1000 Ingiiiz lirası gönderillirası, ve Fransa lehindeki klering hesab şeker, 4 teneke pekmez ve muhtelif bakır miş olduğu bildirilmiştir. lan bakiyyesinin tasfiyesi için bir milyon kap ve saire gönderilmiştir. Gene Reisicumhur Inönüye Pachtheen Ingiiiz lirası ikrazda bulunmağa muvafaTrabzonda Abdülkadir imzasile Madras deri t'.'.^carkat etmektedirler. 25 milyon Ingiiiz liraTrabzon 16 (a.a.) Trabzon kadın ları namına gelen bir telgrafta, Madras lık istikraz yüzde 4 ve diğer istikrazlar larının gecelı gündüzlü çalışma neticesin deri tüccarlarının hareketiarz felâketi doyüzde 3 faizli olacaktır. Bu borclar yirmi de tophyarak hazırladıkları yatacak ve layısile taziyeleri arzolunmakta ve felâsenede ödenecektir. Faizler ve sermayegiyecek eşyadan Ordu ve Giresuna ev ketzedelere yardım için çalışılmakta olden itfa edilecek kısımlar Türk malı ve velce gönderilen yirmişer balyadan başka duğu bildirilmektedir. bilhassa Türk tütünü mubayaası suretile bu defa da 41 balya yatacak ve giyecek lsviçrenin yardımı Türk lirası olarak ödenecektir. Ingiiiz ve eşya go"deri'rr>istir. Fransız hükumetleri harbin devamı müdAnkara 16 (a.a.) lsviçre elçiliği Koyulhisara giden eşya detince Türkiyeden 2 milyon Ingiiiz lirahükumetinin hareketiarz felâketzedeleriKoyulhisar 16 (a.a.) Kazarr.ız felâ ne yardım edilmek üzere lsviçre Salibilık kuruyemiş satın almağı taahhüd etmişlerdir. Âkidler 1943 yılma kadar harb ketzedelerine yardım için Kızılay Kurumu ahmeri emrine 10 bin lsviçre frangı verbitmediği takdirde 1943 martında bu tarafından hayvanla sevkedilmiş olan miş olduğunu Hariciye Vekâletine bil1200 parça çamaşır, 98 kat elbise, 60 dirmiştir. hükmü denonse edebileceklerdir. Muahede, Ingiiiz ve Fransız hükumet battaniye, bir çok diğer giyecek eşyalarla tngiltereden gelecek eşya lerinin, Ankarada 1939 teşrinievvelinde 1 8 sandık çivi ve inşaat malzemesi, 1 3 Ankara 16 (a.a.) Haber aldığımlüç devlet arasında karşıhkh yardım pak çuval un, 1 3 sandık şeker buraya varmış za göre, İngiltere büyük elçiliği, İngiltere tının imzasındanberi Türkiye hükumetile bulunuyor. hükumetinin felâketzedeler için 29 bin Orduda her sahada tesis etmiş oldukları sıkı teşriceket, 1 2 bin pantalon ve bir miktar seyki mesainin aşikâr bir delilidir.» Ordu T6 (a.a.) Dün tzmir vapurile Çemberlayn, bundan sonra, Fransız vilâyetimiz felâketzedeleri için Samsun yar fırınla 800 ton yiyecek vermek arzuIngiiiz teşriki mesasinden bahsederek iki dan 80 çuval un ve lstanbuldan da 500 sunda bulunduğundan Hariciye Vekâletini haberdar eylemiştir. ? memleket arasmdaki münasebetlerin hiç mrca esva ve erz^k eelmistir. bir zaman şimdiki kadar sıkı ve samimî Muğladaki mahkumların yardımı olmadığını kaydeylemiş ve şöyle demişMuğla 16 (a.a.) Cezaevi mahkumtir: lan kendi tezs'âhlarında dokudulkarı ku« Bu işberaberliği, bütün dünyanm maşlardan 120 metre dokuma bezile 60 Üniversite Hukuk bu harbin mes'ud bir neticesinden sonra vün fanilâ, 100 ü mütecaviz çorab ve sa Fakültesi medeniye istediği muslihane kalkınma eserini kolay ireyi felâ1t7°df>lere gönderilmek üzere doçenti Kemaleddin laştıracaktır.» Muğla rrîllî yardım komitesine tcüm et Birsen profesörlüğe terfi etmiştir. KemaMüteakıben harb harekâtına temas e mişlerdir. den Çemberlayn sözlerine şu suretle deleddin B'rsen, Pa vam eylemiştir: ris Hukuk Fakültesinde lisansını yap« Muhtelif harb sahenlerinde mühim Millî yardım komitesi, dün Vali ve mıs ve gene ayni fakarsılaşmalar olmamıştır. Günlerin kısalığı, havanın mü^adesizliği hava harekâ Belediye Reisi Lutfi Kırdarın başkanhğın kültede doktorasını tını azaltmıştır. Bununla beraber, tayya da toplanmış, davet edilenlerin taahhüd yaparak Tanzimata relerimiz Şimal denizinde uçuşlarına de lerini tespit etmiştir. dair yazdığı orijinal Dün Kızılay merkezine vaki teberru bir tezle Paris Üni Kemaleddin Birsen vam ediyorlar. Alman toprakları üzerindeki uçuşlan miktan 7 149 lira 74 kuruştur. Dünkü te versinesi hukuk doktoru unvanını kazanmız son günlerde doğuya, Avusturyaya, berruatın yekunu 21>206 lira 5 3 kuruşu mıştır. Senelerdenberi Hukuk Fakülte . bulmuştur. Bu yekun evvelce toplanıl sinde medeniye doçentliği yapan KemaBohemyaya kadar uzatılmıştır.» Başvekil üç Ingiiiz denizaltısının ziyaı mış olan miktara ilâve edildiği takdirde, leddin Birsen çalışkanlığile tanmmış bir na temas ederek bu gemilerin zabit ve umumi yekun 856,046 liraya balığ ol gencdir. mürettebatmın tehlikeli vazifelerini ifada muştur. gösteıdikleri cesareti takdir ve hayranlıkEtıbba Odası ve Baronun Zavallının bacağı kırıldı la yadetmiş ve ölenlerin ailelerine sempateberruları Küçükpazarda Mekteb sokağında 18 tisini bildirmiştir. Millî yardım komitesi, Etıbba odası ile sayıh evde oturan şoför Bekirin idaresingönderdiği bir tezkerede komite deki 4022 numaralı yük kamyonu ŞehzaRumen Kralının temasları Baroya teşekkülleri yardımcı telâkki ettiği debaşmdan geçmekte iken Fevziye caddç nin bu Bükreş 16 (a.a.) Kral Karol Baş ni, binaenaleyh vasıtalarile toplanmış o sinde 16 sayıh evde oturan 75 yaşlarınvekil Tataresko ile Hariciye Nazın Ga lan para miktarının merkez komitesine da Haticeye çarpmıştır. Kadının bacağl fenko'yu ve Bükreşte bulunan Rumanya bildirilmesini istemiştir. Gerek doktorla kırılmıştır. Yaralı Cerrahpaşa hastanesinın Paris elçisi Drunasavoci'yi kabul et rın gerekse avukatların teberru yekunla ne kaldırılmış, suçlu yakalanarak tahkimiştir. rının mühim bir miktara baliğ olacağı ü kata başlanmıştır. Zelzeleler devam ediyor Dün felâket sahasına üç ekip daha gitti Yeni sarsıntılar, Şarkî Karahisarda ba2i tahribat yaptı, yurdda yardım faaliyeti genişliyor Ecnebi memleketlerde Yeni zelzeleler Memlekette vardım Taziyeler Yeni profesör