20 Ocak 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 8

20 İkincikâmın 1939 Bibliyoğrafya İstanbulun masalları GUNUN BULMACASI 12S 4 5 « 1 8 9 10 11 Ölümle tedavi Mısîrda yapılan mumyalar Avrupada ilâc olarak kullanılır, bunun terkibindeki asfalt, birçok derdlere deva gibi telâkki edîlirdi Denize düşenin yılana sarılması gibi, insanlar, hastahklarmı tedavi için, ezel denberi en akla gelmedik çarelere başvurmuşlardır. Tıb tarihinin yalnız kocakan ilâclanndan değil, fennî devalardan bahseden kısımlannda bile nice garibelere tesadiif edilir. Mısır mumyası, bu garib ilâclardan biridir. Daha Ondokuzuncu asır ortalarına gelinciye kadar, Avrupa, ilâc olarak kul lanılmak üzere Mısırdan mumya ithal ederdi. Bu ticaret fazla kâr bırakmaz olunca, nefsi Avrupada mumya imaline başlanılmıştır. Mumyanın şifabahş tesirine karşı beslenen inanc o derece büyüktü. Birçok ahvalde, mumya tozu ve mumya matbuhu, bu acib ilâcdan şifa bekliyenlerin ümidini ha&lı çıkarmamış da de zını sıkı sıkı kapaymız. Yüz yirmi sene ğildi. Zira, mumyaBin yapısında asfalt sonra, mükemmel bir tıbbî mumya elde vardır ve bugünkü tıbbın da bildiği veçhi edilmiş olur.» le asfaltli müstahzaratta şifalı hassalar Şark hekimleri tarafmdan tesis edildimevcuddur. ği malum olan Avrupa doktorluğu, bu tedavi usulüne, uzun zaman büyük bir ehemmiyet vermiştir. Avrupa hekimleri arasında, ölü vücudlerin kanını ilâc ola rak kullanmağı tavsiye edenler bulunduğu gibi, ölülerin kemiklerini değirmende çekip toz halinde istimal etmeği daha müessir görenler vardı. Papa Beşinci Kleman'ın doktoru Guy. de Clavillac, bazı hastalıklar için, mumya etinden daha tesirli bir ilâc bulunamıyacağma kanidi. Fransa Kralı Birinci François, her sabah, ravend murabbasile kanşık bir kaşık mumya yemeği âdet e dinmişti. Lâkin, hakikî Mısırlı mumyası ithal etmek o kadar kolay bir iş değildi. Avrupalı doktorlar, vebadan yahud çiçek hastaIığmdan ölmüş Mısırlı hırsızlann ve serserilerin mumyalarmı kullanmak istemiyorlarcL Mısırllar ise, büyüklerin. zenginlerin ve e§rafn mumyalarını Mısırdan dışan çıkarttırmıyorlardı. Çünkü, Avrupahlar bu cesedleri yedikleri takdirde, Mısıra hâkim olacak bir kudret iktisab ede ceklerdir kanaati vardı. Derliyen: Naki Tezel • la • • • Bidayette, mumya tozunu yalnız ciğer hastahklarında kullandıklan halde, sonra sonra, yedi derde deva olarak istimale başlamışlartdı, Asfalt ise, eski zamanlar danberi tıb âleminin bildiği ve bol bol kullandjğı bir ilâcdı. Birçok müellifler, Babil şehri ve Lut denizi civan gibi saf asfalt mıntatkalarının, bu sebeble pek rağbette bulonduğunu söylerler. Eski Arab hekimleri asfaltın şifa verici kudretine tamamen inanmış bulundukları için, mum «dını verdiküeri bu ilâcı çok kullanırlardı. Nitekim, büyük Arab hekimi olan E t u Mansur Muvaffak, kendi eseri olan bir 'kitaıbda, asfaltın, seyelânı deme ve her tîirlü ciğer hastalıklarına karşı en mükemmel deva olduğunu söyler. Naki Tezel tarafından toplanan <îs• • tanbul Masalları> Türk halk bilgisine • • aid maddeler ve tetkikler serisinin • • 10 uncusu olarak neşredilmiştir. Ayni • muharrir, bir sene evvel «Keloğlan Masallan» adlı küçük bir broşür de neşret1 • mişti. • • • Naki Tezel, îstanbul Masallarım. üç, • • 11 •1 dört senedenberi İstanbulun muhtelif Soldan sağa: semtlerindeki abpabları, dostları, kom1 Her işi tez yapan (iki kelime), maşuları, akrabalan arasında iyi masal bi tematikte kullanılan bir harf. 2 ümumî lenlere bildikleri masalları söyletmiş Harbdeki casuslardan, hulâsa. 3 Bir böve söylediklerini. kullandıkları sözleri ceğin kafesi, vahşi. 4 Ekmek, mukem ve tabirleri muhafaza ederek aynen mel. 5 Alfabeden iki harf yanyana, bir işin yapılıp bitmesi, muvaf akat» 6 Dü yapmak suretile bu eseri vücude getir şünme kudretinin tersi bağıslama, akar miştir. sulardan. 7 Meydan. rutubet, nota. 8 Bu massallar. çocuklar için yazılmış Keşiş. vaktinden evvel doğan çocuk. 9 Herşeyi kolay anlıyan, vücudde çıkan bir değildir. Halk masalları birer folklör cins et parçası. 10 Sporcuların kırdıkunsuru, halk bilgisi maddesi ve bütün ları. 11 Bir edat, bir emir, meşhur bir diğer folklor maddeleri gibi mâşerî Alman filozofu. s mahsul olmak itibarile toplanmıştır. Yukarıdan aşağıya: 1 Tamamüe itimad ederek (iki keli Ziya Gökalpm dediği gibi «halk mame). 2 Her işi ağır yapanlar (oemi). 3 sallan bir mill&tin en zengin hazine Ileri suren, bir devletm merkezi. 4 Bir lerinden biridir. Mületin eski seciyesi. emir, bir kadın ismi. 5 Bir iç çekme eski mefkureleri masallarında mahfuz şekli, alfabede bir harfin okunuşu, ters dur.> Onun içindir ki Naki Tezel, İstan çevirin yayla atılır. 6 Kendinden geçen bul Masallarım toplamakla Türk fol sülâle. 7 Belediye. güneşin doğması. 8 kloruna büyük bir hizmette bulunmuş Nazik ve zarif. bir içki 9 Sesin dönüp gelmesi, bir soru edatı. 10 Romalılarla tur. Kartacalılar arasmdaki harbler. sefil. 11 tstanbul masallannda hikâye tarzmın Müsaade alan, bir emir. aynen muhafaza edilmiş olması çok fay Evvelki bulmacamn halledilmiş şekli dalıdır. Çünkü böylece eskidenberi kullanılan konuşma ve hikâye tarzı da zapTİOİKİAİTİAİT ÂTNİB L tedilmiş oluyor. Bu masalların tetkik ve tasnifi Türk masalları olup olmadığı, D A başka milletlerin masallarmdan alınıp I NİAİN • İH A V TİA ajınmadığı, başka milletlerden bize geK •|Ç O RİU H • İİL çenlerinin hangi milletlerin masalîarı GİA • A H • T A D İ L olduğunun anlaşılması çok faydalı bir tetebbü zeminidir. İ R AİN L E R • İY İ Kitab, birçok masalları ihtiva ettiği Ç • T İ E İ S İ R İ VİA R halde bir tasnife tâbi tutulmaması ve T I • • M • F E N A bir fihristi olmaması bir noksandır. Bu K A N İ A M A K •İK E L eksikliğine rağmen, Naki Tezelin der10 E S AİMİİ • A N İ • A! leme ve neşri hususundaki hayreti takdire lâyıktır. İ L AİV E L E R u Naki Tezel, ayrıca dört eser daha vadediyor ki, bunlar da, AKŞEHİRDE 1 îstanbul mânileri, Kanaat Pazarı 2 Köroğlu masalı (İstanbul rivaCumhuriyet Gazetesinin ve bütün yeti), mekteb kitablan, kırtasiye, gazete 3 İstanbul bilmeceleri, ve mecmualann tevzi yeridir. 4 İstanbulda derlenmiş ata sözle Ağız Bütün Mikroblara Daima açık bir kapıdır UNUTMAYINI2 K i : Bakımsızlıktan çürüyen dişlerin dıfteri, bademcik, kızamık, enfloenza, ve hatta zatürrieye yol açtıkları, iltihab yapan diş etlerile köklerinden mide humması, apandisıt, nevrasteni, sıtma ve romatizma yaptığı fennen anlaşılmıştır. Temiz ağız ve sağlam dişler umumî vücud sağlığının en birinci şartı olmuştur. Binaenaleyh dişlerinizi her gun kabil olduğu kadar tazla lâakal 3 defa • (Radyolın) diş macunile fırçalıyarak sıhhatinizi ga> ranti edebilirsiniz ve etmelisiniz. Bu suretle mikrobları imha ederek dişlerinizi korumuş olursunuz. 1 RADYOLIN Bütün tehlikelere karşı sıhhatinizi korur. Çanakkale Nafıa Müdürlüğünden: 1 Eksiltmiye konulan i ş : 37796 lira 25 kuruş keşifli Gelibolu hükumet konağı mşaatının 14999 lira 10 kuruşluk birinci kısmıdır. 2 Bu işe aid şartnameler ve evraklar şunlardır: A Eksiltme şartnamesi B Mukavele projesi C Baymdırlık işleri genel şartnamesi D Yapı işleri umumî fennî şartnamesi E Hususî şartname F Keşif cetveli, metraj cetveli, fiat bordorosu G Proje İstiyenler bu şartnameleri ve evrakı Çanakkale Nafıa Müdürlüğünde bedelsir olarak görebilirler. 3 Talıb çıkmamış olan bu işin pazarlıkla ihalesi 27/1/939 cuma günü saat 15 te Nafıa Müdürlüğü binasmda toplanacak Komisyonda yapılacaktır. 4 Eksiltme pazarlık usulile yapılacaktır. 5 Bu işe girebilmek için isteklilerin 1800 liralık muvakkat teminat vermeleri ve ihale gününden nihayet 8 gün evveline kadar Vilâyet makamına müracaatle alacakları ehliyeti fenniye vesikasile 938 yılma aid Ticaret Odası vesikasmı ibraz etmeleri lâzımdır. (42 ) Elvlf IŞİEİNİM ş I slo DİŞ MACUNU i JL NİAİ* Mısîrda, asfalt membaı yoktu. Küçük Asyada mevcud ycgâne asfalt membaı Mısıra hayli uzak mesafede bulunduğundan, Mısır Fir'avunianndaa biri bu membaı tıkatmış, senede yalnız bir defa açılması emrini vermişti. Muayyen tarihte, bu membadan şişelere doldurulan asfalt yüksek devlet memurlarma hediye edi Bu vaziyet karşısmda, Avrupalı dokHer lisanda kitab, gazete, mecmua, lirdi. Bu sebeble, asfalt tedarikinde güç torlar, bizzat mumya yapmak mecburiyemekteb kitablarım, kırtasiyenizı telük çeken Arablar, yağma maksadile aç tinde kaîdılar. Filhakika, Ondördüncü min eder. Eski Saat: Falih Rıfkı, Antıklan eski Mısır lâhidlerindeki mumya asra doğru, mumya imali ve ticareti çok kara: Yakub Kadri, Dikmen Yıldızı, lann asfaltla dolu oWuğunu görünce, bu kârlı bir iş haline gelmiş, bilhassa levan Odun Kokusu, Bu Toprağm Kızlan: mumya asfaltından istifadeye başlamışAkanın eserlerini burada bulabılirtenler bunda ihtısas edinmişlerdi. siniz. lardır. Toprak, hava, su ve ateş mumyası aİşte, mumyanın ilâc olarak kullanıl ROMANYA SEYRİSEFAİN İDARESİ dile ve ölümlerinin tarzına göre tarif ediması böyle bir zaruretin tevlid ettiği neHareket edecek vapurlar len dört nevi mumya vardı. En müessir ticeden başka birşey değildir. Hakikatte TRANSİLVANİA vapuru 22 K. sani ilâc, hava mumyasile, yani, asılarak, sopa asfaltta mevcud olan şifa hassası, zaman Menemen (Hususî) Akdenizin in pazar saat 16 da (Köstence) ye. ile dövülerek veya kazıklanarak idajn egeçtikçe, yanlış telâkki edile edile yerini DACİA vapuru 25 K. sani çarşamba cisi güzel İzmirin bir mahallesi sayılan dilenlerin mumyasile yapılan ilâclardı. saat 9 da (Pıre, Larnaka, Telâviv, Haymumyaya bırakmış, ilk devirlerdeki müsMenemen kasabasının senelerdenberi ihImparator İkinci Rudolf'un, ilk Av pet bilgi, asırlarca sonra hurafeleşmiştir. mal edilen imar işleri, son senelerde, fa ve Beyrut) a. rupalı kimya profesörü olan doktoru «Romanya» ve «Dacia» vapurlan 15 Asfalt adı unutulmuş, hastalıkları iyi e plânlı bir faaliyet neticesi, güzel eserlere Oswald Croll bile, asılarak öldürülen bir kavuşmağa başlamıştır. Senelerdenberi günde bir yaptıkları (Pire. Larnaka. Teden kuvvetin, ölülere mahsus uhrevî ve lâviv. Hayfa ve BejTut) seferleri için esrarengiz bir kuvvet olduğu zannı uyan adam cesedinden mamul mumyanın ter susuzluktan kuruyan kasabamız, yakında çarşamba günleri saat 9 da ve gene 15 mıştır. Bu batıl kanaat o derece kök sal cihan kullanılmasını tavsiye ediyor, hatta bol suya kavuşacaktır. Belediyeler İmar günde bir yaptıkları (Köstence) sefermıştır ki, bir zaman gelmiş, cesedlerin kızıl saçh adamlan, bütün ötekilere ter Bankasmın da yardımile Karagöl mev leri için cuma günleri saat 14 te limanıkiinden getirilmekte olan içme suyu, ga mızdan kalkacaklardır. muhtelif şekillerde pişirilerek yanilmesini cih ediyordu. Mumyanın tozu, taammdaki ağırlığın yet nefis ve boldur. Yüz beş bin liraya Fazla tafsüât için Galata Yolcu Salonu tavsiye ve bunun bazı hastalıklara bire bir geldiğini iddia edenler görülmüştür. izalesi için şarab içinde eritiliyor, muhab ihalesi yapılmış ve büyük bir faaliyetle karşısmda Tahirbey hanında İstanbul uinşaata başlanmıştır. mumî acentalığma müracaat. Telefon : Tıbda kullanılmağa mahsus mumya bet tılsımlığma varıncıya kadar türlü türÇarsı dahilindeki caddelere parke taşı 49449 49450. lann nasıl yapılacağma dair onuncu asır lü hassalar izafe edilen bir iksir diye içidöşenmektedir. Halk, bozuk, eski sistem dan kalma şöyle bir reçete vardır: liyordu. kaldırımlardan kurtulmakta, yeni ve fen1834 senesine kadar, Avrupanın bir «Kızıl saçh, beyaz tenli bir delikanlıyı, nî parlcelere kavuşmaktadır. otuz yaşına kadar meyva ile besledikten çok şehirlerinde, eczanelerde mumya to Menemenin ihtiyaclanndan birini teşGöğUs ve dahilî hastalıklar sonra, içi bal ve kimyevî ilâc dolu bir zu satıldığı görülüyordu. MUtehassısı kil etmekte olan bahçeli bir kazino inşa mermer küp içinde boğunuz. Küpün ağH. B1LGÎÇ edilmiş, burada halkın eğlenmesi temin [ tstanbul Belediyesi karşısmda Sinan Ağa daireleri. Telefon: 23565 olunmuştur. Yakında kuvvetli bir motör ve dinaZayi Işık lısesi orta kısmmdan almo ilâvesile mükemmel bir hale geti dığım diplomayı zayi ettim. Yenisini arilecek olan elektrik tesisatınm kasabayı lacağımdan eskisinin hükmü yoktur. nura garkedeceğine süphe yoktur. Enis Sine Kazada iktısadî vaziyet, günden güne Burdur sulh hukuk mahkemesinden: salah kesbetmektedir. Kasabanın Izmire 283 esas, 522 karar 34 kilometre mesafede bulunması, köyBurdurun Tepe mahallesinden Hacer lünün getirdiği her çeşid mahsulün he kocası Nazif tarafından bu M. den Abmen ve değer fiatla satılmasında âmil bas O. dan Salih O. Mehmed ve Balye jlmaktadır. Bu sene üzüm, arpa, bug ilçesinde Yukarı çarşıda çerçi Ali nez day ve saire bol yetişmiş ve değer fiat dinde Abbas O. dan Abdullah kızı Binla satılmıştır. Yalnız tütün satışında buh naz ve yedi arkadaşı aleyhine açılan taksim davasının yapılan muhakemesi ran vardır. sonunda: Bunlardan Abdullah kızı BinYağan bereketli yağmurlardan, önü nazm yeri belirsiz olmasmdan 11/10/ müzdeki sene mahsulünün iyi olacağı 938 tarihli gazetenizde gıyab kararı yeanlaşılmaktadır. Bilhassa pamuk mah rine kaim olmak üzere yapılan ilânatı sonunda müddeabih hanenin şüyuun isulüne çok ehemmiyet verilmektedir. zalesine karar verilmiş olduğundan bu Sığırlarda görülen şaFbon hastalığı, adefa da gene mezbure Binnazm yeri lâkadar memurların sâyü gayretile izale belirsiz olduğu cihetle gıyabmda veri olmak üzeredir. len işbu hükme 5/1/939 tarihine kadar Memleketin kültürel ve sosyal kal yerini bildirerek temyiz hakkını istimal Manisa (Hususî) Merkez kazada mevcud ilk ekullardaki fakir ve kimsesiz çocukların hiç birşeyden mahrum bırakılmıyacak şekilde bakılmakta kmması için esaslı tedbirler alınmıştır. etmediği takdirde hakkındaki hükmün olduğu görülmektedir. Gönderdiğim resim Necatibey okulunda yardım gö Halkevinin köycülük şubesi yakında fa kat'ileşeceğine dair hüküm hulâsası ye: rr>Qr rine kaim olmak üzere ilân olunur. "»fe sececektir. ı ve birn^o V>P<°H pyai^nnı onqtermektedir. ridir. Yarım Kuyruklu Bu dört eserde, muharririn daha evvel neşrettiği «Keloğlan Masalları» ve SATILIK PİYANO «İstanbul Masalları> kadar Türk fol Elden düşme ve yepyenidir. kloruna büyük bir hizmet teşkil edecekB. O. Aynalıçeşme, Ağaççilek sok. tir. Naki Tezeli, bu himmetinden dolayı No. 3 müracaat. Saat 1 3 ve 7 9 aratebrik ederiz. sında. Menemende imar işleri ilerliyor Mahsulün bereketli olması köylüyü sevindirdi AKBA Kitabevi Baş, Diş, Nezle, Grip, Romatizma, B i HİH ıcabında günde 3 kaşe alınabilir. ^ ^ | nevralji, kırıklık ve bütün ağnlarınızı derhaJ keser. H Yüksek Deniz Ticareti Mektebi Müdürlüğünden: 1 Mektebimize aid bulunan Balık gemisinde yapılacak tadilât ve tamirat kapalı zarf usulile eksiltmiye konulmuş olup keşif bedeli 9995 lira ve muvakkat teminatı 749 lira 62 kuruştur. 2 Eksiltme 23/1/939 tarihine musadif pazartesi günü saat 13 ( on ü ç ) te mektebde toplanacak Komisyonca yapılacaktır. 3 Bunlara aid keşifname ve şartnameleri görmek ve almak arzu edenler Mekteb Muhasebesine müracaat etmelidirler. 4 Eksiltmiye iştirak edeceklerin 2490 sayılı kanunun 2 ve 3 üncü maddelerindeki evsafı haiz ve Ticaret Odasının 1939 yılı belgesini hamil olmalan ve bu işe benzer 10000 liralık iş yaptıklarına dair resmî veya muteber vesaiki komisyona ibraz etmeleri lâzımdır. 5 Muvakkat teminatm teslim veri İstanbul Yüksek Mektebler Muhasebeciliğidir. Talibler, kapalı zarflarını sözü geçen kanunun tarifatı dairesinde ihzar ederek eksiltme saatinden bir saat evveli olan 12 ye kadar Komisyon Riyasetine makbuz mukabilinde vermeleri lâzımdır. ' (126) Dr. M. Osman Saka Hr. Ak. Satınalma Komisyonundan: Harb Akademisi ihtiyacı için Komisyonda mevcud vasıfta ve nümunesinin ayni olmak üzere 70 acied komedin pazarlık suretile yapılacaktır. İsteklilerin 23 ıkmcikânun 939 pazartesi günü saat 9 da Beşiktaş Kazası Malmüdürlüğüne ystırılmış olan 58 lira pey akçesi makbuzile birlikte Yıldızda Harb Akadernisi Satınalma Komisvonuna müracataleri. (400 ) ı r Manisa mekteblerinde himaye heyetleri j tstanbul Fırıncılar Cemiyetinden: Cemiyetimizin heyeti umumiye toplantısı 27/1/939 cuma günü saat 14 te Galatada Havyar hanındaki cemiyet merkezinde yapılacağmdan mukayyed azanın gelmeleri rica olunur. RUZNAME: 1 Cemiyet nizamnamesinin tadili, 2 938 yılı hesabatının ve çalışma raporunun tetkiki, 3 İdare heyetmin nısfınm tebdili. VİROZA Fennî ve sıhhî bir silrette imal edilen ViROZA TEDAVİ EDER. Bilumum yanıkları, traş yaraları v. s. ViROZA