27 Mayıs 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Bir buçuk aydanberi Hatay ve Anadolu turnesinde bulunan kıymetli san'atkârlanmız BAYAN MUALL ve KEMANÎ SADİ Istan„ bula avdet etmişler, bu pazar ÇUBUKLU gazinosunda seanslara başlıyacaklardır. yilI umhuriyet • K/ini İSTANBUL C A Ğ A L O Ğ L U p * • 07 M i r ü4UI Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriy«t, tstanbul Posta kutam: tstanbuL No. 246 UUtTiartGSI 2 7 MciyiS Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdaro ve matbaa kısmı 24299 24290 1939 Rumeli NECİB ve hayvanar Mükemmel caz, buzlu açılmıştıç, ve mUsklrat ehvendlr. Konsumasyon 15 kuruştı Fethi Okyar Adliye, Raif Karadeniz Inhisarlar Vekilliğine tayin edildiler Inkılâbı anlamıyanlar vvelki gün Mecliste Maarif bütçesı müzakere edilirken bir meb'us söz almış ve: Galatasaray lisesinin ismi demokrat değildir, kulağa hoş gelmiyor; bunun değıştirilmesini temenni ederim. Dedıkten sonra yerine oturmuş. Havadisi okuyanlarda hayret: Millet tarafından seçilen ve «haklarımızı korusun» diye kendisine tam bir söz hürriyeti verilerek Millet Meclisine gönderilen bir millet vekili orada Maarif bütçesi gibi memleketimizin en büyük, en geniş ve en çetin davalarından biri mevzuu bahsolurken fikir namına bula bula bir mekteb isminin değiştirilmesini buluyor ve bunu teklif ettikten sonra, vazifesini yapmış bir adam rahatlığı içinde yerine çekiliyor. Eğer hâdise bu kadar basit olsaydı üzerinde durmaya değmezdi. Her mebustan, her dakika ortaya derin fikirler atmasını beklemek insafsızhk olur. Bazıları mütemadiyen, bazılan da zaman zaman ehemmiyetsiz bahislere takılabilirler. Bu bir yaratılış, yahud da geçici bir haleti ruhiye meselesidir. Galatasaray kelimesi de, üzerinde durulacak, mühim bir mevzu teşkil edemez. Kelime değiştirmekle eser yıkılacak değildir. Bundan yeüniş bu kadar sene evvel kurulan bu müessesemize şimdi başka bir isim koyarsak onu kaybetmiş olmıyacağız. İstersek biitün Jiselerimizin adlarını kaldırır, ilkmektebler gibi onlara da birer numara veririz. Istanbul lisesi, Kabataş lisesi, Galatasaray lisesi yerine Istanbul birinci, ikinci, üçüncü erkek liseleri diyebiliriz. Alfabe harflerini kullanmak da mümkündür: A lisesi, B lisesi gibi.. Biitün bunlar satıh işidir; ruhla alâkalan yoktur. Hâdisenin içtimaî bakımdan ehemmiyetli tarafı şurada: Bu meb'us, farkında olmadan devrini yapmış köhne bir zihniyeti ifade ediyor; demek istiyor ki: . Dünle alâkamızı kestik. Yeni bir hayata başladık. Artık bizde dünü hatırlatan hiçbir şey kalmamalıdır. «Saray» kelimesi, padişahları hatırlatbğı, asılzadelik ifade ettiği için onu atmalıyız. İleri gitmek istiyorsak, eskiyi akhmıza bile getirmek caiz değildir. Işte devrini yapmış ve köhneleşmiş olan zihniyet budur. Devrini yapmış diyorum, çünkü hararetli ihtilâl günlerinde, halka yeniyi sevdirmek maksadile eskiyi inkâr etmek bazan faydalıdır, hatta lâzımdır. Muvakkat ve muayyen bir zamanm hududlarını aşmamak şartile dünün toplu oJarak aleyhinde bulunmak, içtimaî oluş hâdisesinin tabiî bir kanunu sayılabilir. Fakat dünden kaçmak bir fikri sabit haline gelirse bu, artık faydalı olmaktan çıkar marazî bir mahiyet alır. Dün, bu milleti padişahlar idare ediyordu. Ve Monarşi de demokrasi gibi, içtimaî şartların meydana çıkardığı bir idare tarzı idi. Atalanmız bu idare tarzı içinde asırlarca yaşadılar. Başlarmda bulunan padişahlar arasında dâhisi de vardı budalası da. Bir zaman geldi ki, içtimaî şartlar rejimin değişmesini icab ettirdi. Eski ruhu yıktık, binlerce senedenberi devam eden ve ebediyyen devam edecek olan hayatımıza taze bir hamle verdik. Bu sıralarda eskiye karşı, tabiî sayılan reaksiyon'u da gösterdik. Bir zamanlar, içinde Allah tarafından gönderildiklerini söyliyen padişahların oturduğu saraylarda bugün milletin seçtiği büyükler oturuyor. Bir zamanlar dedelerimizin oturduğu semtlerde bugün bızler oturuyoruz. Bir zamanlar babalarımızın okuduğu mekteblerde bugün çocuklarımız okuyor. Dünyada bundan daha tabiî ne vardır? Fransada, en müstebid bir hükümdann kurduğu bir lise hâlâ Louis le Grand adını taşır ve üç yüz senelik tarihile iftihar eder. Rusyada Büyük Petro'nun tesis ettiği meşhur balet mektebi, hâlâ Kabinede iki Vekil değişti İngiliz • Fransız Sovyet ittifakı Anlaşma esasları kat'î şekilde tespit ediliyor Voroşilof, Ingiltereye Paristen güçliiğe bildirildiğine göre, tesadüf edilmeden çağırıldı itilâf, hiçbir akdolunacak Paris, 26 (a.a.) İngiliz Fransız Sovyet anlaşması projesi, Parise Corbin tarafından bildirilmiştir. İyi haber alan mahfillerde söylenildiğine göre, Londra ile Paris arasında herhangi bir güçlüğe tesadüf edilmeden bir anlaşmaya vanlacaktır. Zira, mevzuu bahsolan, ancak tahrir formüllerinin kat'î tespitidir. Bonnet, bugün Suriç'i kabul edecek ve kendisine proje metnini tevdi eyliyecektir. Kat'i şekil Ali Rana Tarhan Raif Karadeniz Tevfik Fikret Sılay Fethi Okyar hazırlamyor Yeni Vekiller bugün işe başlıyor Ankara 26 (a.a.) Parti dahilinde çalışmak arzusile Adliye Vekili Konya meb'usu Tevfik Fikret Sılay ve Giimrük ve Inhisarlar Vekili Istanbul meb'usu Rana Tarhan, Vekâlet vazifelerinden istifa etmişler ve istifaları Reisicumhur tarafından kabul buyurulmuştur. Adliye Vekâletine Bolu meb'usu Fethi Okyar ve Giimrük ve İnhisarlar Vekâletine Trabzon mebusu Raif Karadenizin tayinleri Basvekâlet tarafından inha ve Riyaseticumhurca tasvib ve tasdik buyurulmuştur. Bu husustaki Riyaseticumhur tezkeresi, Meclisin bugünkü içtimaında okunmuş ve Başvekâletçe yeni Vekillere vazifeleri tebliğ edilmiştir. Voroşilof Paris, 26 (a.a.) îngiliz hükumetî ingiliz Fransız Sovyet anlaşma projesini bütün Fransız hükumetine bildirmiştir. Kat'î şekil hakkında iki hükumet bu gece mutabık kalacaklardır. Anlaşmanın metni • Londra, 26(a.a.) İngilir FransızSovyet mütekabil yardım paktmm nihaî metni dün öğlçden sonra Fransa hükumetine tebliğ edilmiştir. Fransa Hariciye Ne[Arkast Sa. 9 sütun 5 tel Büyük Millet Meclisinde... , Denizyolları kooperatifi Dünkü heyeti umumiye içtimaında okunan hesab raporu, ortaklar arasında uzun ve : : çürîiltülü münakaşalâra sebeb oldu Dün Nafıa ve Iktısad bütçeleri kabul edildi Müzakereler esnasında bazı meb'uslar mütalealarını söyledi, Vekiller, bunlara ayrı ayrı cevab verdiler Ankara, 26 (Telefonla) Meclisin bugünkü toplantısında Nafıa ve İktısad vekâletleri bütçeleri konuşulmuş, bu iki vekâletin yeni teşkilât kanunları da müstaceliyetle müzakere ve kabul olunmuştur. Celse saat 14 te Şemseddin Günaltayın başkanlığında açıldı. Nafıa Vekâleti vazife ve teşkilâtı hakkındaki kanun lâyihasının müzakeresinde imar kanununun, birinci, ikinci, üçüncü maddelerinde yazılı Dahiliye Vekâletine ve Ankara İmar Mürlüğüne aid vazifelerin Nafıa Vekâletine intikalini temin eden madde üzerinde hararetli münakaşalar yapıldı. Ziya Gevher Etili (Çanakkale) Ankara İmar Müdürlüğünü vücudünden on misli büyük başı olan bir mahluka benzeterek, parası, kâfi teknisyeni, vesaiti ve hatta otoritesi olmıyan böyle bir müessesenin Nafıaya intikali elbette faydalı olacağını, teşkilât kanunundaki maddenin de bunu temin etmiş olduğunu söyledi. Sırrı İçöz, İmar Müdür lüğünün sebeb olduğu müşkülleri anlatırken, Ankaranm Dağ mahallesinde evi olan bir fakirin yıkılacak diye 800 liraya sattığı mülkünün yerine Aktepe yolunda başka bir arsa almış iken İmar Müdürlü[Arkası Sa. 9 sütun 1 de] Türk Fransız müzakereleri Anlaşmanın bu hafta içinde imzalanması muhtemel Paris 26 (Hususi) Büyük Elçimiz Suad Davaz, bugün, Fransız Hariciye Nazırt Bone ile mühim bir mülâkatta bulunmuştur. Salâhiyettar Fransız mehafilinde temin edildiğine göre, Türkiye ile Fransa arasında cereyan eden müzakereler muvaffakiyetle neticelenmek üzeredir. Ayni mehafile göre, Türk Fransız anlaşmasının bu hafta içinde imzalanması muhtemeldir. Doktor Şaht Galatadaki Denizyolları Denîzyollan kooperatifi kooperatifi Ağırceza mahkemesinde Kızkardeşi Esmayı öldüren Hasanm ve yolculukta tanıştıkları Mustafayı soyan Ahmedle Mevludun muhakemelerine başlandı heyeti umu rülen 11,000 lira zarar için gösterilen esbabı mucibe heyeti umumiyeyi tatmin etmemiş, bunun üzerine ortaklar arasında beş kişilik bir heyet seçilerek kooperatif muamelât ve hesabatı tetkik ettirilmişti. Bu tetkikat ikmal edilmiş olduğunmutad içtimaını yaparken bilânçoda gö[Arkası Sa. 7 sütun 3 te\ Yeni Delhi 26 (a.a.) Gandı'nin oğ ııııııııııııııııııııııııııııııııııı ııııııııııı ıııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııı ııııııııııııırııııınıııııı ı ıtıtıııııı ııtııııııı lunun sıkısıkıya alâkadar bulunduğu Times İndustan gazetesi, eski Alman İktısad Nazın ve Alman bankası reisi doktor Schacht'ın Madras'da söylediği nutku şiddetle tenkid ederek diyor ki: « Doktor Schacht, Hindistana gel'r gelmez uzun zamandır muhafaza ettiği sükutu ihlâl eyledi ve Hindistana yalnız seyahat etmek için değil, bu memleketin imkânlannı tetkik etmek ve Hind lılerin Almanya ile teşriki mesai etmek isteyip istemediklerini öğrenmek içLn geldiğini söyledi. Ancak doktor Schacht, muhtemel bir Harb takdirinde bizim vaziyetimizi de öğrenmek ve İngiliz boyunduruğundan İArkası Sa. 1 sütun 4 tel Hind gazeteleri, eski miyesi, dün fevkalâde olarak dört saat süren gürültülü bir toplantı yapmıştır. İçnazıra ihtar ediyor timada İktısad Vekâleti namma komiser Baki bulunmuş ve kooperatif heyeti u( Almanyaya kurban olamayız ) mumiyesi bundan iki ay kadar evvel İlim yolunda ruam kurbanı Merhum veterîner Kemal dün merasimle defnedildi Ayni hastalık yüzünden ölenler için her sene 26 mayısta ihtifal yapılacak Kızkardeşini öldüren Hasanla Şişlide soygunculuk yapan Ahmed ve Mevlud, dün mahkeme huzurunda... Cinayet davasının suçlusu, Kazlıçeşİstanbul Ağırceza mahkemesi, dün öğleden sonra yeni iki davaya aid mu me deri fabrikasında amele ErzincanL hakemelere başladı. Bunlardan biri ci Hasan Köprülüdür. Hasan Köprülü, geUrkası Sa. 5 sütun 3 te] nayet, biri gasb davasıdır. {||M Aland adaları meselesi Konseyin talebi üzerine Moskovadan istenilen talimat bekleniyor Cenevre 26 (a.a.) Milletler Cemi yeti konseyinin içtima devresinın ka panmasına mâni olan Aland adaları meselesinde bugün öğleye kadar hiçbir netice elde edilememiştir. Müzakereler ölü noktada bulunmak tadır. Konseyin talebi üzerine dün akşam Sovyet murahhası, Maiski'nin Moskova'dan istediği yeni talimata intizar olunmaktadır, llllll llllllllllll IIMIIIIMIMIIII lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll IIH HllllllllllMII Ml 1 III11II1 ayni binanın içinde, ayni isim altında çalışarak dünyanm takdirlerini kazanan balet yıldızları yetiştirir. Bir milletin hayatı akan, devam eden bir şey olduğuna göre onu koparmak, ikiye bölmek, akışın âhengini bozmaktan başka hiçbir netice vermez. Muayyen bir yeri kasdederek söylemi yorum, fakat, kurulmuş müesseselerimizi düzeltirken, ıslaha çalışırken bu noktayı hiçbir zaman ihmal etmemeliyiz. İleride, üç yüz senelik, beş yüz senelik mazisi olan eserler sayabileceğimiz bir gün gelirse, bundan yalnız Türklük iftihar duyacaktır. NAD1R NADİ yeteriner Kemalin dünkü hazin cenaze merasiminden biKintıba (Yazısı 5 inci sahife'mizde)