2 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ÇOCUK arabaları En son model En uygun fiyat ŞARK PAZÂRI BAZAR du LEVANT 314 Istiklâl caddesi Beyoglu Türkiyenin her tarahna gönderilir. i yil u m h u r\ .' 5016 Telgraf ve mektub adresl: Cumhurlyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul. No. 246 24298, İdare ye matbaa bsmı 24299 24290 FRANSIZCA Ç Büyük Dil Kılavyztf î. H. Danişmend, A. Süha D ılilbaşı, Reşad Nuri, N. Ataç 3 BÜYÜK CİLD Fransızcadan türkçeye mükemmel lugat Her üç cildin fiatı 12,5 liradjr. KANAAT KİTABEVİ. P8Zart8Sİ 2 MajflS 1938 Telefon: Başmuharrlr ve evi: 22366, Tahrlr heyetl: Başvekil bugün şehrimizde Çekoslovakyada vahim hâdiseler mi? azlini istiyor Dünkü spor harekeüeri G. saray: 2 Beşiktaş: 1 Bir Alman meb'usu Tropau Polis Müdürünün İ I r e Üçok:7Harbiye: 4 Zî d l İ Berlin 1 Çekoslovakyadan buraya gelen haberlere göre, Tropau'da Çek polisinin himayesi altmda Çeklerin Al manlara karşı yaptıkları tecavüzler üzerine vahim hâdiseler çıkmıştır. Alman mab'usu Künzıl, Çekoslovakya Dahiliye Nazırına bir telgraf göndererek Çek polisinin hareketini pro testo etmiş ve polis müdürünün azlini istemiştir. Taksimdeki serbest güreşlerde Tekirdağlı İsveçliyi yendi. Kara Ali Amerikah ile berabere kaldı Nazional Zeitung'un bir makalesi Sağda: Başvekilimiz sarayda defteri mahsusu imza ediyor. Solda: Munzam paktm imzasını müteakib gazetecilere, metnini evvelce neşretmiş olduğumuz beyanatını veriyor.,. Berlin 1 Essen'de çıkan ve Goering ile sıkı bir alâkası olan Nazional Zei tung gazetesi Çek meselesinin ancak Prag'da halledılebileceğini kaydettik ten sonra şöyle demektedir: <Bu meselenin İngiltere ile Almanya arasında görüşülmesinin sebebi anlaşılamıyor. İngiltere tarafından yapılacak tahkikat ve kullanılacak nüfuz ancak Prag'da müessir olabilir.» Balkanlılar aralarındaki anlaşmayı ulvî bir ittihad haline soktukları zaman, kimseye Sureti mahsusada giden a rkadaşımız bildiriyor: tecavüz kasdini takib etmiyecekleri için karşımızda kaşla Selânık 1 Başvekilimiz Celâl Ba Yunan millî marşlarını çalmış, istasyonda rım çatarak, çehresini buruş yarla Hariciye Vekili Rüştü Aras ve toplanan binlerce halk, Başvekilimizi almaiyetlerindeki heyet, bugün saat 1 1 de kışlıyarak heyecanlı tezahüratta bulun turan asabî hırçınlığın hususî trenle buraya gelmişlerdir. İstas muşlardır. manası yoktur. yonda Makedonya Valisi nazır Krimis, Hakiki bayram manzarası imdi 60 milyon. Yarm Öbürgün Bulgaristanm da katılmasile bu bırlik 66 67 mılyonluk daha büyük \e daha kuvvetli bir kütle olacaktır. Balkan Antantınm kuruluşunda Bulgaristana ve Arnavudîuğa onun kapılarının ardına kadar açık bırakılmış olduğu malumdur. Vaziyet bugün de aynidir. Bulgaristanm ilk günlerde Antanta dahil olamamasının hissî sebeblerine hürmet ettık. Fakat nihayet Balkan Antantı devletleri arasında kardeş mevkiini işgale daima davetli olan Bulgaristanm dünya hâdiselerindeki inkişafa ve bundan mütevellid bir zaruretle Balkan Antantının tekâmülüne bakarak ergeç gireceği bu Balkanlılar manzumesindeki mevkiini işgale gelmesini evvelâ kendisi, saniyen diğer Balkanlı devletler ehemmiyetle gözönüne almalılardır, ve zannederiz ki bu mes'ud hâdisenin gerçekleşmesi artık daha ziyade gecikmiyecektir. Bulgaristanm katılmasile va^iyetin bütünleşmesine intızaren şimdilik 60 milyon nüfuslu Balkan birliği... Balkan Antantınm tekâmülünden doğan bu hakikat fikrin bazı sinirlere dokunduğunu farkedıyoruz. Gizli bir iş değıldir ki Balkan Antantının Balkanlarda ve Balkanlılar arasında istatükoyu muhafaza etmekten ibaret olan ilk masum şeklini dahi hoş görmiyen büyük devletler farkolunmuştu. Hangileri?.. Belki daha ziyade şu veya bu. Fakat büyük devlet denildiği zaman dünyanın idaresini kendi ellerinde tutmak daiyesine ötedenberi alışmış kolosların hepsi hatıra gelir, ve onlardan hemen hiç biri kendilerine benzer bir teşekkülün vücud bulmasmı hoş görmez. Onun için Balkanlıların kendi aralarında, bilhassa asırlardanberi orada çelikçomak oynamağa alışmış devletlerin nüfuz ve müdahalelerine nihayet veren bir teşekkül vücude getirmelerini, büyük devlet unvanını taşıyan kolosların hemen hepsi derece derece hoş gö'rmemişlerdir. Yalnız simalî Amerika Bırleşik Hükumetleri İttihadım ve belki îngiltereyi bundan istisna edebiliriz. Balkan Antantı manzumesinin büyük dcvletlerce daha ilk teşekkülü anından itibaren hoş görulmemiş olması bu antantı vücude getiren Balkanlı milletlerin hareketlerindeki i$abetin en kuvvetli ve en söz götürmez delilini teşkil etmiştir. Çünkü bu suretle icabmda oynanabilecek aletler ortadan kaldırılmış oluyordu, ve Balkanlılar kendi çevrelerinin mukadderatmı kendi ellerine almış bulunuyorlardı. Şimdi dünya hâdiselerinin yeni inkişafları önünde Balkan Antantı ilk merhalesindeki muvaffakiyetli hareketini ikinci bir merhale ile ikmal etmek vaziyeti karşısında bulunuyor: Balkanların, daha doğru ifade ile Balkanlı müttefikler manzumesi varlığının kime karşı olursa olsun yekvücud olarak müdafaası. Bu çok canlı vaziyet ve zaruretin tebarüzile onun Balkanlarda ciddiyetle gözönüne alınmağa baslamış olmasıdır ki şimdi bazı sinirlere dokunuyor. Balkanlılar aralarınSelânık kolordu kumandanı, belediye reisi ve azaları, hükumet erkânı, Türk, Yugoslav, Rumen konsolosları ile çok kesif bir halk kütlesi tarafmdan karşıla nan devlet adamlarımız, Selânik merkez muhafızlığına mensub bir kıt'a asker tarafından selâmlanmıştır. Mızıka Türk, Bütün Selânik, baştan başa Türk Yunan bayraklarile donanmıştır. Şehir, hakikî bir bayram manzarası arzetmek tedir. Türkiye hükumeti ricali, istasyondan hareket ettikten sonra şiddetle alkışlan mıslardır. lArkası Sa. 7 sütun 1 de] 60 milyon niifuslu Balkan birligji Celâl Bayar diin Selânikte Atatürkün doğduğu evi gezdi ^» Çekoslovak ajansımn bir izahı Prag 1 Almanyada çıkan Angrif gazetesinin Çekoslovakyada Çeklerin guya Südet almanlarma karşı bir ha reket hazırladıklarma dair yazdığı haberleri mevzuu bahseden Çekoslovak ajansı, yapılan tahkıkattan da anlaşıl dığı üzere bu haberlerin tamamile uy durma olduğunu kaydettıkten sonra eğer böyle bir şey vaki olsaydı Alman partisi azasından hiç değılse bir kişinin bundan haberdar olması lâzım geldiğini ve Çek makamatının da tahkikatm neticesini değiştirebilecek her türlü malumatı memnuniyetle telâkki ey liyeceğini yazmaktadır. (a.a.) Galatasaraydan Hâşim Beşiktaş kalesine ikinci golü atıyor Bir mayıs Londrada 'İşçi ve Faşist partileri tezahürat yaptı Berlin 1 Kız ve erkek 150,000 Kara Ali ile Amerikah Şermanın göreşînden' S^yecanh bir an ÜÇ xMÜHÎM PROJE Yeni bir umumî nüfus tahriri yapılacak Nüfus kütükleri değiştirilecek, birer nüfus ve teşkilât kanunu hazırlanarak Meclise verilecek (Yazısı 6 ncı sahifemizde) Bu sene memleher mahallede heketin her yerinde yetler vasıtasile evhalkın elindeki nülere dağıtılacak ve fus kâğıdları veya nüfus cüzdanları venüfus cüzdanları ya nüfus kâğıdları nın kâmilen yenilenistirdad edilerek yermesini temin edecek lerine yenileri verilecektir. olan umumî bir tahrir yapılacaktır. DaYeni nüfus cüzhiliye Vekâleti bu danları tevzi edildiknun için bir kanun ten sonra nakli hane miştir. veya seyahat esna lâyihası hazırlamış sında mutlaka ka tır. Elde mevcud yıdlara işaret olunanüfus kütükleri, 33 caktır. senelik olduğun dan ve Harbi UmuDahiliye Veka mî dolayısile bu kaleti, Nüfus Umum yıdlarda birçok kamüdürlüğü teskilâ İşleri Umum Müdürü Muhtar nsıklıklar vukua geltını tevsi edecek yeni diğinden bunların yenilenmesine ihtiyac bir teşkilât kanunu hazırlamaktadır. Bu kanunla gerek merkez, gerek vilâyetler hasıl olmuştur. Tahrir işi, halka beyanname tevzii su teşkilâtı tevsi edılecek, şimdiye kadar pek İArkası Sa. 3 sütun 6 da] retile yapılacaktır. Bu beyannameler, ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı ıımımııiıııııı ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı ıııııııııı ıııııııııııııııııııııı ııııııııııı genc Hıtlerci bu sabah Berlin sokaklarından geçerek Hitler, Göbels ve genclik teşkilâtı şefi Baldur von $irah tarafından söylenen nutukları dinlemek için Olimpiya stadına gitmişlerdir. Bu nümayişe, stadm methaline konan büyük bir levhada yazılı olduğu veçhile «büyük Almanya nümayişi» ismi veril mişti. Hitler kendisine tahsis edilen tribünde Pangaltıdaki cinayetin akisleri henüz göründüğü zaman şiddetle alkışlanmış devam ederken feci şekılde bir yeni ci tır. Hitler «Sieg heil» seslerile mütemadi nayet daha işlenmiş, genc bir erkek, heyen kesilen nutkunda ezcümle demiştir nüz beş aylık evli bulunduğu karısını bıçaklıyarak öldürmüştür. ki: Bir muharrirımizin cinayet hakkında « Halkımızm ne büyük bir terakkiye mazhar olduğunu gördünüz. Alman mil yaptığı tahkikata göre cinayetin tafsilâtı leti büyük bir hâdise neticesinde birleş şudur: [Arkası Sa. 1 sütun 1 de] Bir Musevi, karısını bıçaklıyarak öldürdü Cinayetin sebebi, genc kadının başka bir erkekle görüşmesidir. Katil, bugün Adliyeye veriliyor lık sokağında beş numaralı bir apartıman vardır. Bu apartıman oda oda muhtelif ailelere kiraya verilmiştir. Antrenin sol tarafındaki küçük odada da üç kişilik bir aile yaşamaktadır. Aile efradı, evinde kadın çantaları tamir etmekte olan Muiz isminde 21 yaşlannda bir Musevî gencile henüz beş aylık karısı gene ayni yaşta Koroni adında bir genc kız ve Koroni An'ane talihsizleri lArkası Sa. 3 sütun 4 te\ Beyoğlunda Asmalımesçidde Mezar nin annesidir. İngiliz Fransız paktından sonra i Amerika, Almanyaya faik bir ittifakın doğduğu kanaatinde Kalb kalbe karşı... daki anlaşmayı böyle ulvî bir ittihad haline soktuklan zaman kimseye tecavüz kasdini takib etmiyecekleri için karşımızda kaşlanm çatarak çehresini buruşturan asabî hırçınlığın manası yoktur, ve o hırçınlık geçici birşeydir, ki hususile Balkan Antantının Balkan birliğine tekâmülü üzerine derhal nihayet bulup gidecektir. Biz Balkanlılar için Balkan Antantının alenen ıfade olunmuş bir Balkan birliğine tekâmülünü kat'î bir zaruret olarak görüyoruz. Balkanlar sulhuna olduğu kadar dünya sulhuna dahi müessir surette hızmetin kestirme yolu bundan ibarettir. Karalarda ve denizlerde dünyanın bu çevresine aid olarak herhangi mesele bahse mevzu olursa behemehal altmış milyon nüfuslu Balkan birliğinin reyi alınacak ve sözü dinlenilecektir. Bu birliğin müeyvid kuvveti her zaman her yere yetisebilecek olan 8 milyon süngü ormanıdır. Hicbir devlet hicbir sebeb veya bahane ile Balkanlı devletlerden hicbirine gözünün üstünde kasın vardır diyememelidir. Bunun temini çaresi Balkanlıların kendi çevrelerindeki antantlarını dünya plânına nakleden muazzam ve muhteşem bir birlıkle ikmal eylemeleridir. Bugünlerde Avrupanın dört büyük devleti arasında gene bir direktuar tesisi ihtimallerinden zaman zaman bahsolunduğunu görür olduk. Lehistanın haklı olarak böyle bir tasavvurdan kuşkulandığına şahid olmaktayız. Lehistan bu ıstırabında yalnız olamaz. An'ane halinde büyük unvanını haiz olagelmiş devletlerin kendi aralarında böyle bir anlaşma yapmalan küçük milletlerin hiçe sayılmasını farzettirmemek ihtimali yoktur, ve böyle birşeyin kabulüne imkân tasavvur olunamaz. Kendi hesabımıza öyle bir tasavvuru daha rüsevm halindeyken iptal etmiş olmak için Balkanlılann bırliğini tesbit ve ilân ederek ortaya 60 milyon nüfuslu büyük bir devlet haline çıkabiliriz. Dünyada cidden mukaddes bir (beşer hukuku) olduğu gibi ayni kutsiyeti haiz bir de milletler hukuku bulunduğunu ispat etmekliğimiz lâzımdır, ve bunu ispat edebilecek kabiliyet v e kudrette bulunuyoruz. Vaşington 1 Yarı resmî mehafille gazeteler, Londrada İngilizlerle Fransızlar arasında yapılmış olan görüşmelerin baslıca neticesinin bariz bir surette Almanyanın satvetine faik olan ve Avrupa sulhunun, hakikaten realist yegâne zı manmı teşkil eden askerî ve iktısadî bir ittifak vücude getirilmesi olduğu fikrin dedir. [Arkası Sa. 7 sütun 2 de] Muğlada evvelki gece üç zelzele daha oldu Muğla 1 (Hususi muhabiri mizden) Dün gece şehrimizde oldukça şiddetli bir zelzele hissedilmiştir. Darbe amtıden gelmiştir. Bunu saat 2,30 da bir ve iki dakika sonra da ikinci ve şiddetli bir zelzele daha takib etmiştir. Hasar yoktur. Nakleden: KEMAL RAGIB Büyük âşk ve macera romanı YUNUS NADt