10 Şubat 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Türkiye HAFTALIK, MODERN 1 Mecmuası umhuriyet OndOrduncO yı! sayı: 4938 ^\tm ™ meuub adrea: cumnunyet. btanboı. posta rutıun: btanboi NO 240 tdare ve matbaa Kısmı 24299 « 24290 o Külliyatının birincisi olan İN İLK DÜŞEN çıktı. 50 kuruş AK Martta çıkıyor Perşembe 10 Şubat 1938 Ahmed Halid Kitabevi Telefon: Basmuhanir ve evi: 22368 Tahrtı heveM: 24298 Ispanyadaki gönüllülerin yüzde 75 i geri çekilecek, Ingiltere de Habeş Imparatorluğunu tanıyacak Ingiltere Italya arasında Yeni denizaltı gemilerimiz dün giderek inşaatı anlaşma tahakkuk ediyor BaşvekiIImiz bugünTersaneye müesseselerinî tetkik ettî, Gölcük gezecek ve oradan Ankaraya gidecek Yakında Londra veya Romada mlizakereler başlıyor Avrupa milletlerinin Ingiliz Kralı, yazın âsabını bozan Fransayı ziyaret edecek Atatüıkün Ankarada ilk çalıştığı oda harb korkusu Bu seyahat, pariste, eski ittifakın bakasma canlı bir delil sayılıyor Ankara 9 (Telcfınla)Atatürkün Ankaraya ilk geldiği 20 ikinci kânun 1919 cumartesi günü bğleden sonra saat üç buçukta oturduğu ve beş mayıs 1920 tarihinde ilk Icra Vekilleri Heyetini topladığı odaya mermer bir kitabe konmasına karar verildi. Başvekilin tersane ve fabrikada tetkiklerinden intıbalar Barbaros müzesi yapılacak Celâl Bayar büyük Türk amiralına aid bütün eserlerin bir araya toplanmasım söyledi ve «Genclik Barbarosu tanımalıdir» dedi Başvekil Celâl Bayar, dün öğleden sonra, Halicdeki tersaneyi ve deniz müesseselerini ziyaret etmiştir. Başvekilimiz, öğleye kadar Perapalas otelinde istirahat etmiş ve öğleden sonra saat on beş buçükta, refakatinde Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras ve Hususî Ka lem müdürü Baki olduğu halde, Pera palas otelinden çıkarak, otomobille doğruca Kasımpaşaya gıtmiştir. Başvekilimiz. Deniz Kumandanlığı dairesi önünde İstanbul Deniz Kumandanı yarbay Mahmud ve Deniz Kumandanlık erkânı tarafından karşılanmış tır. Bir deniz bölüğü, Başvekili selâm '• lamıştır. Celâl Bayar, buradan doğruca, iki denizaltı gemimizin inşa edılmekte bulunduğu Valıde kızağma gitmiştir. [Arkası Sa. 8 sütun 3 te\ , 1 Herhalde bu korku ehemmiyetini oldukça kaybetmiştir. Totaliter devletler ayrı ayrı olarak demokratik devletlerle anlaşmaya kalksalar da, beraber çalışsalar da Avrupa sulhunu baltalamağa cesaret edecek vaziyetten çıktılar ünya yüzünde yenı baştan umumî bir harb çıkması ihtimali Avrupada sosyal bir hastalık hahne geldi. Büyüklü küçüklü bütün devlctler kaç senedir hep bu korkunun heyecanile yaşıyorlar. Hitler birşeye sinîrlenîp bıyıklırını vrtz. hcır.en titreşerek birbirlerine sokuluyorlar: Aman harbe başlamasa. Mussolini nezleye tutulup biraz yiiksek sesle öksürdii mii yürekler hopluyor. Ve dudaklarda meş'um sual: Acaba bundan bir harb çıkabilir mi? Evet, sinirlerin bozulduğu ve gevşediği muhakkaktır. Dünya ahvalini iyi bilen mütehassıslar söylüyorlar, iradelerine hâkim olan iki adam (Hitler'le Mussolini) elde ettıkleri bütün kazancları, karşılarındaki milletleri kemııen bu asabî hastalığa borcludurlar. Harb korkusuna müptelâ olan milletlerin karakteristik vasıflan şudur: Kendilerini, olduklarından daha zayıf, karşılanndakini ise mubalâğalı surette kuvvetli görmek. Bu yanlıs görüs onlardaki bütün ırade ve enerjı kaynaklarını söndürüyor. tereddüdden ve kararsızlıktan kurtulamaz bir hale geliyorlar. Halbuki demokratik devletlerin ve onlarla beraber yürüyen diğer devletlerin maddî güçlerinin mecmuu totaliter devletlere nazaran daima daha yüksek'i. Yalnız, Almanya ile îtalyanın büyük gayret ve fedakârlıklan netjcesi olarak aradaki kuvvet farkı 1935 senesine doğru hayli azalmıştı. Maamafih vaziyet gene demokrasilerin lehine bulunuyordu. Eğer îngiltere kat'î bir kararla îtalyanın karsısında göğsünü germek cesaretini gösterebilseydi bugün Habeş milleti tarine karışmış bulunmıyacaktı. Ingiltereyi ve Milletler Cemiyetîni karar vermek hususunda tereddüdlere düşürten ve netice olarak zecrî tedbirler diye yarımyamalak tatbik edilen fayda sız cezalar uydurulmasma yol açan korku, hep bu «harb ihtimalınden kaçınma» hastalığıdır. *** Fakat 1935 teki Hateş tecrübesindenberi bi'yük demokrasiler bu hastahğı teşhis etmişler ve tedavisi çarelerine başvurmuşlardır. Ingiltere hükumeti, ttalyanHabeş harbi basladığı sıralarda Avam Kamarasınm çıkardığı biı kanunla bir milyar bes yüz milyon liralık silâhlanma tahsisatı aldı. O zamandanberi durmadan çahşıyor. Amerika, donanmasını ve hava kuvvetlerini mütemadiyen çoğaltıyor. Fransa biraz geri kalmakla beraber o da elinden geleni yapıvor. DemokrasiIer, maddî kuvvetlerini artırmak suretile senelerdenberi mustarib olduklan manevî korkudan kurtulacaklardır. Bu tarihî yere bir mermer kitabe konulacak Hava birdenbire bozdu, kar yağıyor Karadenizde şiddetli fırtına var, seferler. muşkülâta uğradı Epey müddettenberi iyi giden havalar evvelki geceyarısmdan sonra bir denbire bozmuş, ev\relâ şiddetli bir dolu ve arkasından lapa lapa kar yağmağa başlamıştır. Ayni zamanda rüzgârm istikameti de karayele çevirdiğinden Karadenizde de fırtına başlamıştır. Kar, zaman zaman çok kesif tipiye çevirerek dün de akşama kadar fasılalarla devam etmiş, akşamüzeri hava biraz açmıştır. Yeşilköy hava rasad merkezinden aldığımız malumata nazaran, Trakya, Ege ve orta Anadolu mıntakalarile Karadenizin garb sahillerinde hava çok bulutlu ve yer yer yağışlı, diğer mmtakalarda bulutlu gecmiş, rüzgâr doğu ve cenub doğusunda cenub, diğer mmtakalarda şimal istikametinde orta kuvvette, Trakya ve Egede kuvvetli esmiştir. Dün îstanbulda hava karlı ve fazla rüzgârlı geçmiş, umumiyetle şimalden esen rüzgânn hızı saniyede 19metroya kadar çıkmıştır. [Arkası Sa. 8 sütun 4 fej Almanyada geçen son hâdiselerin içyüzü Temps gazetesi hakikatte Alman ordusunun Nazi partisine istediğini yaptırdığıni ve hatta bundan sonra devleti de kontrol edeceğini yazıyor 1 Ingiliz Kral ve Kraliçesi araba ile bir gezinti esnasmda.» Londra 9 îngiliz gazeteleri, Lord Plymouth'un, Italya, Fransa ve Sovyetler Birliği elçilerile yaptığı görüşmelere büyük ehemmiyet vermektedir. Bütün gazeteler ve ezcümle «Times» gazetesi, Italya ile İspanya işinde vukua gelecek bir anlaşmamn Ingiliz Italyan müzakerelerinin diğer safahatı için hayırlı bir işaret olacağı kanaatini izhar etmektedir. Daily Tele^raph diyor ki: Kont Grandi, dün aksam Hariciye Nezaretinde Müsteşar Cadogan ile ikinci bir görüsmede bulunmuş, bu görüs. me esnasında yeni bazı Ingiliz teklifleri ileri sürülmüştür. Kont Grandi bunları, tetkik edılmek üzere Romaya bildirmiştir. Daily Mail gazetesî, Manşet ile Vansittart'ın Romayı, yahud Ciano'nun Londrayı yakında ziyaret edeceğini haber vermektedir. Ayni gazetenîn bildirdiğine göre, Londra mehafili, İtalyanm Ingiltereden bir istikraz istemiş oldugunu yalanlamaktadır. Fakat diğer taraftan Ingiltere hükumeti, umumî bir Akdeniz anlaşması çerçevesi dahilinde, Habeşistan împaratorluğunu tanımağa mütemayil gibidir. [Arkası Sa. 3 sütun 1 <fe] Japonya üç devlete de menfi cevab veriyor Çin harbini nihayetlendîrmek üzere Ingiliz tavassutu istendiği de tekzib edildi; yeniden harb tahsisatı konuluyor Balkan Konseyi Yunan ve Yugoslav Başvekilleri salı günü geliyorlar M. Miçesko, M. Metaksas M. Stoyadinoviç Japonların Yangtse nehrinde batırdıkları bir Çin harb gemisi ka Birleşik devletleri tarafından imzalanmıs olan Londra muahedesine bağlı değildir. Bu sebebden Japonya için bu notalara cevab vermek mecburiyeti meVzuu bahsolamaz. Donanmalar arasmdaki nisbet kaydi Japonyayı alâkadar etmemektedir. Japonyanın silâhlanma hususunda serbestlığini geri almıs, bulunması, tamamile tedafüî mahiycttedir. Japonya, diğer devletleri hiçbir zaman tehdid etmemek prensipine sadık kalmaktadır. JalArkası Sa, .7 sütun 5 U\ Balkan Konseyine iştirak edecek olan Yunan heyeti murahhasası reisi Başvekil General Metaksas salı sabahı Selânik yolile trenle şehrimize gelecek ve Sirkeci istasyonunda merasimle karşılanacaktır. Ayni gün Yugoslav Başvekili M. Stoyadinoviç de Avrupa ekspresile şehrimize gelecek, ayni merasimle karşılanacaktır. Romanya Hariciye Nazırı M. Miçescu'nun Romanya vapurile muvasalatı beklenilmektedir. lArkast Sa. 3 sütun 3 del Tokyo 9 Nişi Nişi gazetesi yazıyor: Hariciye ve Bahriye Nezaretleri, Japonyanın deniz inşaat programmı Ingiltere, Fransa ve Amerika Birleşik devletlerine bildirmesi hususunda üc devlet tarafından verilen ültimatom şekilli talebi kabul ve is'af eylememeğe karar verBu itibarla yakm istikbal için nikbin miş bulunmaktadır. Japonyanın cevabı olmamız icab eder. Totaliter devletlerin bu haffa sonunda bildirilecektir. Cevabın ana hatlan şudur: NAD1R NADt Japonya, Ingiltere, Fransa ve AmerîLArkası Sa. 8 sütun 3 te\ Bugünkü Alman\ anın idaresinde, Hitler'in etrafına topladığı şahsiyetler: Yukarıda soldan sağa: Hususî gizli konsey reisi von Neurath, Propaganda Nazırı Dr. Goebbels, Hariciye Nazırı von Ribbentrop, ortada soldan sağa : Donanma kumandanı Amiral Reoder, Prusya Başvekili ve Almanya Hava kuvvetleri kumandanı Maresal Herman Goering, Başkumandan General \\ ilhelm Keitel, asağıda soldan sağa : Hitler'in müsaviri D. H. Samuers, Hitler'in muavini Rudolf Hess, Erkânıharbiye şefi General Brauchitsch Berlin 9 M. von Ribbentrop dün Hitler'le görüştükten sonra Berchtesga den'den avdet etmiştir. Dün akşam von Neurath'ia da müzakerede bulunan von Ribbentrop, Ingiliz ricaline veda etmek üzere bu akşam Londraya hareket ede cektir. akdedeceği mühim topîantı dolayısile Mareşal Goering Polonyaya yapacağı seyahatten vazgeçmiştir. Öğrenildiğine göre Fühıer, Mareşal Goering'i Berchtesgaden'e davet etmiş tir. Varşova 9 Mareşal Goerin'in her Göring'in Varşova seyahati sene olduğu gıbi Bialovveza'da şerefine geri kaldı tertib edilecek olan ava iştirak için Le Berlin 9 20 şubatta Reichstag'm lArkast Sa. 8 sütun 1 de]