13 Ağustos 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

2 CUMHURİYET 13 Ağustos 1939 ERZURUM MEKTUPLARI Doğuda yakacak meselesi ( Şehir ve Memleket Haberleri) Siyasî icmal Avrupada yeni bir buhran İki umum müdürlük arasında yepyeni bir mesele çıktı Eminönü meydanının tanzimine aid işler münakasaya konuluyor f vrupa sulhu; Südet ve Bohemya meselelerinden dolayı geçen eylul ve martta geçirmiş olduğu buhranlara benzer yeni bir fırtınanın arifesınde bulunuyor. Danzig meselesinin son vaziyeti bütün Avrupanın siyasî haBu ayın otuz birinde Belediye 1 milvasmı ağırlaştırmıştı. Danzigteki Nazi şeGümrük muhafaza teşkilâtı u^un zaUmumî Mağazalar Türk Anonim mandanberi üzerinde meşgul bulundu şirketi umum müdürü Hakkı Mançu, yon 50,000 liralık mühim bir asfalt yol fi Förster Hitlerle yaptığı mülâkattan döğu çok mühim ve calibi dıkkat bir db'viz beraberinde şirket muamelât müdürü ol inşası işini müteahhide ihale edecektir. ner dönmez verdiği mülâkatta, yakında kaçakçılığı meselesi meydana çıkartmış duğu halde şehrimize gelmiş, İstanbulda Bu inşaat işile birçok mühim firmalar Donzıgın Almanya ile bırleşeceğini söytır. kurulacak umumî mağaza işile meşgu alâkadar olmaktadır. Bu arada evvelce lemişti. Daha sonra bütün Danzig halkıİstanbulun kanalizasyon işini deruhde et nın müsellâh hükumet ve parti kuvvetleDün, Adliyeye intikal eden bu tahki olmağa başlamıştır. kat sırasında bir Elen bankasının Istan Hükumet, millî bankalar ve Ticare miş olan bir Alman şirketile Ankara şeh rınin iştirakile yaptığı büyük toplantıda bul şubesinin kaçakçılık işinde alet oldu Odalarınin iştirakile 1937 senesinde ku ri asfaltile Bursa Mudanya asfaltmı mmtakanm parti lideri, Danzigi harble yapmış olan Hathas Türk şirketi vardır. tehdid eylediği iddiasile Lehlilere karşı ğu ve yarım milyon liralık kredi ve tev rulan Umumî Mağazalar Türk Ano çok ağır ve şiddetli hücumlarda bulunEminönü meydanı diat üzerinde kanunlarıırnza aykırı mu nim şirketi ilk defa olarak bir tecrüb Bu taahhüd işi içinde Eminönü meyda muştur. amelât yapıldığı anlaşıldığmdan bu şu mahiyetinde olmak üzere, bir umu nının tanzim ve ıslahı da vardır. Prost be müdürü hakkında da takibat icrası is mağazayı Mersinde kurmuştu. Mersin Danzıgin her türlü baskına karşı müplânına nazaran bu meydanm ayrıca ye daf> tedbirleri almış olup döğüşü kabutenmiştir. deki tecrübe muvafık netice verdiğinde A Merkezi Atinada bulunan Sarifidıs memleket iktısadiyatı için çok mühim bi ni bir plânı vücude getirılmiştir. Buna na le de hazır bulunduğunu ve Lehistanın Bankasının îstanbul şubesinin son za müessese olan ikinci umumî mağazan; zaran Yenicamiin önündeki sedler te hücumu karşısmda Danzigin yalnız kalras halinde muhafaza edilecektir. Cami mayıp Almanyanın imdada yetişeceğini manlarda iki dost memleket arasında İstanbulda kurulmasma teşebbüs edil nin önü cami inşasında kullanılan taşhaber vermiştir. Bu sözler, Hitlerden Aldöviz işlerinde bazı roller oynadığı şüp miştir. Şehrimizde bir umumî mağaz larla döşenecektir. Sedlerin muhafazası manyanm Danzige yardım edeceğine dahesi hasıl olduğundan bu şubenin mua inşası için münasib arsa aranmış, faka Bir Şark köyü için evvelce konulan tahtalar kaldırılarak ir kat'î vaid almış olduğunu gösteriyor. melâtı uzaktan tetkik edilmeğe başlan matlub evsafta bir yer bulunamayınc bunlarm yerine renkli taşlar konacaktır. Erzurum (Hususî) Bu mektu |yalnız, mahrukat noksanı meselesinden mıştır. Cibalideki eski Kozmeto değirmeni 7l Förster, Danzigin Almanya ile birleşbumda şark vilâyetlerinden ve şark ah ibaret değildır. Bu sedlerden Balıkpazarı istikametine Tetkfkler neticesinde şüpheler kanaat bin liraya satın alınmıştır. Esas binası v tesadüf eden kısmma 12 metre uzunlu mesi Danzigliler için hayat memat mesevalinden ve memleketin îstanbul ve bü Tezek yakma keyfiyeti, bu havalinin yük merkezlere henüz yaklaşamamış o yalnız ziraî durumunu baltalıyarak ik haline gelmiş, bunun üzerine şubede bir ardiyelerile burada bir umumî mağaz ğunda ve beş, altı basamakh merdiven lesi teşkil ettiğini kaydettikten sonra burasının Alman olduğunu, Çörçü'in eski lan kısımlarındaki hususiyetlerinden bah tısadî hayatını bozmakla kalmıyor. Ay kontrol yapılmış ve bankanın îstanbul a yapılacaktır. ler yapılacaktır. janı Aristakl'in ifadesine müracaat edilFakat şu sırada başka bir mesele mey sedeceğim. ni zamanda şark köylüsünün içtimaî haAyni zamanda kemerin tramvay cad sözlerini ve tarihi işhad etmiş ve Lehistamiştir. dana çıkmıştır. Limanlarda umumî ma desine isabet eden duvarı önüne ve Mı nın denizle ticaretinin yarısından fazlasını Ele alınacak mevzulardan bir tanesi yatı üzerinde de müessir oluyor. Şubenin Atinadaki merkezi namına a ğaza kurmak hakkı bu sene çıkan kanun sırçarşısı istikametine de ayrıca birer şimdi Gdynia üzerinden yaparak Danzigi Mahrukat bulamıyan köyjji, ısınmak tezektir: iktısadî cihetten müşkül mevkide bırakmermer merdiven yapılacaktır. Gümüşaneyi geçîp de Bayburda yak için yaktığı Kuyruklu dağ kömürünü is çılan hesablarda Türk parasını koruma la, Limanlar umum müdürlüğune ve Sedlerin aşağı kısmına nısıf daire ha tığını söylemiştir. Nazi şefi, Danzigin pek Iaşmağa başladığmız zaman, meydan raf edemez. Onunla hem ısınmak ve kararnamesi hükümlerine aykın bir şe rilmiştir. Bu vaziyete göre gerek Istan hem de yemek pişirmek mecburiyetinde kilde yarım milyon Türk lirası mikta bul, gerekse Mersinde umumî mağaz; linde yaya kaldırımı yapılacak ve bu kı yakında Almanya ile birleşeceğini ve lan, evlerin duvarlarını, boş arsaları damlan dolduran yıgm yığın, kurumuş dir. İşte bu sebebden dolayı mutfakla o rındaki kredi ve tevdiatı, alâkadar ma kurmak hakkı Limanlar umum müdür sımdan otomobil geçmesi menedilecek Danziglilerin bundan sonraki toplanhyı tezeklerle karşılaşırsınız. Tezeğin daha turma odası birleşmiştir. Yalnız bu ka kamlara haber vermeden gizlice mua lüğüne aiddir. Bunun için de dün Umu tir. Otomobil ve diğer nakil vasıtaîarı bu istihakı tes'id için yapacaklannı da asrî bir ismi «Kuyruklu dağın kömürü dar değil hayvanlarını, tahtessıfır, 30, meleden geçirdiği anlaşılmış ve mesele mî Mağazalar umum müdürü, Limanla şimdiki gibi Yenicamiin önündeki sedde ilâve etmiştir. bazan da 40 derecede soğuktan öldüre bu şekilde Adliyeye verilmiştir. umum müdürlüğune gelerek Limanla: cıkmadan aşağıdaki yoldan işliyeceklerdür.» Fransız matbuatı, bu nutku Südet aracek değildir ya... Onlar için, ahırda ayAdliyenin tahkikatı, işi daha fazla ay umum müdürü Raufi Manyaslı ve u dir. Eminönü meydanmda saatin bu zisinin işgali arifesinde buradaki parti liBu Kuyruklu dağın kömürü fevkalâ rıca tezek de yakamaz. Şu halde hay dınlatacaktır. mum müdür muavini Hâmid Saracoğ lunduğu yer yeşillik olacaktır. Meydana deri Henlein'in söylediği sözlere benzetede kıymetlidir. Sırasma göer, bir kağnı vanlan da odasına alacaktır. Hem on asfalt döşenecektir. rek vaziyetin çok vahim bulunduğuna arabası üç Hradan yedi liraya kadar fırları ısıtacak, hem onların hararetinden isKÜLTÜR ÎŞLERİ lu ile görüşmüştür. lar. Ve sırasına göre, kış uzadığı zaman, şüphe bırakmıyorlar. Danzigliler, AlmanOğrendiğimize göre, vaziyet Müna tifade edecektir. İşte, bazı kimselerin ileri tNHİSARLARDA ya ile birleşmeye sevkedilirken şimalî Tiağırhğmca altın verseniz bujamazsımz. sürdükleri gibi ahır, yatak odası, yemek thsan Sungu Maarif Vekâleti kale Vekâletine bildirılecektir. Doğu sigarası rol'da Salzburg'a Hitlerin gelmesi ve arTezeklerin, daha doğrusu Kuyruklu odası ve mutfak ta birleşmiştir. Ve bu Müsteşarı oldu İnhisarlar idaresmın Şark vilâyetle kasmdan Macaristan Hariciye Nazırile dağ kömürünün muhtelif cinsleri vardır: tabiatin doğurduğu hususiyetlere sarkta Açık bulunan Maarif Vekıllıği Müsterimıze mahsus olarak çıkaracağı yeni Almanya Hariciye Nazırmm burada göÖküz tezeği, koyun tezeği, kerme deni vazife alacak şehirliler bile boyun iğmek şarlığma, bu vazıfeyi vekâleten ıfa et Doğu sıgarasının harman tecrubeleri rüşmüş olmaları ve şimdi de Almanya ve len koyun cinsi bunlarm en kuvvetlisidir. mecburiyetinde kalacaklardır. mekte olan, talim ve terbiye da.resi reyapılmıştır. Doğu sigaralan Şark vilâ isi îhsan Sungu, Yüksek tedrısat İtalya Hariciye Nazırlanrun Berlin ve Şu izahatın alündaki mana da şudur: Mahrukat meselesi şark vilâyetlerimiz yetleri tütünlerinden yapılmış sert si umum müdürlüğune de Siyasal Bil Roma sefırlerinin ve Hariciye NezaretŞark havalisinde mahjukat yoktur ve da için başlıbaşına ele almarak iktısadî garalardır. gıler okulu profesorlerinden Etem MeDiğer taraftan ucuz halk sigaralarınm Ieri erkânının iştirakile bir konferans akha fenası, para ile saün alınacak odun, arasmda BjyVaJça, edilmişîerdir. te'crüb'e 'mahiyetinde" îzrnîr ve Arikarada •cîttmiş olmaîaH' vaziyetin vaharrretini bir kömür bulunsa, şark köy halkınm mah cek bir mevzudur. Mesele, bir mahrukat Köy mektebleri için kat daha artırmaktadır. satışma başlanmıştır. rukat tedarik edecek iştira kudreti de meşeleşL.P.lrnakjan zjyade j^ır kalkınma, y " '"Bu toplantıdan birinci maksad Almantoplanacak komisyon yoktur. bir refah, bir iştira kuvvetinin yüksel • •* l&kStfaf 'hVftcının meb'uslarımızîa Ucuz biranın tevzîi Köy mekteblerinin beş sınıfa çıkarıl yaptıklan temaslarda ekmekten, ekme İnhisarlar idaresi ucuz biraları bayi ya ile İtalya arasındaki ittıfak ve tesanüTezeğin mahrukat îşinde kullanılma mesi meselesi, daha doğrusu bir umumî ması hakkmdakı kararın sureti tatbı ğin iyi pişirilmedığınden, fena undan i lere tevzi işine yarından itibaren başla dün sağlam olduğunu bir daha ilân ve tesı, toprağın hakkı olan gübrenin, yerine devlet davasıdır. 1 yid etmektir. İkinci maksad, Danzig me«Bırakınız yapsın, bırakınız geçsin! » kmı tespit ederek bir talımatname ha mal edılmiş olmasmdan şikâyet etmi yacaktır. gıtmesine mâni olmaktadır. Mütehassıslarm yaptıklan hesaba nazaran gübrenin formülünün Büyiik Britanyayı yarattı zırlamak üzere bu ayın on beşinde An olduklarını yazmıştık. Keyfiyeti dün ŞEHİR ÎŞLERt selesinden harb patladığı takdirde iki takarada bir komisyon toplanacaktır. tekrar alâkadar makamlardan tahkık et rafın alacakları müşterek hareket ve tetoprağa atılmaması yüzünden yalnız ğını bilen iktısadcılanmızın, buraları tetToplantıya iştirak etmek üzere her vilâŞehir meclisinin ruznamesi sebbüsleri bir daha gözden geçirmektir. tik. Bıze su cevab verildi,: şark havalisinde memleketin, ziraat nok kik etmeleri nekadar iyi olurdu ve belki yetten, bu işlerde tecrübesı ve ıhtısası Belediye salı günü toplanacak olan sanlığından gördüğü zarar senede 22 mil de ayni formulün bu halkı, hayvanlarla olanlar seçilecektir. « îstanbul fırınlarında evvelce Be şehır meclisme vereceği evrak ve vesai Üçüncübir maksad dahi Japonyanın Alman İtalyan askerî ittifakma iştirakini beraber yatmağa sevkettiğini görerek yon lira tutmaktadır. lediyenin uzun tetkikler neticesinde ha kı hazırlamıştır. tesri etmeyi düşünmektir. İngiliz Japon kıymetli iktısadcılarımızı nazarî sahadan İnönü kampına giden ikmalli zırladığı bir formüle tevfıkan yüzde sek Hemen şunu da ilâve edelim ki şarBu evrak meyanmda elektrik, tram amelî hayata indirir, alınacak tedbirler talebeler vay ve tünel idarelerinin altı aylık büt müzakerelerinde askerî zümrenin ağır ka bütün vasrtalarla, istendiği kadar mah sen randımanh unla ekmek imal edil üzerinde düşünmeğe davet ederdi ve biz İkmale kalan talebeler arasmda Türk mektedır. Beledıye, buğday basmakta olması bu üçler ittifakının bir rukat yığılsa bile köylüde onu alacak fiatndak çelerı vardır. bu kadarla bile, memnun ve müteselli kuşu kamplarında çalışmakta olanların, Kezalik İstanbulun beş senelik imar an evvel tahakkukunu istiyenler için yenî kudret olmadıkça onu tezekten vazge tereffü veya tezayüdü gözönünde bulun^ olurduk. zamanmda mekteblerinde bulunmalan durarak ekmek fiatına nark koymaktadır programı tasdik edılmek üzere şehir bir teşvik olarak karşılanmıştır. Vaziyetin çirmeğe gene imkân yoktur. Yani, de meclisıne verilecektir. na ımkân olmadığı içm, Maarif Vekillivahim olmasına rağmen Danzig, Almanmek istiyoruz ki, şarkm tezek yakması, Mustafa Faad Bu narkın vasfmda imaliye ücreti de e Tramvay idaresine iki murakıb seçil ya için geniş hayatî saha sayılan orta Avği bu talebelerin imtihanlannın kamp saslı bir şekilde müessir olmaktadır. I mesi hakkındaki tezkere de meclise bilsonu yapılmasmı bildirmiştır. rupadan uzak bulunması, bu yüzden mutmaliye ücreti evvelce 193 kuruş iken Muallimlerin teçhizat bedeli Belediyede toplanan istişare heyeti bu üc dirilmektedir. laka harbe girişileceğine ihtimal bırakmaİstımlâk kanununa nazaran istimlâk Teçhizat bedeli namı altında veni ta reti 156 kuruşa indirmiştir. Bunu da biz edilecek binalara kıymet takdir edecek makta ve bunun için sulh ümidleri henüz yin edilmekte olan ilk mekteb muallimolan komisyon ile itiraz komisyonu ve kuvvetini kavbetmiş bulunmamaktadır. zat fırınlarda yaptığı tetkikler neticesin lerine verilmek üzere, bu sene vilâvet ehli vukuf heyetinin azalarını da meclis Muharrem Feyzi TOGAY bütçesine 800 lira konmuştur. Bu para, de kararlaştırmıştır. Senelerdenberi desececektır. ancak on muallimin teçhizat masrafı vam eden bu çeşniyi Belediye değiştir Beledıyenin Belediyeler Bankasmdan karsılığı olduğundan ve bu hakka sah:b miş değildir. ADLİYEDE almakta olduğu beş milyon liralık istikelliden fazla muallım bulur.duğundan. Son ay zarfında 656 un ve 315 ek raza aid mukavele de şehir meclisince tahsisatm sureti tevziinde müşkülât çeVatman Alinin muhakemesi mek nümunesi alınmış, tahlil neticesin bu içtima devresinde tasdik edilecektir. kilmektedır. Maarif idaresi yakında bu Aksarajda İmrahorda bir müddet önde unlardan 28, ekmeklerden 89 u bo Et nakliyatı işi de şehLr meclisince husus için bir karar verecektır. ce bir tramvay kazası olmuş, Seyfullah zuk çıkarak alâkadarlar cezalandırılmış tetkik ve tarifesi de tasdik edilecektir. DENÎZ tSLERt lardır. Maamafih, Belediye süt mese Şehir meclisi yukarıdaki ruznamenin ısimli bin tramvay altında kalmış, sü rüklenmiş, can vermişti. Tramvay, ka«Doğu» vapurile eşlerinin lesinin hallini müteakıb bu işi de rasyo müzakeresini dört günde bitirecektir. zayı müteakıb 30 metre kadar ilerı gıtnal bir şekilde halletmek kararındadır.>; Çöp kutuları tikten sorra durdurulabilmişti. Suçlu tesellümü için yapılacak Çöp tenekelerinin ağzı açık bir halde vatman Ali, kazayı ölenin dıkkatsizliğiBeledıyenin mütaleasını yukanya dertecrübeler cekttikten sonra ilâve edelim ki, Beledi sokak ortalarma bırakıldığı görülmüş, ne atfediyor, «karşıdan karşıya önümMuvazenesinde ve dığer bazı kısım ye, idarei merkeziyesinden verilen bütün her evin ağzı kapaklı madenî bir çöp den geçmek isterken tramvay altında ku+usu tedarik etmesi ve çöp araba kaldı» dıyordu. Sorgu hâkimliği tahki larında noksaniıklar olduğu anlaşılan emırlere ve izhar edilen bütün arzulara kamyonları gelmeden bunları kapı ö katı bitirmiştir. Dava, muhakeme saf • Doğu vapurunun tesellumu tehir edıl İnebolu (Hususi) Inebolu orta mektebinden bu sene kırk kadar talebe rağmen birçok mahallerde bozuk ekmek nüne çıkanlmaması lüzumu alâkadar mişti. Doğu ve eşlerini insa eden Blum hasma ginnek üzeredir. mezun olmuştur. Gönderdığim resim, mezun talebeleri hocalarile bir arada Und Kosl tezgâhları, plânlara aıd olan satışının önüne gecmek imkânı hasıl ola lara teblığ edılmiştır. göstermektedir. Tebligat yolsuzluğu adliyeye hata yüzunden zuhur'eden bu ış üzerm mamaktadır. Bılhassa hayvan sırtında Kontrol işi de Deniz Bank fen heyetinin ikaz edil tablakârların evlere dağıttıkları ekmek intikal ediyor Temizlik onbaşı ve memurlarımn tediğini, fakat nazan dıkkate ahnmaymca lerin kısmı azamî bozuktur ve etiketsizHaylı zaman önce İstanbul Adliye mizlik işlerini iyi kontrol edemedikleri vapurlann da muvazenesız olacağı aşi dir. Fırıncılar, imaliye ücretini az bul ;e bu işin daha sıkı bir takıbe tâbi tu tebligat müdürlüğune aid hesablar tet kâr bulunduğundan bazı ihtiyatî ted duklanndan iyi ekmek çıkarmıyorlar. tulması lüzumu alâkadarlara bildıril kik olunarak, neticede tebligat müdürü birler ahndığmı, bu ihtiyatî tedbirlerle Mustafa ile üc mübaşir hakkında taki Şimdiki halde Belediye, bu işin bazı miştir. gerekse Doğu ve gerek eşlerinde mu bat açılmıştı. Bu para meselesinin tah semtierde Belediye tarafından asrî nü Sular az akacak vazenenin temin olunabileceğini, konukiki ilerlerken, bir safhada Mustafa tevBazı tamirat dolavısile İstanbul sulalacak safranın hiç bir vakıt vapurun mune fırınları açarak fırıncılara rçkabet kif edilmış. aradan kısa bir müddet bu akşam saat 19 dan yann sabaha sür'atine tesır etmiyeceğini bildirmiş yapmak suretile önüne geçeceği kanaa geçtikten sonra suçlunun kefaletle tahtindedir. Diğer taraftan bazı alâkadar kadar az akıtılacaktır\ tir. lıye yollu müracaati kabul olunmuş, Bu müracaat Vekiller heyetince tet lar ekmek satışındaki narkm kaldırılmaeski tebligat müdürü 500 lira kefalet Şişli nahiye müdürlüğü kik olunmuş ve bir tecrübe daha yapılıp sma ve ekmeğin terazi ile tartılarak satılgöstermiş ve salıverilmişti. Sorgu hâ Samatya nahiye müdürü Nuri Erkmen vaziyet muspet netice verirse Doğu ve masına taraftardırlar. Bu şekilde reka kimliğince yürütülen tahkikat. son safnakler Şişli nahiyesi müdürlüğune ta eşlerinin tesellümü takarrür etmiştir. betin çoğalacağı, ekmeğin daha iyi imal hasına gelmiştir. Davanın yakında muBu tecrübeler Almanyadaki heyet hu edileceğı, hatta daha ucuz satılmasına in edilmiştir. hakeme safhasma intikal etmesi muhzurunda bugünlerde yapılacaktır. temeldir. Hem anasını hem çocuğunu imkân verileceği zannedilmektedir. Köylüyü tezek yakmaktan kurtarmak için herşeyden evvel onun iştira kuvvetini Kanuna aykırı olarak arttıracak tedbirler almak lâzımdır yarım milyon liralık bir muamele yapılmış! Ecnebi bankaların Umumî mağazaları Belediyenin yapakîm kuracak? cağı yeni ihaleler birinde yolsuzluk Ekmek meselesi Belediye, fırıncılarla müçadele etmek için bizzat fırın isletecek r Inebolu orta mektebinden mezun olanlar Zonguldak Halkevinin köy gezisi J Romorkörlere numara Liman umum müdürlüğü, limanın romorkörlerinin bacalarına siyah zemin üzerine büyük numaralar koydurmağa karar vermMir. Bunlar hizmet vasıtalan olduğu için bu şekil muvafık gö Zonguldak (Hususî) Zonguldak Halkevinin geçen hafta yaptığı köy rülmektedir. Bu suretle uzaktan dahi gezisi cok faydah olmuştur. Gönderdığim resim, Halkevlileri, köylüler ara bir romorkörü numarasile tanımak ka*ında göstermektedir. bıl olacaktır. . Gazoz alırken kavga ettiler Galatada Kemalin kahvesinin üstündeki odada oturan Abdullah ile Nuros maniye Camii içinde kahveci Azizin yanmda oturar. Hüseyin, Uludağ gazoz fabrikasmdan gazoz alırken aralarında çıkan kavgada Hüseyin Abdullahı ya ralamıştır. Hüseyin yakalanmıştır. dövmüş Sanyerde Selımağa sokağında 14 numarada oturan Ömea: karısı Nazmiye ile 7 yaşındaki çocuğu Abdullah, Çilek so:ağında oturan 14 yaşlanndaki Hakkı ğlu Selim tarafından dövülmüştür. Seim Nazmiyeyi yumrukla burnundan, çocuğunu da taşla arkasmdan yarala mıştır. Selım yakalanmıştır. C u m h u r ı y et Nüshasj 5 kurustur Abı Dne şeraiti J Türkive icin Senelik Alt ı avhk Üc avhk Bir aylıb 1400 750 400 150 Harie icin Ki. 2700 Kr. > 1450 > > 800 > > Soktar