12 Ağustos 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

SOVYET RUSYANIN YARDIMI Dost devlet, kömür, petrol, demir ve bakır gibi harb için elzem olan ham maddelerin bolluğu, kara ve hava kuvvetlerinin sayısı itibarile Avrupa ve Asyanın en kudretli memleketlerinden biridir Sovyet Rusyayı sulh cephesine ıltıhak ettirmek içın yapılan sıyasî ve askerî müzakereler, üç aydanberi günün en mühm meselesıdır. Sovyetlerm suih cephes.ne askerî yardımı ne olabılir? Bu yazımızda onu tetkik edeceğız. CUMHTJIIÎYET 12 Âjfustos 1939 Yazan : Abidin Daver Sovyet Rusyanın askerî kudreti: Evvelâ Sovyet Rusyanın askerî kud retini, kısaca tetkik edelim. Sovyet Rusya 1 70 hatta 180 milyonu bulan nüfusu, 21 milyon murabba kilometreyi mütecaviz arazisi, (bir mukayese yapabilmek için Türkiyenin 762 bin murabba kilometre olduğunu ve Sovyet topraklannın Fransadan 40 defa büyük olduğunu söylemek kâfidir) son zamanlarda harb sanayiinin fevkalâde inkişafı, kömür, petrol, demir, bakır, pamuk gibi harb için elzem olan ham maddelerinin bolluğu ve nihayet yeniden tensik edilen kara ve hava kuvvetlerinin sayısı itibarile Avru pa ve Asyanın en kudretli devletle'in den biridir. Sovyetlerin bir üstünlüğü de arazisinin sonsuzluğundan istifade ede rek harb sanyii fabrikalarını garbdan veya şarktan gelecek hava hücumlarının yetişemiyeceği kadar içerilerde kurnıuş olmasıdır. Bu bakımdan en emin memleket Sovyet Rusyadır. Çünkü, bugünkü tayyareler, Sovyet Rusyanın harb sa nayii fabrikalarını bombardıman edemezler. Buna mukabil Sovyet tayyare'eri, meselâ Alman fabrikalarını pekâlâ botnbalayabilirler. Sovyet Rusya, harb sa nayiini hava tehlıkesmden masun bulundurabilen, yegâne Avrupa ve Asya davletidir ki bu, büyük bir bahtiyarlık ve ü:tünlüktür. Sovyet ordusuna gelince, bu ordu sayı itibarile dünyanın en kuvvetli ordu sudur. Rus ordusunur. hazarî mevcudu kat'iyetle malum değildir. Almanlar 90 92 tümen olduğunu yazıyorlar. Scvyet matbuatında görülen en büyük tümen numarası ise 100 dür. Tahnfiinî hesablara göre bu 100 tümen 23 25 kolorduya ayrılmıştır. Sovyet ordusunda tümen ve koîordu süvarisinden başka ayrıca «sevkulceyşî süvari» denilen ve 7 kolorduya ayıılmış bulunan 30 süvari tümeni vardır ki bunlara bir makineli alay da ilâve edilm'.ş tir. Sovyet ordusunda topçu batarya'arı üçer topludur ve tümen topçu alaylan nın 13 bataryaya ayıılmış 39 topu \ar dır. (18 tanesi 122 milimetrelik hafif obüs, 6 tanesi 152 milimetrelik ağır obüs, 12 tanesi 76 milimetrelik sahra topu ve 3 tanesi 107 milimetrelik ağır top). Son zamanlarda piyade alaylarına da 6 hafif top verilmiş olduğundan bir piyade tümeninin topçusu üç piyade alayının 18 hafif topu da ılâve edılince 57 topa baliğ olmaktadır. Ayrıca kolordu topçusu ve umumî ihtiyat topçusu da vardır. Böylece Sovyet Rusyanın tümen ve kolordu topçusile ihtiyat topçusu 2,778 bataryaya ayrılmıs 9,462 toptan mürek kebdir. Bu yekunda 20 ilâ 30,5 santi metrelik en ağır toplarla, eski Frans:z ve İngiliz tipi 250 en ağır top ve 7 tü:r.ene baliğ olan kale kıt'alarının seyyar topçusu ile müstahkem mevkilerdeki kale tcplan dahil değildir. sılmesi tehlıkesi karşısmda kalacağı için, bütün kuvvetlerıle hemen Rumen ordusunun yardımına koşacaktır. Bu, pek tabııdır. Vaziyeti izah için tasavvur ettiğimiz bu misalden sonra, Sovyet Rusyanın harbin bıdayetinde Lehistan ve Rumanyaya yalnız harb malzemesi vermek surstile yardım ettiğini kabul edelim. Sovyet Memleketleri sonsuz ve bitip tükenmek bılmez bir ham madde deposudur; ayni zamanda Sovyet harb sanayii çok ileriemiştir. Bu yardım sayesinde Lehistan 60 ve Rumanya 40 tümenle düsmana mukavemet imkânını bulurlar. Arkalannı dost bir devlete ve onun yardımına dayadıkları için de daha emniyetle döğüşebilir ler. Uçüncü mutavassıt bir yardım şekli daha vardır ki o da Sovyet Rusyanın zırhlı tümenleri ve bilhassa hava kuvvetlerile Lehistan ve Rumanyaya yardım etmesidir. Bu çeşid kuvvetler, 2 mılyonluk bir ordu gibi, Leh ve Rumen topraklannı, dostane de olsa, bir nevi askerî isgal altına alamazlar. Onların yardımı, siyasî, ideolojik ve rejim bakımmdan endi^eyi mucib olmaz. Çünkü hava ordusunun ve zırhh tümenlerin mevcudları manduddur. Öyle yüzbinler ve milyonlarla öl çülmez. Bu yardımlar, Lehistan ve Rumanyanın eksik olan taraflarını tamamlar, hava kuvvetlerinin, ve motörlü kol orduların yardımı kâfi gelmedıği görü lürse Sovyet ordusu da, bütün kuvvetile yardıma koşar. Tabii, bunu, harekât:n gidişi tayin edecektir. k Sovyet tayyareleri 9000 tane jlup bunun 6300 tanesi birinci hat tayyaresidir. Hava ordusu, keşif, avcı, bombardıman ağır ve hafif hücum, refakat tayyaresi olmak üzere beş nev'e ayrılmıştır. Düşman gerilerine indirilecek paraşütçüler, Japon hesablarına göre. 1937 de 100,000 kişi idi. Bunları indiiinek için 100, hatta 130 nefer taşıyan tavyareler yapılmıştır. 4 .l«f Sovyet tankları büyük bir geçid resminde.. Ordunun mevcudü ve konuşu: Muhtelif kaynaklardan aldığımız malumata göre Sovyet kara ordusunun rormal hazar mevcudu takrıben 2 milyon kışıdır. Ordunun tahm ve terbiye görmiiş 14 milyon ihtıyatı vardır ve Sovyet Rusyada seferber edılebilecek eli silâh tu tan azamî insan yekunu 35 milyondur. 192,6 da yaçılan.sayımdj^ovyejtjeıin uüfusu 147 milyondu. Bu nüfusun ^imdi 180 milyomt yaklajt'^ı ^tphmin «diliyor. 1926 nüfus sayımına nazaran muhtelif yıllarda askerlik çağına girenlerın sayısı şöyledir: 1933: 1934: 1935: 1936: 1937: 1938: 1939: 1940: 1,800,000 kişi 1,300,000 » 1,850,000 » 2,170,000 » 1,340,000 » 1,460.000 » 1,160.000 » 1,670,000 » Hava defi topçusunun miktarı »mlum Baltık devletlerine yardım: Me\cud hava kuvvetlerinden 6300 değildir ama bu toplara da büyük ehemBaltık devletleri Litvanya, Letonya, mıyet verilmiştir. Tank defi topçusuna ve birinci hat tayyaresinin 5000 tanesinı de bomba toplarına gelince birincisi 10,000, Avrupaya ayınrsak Sovyet Rusyanın Estonya ve Finlandiyadır. Bunlardan kincisi 3,500 tane tahmin edilmektedır. Avrupada 112 tümen ve 5000 tayyare Zırhh ve motörlü kıt'alara geünce, ile harbe iştırak edebıleceğı meydana çıAlman he<;ablanna göre Sovyet ordusu.ı kar. Sovyet kavnakları, seferberlik müdda 10.000 tank, 1000 zırhlı otomobil, detlerini muvazzaf kıt'alar için 1 ilâ 6, ihtivatlar için 2 ilâ 9 gün olarak hesablı150.000 traktör. 100,000 den fazla askerî yorlar. Esasen, busunkü vaziyette Sovkamvon vardır. Dığer bir Alman membd! yet Rusya, garba yani Almanlara kaışı tankîann 6000 den fazla olduğunu yazı<'Lehistan Ruır.anya Türkiye» seddile yor. Bir Fransız hesabma göre 3500 den müdafaa edılmekte olduğundan yıldmm fazla tank vardır. Ordu teskiiâtına göre sür'atile bir seferberlik yapmağa mecbur ise harb zamannda 92 fırka ve 23 kolordu icin 8000 tank bulunması lâzınıd'r. Kızılordunun tümrnleri hazarda 12 1938 basında 3 zırhlı kolordu ve 24 ma 14 bin, seferde 18,000 mevcudlu oldukineli tusrav mevcuddu. 3 tanesi aqır \e Şuna göre Sovyet Rusya harb bıdayetin6 tanesi hafif o'mak üzere 9 zırhh trtn de, garba karşı asgarî 2 milyon kişi sevve avrıca 26 sim<*r.d'fer alavı vard;r. kedebılır. Sovyetlerin hava ordusu: Kızılordunun ve Sovyet Rusyanm bazı zayıf noktalan varsa da bu yazı ScvHavacıhaa gelinct, Rus hava ordusu yetlerin millî müdafaa kuvvetlerini madda sayı itıbanla gene dünyanın er. kuv dî ve manevî bakımdar tahlil gayesini Sovyet Rusya bahriye kıt'aları, bir geçid resmine çıkmadan evvel. vetli hava ordu udu>\ Almanlara göıe, takıb etmediğı için, yalnız rakamları al Askerlik çağına giıenlerin 1936 dan sonra düsmesi, 1917 1920 yıllarmn harb ve ihtilâl ıçinde geçmesi üzerine dogumun azalmasından ılerı gelmiştir. Rus ordusunun hazarî konuşu şöyle dir: Garba karşı yam Avrupa huduularında 51 piyade ve 18 süvari tümeni. Uzakşarkta 25 piyade ve 7 buçuk süvari tümeni. Volga, şimalî Kafkasya ve Maverayi Kafkas askerlık mıntakalarınJdki 16 piyade ve 4 buçuk süvari tümeri ise umumî ihtiyatı teşkil cder. Harb ilân edilince, hazar zamanmdaki her tümen için bir ihtiyat tümenı teskiline çalışılacakür. Böylece harb esnasında 92 piyade tümeni daha teşkil edileceği umulmaktadır. Bu ihtiyat tümenlerden 56 tanesinin teşkilâtı hazır olup seferberliğin bidayetinde hemen teşekKÜİ edebılecektir. Harb ilân edilır ediliıez Sovyet Rusyanın 92 muvazzaf piyade, 30 muvazzaf süv: ri ve 56 ihtivat piyade olmak üzere 1 78 fır kayı seferber edeceği muhakkaktır. Bu kuvvetin 1 12 tümeni şimdıden Avrupa hududlarına tahsis edilmiştir. Sovyet Rusya hava filoları bir uçuş esnasında makla iktifa ettım. Sovyet kaynaklarının verdıkleri malumat biraz mubalâğalı olsa dahı, bugünkü Rusva, harbe hazırl'k bakımmdan 1914 tekı Çarlık Rusya^ından daha kuvvetlidir. O zaman Rusyamn müdahalesidır ki harbin bıdayetinde Fransayı mağlub olmaktan kurtarrr.ıştır. Litvanya, Sovyet Rusya ile hemhudud değildir. Araya, Estonyaya kadar uzanan bir parmak gıbı Lehistan girmistir. Almanya, Sovyet Rusyaya taarruz et mek isterse, mutlaka bu devletlerin bitarafhğını ihlâl etmek mecburiyetindedir. Almanya şarkî Prusyadan Litvanyaya girmek ve oradan d& Letonyayı çiğne mek suretile Sovyetlere taarruz edebüeceği gibi, şarkî Prusva ile Almanya arasmdaki koridoru çiğniyerek Danzig'i almak suretile hem Lehistandan hem Lit vanyadan da taarruz edebilir. Fir.landiyanın Almanya ile karadan irtibatı ol madığı için, buraya asker çıkarmak ve sonra Sovyet Rusyaya karşı taarruza geçmek lâzımdır. Estonya da Finlandıya körfezinin cenub sahıllerindedir. Almanya, burayı karadan istilâ etmek için ev velâ Litvanya ile Letonyayı işgal etmek ıstırarındadır. Yahud da Estonyaya denizden asker göndermesi lâzımdır. Sov yet denızaltı semılerının ve tayyareleri *** Sovyet Rusya orclusunun kuvvetlerini öğrendık; şımdı Sovyet Rusyanın suih cephesine yapabileceği filî askeri yardımın nasıl olabileceğinı tetkik edelim. Bu yardım asağıdaki de\letlere olabilir. 1 Balt'k devletleıi, 2 Lehistaıı, 3 Rumanya, 4 Türkiye. Yardımın şeklıne gelince, ya fılen ordu ile, yahud da malzeme, silâh, cepane, ham madde verrnek suretile iki şekilde clacaktır. Bunlara 1 Müsellâh yard;m. 2 Malzeme ile yardım diyebiliriz. nin müdahalesi, tüyük kuvvetlerîn ne Estonya, ne de Fınlandıyaya kolayca ıhracına müsaid değildir. Almanya, küçük Baltık devletlerin den herhangi bırıne taarruz ederse, bu nun manası, Almanların Sovyet Rusyaya karsı tecavüzü demek olacağı için Leningrad'la Minsk arasındaki Sovyet ordusunun hemen harekete geçeceği ve Almanları Baltık devletlerinin topraklarında iken bastıracağı şüphesizdir. Bu vaziyette, Sovyet Rusya ya Baltık devletlerile beraber, yahud da bu devletler Almanlarla müttefık olurlarsa onlara karşı harbedecektir. Baltık devletleri toprak larına, her ne suretle olursa olsun bir Al Türkiyeye yardım: man ordusu girdığı takdırde, Sovyet RusSovyetlerin Türkiyeye yardımı, daha ya bitaraf kalamaz ve bilvasıta yard'mla ziyade, malzeme bakımmdan olacaktır. iktifa edemez. Ordusile filen mücadeleye Çünkü Türk ordusunun vazifesi, Trak airmeğe mecburdur. yayı, daha doğrusu Boğazları müdafıa etmektir. Türk ordusunun sağ cenahı iîe Lehistanla Rumanyaya gerisi denize ve sol yanı bizımle beraber yardım: harbetmek mecburiyetinde bulunan mütLehistanla Rumanya için vaziyet aşagı tefikimiz Yunanıstana dayanmıştır. Türk yukarı aynidır. Sovyet Rusya, bu ikı dev ordusu, bugünkü vaziyette, yalnız Oa lete, ya harb malzemesi vermek, yahud İki Ada karşısmda bir miktar kuvvet bıda ordusile filen yardjn etmek mevkiin raktıktan sonra, tek bir cephede, Trakyadedır. Bu devletlerin ikisi de, ideoloji ve da harbedeceği için, bu dar sahaya bu rejim farkları yüzünden, kat'î zaruret ha yük kuvvetler yığabilir. Sonra, Bulgarıssıl olmadıkça, kendi topraklarına Kızıl tanın da karşı tarafa geçeceği yüzde yüz ordunun gırmesını ıstemıyeceklerdır. Bu muhakkak değıldir. Bununla beraber, ıtibarla harbin bidavetinde, Sovyet Rus Almanya ve İtalya, Bulgaristanı zorla ya, ağlebi ihtimal bunlara yalnız mal çiğneyip geçerek karşımıza dikilebilirier. zeme vermek suretile yardım edecektir. Sovyet Rusyanın Türkiyeye yardım icin, Eğer, Lehistanla Rumanya bu yardıma Trakyaya kuvvet göndermesine îüzurn rağmen kendi kuvvetlerile hasmı durdu yoktur. Esasen, yukanda bahsettiğimiz ramazlarsa Kızıiordunun filî yardımını misalde olduğu gibi, bir ihtiyac ve lüzum istiyeceklerdir. Çünkü kat'î mağlubiyete hasıl olursa, Sovyet orduları Rumanya uğrayıp gıtmektense Sovyet ordusu nın yardımına koşmak suretile Balkan yonun kendi topraklarına g.rmesine ta lunu açmak isteyen Alman ordularını hammül etmek evlâdır. Hem bunlar durdurabilirler. Bu ıtibarla Sovyet Rasıstemeseler bıle, Alman ordularınm Leh yanın Türkiyeye yardımı hertürlü mal ve Rumen ordularını tamamile imha et zeme ve silâh vermekten ibaret kalacak melerine seyirci kalmak öyle bir hatadır tır. İcab ederse hava ordusu da, Kara ki bunun Sovyet baskumandanlığı tara deniz filosu da Türk kuvvetlerile beraber fından ırtıkâb cdılecfğı zannolunamaz. çalısarak müşterek, düşmana m/şterek Lehistan veya Rums.nyan;n göbcğinde darbeler indirirler. *** kat'î neticeli bir meydan muharebesi veSovyet Rusya kara ve hava orduları, rilirken Sovyet ordusunun da bütün kuvvetile bu muharcbelere iştirakini en ipti harb sanayii, ham maddelerile büyük daî sevkulceyş kaidesi âmirdir. Çünkü, bir kuvvettir. Sulh cephesine iltihakı, mıh; Leh ve Rumen ordu!an mağlub olduk ver devletlerini durduracak ve harb lâhtan sonra, sıra Sovyet ordusuna gelecek lanna soğuk bir duş yapacaktır. Onun tir. O halde, düsmanı, hep beraber te sulh cephesinde yer alması, manevî ba kımdan harbcular tarafını korkuturken pelemek lâzım gelmez mi? sulhseverler tarafının manevıyatını tak Bir misal: viye edecektir. Maddî bakımdan ise evvelâ malzeme ve silâh, icabında ordu i'e Bunu bir misalle izah edelim. Alman yapacağı yardım, mihver devletlerini iki ve Macar ordularınm müştereken Ru cepheli uzun bir harbe sürükliyecektir. manyaya taarruz ettiklerini düşünelim. Bu devletler, yıldırım harbini, yalnız (Bulgarlarla İtalyanlar da bu taarruza sarkta ve cenubu şarkide yani Balkan iştirak edebilirler. Arnvudlukla Bulga larda yapabiîeceklerini biliyorlar. Sovyet ristan hemhudud degillerdir ama aradaki Rusya bütün kuvvetile sulh cephesine geYugoslav veya Yunan topraklarını çiğ çince, bu cephelerde yıldırım harbi vapnemek suretile Arnavudluktaki Italyan mak ümidi suya düşmüş olacaktır. Hu ordusu Bulgaristana gelebilir.) lâsa, sulh cephesinin, doğrudan doğruya Rumanyanın, «Alman ve Macar» ya yardım göremiyeceği için, binnisbe zayf hud da «Alman, Macar, Italyan, Bul olan şark tarafı Sovyet Rusya ile destekgar» ordularınm müşterek taarruzlarına lenecektir. mukavemet edemiyeceğini kabul etmek Sarkta şimdilık, harb seline karşı bir lâzımdır. Bu takdirde, Sovyet Rusya tek sed vardır; Sovyet Rusya bu seddin Rumanyanın yıkılmasına müsaade ede bilir mi? Edemez; çünkü bu, düşman or arkasında ikinci bir sed olacaktır. Bu Avdularınm Karadenize, Trakyaya, İstan rupa kıt'asının ikisi kadar büyük mem bula ve Boğazlara doğru inmelerıne mü leketin ve 180 milyon nüfuslu devletin saade etmek demek olur. 5u haîde Ru sulh cephesine iltihakı. bu cephenin, hamanya, büyük bir taarruza uğrayınca ve zarda da seferde de yıkılmaması demekbu taarruza galibane mukavemet göste tir. Fakat, bu iltihak silâh patlamıoan rebileceği şüpheye düşünce, Sovyet Rus evvel olmalıdır kı harbin önüne geçebıl ya Boğazların düşm;>.n eline geçmesi, In sın. ABİDİN DAVER giltere ve Fransa ile muvasalasının ke