12 Ağustos 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7
12 Ağustos 1939 Denizlerin Hâkimiyeti [Başmakaleden devam] yükselir ve sular üstünde tutunur. Otar şik sistemler nekadar metholunursa olsunlar bütün d'inya yüzündeki milletlerin derece derece vekdiğerlere hayatî ihtiyaclan vardır. Bunun içindir ki biz hakikî hayat sahasınm her millete göre hemen hemen bütün dünya olduğunu söyleyip duruyoruz. Mılletler arasındaki btı ihtiyaclann derecesi ise müessir ve tam bir abluka zamanında bütün kuvvet ve şiddetile asikâr olur. Son Büyük Harbde şimdiki sahalarma malik bulunduktan baska bir miiddet sonra Rumanya ve Ukrayna da Kafkasyaya kadar müttefiklerin eline geçmişti. Ama bu istilâ genişliği memleketlerimizin ihtiyaclarını yan yarıya büe tehvin edememişti. Sebebi?.. Sebebi gayet basit. Harbin çok şiddetli kendi münakale ihtiyaclan içinde faraza bütün Rumanya ve bütün Ukrayna baştanbasa zahire dolu olsa bu zahireyi taşıyıp tevzi etmek bile öyle sanılabileceği kadar kolay bir iş değildir. Kaldı ki şimdi bir kere Cumhur Reisimiz, dün kendisini karşılıyanlara iltifat ediyor Majeste Kral Karol'la Millî Şefimiz, Dolmab^hçe Sarayına girerlerken... bu yerlerin istıiâsı bir meseledir, ondan [Baştarafı 1 vnct sahıtede] yar, şehrimizde bulunan meb'uslar, Vali ğız. Taşların çıktığı ocağı da bulduk. Asonra oralarda zahire ve iptidaî madde bulunup bulunmıyacağı diğer bir mesele. yafarul yatına gıderek, Reisicumhur İn Lutfı Kırdar, Ankara Valisi Nevzad ırlarca sular altında kaldıklan halde boönü namına, Majeste Kralı selâmlamıştır. Tandoğan, Orgeneral Fahreddin Altay, zulmamaları şayanı dıkkattir. Bu taşocağı Hulâsa ne tarafından bakılırsa bakılBir müddet sonra da, Rumanya sefiri Tümkomutanı General Osman Tufan, or sayesinde, mendirek masrafının çok azasın, denizlerden mahrutn olacak büyük Stoyko Sakarya motörile, Kral yatına geç dunun dığer yüksek rütbeli şahsıyetlen, acağını tahmin ediyorum. memleketler için sonsuz bir mukavemete miştir. Veliahd Altes Mikael, şehirde bir Merkez Komutanı, Vilâyet, Beledıye, şeO sırada Millî Şef, Hasan Âli Yücele imkân yoktur. Ilk harb yıllanndaki tegezinti yapmak arzusile, saat 3,45 te ya hir mümessilleri ve dığer birçok zevat, Re eveccüh ederek: celliler ne olursa olsun bu muazzam ve Nasıl? Tetkik seyahatlerinizden korkunc işin sonu denizlerden mahrum tın hususî motörile Tophane rıhtımına çık isicumhuru karşılamak üzere, gara gelmişmış ve buradan hususî otomobilile, İstan lerdi. Dahıüye Vekili Faik Öztrak, Pendi memnun musunuz? diye sormuştur. milletlerin yıkılmalarında karar kılmamak Hasan Âli Yücel: ihtimali yoktur. Bu riyazî kat'iyeti haiz bul cihetine geçerek Ayasofya müzesini, ğe giderek Millî Şefimizi Vilâyet hududSultanahmed camiini ve müzeleri ziyaret lanndan istıkbal etmiş, ayni trenle şehri Çok memnunum. Müsaadenız olurbir hesabdır. ettikten sonra, geç vakit yata dönmüştür. mize dönmüştür. sa buradan doğruca manevralara gıderek Fazla olarak bu kadar nevmidne bir Majeste Kral, saat beşi çeyrek geçe; îsmet İnönü, vagondan gayet sıhhatli ve Ankaraya döneceğim! demiştir. narbe sürüklenmek için ortada hakikî, Reisicumhur İsmet İnönü ile görüşmek ü beşuş bir çehre ile inerek istikbaline gelen makul ve meşru bir sebeb de yoktur. MilBunun üzerine Millî Şef, Fahreddin Al zere, yattan ayrılmış ve baş tarafında kra zevatm ellerini sıkmış ve peronda toplaletlerarası vaziyetlerindeki aksaklıklan taya hitab etmiş: liyetin resmî bayrağını taşıyan küçük fakat nan halkın şiddetli alkışlarına mukabele makul ve ciddî müzakerelerle halletme Görüyorsunuz ya, bu sefer kalabason derecede seri bir motörle, Dolmabah ederek rıhtımda bekliyen Ülev vapuruna ğe çahşarak insanlığı neticesi belli bir feık geliyoruz. Bizi nerede barındıracaksıbinmiştir. Millî Şef, bayraklarla donanan lâketten esirgemek elbette en doğru yol çe sarayına gelmiştir. Milli Şefimiz ve Bayan İnönü, Haydarpaşa ganndan çıkıyor Dost ve müttefik kralı, hamil bulunan garda ilerlerken, Vali Lutfi Kırdara, İstan nız? olur. Diye sormuştur. motör, rıhtıma yanaşacağı bir sırada, Re bulun hava vaziyeti hakkında bazı sualler Biz bu mülâhazalara istinad ettiğimiz Fahreddin Altay şu mukabelede buisicumhur Millî Şef İnönü, refakatinde sormuş ve Boluda havanın çok güzel oliçin en bedbin mütalealara rağmen derunmuştur: Hariciye Vekılı Şükrü Saracoğlu, Umu duğunu söylemiştir. O sırada, kesif bir kahal umumileşeceği şüphesiz yeni bir har Herkesi memnun etmeğe çalışacamî Kâtib Kemal Gedeleç, seryaver Ce abalık, vapurun etrafında toplanarak, Rebe bir türlü inanamıyoruz vesselâm. ğız. Bu vesile ile Edırne de şcnlenmiş olalâr ve dığer bazı zevat olduğu halde, mi isicumhuru alkışlamıştır. İsmet İnönü, zaYUNUS NAD1 afirleri karşılamağa gelmiştir. man zaman, ayağa kalkarak alkıslara mU" caktır. Vapur Dolmabahçeye yanaşacağı sıMajeste Kral, bu sırada, motörün için kabele etmiş, bu arada, Orgeneral FahredTürk bayrağı nizamnamesine de görünmüştür. Mavi ceket ve beyaz pan din Altya : rada, İnönü Denizyolları Umum Müdüilâvesi kararlaşan hükümler talondan mürekkeb, bir kostüm giyinmiş Manevraya ne vakit gidiyorsunuz? rü Ibrahim Kemal Bayborayı yanına çağırmış ve kendisine: Ankara 1 1 (Telefonla) Heyeti olan Majeste, gayet neş'eli ve mütebes diye sormuştur. Nasıl? Almanyadan vapurlarımız Vekilece Türk bayrağı nizamnamesine sim bir çehre ile İnönünü selâmlamıştır. Fahreddin Altay, yarın hareket edeceğı geliyor mu? diye sormuş^r. Biraz sonra, motör, rıhtıma yanaşmış, aşağıdaki maddelerin ilâvesi kararlaşmışcevabını vermiş, İsmet İnönü gülerek §u Ibrahim Kemal şu cevabı vermiştir: inönü, aziz misafirinin karaya çıkmasına tır: mukabelede bulunmuştur: Gönderiyorlar. Tırhanm eşi Kadeş «Madde 2 Reisicumhur asağıda yardım etmiştir. Beni de oraya götürürsünüz, değil de yola çıktı, geliyor. yazılı yerleri teftislerinde buralarda buîki dost ve müttefik milletin şefleri, çok mi? lundukları müddetçe bayrak gönderine samimî bir surette müsafahada bulunmuş Bunlar da «Doğu» vapuru gibi olMillî Şefimiz, vapurda Nafıa Vekili masın. Reisicumhur forsu çekilir: lardır. İsmet İnönü, refakatındeki zevatı A ) Resmî daireler (Genelkurmay krala takdim etmiş, müteakıben, İnönü, General Ali Fuad Cebesoyla, uzun müd Hayır efendim, bunlar iyi yapılmışBaşkanlığı, Vekâletler, Vilâyet, kaza hü Majeste misafirini sağına alarak, Dolma det konuşmuş, Vekilin geçirdiği rahatsız lardır. Doğu için Vekiller Heyetinden mü Cumhur Reisimiz ve Bayan înönü, Havdarpasa ganndan cıktıktan sonra... hkla alâkadar olarak: kumet konaklan, belediyeler), bahçe sarayının yukarı salonuna, kadar saade aldık. Yakında gelecektir. 3500 Neydi hastahğınız? diye sormuşB) Tdmen ve daha büyük karargâh götürmüştür. Yolda Cumhur Reisimiz, tonluk Egemen vapuru da hazırdır. Savaş lar, kıslalar, askerî okullar ve hastaneler. misafiri Kral Karola Akdeniz seyahati tur. Ali Fuad Cebesoy: da yakında denize indirilecektir. Alman« Paratifo idi. Sonra, sıtmaya çevir yadaki vapurlarımızm hepsi bir iki aya kaC) Resmî müesseselerle faaliyetlerine nin nasıl geçtığine dair bazı sualler sordı! Fakat şimdı, çok iyıyim. Müsaadenız dar gelecektir. devletre müsaade edi'm'c o lan diğer mli muş, Kral: esseseler ve millî teşekküller. Çok memnunum... Son derece mem olursa manevraya gideceğım!» demiştir. Beş bin tonluklar da geliyor mu? Nafıa Vekili, bundan sonra, İsmet İnÇ) 3687 numaralı merasim ve tesri nunum... cevabını vermiştir. Evet efendim, gelıyorlar. fatı bahriye kararnamesind: yazılı olan Müteakıben, Reisicumhurla Kral Karol önüne, Erzuruma yaptığı seyahatlerin inReisicumhura bu izahat arzedıldiği sıdeniz vasıtalan. arasında saraym hususî dairesinde bir saat tıbaları arasında, demıryolunun 20 eylul rada Ulev vapuru da Dolmabahçe rıhtıMadde 3 Reisicumhurun ikamet süren bir mülâkat olmuş, mülâkatta Ha de Erzuruma varmış olacağını, ancak bu mına yanaşmıştır. İsmet İnönü, vapurdan gâhlannda zatlarına mahsus fors gündüz riciye Vekili Şükrü Saracoğlu ile Ruman yol, trenlerin işleyebilmesi için 20 teşrisaraya çıkmış, bir müddet sonra da, Ruve gece cekili bulunur. ya sefiri Stoyko da hazır bulunmuşlardır. nıe\\e!i beklemek lâzım geldiğıni, demir manya sefirini nezdıne kabul etmiştir. Madde 4 Reisicumhurun içinde Majeste Kral, saat on sekiz buçuğa doğ yolu sayesinde Erzurumun büyük inkiReisicumhurumuz İnönünün, birkaç gübulundukları otomobile acık olmak üze ru, saravdan ayrılmış ve ayni merasimle şaflara mazhar olduğunu, arzetmiştir. re 20X30 santimetre eb'adında bir fors teşvi edilmiştir. Reisicumhur, bunun üzerine, Erzincan ne kadar, manevralarda hazır bulunmak üzere Trakyayı şereflendireceği anlaşılçekilir.» Kralı ve Veliahdi hâmil Luçyafarul dan sahile bir yol açmak kabil olup ol makfadır. İzmirde delinen vapur yatı, dün gece saat 22,15 te İstanbul sula madığmı sormuştur. Vekıl, mütehassıslar Londra radyosunun verdiği tarafından yapılan tetkiklerin neticesi, böyİnönü, dün vapurda Vekiller arasında İzmir 11 (Telefonla) Dün Ro rını terkederek, Köstenceye müteveccimalumat le bir yolun açılmasına müsaid olduğunu, hen hareket etmiştir. dosa gitmek üzere İzmir limanından haşark vilâyetlerimizde büyük bir yol faaliLondra 11 (Hususî) Londra radreket eden Italyan bandırah Tiryoni va Cumhur Reisimizin îstanbula yeti müsahede ettiğini söylemiştir. yosu, Rumanya Kralı Majeste Karol'un puru limandaki dalgakırana carparak sumuvasalatı îsmet İnönü, bu arada mevzuu insa edi İstanbulu ziyareti hakkında bu akşam akesimi altmdan delinmiş, dalgakıranda lecek olan Karadeniz limanlarına nakle şağıdaki malumatı vermiştir: Reisicumhurumuz Millî Şef İsmet İnda büyükçe hasarat yapmıştır. Bu vazi«Rumanya Kralı Majeste Karol, buönü, refakatinde Hariciye Vekili Sarac dince, Ali Fuad Cebesoy bunlar hakkmyeî yolcular arasmda telâşı mucib ölmuşoğlu Şükrü olduğu halde, dün sabah, İs da da icab eden izahatı vermiş, ve bilhas gün İstanbulu ziyaret ederek, Türkiye tur. Vapurda açılan delik çimento ile katanbulu şereflendirmiştir. Reisicumhuru sa Samsunda ele geçirilen eski taşlar hak Cumhur Reisi îsmet İnönü ile görüşmüş patı'mıstır. tür. Türkiye Hariciye Nazırile Rumanhamil olan hususî tren, saat onu sekiz geçe kında demiştir ki: Yugoslavya matbuat şefi Haydarpaşaya vasıl olmuştur. Amazonlar zamanında, Samsunda yanın Ankara Büyük Elçisi de mülâkata değişti Âdliye Vekili Fethi Okyar, Maarif büyük bir mendirek yapmıslar. Bunların iştirak etmişlerdir. Mülâkat esnasında Belgrad 11 (a.a.) Başvekâlet mat Vekili Hasan Âli Yücel, Parti Umum bakiye eserlerini ele geçirdik. Denizin i beynelmilel vaziyet tetkik edilmiş ve buat merkez bürosu sefi Kosta Lukoviç, Kâhbi Fikri Tüzer, Parti Müfettişi Tev çinden blok halinde taslar çıktı. Bunlar Türkiye ile Rumanya arasında tam bir tekaüde sevkedilmiştir. Yerine matbuat fık Fikret Sılay, eski Başvekil Celâl Ba dan mendirek inşaatında istifade edece fikir birliği müsahede edilmiştir. Harol iııöııü mttlâkatı CUMHTJRtTET MİLLÎ ŞEF ŞEHRİMİZDE. İ '•) ' bürosunun istihbarat şubesi şefi tanınmış Yuçoslav muharrir ve gazetecilerinden Bosko Bogdanovic tavin erlılmistir Moskovadaki yeni Amerikan elçisi Moskova 11 (a.a.) Amerikanm Moskova Büyük Elçisi Steinhard bugün itimadname^ını vermistır. Millî Şef, Dolmabahçs Sarayına girerken Zile Halkevi temsil kolu Tokadda Tcîad (Hususî) Ekserıyeti öğ retmen olan otuz beş kışılık bir grup dun Tokada gelmış ve ilk ış olarak. beraberlerir.de getırdıklen çelengi Ata türk anıdına koymuşlardır. Halkevi ve Beledıye tarafından kar şılanar ve mısafir edılen bu kafıle, akşamlayın Halkevi salonunda Ana piyesini çok zengır. bir programla temsil etmiş ve pek çok muvaffak olmuslardır. Yann aksam, ayni piyes Turhalda da temsil edıldıkten sonra, Zileye döne ceklerdir. Majeste Karol'u hamil bulunan motör, Dolmabahçe Sarayı rıhtınuna yanaşırken.» Millî Şefin şehrimize muvasalâtinden diğer bir intıba
