27 Temmuz 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 9

27 Temmuz 1939 CUMHUBİYET IBaştaraft 1 inci sahifede'i bahçesine gelmeğe başladılar. Küşad vakti yaklaştığı zaman ise güzide bir davetli kalabalığı sergi bahçesinde toplnmış bulunuyordu. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri Fikri Tüzer, Riyaseti Cumhur Umumî Kâtibi Kemal Gedeleç, Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar, Parti İstanbul müfettişi Fikret Sılay, Izmir mmtakası müfettişi Galib Bahtiyar, Muğla meb'usu ve gazetemiz Başmuharriri Yunus Nadı, istanbul meb'usu Abidin Daver, İstanbul meb'uslarınm ekserisi ve diğer İstanbulda bulunan meb'uslar. Korgeneral Halis Bıyıktay, Emniyet Müdürü Sadreddin Aka, Sanayi Umum müdürü Reşad ve daha birçok zevat küşad merasimine gelmis bulunuyordu. Tam saat 17,10 da Şehir bandosunun çaldığı İstiklâl marşile küşad resmine baslandı. Hürmetle dinlenen nutku müteakıb Sanayi Birliği Umumî kâtibi ve sergi komiseri Halid Güleryüz kürsüye gelerek şu nutku söyledi: Londra Moskova arasmda askerî müzakereler yapılacak (Baştaraft 1 inci sahifede) Paristeki istişareler hususta da icab eden talimat gönderilmişParis, 26 (a.a.) Salâhiyettar meür. Ancak şimdilik buna dair izahat ver hafil, Ingilizlerle Fransızlar ve Sovyetler meği doğru bulmuyorum.» arasmda yapılmakta olan müzakerelerin Anlaşma bu hafta imzalamyor mu? yakın bir tarihte erkânıharbiyeler arasınoa Londra, 26 (a.a.) Birçok gazete müzakereler açılmasına medar olcak bir ler, İngiliz Fransız Sovyet itilâfının safhaya dahil olmuş bulunduğunu beyan hafta nihayetinden evvel aktedileceğinı etmektedirler. Bonnet, dün akşam bu mebeyan etmektedirler. Bilhassa Daily sele hakkında îngiliz maslahatgüzarı Cam press gazetesi, şöyle yazıyor: pell ile ve Seeds ile Naggiar'ın Molotof « Halihazırda bu itilâfm akdi mu ile yapmış oldukları son görüşme hakhakkaktır. İtilâfm akdedilmiş olduğu bu kındaki raporlarda münderic malumata hafta, Avam Kamarasmda haber verile istinaden ve bu malumat hakkında telecektir. Bunu müteakıb derhal erkânıhar fonla Corbin ile görüşmüştür. Fransızlarbiyeler arasmda müzakerelere başlanıla la îngilizler arasındaki noktai nazar teaticaktır.» leri bugün devam edecektir. Yakında Times gazetesinin diplomasi muhabi Moskovaya askerî murahhaslar izar.ıı hurı yazıyor: susunda mutabık kahnılacağı tahmin edil « Hükumet, şimdi İngiliz Fransız mektedir. Sovyet müzakerelerinin kat'î bir misaka Kabinenin içtimaı müncer olmasma mâni olan engelleri kalLondra, 26 (a.a.) Kabine bu sadırmak için vasıtalar araştırmaktadır.» Moskovaya gidecek askerî heyetler bah Neville Çemberlayn'in başkanlığınParis, 26 (a.a.) Petit Parisien ga da haftahk toplantısmı yapmıştır. Söylenzetesinde, İngiliz Fransız Sovyet mü diğine göre, kabine, Moskova görüşmezakerelerini bahis mevzuu eden Bourgues lerile Moskovaya erkânıharbiye müzakereleri için askerî şeflerden mürekkeb bir şu haberi vermektedir: « Siyasî anlaşma tamamlanmak ü heyetin gönderilmesi mevzularmı tetkik zere bulunduğundan, Londrada, genel etmiştir. Şehir paviyonu tetkik ediliyor Sergi komiserinin nutku « İstanbul Millî Sanayi Birliği bugün 11 inci Yerli Mallar sergisini açmak şerefini kazanıyor. Bu sergi de diğerleri gibi Maarif Vekâletinin yüksek muzaheretine mazhar olarak memleketin en eski bir kültür yuvasmda kurulmuştur. Yerli malmı tanıtmak ve sürümünü temin etmek Millî Şefimiz înönünün bize ögrettiği islerin başında gelir. Bu yoldaki muvaffakiyetin en büyük amili de bu gibi sergilerdir. Yerli Mallar sergilerinin yegâne hizmeti halka yerli malı mefhumunu öğretmis olmasıdır. Bu sayededir lci her vatandaş kâğıdın, cam, şeker, ipekli, pamuklu, yünlü ve hatta tayyarenin memlekette yapıldığı, madenlerimizin en yeni usullerle islendiğini öğrendi. Önümüzdeki sersji bize demir, celik ve bunlann mamullerni de tanıtacaktır. İnönü endüstrisini halka tamamile ifade için bir sergi binasına olan ihtiyac zaruret haline girmiştir. Muhterem Valimiz, Sanayi Birliğinin yerli malı davasma rehber olmak ve serginin komite reisliğini kabul buyurmak suretile bize şeref bahşetmiştir. Kendilerine bütün sanayiciler namına teşekkürlerimi arzederken muhtac olduğumuz sergi sarayını temin b"vurmalarını rica ediyorum.» I Şehir paviyonu Bundan sonra Hatayın sür'atle hazırladığı paviyon görüldü ve takdirle karşılandı. Diğer payiyonların da ziyaret edilmesinden sonra Şehir paviyonuna gelindi. Fevkalâde denilebilecek şekilde hazırlanmış olan bu paviyonda İstanbul haritalarile Prost plânma göre hazırlanmış olan Eminönü, Azabkapı, Florya maketleri, Şehir kazinosu, daimî sergi sarayı maketleri teşhir olunuyordu. İstanbulun hususiye tmi temsil eden bir kale kapısından girilen bu paviyondan mavi fon tavandan İstanbulun yedr tepesini temsil eden yedi yıldız görülüyor ve tam karşıdan îstanbul haritası önünde Et>edî Şefin İstanbulu ilk ziyaretinde söylediği şu unutulmaz sözleri görülüyordu: «İki büyük cihanın kapısında, Türk vatammn zîyneti, Türk tarihinin serveti, Türk milhlînm gözbebeği Islanbul; bütün vatanda§larm kalbindc yeri olan bir Yan tarafta şu iki cümle göze makta idf: ,ff, kurmay temaslarının 10 güne kadar Mos kovada başlayabileceği tahmin edilmektedir. Fransa tarafından bu temaslara, pek yakında yüksek harb konseyine girecek olan Lille kolordusu kumandanı General Doumenic memur olunacakhr. îngilterenin askerî delegeliğini de General Ironside yapacaktır.» Joplantidan sonra tngiliz elçisine kat'i gb'nderildi talimat Valinin nutku Bundan sonra kürsüye Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar geldi ve sık sık alkışlarla kesilen şu nutku söyledi: « Bayanlar, baylar, 1 1 inci Yerli Mallar sergisini huzurunuzla açıyoruz. Bundan on sene evvel gene bu binada ilk Yerli Mallar sergisi açıldığı zaman henüz yeni kurulan sanayiimiz ancak birkaç odada ifade edilmişti. Haî buki bugün sanayi sahasında on senelik ilerleyişimizi tam bir surette ifade edebilmek için bugünkü binayı ihtiyaca kâfi görmüyoruz. Göğsümüzü kabartan bu güPaviyonumuzda ziyaretçilere «Cuaıhuriyet» rozeti tevzi ediliyor 7el netice Millî Şefimiz, Cumhur Reisimiz « Kutlu olsun...» Ismet înönünün sanayie verdiği ehemmi ve direktifleri neticesidir. Bu sebeble değerli Vekilimizi saygı ile anmayı da vaziDiyerek kordelâyı kesti ve serginin geyetin ve yüksek yaratıcı kabiliyetile bu sazilmesine baslandı. hada da vücude betirmiş olduğu medeni fe sayarım. Bunlara ilâveten bu seneki sergide yeyet manzarasmın müspet ve maddî bir seSergide gördüklerimiz kilde tecellisidir. Fabrikalarımız günden nilik olarak bir de Belediye köşesi vardır. İlk ziyaret edilen paviyon Sümerbank güne çoğalmakla istihsalâtımız çeşidlen İstanbul şehrinin müstakbel şeklini tanzi paviyonu oldu. «Yarınki İstanbul şehri» mekte ve artmaktadır. Eser büyüktür ve me ve umranına matuf hareketlerinin bir vt «Cumhuriyet» paviyonları gibi sanbu hususta halkımıza daha geniş, daha kısmını burada plân, maket ve saire hak atkâr dekoratör Vedadın bir eseri olan bu °traflı bir fikir verebilmek için İstanbulda kmda muhterem halkımıza arzediyoruz. paviyonun dekorasyonundaki ahenk ve büyük, muntazam ve ihtiyaca uygun bir Bu seneki sergimizin maddî ve bilhassa güzellik çok beğeniliyordu. Sümerbank sergi binasınm lüzumunu şiddetle hisset manevî kıymetini artıran diğer bir zengın Yerli Mallar pazarları müdürü Ahmed mekteyiz. Ayni zamanda şehrimizin um liği de Türkiye Cumhuriyeti vilâyetleri Sümerbank paviyonunda devlet fabrikaranına da bir hizmet teşkil edecek olan arasmda hakikî mevkiini alan şanlı Hatay larının mamulât ve masnuatı hakkında ayböyle bir sergi binasını önümüzdeki sene vilâyetimizin sergide kıymetli mamulât ve rı ayrı izahat verdi. lerde vücude getirmis olmak Beledivemi masnuatile kendisini temsil etmesidir. Bu Bundan sonra serginin sağ tarafından zin birinci plândaki tasavvur ve teşebbüsle mes'ud iltihakın henüz haftası içinde bubaslanarak Sanayi Birliği reisi doktor Hari arasmda bulunuyor. Bugün z'varetin'ze lunduğumuz halde İstanbul Yerli Mallar !il Sezerin madenî moble paviyonu gezilaçılmakta olan sergi îstanbul Millî Sana s«rgisine mamulâtmı yetistirecek kadar adi. Lutfi Kırdar burada bilhassa madenî yi Birliğinin 11 yıldanberi her sene git lâka, sür'at ve enerii pösteren veni vilâvemoblelere alâka duyarak sualler sordu ve tikce artan bir gavretle vücude oeurdv' timizin deSerli Valisi Şükrü Sökmensüere Korgeneral Halis Bıyıktay askerî imalâl güzel bir eserdir. Sergiyi her sene daha iyi luzurunuzda teşekkür etmevi bir borc bihakkında Sanayi Birliği reisinden bazı ve daha müterakki bir şekilde tertib ve in Ürim. izahat aldı. Bayanlar, Baylar, tizamla devam ettirdiği icin Millî Sanavi Etibankın paviyonu Birüğini tebıik ederim. Bu seneki serginin Millî Şefimiz Cumhur Reisimiz İsmet Sırasile gezilmekte olan paviyonlarda bundan evvelki sertjilerde bulunmıvan bir înönünün rehberliğile değerli Başvekili hususiveH vard'r. Maarif VeViili^i Ciala tniz Doktor Refik Saydamm ve hükume bilhassa Etibankın Türkiyenin bütün tabiî zensinliklerini tebarüz ettiren pavlyotasaray lisesi binasını her seneki gibi sergi timizin sarsılmak bilmez azmi ve ye tahsis lutfunda bulunmakla beraber tile memleketımiz yalnız sanayi sahasında nunda duruldu. Saylavlarımızın bilhassa üzerinde d'irbu sene ayni zamanda burada bir de ki değil, her hususta ve yakın vakitte çok bütab sergisi vücude getirmiştir. Demek k: yük inkişaf ve terakki merhalelerine vâsıl dukları kauçuk sanayiimizin vaziyeti lıak; Türkiyenin sanayi ve irfan sahalarınd?ki olacaktır. Memleketimizin istikbaline olan kında izahat veren mühendis Rüstü D kmes'ud inkişafını yanyana görmek fırsatmı imanımız derindir. Sanayi ve ticaretimizin türk ham kauçuğun memleketimizde de Hergün bir parça daha ilerlemesi halkımı her memleket gibi 50 kuruşa gümrüğe elde etmiş oluyoruz. İrfan hayatımızın genc ve güzide siması zın hayat ve refah seviyesini günden güne geldiği fakat bilhassa istihlâk resmi ve taolan Maarif Vekili Hasan Ali Yücele ve artması demektir. Bu güzel neticeyi istih kas primleri yüzünden 215 kurusa fabrikaya maledildiğini, bu yüzden lâstik sak'tab sergisini tertib işinde hizmeti geçer. «al icin çalı«an hükumetir"'ze büvüktür. Hepinizi savgı ile selâmlıy..rak navıinin inkisafının durmuş bir vaziveHp değerli arkadaslanna tesekkür ederim Bu seneki sergide Sümerbank paviyor.Iarı sergiyi acarken sanavi ve ticaret erbabı olduSunu, büvük masraflar ihtivarile Ebeş senelik endüstri plânının muhtelif saf nın gösterdikleri sevk ve gayret hakkın yübde Bahariyede kurulmus olan Zafer haları hakkında halka esaslı malumat ve daki takdir hislerimi de arzetmeyi vazife oromobi! lâstisi fabrikasınm faaliyetini tabilirim.» etmek mecburiyetinde kaldığını söylerecek şekilde tertib olunmustur. Mem'e ketimizde sanayi ve maadin sahasında kuVali nutkunu ikmal etikten sonra sergi di. rulan yüksek teknığin azametı hakkında nin iki bayrakla bezenmiş olan ve üzerinLâstik at nalları ve kaucuk bir fikir almak bu suretle kabil olacaktır. de Millî Şefin ilk yapılan büyük hevke'i re alâka duyan Vali ve Belediye Reisi Bu pavivonların halk bilsi«'ni arttırmavı bulunan sersinin büvük kapi'ina gelindi. Lutfi Kırdar yeni asfalt yollar için pek ^edef savan şekilde tertib ol'jnması sav'n Burada Vali ve Belediye Reisi Lulfı Ü7umlu olan bu mamulât hakkında izahat ıldı. îktısad Vekilimiz Hüsnü Çakınn emir Kırdar: çarp ğ «Yarınki mamur Boğazlçi Atatürkün lâhutı halırasına İnönü elile hazırlanmış İ muazzam çelenk olacaktır.» «Yarınki mes'ud ve mütekâmil Islanbul inönü devrinin yaratıcı faaliyetinden doğacaktır.» Bu paviyondan oparlörlerle müstakbel İstanbulun imarı hakkında mütemadiyen izahat verilmekte idi. Aynca bizzat Vali Lutfi Kırdar da izahat verdi. Bundan sonra serginin diğer kısımları gezilip bahçeye çıkıldı. , ı . r ^~ Londra, 26 (a.a.) Bugünkü İngiliz gazeteleri tecavüze karşı îngiliz FransızSovyet uzlaşmasının akdedilmesinin artık bir gün meselesi haline geldiğini bildirmektedir. Gazetelerin ekserisi bu hafta sonundan evvel Avam Kamarasında bu hususa dair bir deklârasyon yapılacağmı dahi söylemektedir. Times gazetesi diyor ki: « Şimdiye kadar îngiliz Fransız Sovyet görüşmeleri, bilhassa siyasî meseleler üzerinde cereyan eylemişri. Bu sahada hemen bütün noktalar üzerinde bir anlaşmaya varılmıştır. Fakat bazı nok talar, ezcümle bilvasıta tecavüz hakkın"dalcî Forrnuî, Kenu^zTarnlfmîIeTıaffe^Ihfiîş bulunmadığından, askerî görüşmelere de hemen derhal başlanması fikri ileri süriHAlmanlar inanmıyorlar '• müştü. Bu surelte, Sovyetlerin de arzusu Moskova 26 (a.a.) Alman Ajanveçhile anlaşmanın her iki kısmının da bildiriyor: ayni zamanda meriyet mevkiine girebilUmumiyetle iyi malumat alan mahfilmesi imkânı elde edilecektir. Dün îngiller Moskovaya bir İngiliz askerî heyetinin terenin Moskova büyükelçisi Sir Villiam Seeds'e gönderilen son talimatın bu gönderileceğine ve askerî bir pakt akdi imson noktayı halletmekte olduğu kuvvetle kânına dair oîan haberleri mevsimsiz adıtmektedirler. tahmin olunmaktadır.» Londra, 26 (a.a.) Bir kısim muf zakereleri Îngiliz Sovyet görüşmelerine hasredilmiş olan kabine toplantısmdan son ra Îngiliz siyasî mahfillerinden alınan maı lumata göre, Ingiltere, Fransa ve Sovyetı !er birliği arasuia erkânıharbiye müza^ kerelerinin açılmiSi artık pek yakındır ve bu hususta bugün veya yarın Avam karnarasmda beyanatta bulunulması beklen* m?ktedîr. Bu görüşme! ?r, bir taraftan Sovyetleendişelerinı ve diğer taraftan da Ingilterenin küçük devîeilerin haklarına riayet hususundaki arzusunu tatmin edecek siyasî muzake elere müvazi olarak ycpılabilecektir. Çünkü müzakereler her üoktada erkânıSarbiye görüşmelerinin der hai başlamasmı imkân verecek derecede bulun j^aktad'r. Röyter ajansın'n diplomatik muharriri, yakında üç hükumet merke^inde etkâ.v. harbiye müzakerelerine baslandığını haber veren, bunun ı beraber siyasî anloşntîönm bazı noktalarının henüz halle muh :ac olduğunu büdiren tirer deklerasyonun» y<*pılacağı fikrındîd:;. , Gazetemizin paviyonu İrlanda tethişçilerinin faaliyeti şiddetlendi Londra, 26 (Hususî) Bugün Londra istasyonunda bir bomba patlamıştır. İnfilâk neticesinde bir kişi ölmüş, otuz kişi yaralanmıştır. Bombanm îrlandalı tethişçiler tarafından atıldığı anlasılmıştır. Tahkikata devam edilmektedir. İstasyonda birçok binalar yıkılmıştır. Scodland Yard şefi Canning, dün yüksek zabıta erkâmndan Sir Philip Gane ve Sir Norman Kendal ile görüşmüs ve onardan Cumhuriyetçi irlanda ordusunun faaliyetlerini tenkil için bu zevat»an vâîi salâhiyetler almıştır. Bankalar bayramı için zabıta memurlarına verilmiş olan büAlman, îtalyan orduları ma tün mezuniyetler geri ahnmıştır. Polis, daha şimdiden milyonlarca İngiliz lirası nevralara başlıyorlar hasara baliğ olacak mühim miktarda inBerlin 26 (a.a.) Kara ordusu u filâk edici maddeler yakalamış ve birçok mumî erkânıharbiye reisi General Hal tevkifat icra etmişijr. der'in riyasetindeki bir askerî heyet, îtalBir kişi daha öldti yan ordusunun Po vadisindeki manevra Londra, 26 (Hususî) îrlanda tetlarında hazır bulunmak üzere îtalyava gihişçileri tarafından bugün Londra istasdecek, 1 ağustostan 9 ağustosa kadaı yonuna atılan bombadan yaralananlardan talvada kalacaktır. Askerî mehafilde bir İtalyan askerî biri de hstanede ölmüştür. İnfilâk esnaheyetinin de tarihi henüz tespit edilnemi? sında ölen yolcunun, tatili geçirmek üzeolan Alman manevralannda hazır bulu re Dublin'den Londraya gelen bir İngiliz olduğu anlasılmıştır. nacağı söylenmektedir. Bahçenin bir köşesini işgal eden zarif «Cumhuriyet» paviyonu sergi ziyaretçüerini bilhassa önünde durdurdu. Paviyonumuzda Vali ve Belediye Reisi, saylavlanmız ve Parti erkânı bilhassa Cumhunyet'in memleket ve dünyaya yayılışına. ilk çıkan Cumhuriyet gazetesinden bup;üne kadar geçen safahat, ve tekâmüle alâka göstererek izahat aldılar. Muhterem ziyareıçilere gazetemiz tarafından birer Cumhuriyet rozeri hatıra olarak verildi. Cumhuriyet paviyonunun hemen y n ı başında înhisarlar paviyonu ve ondan scnra da Maarif Vekâleti tarafmdan büvük bir gayret ve himmetle hazırlanan Maarif Vekâleti neşriyat sergisi gezildi ve bu suretle de serginin umumî ziyareti nihayet buldu. Ziyareti müteakıb sergi komitesi tarafmdan davetliler şerefine sergi arka bahcesinde bir çay ziyafeti verilerek izaz ve ikram edilmislerdir. Vali ve Belediye Rei?i Lutfi K'rdar sergiden âyrılırken intıbalarını soran muharririmize demiştir ki: « Sergi heyeti umumiyesile güzelclir; fakat bıVirn ir)»allerimize nazaran henüz ceridir. Yerli Mallar v> S?navi ser?'1pri « daha çok vüksel*rpktir. Bu idealin tahakdcgru gidiyoruz.» Sergi dün aksam saat 19 dan ititaren umuma arılmi'hr. Bareme dahil banka ve müesseselerdeki memurların vergileri Ankara (Hususî) Devlet teş kilâtile bankalarda ve müesseselerde ça lışan memur ve müstahdemlerden kesil mesi lâzım gelen vergi miktarını göster mek üzere Maliye Vekâletinin hazırladığı tebliğ ikmal edilerek alâkadarlara gönderilmâştir. Bu tebliğden anlaşıldığına göre yeni barem kanununa göre banka ve müesse selerin memur ve müstahdemlerinin üc retlerinden 2395 numaralı kanunun 38 inci maddesinin birinci fıkrası hükmünce yüzde beşten başlıyan nispetler dairesinde kazanc vergisi kesilmesi ve aylık is tihkakı 20 lirayı geçmiyen daimî müs tahdemlerin kazanc vergisinden istisna edilmeleri lâzım gelmektedir. 2395 numarah kazanc vergisi kanu nu, gündelikle çalışan işçilerin almakta oldukları gündeliğin 80 kuruşa kadar olan kısmını vergiden muaf tutmaktadır. Di ğer müesse«elerin de devlet müessesele rinden farkı olraadığından gündelikleri 120 kurusu geçmiyen işçiler eskisi gibi muafiyetten istifade edeceklerdir. 120 kuruş alanlar ise 80 den 120 ye kadar olan miktar üzerinden yüzde 5 nispetinde kazanc vergisi vereceklerdir. 3649 numaralı barem kanununun 10 uncu tnaddesine göre maaşhlara aid muvakkat tazminat kazanc ve buhran vergisine tâbi olmıyacağına, banka ve müesseselerın Ankaradaki memur ve müs tahdemlerine verdikleri muvakkat tazminattan kazanc ve buhran vergisi istirdad edilmiyecektir. 11 temmuz 1939 tarihinden itibaren ödenen aylıklarla muvakkat tazminat hakkında yeni kanun hükümleri cari olacaktır. trlandalıların ültimatomu Londra, 26 (a.a.) Scotland Yard tarafından yapılmış olan tahkikat neticesine göre Cumhuriyetçi irlanda ordusu, 57 ağustos arasındaki bankalar bayramı esnasında parlâmentoyu berhavâ etmek niyetinde olduğu anlaşılmaktadır. Salâhiyettar makamlar, ecnebi teşekküller tarafından müzaheret edilmekte olan Cumhuriyetçi irlanda ordusunun faaliyetini ispat eden vesaik ile ihticac etmek tedirler. Diğer taraftan Cumhuriyetçi irlanda ordusu, Çemberlayn'a ve ayni zamanda Ulster Başvekilile irlanda Başvekiline, Vatikanı. Lebrun'e, Ruzvelt'e ve Mussoliniye bir mektub göndermiştir. Bir ultimatom şeklinde kaleme alınmış olan bu mektub, Ingilterenin irlanda arazisini tamamen tahliye etmesini taleb etmektedir. îzrnirde ekmek buhranı İzmir, 26 (Hususî) İzmirde ?kmek buhranı artmakta, halk fırınlarda eknıek bulamamaktadır. Ofıs, piyasaya buğday çıkarmamış, vaziyet daralmıştır.