7 Haziran 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

CDMHUBtYET 7 Haziran 1939 Hayat güzeldir Francis de Miomandre'den Mbsyö Maxıme Pelleport'a niçin bedbin olduğu sorulsaydı cevab vermekte güçlük çekmezdi. Hakikaten, kendini bedbaht sanmak için ne lâzımsa hepsi onda vardı: Son derece fakirdi (çocukluğunda müreffeh bir hayat yaşamıştı, bu onun felâketini büsbütün artınyordu), »onra, çirkin bir adamdı ve sıhhati ol dukça bozuktu. Bu şartlar dahilinde, dünyanın kepazeliğinden bahsetmesine ve kalbinde herşeye karşı müthiş. bir hınç beslemesine şaşmamalı. Hâdiseler hak kmda kendimize göre hüküm vermemiz ve insan:n kendi kendinden çıkması kadar zor birşey olmadığı doğrudur. Yazı yazmak hevesindeydi ve bunu yapmak için kabılıyeti vardı, yazıyordu. Dram, roman, şiir, hiciv, hikâye, yaz madığı şey yoktu. Ve tabiî bütün bu eserler, tenevvülerine rağmen, hastaîık haline gelen bir kinle meşbudu. Bu eserlerdeki şahısların ekserisi sefih, mütereddi, cani, kötü insanlardı; zaten onca beşeriyeti teşkil eden bunlardı. Bu karanlık ve bedbin eserler hiç rağbet bultnadıgı için, yazdığı tenkid makalelerinde, bu korkunc tabloları tasvir etmekte haklı oldugunu söylüyor, bu mevzuda boş yere ısrar edıyordu. Riyakâr, menfaatperest, kötü kalbli diye bahsettiği insanlann bu eserleri anlamaması gayet tabiiydi. Hayatta her jey birbirine bağlıdır. Manasızlıklarla dolu olan bu dünyada ayakta duran tek çey mantıktır. Bizim bedbin bu bedahetleri müşahede etmekten gizli bir haz duyuyordu. Bununla beraber, seneler geçtikçe, evvelâ münevver tabaka içinde küçiik bir halkaya inhisar eden şöhreti yaydmağa başladı ve bir gün meşhur bir adam olarak uyandı. Gazete makaleleri, mecmualar hep ona tahsis «diliyor ve edebî cesareti, hayatta gösterdiği vakar, asil müşkülp«sendliği methedile edile bitirilemi yordu. Eserleri birçok dillere tercüme edildi. Genc muharrirlerden müteşekkil muhtelif gruplar onun «Oynanmaz ti yatro» sunun on iki piyesini de oynamaga kalktılar ve bunda son derece muvaffak oldular, Amerika ve akademi ona iltifatta bulundu: Birisi bir seri konferans vermek üzere onu davet etti, oteld bir koltuk takdim etti. Bütün bunîarın çok para getırdığini söylemeğe lüzum yok. Maxime Pelleport zenginledi. Şöhretine olduğu kadar biçimsiz yüzündeki başkai lığa da hayran olan son derece güzel bir genc kız ona fena halde tutuldu ve iki1 sene müddetle üstada kur yaptıktan sonra onunla evlenmeğe muvaffak oldu. İşte o sırada Auteuil mahallesiude, etrafı bahçeîerle çe\Tİli, muhteşem bir ev satın aldı. Gencliginde bu evin önünden geçerken hep şöyle mırıldanırdı: «Ah bu ev benim olsaydı! Fakat nerede!. Herhalde zenginin biri bu evi satın alıp yerine bir apartıman diker.» Evet, bu evi satın almakla, Maxime Pelleport hem iyi bir fiil işlemiş, hem de kârlı bir iş yapmış oluyordu. Genc karısile buraya yerleşerek zarif evi kurtarıyordu. Çok parası olduğu için, yüzünün biçimsizliklerini güzellik mütehassıslarma ve sıhhatini doktorlara düzelttirdi. Zinde, zengin, mes'ud ve keyifli, bir kelime ile, nikbin oldu. Bütün mazismi reddetti ve piyeslerinin bir kısmının oynanmasına mâni oldu. Ve, hayatın gü zel olduğunu, herkesin kendi bahtından memnun olması gerektiğini Sspat etmek icin on cildük büyük bir esere başladı. Bu, epey çalısmasını ve yonılmasım icab ettirdi ve üstelik epey masraflı oldu; zira tâbıleri, ümıdsızlığin mddafaasını yapan eski eserlerinin her sene getirdiği deh şetli parayı kaybetmekten mütevellid bir hınçla, bu on cildük eseri basmak için büyük bir avans istediler. Sonra, acı pi yeslerini muvaffakıyetle temsil eden aktörleri mahkemeye vermek icab etti. Bundan sonra talih döndü. Bütün bu işlerde dahli olduğunu sanan Madam Pelleport nevrasteniye tutuldu ve niha yet öldü. Erdekte yapılan kiraz bayramı Her sene tekrarlanan bayramâ hâricden de birçok kimseler geliyor Irlandalı Richard Green için bir takımlan da Erdek (Hususî) Erdek, tabiî güzel «Tyrone Power ile Robert Taylor'un ahenkdar liklerile, havasının letafetile çok şöhret bir muhassalasıdır» diyorlar kazanmış en güzel kasabalajımızdan biHolivud'dan yazılıyor: Richard Green'i Loretta Young'la birlikte çevirdiği «Dört erkek ve bir dua» filminde gordüğünüz zaman şüphesiz beğendiniz. Fakat o, şimdiye kadar birçok kordelâlar daha yaptı. Kentucky, ve Küçük prenses.. Son olarak da Conan Doyl'ün «Baskervil'in köpegi» ismindeki eserinden iktibas edilerek vücude getiriltniş olan filimde oynadı. Genc aktör burada «Gamzelerile meşhur san'atkâr», «Robert Taylor ile Tyrone Povver'ın ahenktar bir muhassalası» tarzında muhtelif lâkablarla anılmaktadır. Fakat artist bu lâkablara fena halde kızıyor: Eğer, diyor, gazeteler bana bu şekilde reklâm yapmak istiyorlarsa onlara «teşekkur ederim hacet yok» cevabmı alenen veriyorum.. Bir aktörü oynadığı rolden bahisle takdir etmek herhalde daha nazikâne bir hareket olur. Burnu ve büyük kafası kocaman bir adamın ayıbını her an yüzüne vuracak olsak, bu iyi bir hareket midir. Yanaklanm gamzeli doğdumsa kabahat bende mı? İtiraf edelim ki, Fox kumpanyası Richard Green'i angaje ederken hiç şüphesiz sırf bu meziyeüni düşünmemiştir. özleri, saçlan, boyile birlikte aktörlükteki mehareüni de takdir ettiği için kendisine senede 15 bin dolar vermeği taahhüd etmiştir. Richard, Holivud'a ge lip de sinemaya intisab ettiği vakit pek uzun bir san'at mazisine sahib değildi. 18 yaşında figüran olarak Londra tiyatrolanndan birinde ise başlamıştı. Bugün 23 yaşında olduğuna göre henüz aradan beş sene geçmiş bulunuyor. Richard Green: Gamzelerile şöhret bulan genc aktör aksamki programj Türkıye Radyodıfuzyon Postalan DALGA ÜZTJNLUGD 1639 m. 183 Kcs. 120 Ew. T. A. O. 19.74 m. 15195 Kca. 20 Kw. T. A. P 31,70 m. 9465 Kcs. 20 Kw. 12,30 Program. 12,35 Turk muziği . Pİ. 13.00 Memleket saat ayarı, ajans ve meteoroloji haberleri. 13,1514 Muzik (Riya^eti Cumhur Bandosu Şef: Ihsan Kunçer). 19,00 Program, 19,05 Muzik (Strau&s'un bir valsi) Pİ. 19,15 Turk müziği (Fasü heyetl) 20,00 Memleket saat ayarı, ajans ve meteoroloji haberleri. 20,15 Neş'eli plâklar R. 20,20 Turk müzığı 1 Osman Beyın . Siba peşrevı. 2 Dedenin Saba şarkı Guşeyle gel bülbülleri 3 Aşık Mustafanm Saba şarkı Bir esmere gönül verdün. V Kâzım TJsun Hüzzam şarkı . Benzemezsin kımseye. 5 Keman taksiml 6 Halk turkiisü İndim dağdan ovaya. 7 Halk türküsü Damından görunür bağlar. 8 Meh. med Nasibin Hıcazkâr şarkı Görmezsem eğer. 9 Befık Fersanın Rast şariı Yaktı ciham ateşin. 21,00 Konuşma, 21,15 Müzik (Sak^aion sololan . Nıhad Esengin) 21,45 Haftalık posta kutusu 22,00 Muzik (Kuçük orkcstra Şef: Necıb Aşkın). 23,00 Son ajans haberleri, ziraat, esham, tahvilât, kambiyo nukud borsası (fiat) 23,20 Muzllc (Cazband • Pİ.) 23,5524 Yarınkl program. ridir. Her yıl olduğu gibı, 'bu sene de buranın meşhur kiraz seyranı yapılmıştır. Filhakika birkaç yıl önce mahdud birkaç ailenin eğlencesini teşkil eden bu bayram, intizama g^rmiş ve senenin muayyen gününde yapılmağa başlan mıştır. Yıldan yıla inkişaf eden bay ramın gördüğü rağbet sayesinde ufak bir himmet ve gayret ve az bir fedakârlıkla mükemmel bir panayır halini almağa çok namzeddir. Erdeğin en güzel yeri olan Çusra mevkiinde yapılan bayrama Erdeklilerden ziyade îstanbuldan, Bahkesırden ve c var kazalardan binlerce aile gelmektedir. Sabahtan başlıyarak buranm emsalsiz gurubile son bulan bu bayramda her türlü millî ve mahallî eğlenceler, kayık, sandal ve motör gezintileri yapılmak tadır. Her tarafı zeytin ve meyva ağac larile dolu olan Marmaranm bu incisi bu mevsimde b'lhassa görülmeğe değer güzel bir yerdir. Ancak Umumî Harbde ve İstiklâl Savasında üstüste üç defa yanarak bir harabeye dönmüş olan güzel Erdek, maalesef her sahada tasavvur edilemiyecek derecede çok geride kalmış bir yerdir. tçilebilecek iyi bir suyumuz. sıhhî durumumuzla alâkadar olacak ufak b r eczanemiz, genclerimizi faaliyete getirebilecek bix spor sahamız, hiç bir medenî ve içtimaî teskilâtımız olmadığı gibi şahsî teşebbüsler ve candan alâka göstermekle birçok nahiye merkezlerimiz bile elektriğe kavuştuklan halde on beş binden fazla nüfusa malik olan bu emsalsiz kaza, elde mevcud imkân ve müspet vasıtalara rağmen, henüz nur ve ziyaya kavuşmamıştır. Operalar ve operetler 20,05 20,20 21,05 22,05 Richard Green yaptığı gezinti, ikincisi takslar yani vergiler.. Amerika hükumetinin sinema artistlerinin kazanclannın yüzde altmışma koyması şimdilik ağabeylerine nispetle çok az kazanan biçareyi ye'se düşürmüştür. Mükemmel piyano çaldığına dair kuvvetli bir rivayet deveran ediyordu. Kendisine sordum, gülerek şu cevabı verdi: Evet, «John Peel» jarkısını bu îngiliz şarkısı bizim aşağı yukarı Bana ne oldu da ben bilememmize tekabül eder fevkalâde çalarım. Fakat buna mukabil diger bir meharetim vardır. Onu size itiraf edeyim. Yalnız gazeteye yazmayın, rezil olurum.. Mükemmel çorab örerim. Yağmurlu bir havada başbaşa kaldığımız zaman bu marifeti bana bir genc kız ögretmişti. Hatta geçenlerde bir kısa çorab örgüsüne başlamıştım. Çorab neticede alelâde bir torba şeklinde meydana çıkh. Ben de onu uzun müddet tenis toplanmı taşımak için kullandım!. Bütün san'at kudretine ilâveten hoş sohbet ve nüktedan bir genc değil mi? 19,05 Vlyana: Venedikte bir gece. Sofya: VVindsor'un şen kadmları. Droitvich: Othello. Roma: Bir operet temslli. Büyük konserler Hamburg: Pierne, Dvorak, Çaykovs» ve salr bestekârlann eserleri. 21,00 Hilversum I: Çaykovski'nin eserlerl. 21,05 Bruksel I: Schumann, Weber, Brahms ve sair bastekârların eserleri. 21,15 Bruno : Schumann, Weber, Brahma ve sair bestekârlann eserleri. 21,50 Leipzig: Berlioz, Beethoven, Schumann'ın eserleri. 22,15 Hilversum I: Brahms'm bir senfonisi. 23,05 Hilversum I I : Thomas, Debussy, PL erne ve Blzet'nin eserlerl. 23,15 Lüksemburg: Rus musikisi. 23,15 Prag: Çek bestekârlarınm eserlerl. 23,30 Kopenhag: Danimarka bestekârlannm eserleri. 18,35 Berlin: Piyano ile şan konseri. 22.05 Varşova: Şopen'ın eserlerl. Fakat «Hayat güzeldir» eserinin müellifi ilhamına o kadar kapılmıştı ki geri dönemedi. Borclannın bir kısmını ödeyebilmek ve karısma muhteşem bir cenaze merasimi yapabilmek için Auteuil'deki güzel evi müzayedeye koymağa mecbur oldu. Sokağın öbür ucunda, sefil bir otel odasında bitirdiği büyük eseri ancak yirmi nüsha satıldı. Büsbütün sefalete düşen Maxime Pelleport, penceresinden, eski muhteşem evin yerinde yükselen tahmin ettiği gibi apartımanı seyrediyordu. Fakat hiçbir şey cesaretini kırmıyordu. Nikbin olmağa karar vermişti ve nihayete kadar yani ölümüne kadar nikbin kaldı. H e p : Hayat güzeldir! diyordu. Ve bıına acı ve mütevekkil bir tebessümle ilâve ediyordu. Yahud, hayat eskiden güzeldi. Çeviren: Solistlerin konserleri Zeytini, meyvası, balığı ve ipeği bol olan Erdek, msan çokluğundan mah rumdur. Ucuzluğu olduğu kadar havasının güzelliği, îstanbula olan yatonlığı Üç göbek ecdadım da arb'stti, dive bilhassa en güzel plâjları sinesinde yor, halam, büyük babam ve annem.. Fatoplamış olan Erdek, istirahat köşeleri kat ben ailemin beyaz perdede görünen aravanlara şavani tavsiye bir yerdir. ilk ferdiyim.. ( Kitablar arasında Burada genc aktörü hayret ve dehşete düşüren bilhassa iki şey oknuştur. Biri Teksas'ta yerliler ve kovboylar arasında MEVLÎD Geçenlerde elim bir kaza neticesinde vefat eden topçu asteğmeni ve Konservatuar keman muallimi sevgili oğlum İskenderin ruhuna ithaf edilmek üzere 9 haziran cuma günü Kadıköy Osman ağa camıinde öğleden sonra bir Mevlid okunacaktLr. Kendısini seven arkada^ları nın, talebelerinin ve bütün dostlarından arzu edenlerin teşriflerini rica ederim. Validesi: Hadiye Ardan *** Altın kaydı Yazan: Afif Tektaş Harbi Umuımden sonra, ortaya klâsik iktısad ılminin hududlannı aşan bir çok davalar çıktı, piyasalar sarsıldı, para kıymetleri, önceden kestirilemiyen muhtelif tesirler altmda acayib temev vüçler gösterdiler. Bu temevvüçleri durdurmak, paralarm sukurundan tevellüd edebilecek, mahzulan önlemek için, ortaya çıkanlan kanunlar da ekseriya aciz ve zebun kaldılar. Beynelmilel âlemde alacaklı vaziye tinde olanlar tereddüd içindedırler. Bugün verilen para, acaba yarm ayni kıymette geri ahnabilecek midir? Beynelmilel iktısadî vaz:yetin karışıklığı karşısında ne gibi tedbirler alınmalıdır ki mukriz zarar görmesin? IT ü •^ Lew AyTes ile Telly Kilburn ismini taşıyan yeni yetişmelerden genc bir artist M. G. M. şirketile uzun müddetli bir kuntrat akdetmişlerdir. Telly Kilburn «Beyaz parmaklıklar» kordelâsında şöhret bulmuş ve son defa da Robert Donat ile birlikte «Merhaba, Mister Chpis!» filnıini vücude getirmiştir. Irfan KUDRET f Bozüyükte yeni hükumet konağı J Mehmed Toksoylunun ruhuna ithaf edilmek üzere 9 haziran cuma günü öğle namazmı müteakib Nişantaşı Teşvıkiye •^ Robert Montgomery ile birlikte camii şerifinde Mevlidi Nebevi kıraat e«Maiden seyahatte!» filmini vücude ge dileceğinden akraba ve dostlarile arzu tirmekte olan Annabella o kordelâda bi eden ihvanı dinin teşriflerı rica olunur. ri fransızca, diğeri ingilizce iki şarkı söyÖLÜM liyecektir. Fransızca şarkının ismi «Kalbimi sana verdim!» ingilizce şarkının isEmekli binbaşı İsmail Hakkı Gürsoy mi ise «Şerefine içiyorum!» dur. 2 haziran cuma gecesi vefat etmiştir. ff Holhnd'da henüz on bir aylık olan yeni bir yıldız keşfolunmuşhır. Bing Crosby, Micha Auer ve Joan Blondell ile birlikte «Cennetin şark cihetinde..» isminde bir filim çevirnvektedir. ^ Şarlo'nun eski karısı Paulette Goddard «Uçtu da gitti!» Umindeki son filmini çevirirken bir kaza geçirmiş ve bir parmağı kırılmıştı. Son gelen haberler artistin iyileştiğini bildirmektedir. ^f Paramount kumpanyasınm komik filimlerinde oynıyan şışman artist Andy Devine bu sene 30 kilo birden daha art mıştır. Halihazırda tam 135 kilo gel mektedir. ^ Avrupadan Holivud'a dönmüş olan Spencer Tracy Robert Taylor ile birlikte «Şimaligarbî geçidi» ismindeki filmini çevirmeğe baslamıştır. Bu kordelânın rejisini King Vidor idare eünektedir. ^ Robert Taylor, Heddy Lamarr ile birlikte «Hattıüstüva kadını» isminde bir filim çevirecektir. Artist bu kordelânm muhtelif sahnelerinde fil üzerinde görünecektir. Kendisi müteaddid harbde kahramanca döğüşmüş, Çanakkale harbinde ise bir :ok yerlerinden yaralanmış, .çok cesur ve değerli bir askerdi. Eski sporcuları mızdan diş tabibi Bedrinin babası idi. Allah rahmet eylesin. mrO Bozöyuk (Hususî) Yeni hükumet konağmm inşaatı bitmiş, Küşad resmi parlak bir surette yapümıştır. Gönderdiğim diğer rasimler kiîşad resminde bulunanlan göstermektedir. "Ar îngiliz muhanirlerinden Sinclair Lewis'in meşhur eseri «WillovWalk» yakında filme çekilecektir. Senaryosunun hazırlanmasına başlanmıştır. Bu roman Amerikanın tanınmış mecmualanndan birinde geçen sene tefrika halinde intişar Bu davanın halledilmesi için tatbikat etmişti. sahasmda birçok usullere başvurulmuş•JC Başrollerini Tyrone Power, Myrtur. Memleketler, ekseriyetle. birbirini na Loy ve George Brent'm temsil edeceknakzeden kanunlar vazederek derdle rine derman ararken, kanunlann çatış leri «Yağmur geliyor!» filminde tanınmasına sebeb olmuslar ve bundan dolayı mış îngiliz aktörü Nigel Bruce de miida hakikî sahada yeni yeni .jtihadlar te him bir vazife deruhte edecektir. kevvün etmiştir. •^T «Fogg beraberinde bir genc kız îşte bu dağınık ve mudil mevzuu Cum getiriyor!» Almanlann çevirecekleri yeni huriyet Merkez Bankası İstanbul şubesi bir kordelânm ismidir. Kordelânın reji müdür muavini Afif Tektaş büyük bir sörlüğünü Carl Boese deruhde etmiştir. vukuf ve dikkatle tetkik etmiş ve Altın Kavdi ismindeki eserini neşretmeğe mu Başrollerini Ilse Werner, Hans Stüve, Josefine Dora, Kar Stepanek temsil edevaffak olmuştur. ceklerdir. Türk maliye âleminin bilhassa alâka•jç R. K. O. stüdyosunun sahibi yıldar olduğu bu mevzu üzerinde yapılan dızlarm sevdikleri bazı yemeklere onlabu tetkik ayni zamanda mahkeme içtihadîanm ve tatbikattaki amelî netice rın isimlerini vermiştir. Onun için listede leri de bildirdiğı için yalnız nazarî sa arasıra «Ginger Rogers kızartması», hada kalmamış, ayni zamanda maliye «Cary Grant böreği» ve «An.n Shirley ve iktısadcılarımızın elinde icabında çorbası» gibi isimlere tesadüf olunmakrehber olacak mahiyeti de iktisab et adır. mistir. Güç b v mesaiyi muvaffakivetlî bir eser olarak ortaya kovan Afif Tektaşı tebrik ederken deterli eseri okuyucu lanmıza tavsive ederiz. ( TEŞEKKÜR Amerikada çevrilmekte olan filmlerden sahneler Babamız Edirne meb'usu Şeref Ay kutun ölümü münasebetile gerek tel graf ve mektubla taz.yette bulunanlara, gerekse İstanbul ve Edirnede cenaze ihtifalinde bulunmak suretile acımıza candan iştirakle büyüklük ve kadirşinaslık gösteren bütün yakın ve uzaktaki dost lanmıza sevgi ve saygı dolu candan teşekkürlerimizi sunanz. Evladları: Sevinç ve Dr. Fuad Koman *** Zevcimin vefatı dolayısile cenaze merasimine gelen ve mektub ve telgrafla taziyede bulunarak derin acımıza işti rak suretile samimî alâka gösteren akraba ve dostlarımıza. bilhassa müntesibi bulunduğu Diş Tababeti mektebimn çok candan bir bağlılıkla yapmış olduklan hususî merasim içinde başta heyeti tedrisiye olmak üzere tekmil meslek arkadaşlarma ve talebelerine sonsuz teşek kür ve minnetlerimi arzederim. Kerime ERTTTORTJL SADİ TEK Şehzadebaşı TURAN tiyatrosunda bu gece (YEMÎN) 3 perda Okuyucu Aysel Her yer 20, paradi 10, localar 100 CEMAL SAHİR Birkaç güne kadar muhtelif bahçeler de yeni eserlerile yaz temsıllerine başlıyor. Bir yaralanma hâdisesi Dün sabah saat 11 de Ortaköyde bir adamın yaralanmasile neticelenen bir tramvay kazası olmuştur. Heybeliadada oturan Ali Şevket isminde biri, Bebeğe gitmek üzere Ortaköyden geçmekte olan bir tramvaya atlamak istemiştir. Bu aLüksenburg Millî istiklâlin yüzüncü yıldönümü münasebetile yapılan rada ayağı kayarak muvazenesini kavmeras'm, tezahürata vesile olmuştur. Resimde Veliahd Feliks ile Arşidüşes beden Şevket, tehlikeli surette düşmüş, Sarlot görülüvor. başından yaralanmı^, kolu da kırümıştır. BERLİTZ LİSAN DERSANESiNE Tatil Müddetince Yalnız 7,50 Lira Beyoğlu isUklâl caddesl 294 Yaz Tatilinde: Çocuklarınızı Beşiktaş Halkevinde thsan Şerif ihtifali Aramızdan ebedıyen ayrılan Evimiz dil, tarih, edebıyat komitesi başkanı merhum İhsan Şerıf Sarunun çok kıymetli hatırasını taziz için Evimizde 7 haziran 939 çarşamba günü akşamı saat 20 de bir toplantı yapılacaktır. Gönderiniz. Fransızca Ingillzce Almanca EGE TİYATROSU Nureddin Gencdur ve arkadaşlan Yaz temsilleri Pazartesi, Bakır köy Sali, ÜsküdarÇarşamba, Narlıkapı Perşembe, Kadıköy Cuma, Şehremini Cumartesi, Mlckey Koony, Judy Gaıland .ve Cecilia Parker « Aşk Qe$iııde!» kordelâsıoda Bej'lerbeyi Pazar, Yeni|ehir.