17 Mart 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

17 Mart 1939 Köyü varlık halinde ele alan, ona hu mek gayesini istihdaf etmiştir. kukî şahsiyet veren, istırabanna el atan, Muhtarlıkla idare edilen 38494 köyün Pariste, vücudü tamamen ölmüş, yalköy ve köylü davasmı ortaya koyan ve halen 29077 îinde köy kanunu yürütüm nız dimağile yaşıyan 68 yaşında bir ihonu temeltaşı yapan Cumhuriyet idare yerindedir. Mevcud köyümüzün 11175 i tiyar vardır. Bu zat, yirmi altı yaşında sidir. 18 mart 1924 te kabul edilen köy 150 den aşağı nüfusu olanlardır. Nüfusu meb'us olmuş, Sıhhiye Nazırlığı etmiş, kanunile köylerimiz hayat ve inkişaf sa 150 500 arasmda olan 20451 köyümüz âvan ve enstitü azahğına seçilmiş, Millî hasına dahil olmuş; her iyi işimiz gibi vardır. Nüfusu 500 den fazla olan köy Müdafaa Nezareti ihtiraları komiserli köylerimizin kalkınması da Cumhuriye lerimizin sayısı 6868 dir. çinde, ihtiralar nezareti müsteşarlığmte nasib olmuştur. Saltanat idaresi köy da, ihtiralar millî ofis direktörlüğünde Köyde plânh ve programlı mesai esasköylüyü daima ağır mükellefiyetlere ta tır. Bunun hedefi mamur ve müreffeh virmi iki sene hizmet etmiş, hücum tankı babası dıye şöhret kazanmış olan M. bi tutmuş, onu istismar membaı olarak köyü yaratmaktır. Breton'dur. ele almıştır. İktısadî kalkınmamızm millî bünyey M. Breton, bacaklanndan başlayıp O devrin telâkkilerine göre köylü, hak mal edılmesı, ıstihsal kaynaklanmızm kollanna kadar sirayet ettikten sonra tan mahrum, külfete maruz, herşeyi is kuvvetlenmesi, endüstri hayatımızm inki parmaklarma geçen ve nihayet gırtla tenen, hiçbir şey verilmiyen bir mefhum şaf etmesi ve nihayet satm alma kapasi kadar yükselip duran bir kötürüm du. tesinin artması için köylüye istinad etmek hastalığına tutulmuş olduğu halde ze Köy yolsuzdu; münakale, tabiatın te ana davamız olmuştur. Bunun içindir ki kâsmdan bir zerresini kaybetmemiştir. min ettiği pankalarla binbir müşkülât i devlet, kendi varlığı demek olan köyü Bugün, hâlâ yeni ihtiralar vücude getir; çinde temin ediliyordu. daima elde tutmuş ve köyün kalkınma mek iç n çalışmaktadır. Köyde kültür, imamların din dersle sını tesri edecek esaslı tedbirleri progra Kötürümün. kımıldıyan yegâne uzvu, rinden ve zararlı telkinlerinden ilham a mın daima başında bulundurmuştur. ağzı olduğu için, kendi icad ettiği bir alırdı. Vergi sistemlerimiz, şimendifer siyase leti. ağzile idare etmek sayesinde tele Asayiş, köylünün hiç göremediği, na timiz, sulama programımız, ziraî ıslaha fonla konuşmak, elektriği yakmak, zil il olamadığı, hatta tahayyül edemediği tımız, kültür hareketlerimiz, iktısadî kal çalıp uşağı çağırmak, kitab okumak, bir mefhumdu. Şekavet, dağa adam kal kınmamız, geniş sağhk mücadele tedbir radyosunu işletmek gibi daima muh tac olduçu hareketleri yapabilivor. Büdırma, hayvan hırsızhğı... her yerde gü lerimiz... devletin hep bu hedefe doğru tün bu işleri yapan alet, kauçuklu bir nün adî vak'alan arasında yer almıştı. yürüttüğü büyük köy işlerimizdir. Bu da demir boru ile b'r elektrik düğmesinden Smıf farkı; ağalık, mollalık, hocalık, gösteriyor ki bu devrin telâkkisine göre ve tellerden ibarettir. hacılık, kâhyalık köyde imtiyazlı zümre köy; devletin temeli; memleketin unsuler yaratmıştı. Köy ve köyün gelirleri ru aslisidir. Köy mükellefıyetini azaltbunların me'keli olmuştu. mak; Cumhuriyet Halk Partisi hükumeintıba Dünkü ihtifalde Ekonomi adına köyde hiçbir hareket tinin sarsılmaz bir hedefidir. Dün, İstanbulun işgali faciasının yıl mamak üzere hayata kapadılar. Bunlar hepinize rahmet, binlerce minnet ve eserine tesadüf edilemezdi. Kıtlık yıllaistiklâl ve inkılâbın şehidleri oldular.» şükran.t Köy yolları üzermdeki manii müruT dönümü idL îşgal esnasında şehid olan nnda köylü sefalet içinde kıvranırdı. E avanzın izalesi tekerlekli vesaitin geçmeGenclik namına nutuk kahramanlarm aziz hatıraları, dün E Halkevi başkanı nutkunu şu cümle Bu nutku müteakib Üniversite genc inden tutan, yardımına koşan olmazdı. sine müsaid hale getirilmesi üzerinde başyübde her senekinden daha büyük bir lerle bitirmiştir: < tstiklâl şehidleri; liği namına arkeoloji talebesinden Ba Bilâkis ağa, mültezim ve mürabahacı i lanan plânh ve sistemli mesai vcrimini merasimle anılmıştır. Atatürk pınanndan vatan ve millet hadır Alkın bir nutuk söylemiştir. çin bu bir nimetti. Yüksek faizlerle köy her gün çoğaltmaktadır. Köprüden hareket eden fld vapur, aşkı için bugünkü nesil size gıpta eder, And içme merasimini müteakib ha üyü borçlandırmak, ömrü boyunca köykıt'alan ve halkı Eyübe götürmüş, bu Köy çocuğu imamın uyutucu metoîsveç Kralı 5 inci Gustav, kendisine kafile Eyübe vâsıl olup Şehidliğe gittiği doğu şüheda kahraman olan her Türk vaya atılan üç el endahtla merasim ni üyü elinde tutmak için böyle yıllar gö dundan; köy delikanlısı da öldürücü tel gönderilen mektublan her sabah birer bihayet bulmuş, bunu bir geçid resmi ta zetlenirdi. Bunun içindir ki, köylünün iki zaman aziz şehidleri ve onların kahra sizin gibi şanlı olmak ister. kinlerinden kurtulmuş, her türlü sağhk şe rer açar, gözden geçirir. Bir sabah açtığı Türk Milleti adma Cumhuriyet Halk kib etmiştir. yakası bir araya gelmezdi. man kumandam General Kemaleddin raitini haiz 5350 irfan ocağmda ve bu bir mektubun «Sevgilim! Pazartesi günü Samiyi sinesinde saklıyan şehidliği E Partisi ve Halkevleri adına toprakları îhtifali müteakib Eyüb Halkevtne giVerem, sıtma, frengi köyleri mezarlı nun yarısı kadar da eğitmen yuvasında saat sekizde seni nhtımda bekliyorum.. nıza yüzümüzü sürer ve sevgimizi ta dilmiş ve orada aziz şehidlerin hatıra yüb halkı, tamamen sarmıştı. ğa çevirmişu'. Bu yüzden birçok köykr asrın terbiye ve tedris sistemlerile Cumzelerken yaptığınız fedakârlığın yüksek ları bir defa daha amlmıştır. Bilhassa lecikme! Seni öperim.. Katyan» meaŞehrimızdeki saylavlardan Nakiye duygusunu benliğimize geçiriyoruz. Ev reisi, 16 mart kurbanlarmm Eyübe söner; iıarabeye dönerdi. Köy kanun ve huriyetin 10000 ne yakın öğretmen ve e linde olduğunu görünce, hayretle düşüElgün, Şehir Meclisi azalanndan bir kaçı Tarihin hiçbir devrinde eşine raslan nasıl geldiğini izah etmiş ve hâdiseye u'zamlarla değil, örf ve âdetlerle idare ğitmeni onu yarın için yetiştirmeği ele ve İstanbul Merkez Kumandanı da menür. Katya ismindeki bu maşukası kim mıyan Büyük Atamız aranızdadır. şahid olanlar da görüşlerini anlatmış dilirdi. almıştır. Millet mektebleri dershanelerin olsa gerek? Yaşlı hükümdar, zarfı evirip rasim yerinde bulunuyordu. Ey şehidler, ey Büyük Ata, her şeyî lardır. Büyük Millî Şef buyuruyorlar ki: «Ilk de de ona büyük ve ileri millet olarak Merasime tam saat 15 te askerî ban mizi sizlere borcluyuz. Emanet ettiği Dün gece de Eyüb Halkevinde bir top Başvekil olduğum vakit elde bulunan yükselmenin yollan gösteriliyor. îçtimaî çevirir ve o zaman kendi adresi yazılmadonun çaldığı matem havasüe başlan dığı halde mektubun sarayına geldiğini niz eseri yaşafmak için yaşıyacağız. î lantı daha yapılmış, Türk tarihinin menütçenin 3 te birinden fazlasını köylü ve yardım gibi en büyük bir hasletin ilhami öğrenir. Şöyle, ki zarfm üzerine «5 inci mıştır. Bundan sonra şehir namına, Şecab ederse sizin gibi ölmesini bileceğiz.i kıbeleri anlatılmıştır. hir Meclisi azasından Meliha Süzen şu iyordu. Anadolu ortasında teessüs etmiş e dünya milletlerine fazilet örneği olan Gustav gemisinde tayfa Stibenson» a yanutku söylemiştir: >ir köylü hükumeti olduğumuz için ev öylümüz; mektebsiz köylerin kimsesiz zılmıştır; ancak, pul ve damga, kısmen c Degerli yurddaşlarım; bugün b'uelemirde onun yükünü hafifletmeğe oe ve bakımsız zeki yavrularma yaptığı 59 bu yazının üzerine yapışnrılmış ve basılrada, her sene olduğu giljj^jiz Türk s,earetle teşebbüs ettik. Aşar vergisinin il kârgir 40 ahşab yatılı pansiyonda da bin mışür; bu suretle de, yazınm «5 mci Gushidlerinin hatıralannı anmak, tarihe ka;ası, malî bünyede yapılmış büyük, kor erce yavruyu Cumhuriyetin öğretmen ve tılmış şerefsiz bir sahifenin felâketli unc bir ameliyattı. Malî noktai nazar iğitmenlerine tevdi etmiş bulunmaktadır. av» dan ötesi okunmaz, daha doğrusu kara ve acı bir gününü yaşatmak için güçlükle seçilir hale gelmiştir. Posta ida!an tehlikeli bir imtihana maruz olan Dün saltanat nasihinin köye bıraktığı toplanmış bulunuyoruz. Yurddaşlanm, ıer hangi bir hükumet ancak idealist bir amme cüzü yerine bugün köy; kendi ca esi de, okunan kısma göre, bu mektuinsan mes'ud ve şen günlerinin saadetiköylü ışığı olmak hasletile bütçenin a miasında devletin dağıttığı birçok faydalı bun Krala gönderildiğini sanmış ve böyni bu kara günlere dönerek daha iyi ansırlardanberi alışılmış 3 te biri üzerinde eserlerle dolu 945 okuma odası, 624 kü elikle mektub saraya aid mektublar alıyor. Şimdi, hep beraber bir çatı altınasına konulmuştur. böyle bir tecrübeye girişebilirdi. tübhane yaşatmakla inkılâbm kültür ihtida toplamağa imkân bulamadığımız feEn ufak tefek şeylerle bile meşgul olâketli günlerimize dönelim.» Muhakkak ki âşar, köylü sırtmdaki yü yacını tatmin etmeğe çalışmaktadır. !an ve bu gibi rastgelişleri hoş birer neMelıha Avni Süzen, btmdan sonra 0 kün en ağırı idi. Onun içindir ki, her gün Asayiş; Cumhuriyet köylüsünün buticeye vardırmaktan hoşlanan îsveç Krafelâketli günlerin bir tasvirini yapmış, artan eziciliği köyü yalnız iktısaden uçu ün en büyük nimeti ve asırların göreme1, derhal, tayfa Stibenson'a o pazartesi bu meyanda 16 mart şehidlerinin hatıraruma sürüklemekle kalmıyor; onun lâ diği ve gösteremediği biricik varhğıdır. lannı hünnetle anmış ve sözlerine şu şemutlaka izin verilmesini irade eder. Tayzımı gayrimüfariki bulunan iltizam usu Dün tahayyül bile edemediği bu nimetin kilde nihayet vermiştir: a Stibenson da hiç aklına gelmiyen bir lü de derebeyliğe en büyük kuvveti ver eyizlerini şimdi her suretle idrak eder< Aziz şehidlerimiz; bugün buraya arzda hükümdar iradesile izinli çıkar, mek ve o ruhun en hakikî timsalini yarat ken köylünün Cumhuriyete gösterdiği can felâketli ve ıstırablı günler yaşamış ve endisini bekliyen sevgili Katyasile tam mak itîbarile köylü varlığında, köy içti dan bağlılık tezahürleri ve eserin ulvisizin ıstırablarınızla yürekten yanmış, zamanmda buiuşur. Aynca, mektub. tacen büyük acıyı duymuş olan İstanbul munase maî hayannda en büyük yaralar açıyor, yeti karşısmda ıgöz yaşlan dökmemek bir zarfa konularak tayfaya verildiği betile evvelki gece İstanbuldaki İran konsoloshanesinde bir süvare veril istırablar yaşatıyordu. halkının saygı, sevgi ve göz yaşlannı mümkün değildir. gibi, mektuba sevişenlere uygun bir hedigetirdim. Sizi yataklannızda, masum miştir. Süvarede vilâyet mümessilleri, İstanbuldaki ecnebi konsolosları ve Görülüyor ki, köy, Cumhuriyete bin Anadolu köylerini gezenler derelerin matbuat erkânı, ecnebi gazete muhabirleri ve İran kolonisi hazır bulunmuştur. c de katılmıştır. Bir yanlışlık, bu güzel uykunuzda öldürenler, bizlere, Türk ırbir ıstırab ve yokluk içinde inukal etmiş ;örunmez bucaklarmda dağ başlannın Yukarıki resim süvareden bir intıbadır. neticeyle tatlı bir hatıra bırakır..* kına bir parola vermiş oldular: Gafil avbulunuyordu. ssız, kuytu çukurlannda eski köy yeri, lanmamak için uyumamak, daima uyaİstiklâl kavgası sonlarında Ebedî Şef: iren... gibi adlarla anılan haraeblere rasnık kalmak... «Türkiyenin sahibi hakikisi ve efendisi; arlar. Böyle yerlerde hâlâ yaşamakta 0 miştir. Hepimiz, uyumıyacağımıza, daima uBunlardan başka da köy idareleri bir hakikî müstahsil olan köylüdür!» an köyler de görülür. Ak sakallı bir ihyamk kalacağımıza and içelim.> çot konuk ve konak odalan yaptıklan giHitabelerile bu aslî ve asil unsurun ha iyara sorarsmız: Bu teklüi Eyüb sırtlannda velveleler kikî mevkiine ve büyük vasfına işaret bu« Baba, o kadar güzel yerleriniz bi 615 spor alaru, 549 köy parkı ve meuyandıran on bini aşkın kütlenin andı aresi, 476 köy anıdı, 1751 köy ezca doyurmuşlardı. arken niçin buraya sokulmuşsunuz?» takib etmiştir. Kanunlarımıza göre, Sakalmı avucuna alarak kaşlannı kal abı, 483 çöp arabası ve kutusu, 117 hayHalkevlerî namına an kesim yeri, 79 pazar yeri, 9 hal, 262 Köy manevî şahsiyeti haiz komünal dırır ve size şu cevabı verir: Bunu müteakib, Halkevleri namına, hamam, 161 asrî mezarlık, 32 aşım dı*bir idare ve başlı başına bir varlıktır. « Oğul eski padişahlar devrinde Eyüb Halkevi başkanı Dr. Hulusi ErtuğMuhtar, şahsiyeti maneviyeyi temsil et delibaşılar varmış, onlar köylere gider, ağı yaptırmak suretile köyün bayındırhrul, çok alkışlanan bir söylev venniş, tiği gibi köyde devletin de memuTudur. anlarınm ıstediğini yaparlarmış. Can, jını arttırmış olduğu gibi içtimaî bünye ezcümle demiştir ki: Köyün kadın, erkek 18 yaşından yu mal, ırz korkusundan dedelerimiz bura rt sağlığa da en büyük «izmeti yapmış€ Aziz Türk milleti, kahramanlar kan köylüler tarafmdan seçilmiş bir mec ara sığmmışlar. Horoz bile besleyemez hr. kaynağı Türk ordusu uzun yıllar süren Büyük Harbde, en ağır savaşı başaran lisi vardı. Kanun köy idaresine kültürel, mişler ki... Bak şimdi; çok şükür CumBütün bunlar geçmiş idarelerin ihmal Türk milleti, en genc, en dinç evlâdlarısosyal, tanmsal, ekonomik bazı işlerle huriyet sayesinde tepâ ile altmı başma ve istismarına uğramış Umumî harbde nın büyük bir kısmını kaybetmiş, yor baştan başa harab olmuş, Millî mücadeleumumî sıhhati koruyacak, köyün bayın ioy, istediğin yere git!...» gun, yaralı, yoksuz, silâhsız uçurum kedırlığmı temin edecek mühim vazifjler İşte hilâfeti kübra, meşihati ülya; şe de istiklâline kavuşmak için vannı yoğunannda felâketini bekler bir hale ge tahmil etmiştir. riati garra... gibi kuru şatafatlara sığınan nu seve seve vermiş, buhran yıllannda tirilmiştir. Bu işlerin tahakkuku için köyün ka altanat devrinin emniyet ve asayişi ve iş da birçok sıkıntılar çekmiş asil bir kütlenin Vatan, dört bucaktan Lstilâ edilmiş, nunla tayin edilmiş malî salâhiyetleri, • lâyik Cumhuriyetin köye ve köylüye yoktan var ettiği ve köy kanununa dayabaş olan Padişah hiyanete kaçmış, zevki narak yarattığı eserlerdir. muayyen membalardan alabileceği gelir erdikleri... safasına dalmış, düşmanlarla elbirliği Bunlar bilhassa keyfiyet itibarile büİçtimaî nizam ve millî ahlâk için mayapmaktan çekinmemişti. Kırklareli (Hususî) Halkevi salonunda 15 gün devam edecek olan leri vardır. Bu imkânlar; köylerin ihtiyacma, köylünün ödeme kabiliyetine ve enevî müeyyide arayanlara onu nerede yük ve sonsuz bir varlığı ifadelendirmekÇanakkalede, en mütekâmil silâhlar bir zehirli gaz kursu açılmıştır. Bu kursa bütün resmî dairelerin maaşlı ve karşısmda yenilmiyen Türkü, yere ser ücretli memurları devam etmektedir. Kursu bol ımalzeme ile çok faydalı bil konomi bünyesine uygun ve ekseriyeti el ulabileceklerini gösteren canlı bir misal! e ve Cumhuriyetin yüksek himayesile mek, kuduran kinlerini teskin için mu giler vererek idare eden 68 inci alay subaylarından İhsan Akacundur. Gön kol emeğine dayanan mütevazi birer bütİki devrin farklannı böyle bariz şekil köylünün koruyucu, yapıcı ve teşkilâtçı kadder zamanm geldiğini anlıyan müs derdiğim resim mevcud maske oksijen cihazı ve iperit elbiselerini giyerek çe ile çerçevelenir. de müşahede eden Türk köylüsü kendi bir rejimin idaresinde birkaç yılda neîer tevliler Türkü can evinden vurmak is tatbikat yapan müdavimlerden bir grupu göstermektedir. Kanun köye kazai salâhiyetler de ver ahasmdaki kalkmmasile cidden gurur yaratmağa kadir olduğunu pek canlı olatediler. miştir. Bu suretle birçok hukukî davala duyulacak işler de başarmak yolundadır: rak tebarüz ettirmektedir. Türkün millî hayatma nihayet ver Mussolini, Irlanda Başveki Resmî kâğıdlardaki antetler n kendi aralarmda halle imkân bulabilirTürk köylüsü bunun minnet ve şükraKöyler; manevî şahsiyet adma gelir Ankara 16 (Telefonla) Dairelerde mek istiyenler, «16> mart «920» de yan lini kabul etti 274095 dekar tarla, nmı içten duymakta, Cumhuriyet idakaynağı olabilecek ler. çeceden sonra kara ordularile İstanbuLondra 16 (Hususî) îtalya Baş kullanılan resmî kâğıdlarm antetlerin Birkaç köy arasmda müşterek işler î 1950~ dekar bağ ve bahçelik, 192870 resine ve kurtarıcı şeflerine olan bağlılığılu yer yer işgal ettiler, karakollanmızı ekili Mussolini bu akşam îrlanda Başve dekı (Türkiye Cumhuriyeti) ibaresi basıp, uykudaki erlerimizi şehid ettiler. çin köy heyetlerinin aralarmda birlik yap aded zeytin ağacı, 2273378 kavak ağa RI, büyük partisine ve onun büyük hükukili Dövalera'yı kabul etmiştir. Dövalara nin bazı daireler tarafından bütün, bazı Eyübün bağrında, Eyüblilerin şükran makamlar tarafmdan da (T. C.) remzile malan kanunla derpiş edildiği gibi ziraî a cı, 10 otel, 1614 mağaza ve dükkân, 24 metine karşı sonsuz sevgisini en aziz varve minnet dolu böğründe yatan bu şe şerefine öğleyin Kont Ciano tarafından ve muhtelif şekilde basıldığı görül sayişin yerinde ve düzeninde gitmesi ve abrika temin, 420167 yabani ağac, k halinde benliğinde yaşatmaktadır. hidler, Şehzadebaşmda, Mızıka karako bir ziyafet verilmiştir. Onun içindir ki O; Büyük Millî Şefimekte olduğundan sadelik ve yeknasak köylünün mal, can ve ırzınm korunması 28078 meyva ağacı aşılatmış, köylüye lunda namerdce işlenen fadanm kurbadâğıhlmak üzere 661610 ağacı muhtevi nin gösterdiği hedefe tereddüdsüz yürü(İÇKİ İÇME!) lığını temin için bunların, merkez ve için de köy sabıtasma mühim salâhiyetiı olanlardır. 3347 dekar midanlık tesis etmiş; köy mekte ve onun tarihî bir hitabesindeki bu EBLEH, ABDAL, gAKAT çocuk müesseselerde normal yazılarla mühür ler verilmiştİT. Masum uvkulannı uyuyan bu erler, mırlan içinde 47077 kilometre sulama buyruğunu tekrarlamaktadır: sahibi olmak istemiyorsan içki içma lerde olduğu gibi basit olarak «T. C.» Bu kanunun çerçevelediği iktidar ve .ışradıkları baskmda kendilerini müdaÇocuk Esirgeme Kurumu şeklinde kullanılması, İcra Vekilleri He«Ana dava; büytük ve ileri millet olaarkı açmış ve köy adma büyük küçük salâıhiyetler; köyün inkişaf sahasını hüvikadir olmadan aziz vücudlerine Genel Merkezi muhtelif cins 12585 damızlık baş edin rak var oknak ve var kalmak!» yetince kabul olunmuştur. süngülerle gözlerini bir daha aç1 yet ve icablarile mütenazır bir hale getir Dün işgal şehidlerimizîn aziz hatıraları yad edildi 16 mart ihtifali CUIVIIIIJİIJYET Cumhuriyet devrinde: Köylerimiz Vergi, demiryolu, su, iktısad ve kültür siyasetlerîmizin hedefi, sadece köy ve köylüdür Yalnız dimağile yaşayan adam Bütün vücudü mefluc olan Breton, hâlâ ihtira vücude cretiriyor Güzel yanlışlık Isveç Kralına giden mektub, meğer bir gemi tayfasına aidmiş! f İran konsoloshanesinde verilen suvare Kırklarelinde zehirli gaz kursu