19 Ağustos 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

Nedir ve nasıl yapılır? Harbin en ivi mektebi manevra olduğu anlaşılmış ve her devlet buna çok ehemmiyet vermiştir Manevra kumandam: Manevranm her günii, karanhk bastırdığı zaman, eğer geceleyin de harekâta devam edilmiyecekse, iki tarafın vaziyeti, tuttuklan hatlar, mavi ve kırmızı taraf lann kumandanlan gibi hakem heyeti tarafmdan tesbit edılir ve baş hakem, akşamüstü muharebe kesildiği zamanki son vaziyeti, eskiden müdiri harekât, şimdi manevra kumandam denilen zata bildirir. Manevra kumandam, ordu manevrası ise ordu müfettişj, ordular grupu manevrası ise Genelkurmay Başkanı, yahud onun tayin ettiği bir komutandır. Manevra kumandam, o günkü vaziyeti tetkık eder ve manevranm esas maksadına göre, isterse vaziyette bazı değişiklikler emreder. Meselâ, kırmızı taraf, daha birinci günü, çok muvaffakiyetli bir netice almış ve mavi tarafı mağlub etmiş olabilir. O zaman manevra kumandam, meselâ, mavi taraf a büyük takviye kuvvetleri geldiğini ve bu kuvvetlerin kendisini bir yanından çevirmek üzere olduğunu mefruz olarak kırmızı taraf kumandanma bildirir ve ondan bu yenî vaziyete göre, hareket etmesini ister; ayni zamanda mavi tarafa da, yeni vaziyeti bildirerek ondan da ertesi sabah taarruza geçmesini ister. Böylece, ertesi gün, manevra başka bir şekilde cereyan eder. Bir gün evvel taarruzî bir muharebe yapan kırmızı taraf ertesi gün tedafüî bir hareket •ıpmak mecburiyetinde kalır. VRA CUMHURİYET 19 Agustos 1937 Mavi taraf fena vaziyeie diiştiive ricate mecbur kaldı (Baştaıajı 1 inci sahifede) bur etaıislerse de yetişen takviye kıtaatı karşısmda çekilmeğe mecbur kalmışlar dır. tki taraf arasmda ilk temaslarm vuku bulduğu cephede şiddetli piyade muha rebesi olmuştur. Neticede, Mavi kuvvetler tedricen ricate başlamışlardır. Dün öğleye kadar Kırmızı tarafın tedricî ilerilemesile devam eden harekâtla manevralar en mühim safhasına girmiş bulunmaktadır. Asıl kat'î harekâta ayın 19 uncu ge cesi başlanacak ve cuma günü iki tarafın bütün kuvvetleri iştirakile şiddetli muha rebeler olacaktır. Manevralann asıl ruhunu teşkil eden bu hücum ve yarma safahatı ecnebi mi safir ve davetlilerin önünde cereyan edecektir. Bugün (dün) sebah şafak sökerken iki tarafa mensub hava kuvvetleri faali yete geçerek keşiflerde bulunmuşlar ve karşıhkh yaptıklan keşifler hakkmda kendi kumandanlanna raporlar vermiş lerdir. Kırmızı taraf tayyareleri Mavi tarafın gerilerine kadar sokularak istikşafta bulunurken Mavi avcı tayyarelerinin taar ruzuna uğramıştır. Burada kısa süren bir hava muharebesi olmuş ve Kırmızı tarafın keşif tayyareleri zayiat vermeden dönmüşlerdir. Hava muharebesi devam ederken hakem tayyareleri de vaziyeti takib ve tet kik etmişlerdir. Bugünkü harekâtı takib için Velimeşe, Yanıkağıl köyleri üzerinden bu sabah Manevralarda dünkü neticeler KARA / OEN1Z LULEBURGAZ KARLSDIRAN an HAKİKÎ* KIRIMIZ/ HAKIK1* MAVÎ MEFRUZ K I R M I Z I MEFRUZ M A V İ MEFRUZSARI EKfRDAGl/TEREĞLI § MARMARA Birinci ordu manevralarmda hakikî kuvvetlerin karşılaştıklan saha ile hakikatte mevcud olmıyan mefruz kuvvetlerin mefruz mevkilerini gösterir harita mış ve evvelki akşamdan itibaren cebrî yürüyüşle ve en kestirme yollardan isti fade ederek bugün (dün) sabah Uzun hacı köyüne yetişmiş ve oradan Karlıköy istikametinde ilerilemiştir. Bu tarafta cephe tutmuş olan Mavi kuvvetler, Kırmızı tarafın mütevali üs tün taarruzlan lçarşısında evvelki gece, karanlıktan bilistifade, geri çekilmeğe başlamış ve Büyük Manika köyünün cenub sırtlarmda yeni bir cephe tutmuştur. Mavi taraf, Kırmızılann taarruzunu durdurmak üzere cephelerini teşkil eden Sarayın arkasındaki 104 ve 107 râkımh tepeleri tahkimle meşguldürler. Takviye kuvvetleri almış olan Kırmızı taraf kat'î ilerileme hareketlerine yarın sabah (bu sabaıh) erkenden başlıyacaklardır. Binaenaleyh manevralann en hareketli ve kat'î safahatı yanndan (bugünden) itibaren başlıyacak, cuma günü kat'î neticeli bir meydan muharebesi yapılacaktır. bulunmaktadır. Gene ve kıymetli tayya • reci kızımız bugün tayyaresile Kırmızı •• nın uçuşlarına iştirak etmiş ve Mavi ta • rafta keşifler yapmıştır. Zırhlı otomobiller yürüyüş halinde türlü harb kaynaklannın kifayeti, 7 Muvasala, muhabere ve ikmal işlerinin intizamla işlemesi, 8 Yurd dahilinde, her türlü bozguncu ruhun önüne geçecek iyi tedbirler ahnması. de gene manevrada meydana çıkar. Askerî harekâtın hakikî mahiyeti ve verilen yanlış malumat Bazı gazetelerin bastıkları haritalara ve yazdıkları yazılara bakarak Trakyada yapılan birinci ordu manevralarının ruhunu ve umumî vaziyeti kavrıyamadıklarmı görüyoruz. Bunlar, iki hataya düşüyorlar: 1 Manevranm mefruz kuvvetlerinl de hakikî birliklerle karıştırmak, 2 Manevra sahasındaki kıt'alara tamamile ters cephe vermek. Meselâ, Kırmızı ve Mavi ordular, iki gazetede intişar eden krokilere nazaran, hakikî vaziyetin aksine olarak şimalden cenuba doğru cephe almış gibi gösterilmişler « dir. Şimdi hakikî vaziyeti hulâsa edelimf a Meriç boyunda muharebe ettikleri söylenen Sarı ve Kırmızı ordular tamamile mefruzdur; yani hakikatte orada manevra yapan hiçbir kuvvet yoktur. b Mavi ve Kırmızı tarafların Ka « radenir kıyısında Midyeden Büyük Ma« nıka köyü civanna kadar karşılıklı uza« nan cepheleri de mefruzdur. Oralarda da hakikî Mavi ve Kırmızı kuvvet yoktur. c Mavi ve Kırmızı taraflara men« sub hakikî kuvvetler, yani mefruz ol * mıyan kuvvetler, haritamızda işaret edilen sahada Vize Saray Büyük Manika köyü Çerkesköy Çorlu Büyük Karıştıran mıntakasında bulunmakta • dırlar. Hakikî birliklerin karşı karşıya geldikleri manevra sahası bu mınta « kadır. d Mavi ve Kırmızı kuvvetlerin cepheleri, şimalden cenuba doğru de • ğil; şarktan garbe doğrudur. Çünkü Mavi taraf, İstanbul yolunu açmak için Çerkesköyüne doğru inmek istediği hal« de, Kırmızı taraf, Çerkesköyü şimalinde cephe alarak, Mavi tarafın Çerkesköyüne ve İstanbula inmesine mâni olmak vazifesile mükelleftir. Böylece iki taraf takribî surette şarktan garbe doğru birer cephe teşkil etmişlerdir. Okuyucuların muhtelif gazetelerda çıkan yanlış malumatı ve yanlış hari • taları görerek şaşırmamaları için bu izahatı vermeğe lüzum gördük. Silâh ve teçhizatın asriliği ve ihtiyaca uygunluğu: Gerçi, bir ordudaki silâh ve teçhizatın hakikî kıymetleri tamamile manev rada anlaşılmaz. Onlann tetkik ve muayene yerleri daha evvel, poli gonlar ve tecrübe sahalandır am ma, manevrada, bunlar da, bir imtihan geçirirler. Bizim arazimize, bizim ihtiyacımıza tamamile uygun olup olmadıklan arrlaşılır. Kemiyet ve keyfiyetçe kifa yetleri meydana çıkar. Bilhassa, yeni silâh olan motörlü vasıtaların kudretleri ve kullanış taızları hakkmda manevralarda iyi tecrübeler elde edilir. İnsan gibi silâh ve makinenin de hakikî mahiyeti asıl muharebede anlaşılırsa da, muharebe Allaha şükür her zaman başvurulan bir tecrübe tahtası degîldir. Numune olarak alınan bazı yeni vasıtalar ve teçhizat da maaevralarda tecrübe edilerek ondan sonra kabul edilir ve toptan tedarik olunarak kıt'alara verilir. llâ.. En esashlarmı yukanya sıraladığunız ana şartlar içinde, birinci, ikinci ve üçüncü maddelerin tamamen, yedinci maddesinin kısmen, mihek taşı, manevralardır. Eğer manevra kısmî seferberlikle müterafık bir şekilde yapılırsa, 4 üncü madde dahi, bir imtihandan geçirilmiş olur. Biz, digerlerini bir tarafa bırakahm da Kritik: birinci, ikinci ve üçüncü maddelerle isteNihayet manevranm son günü gelir. nilen şeylerin teminine manevralann nasıl Mınan neticeler, yüksek komutanlar ta hizmet ettiğine bakalım. rafından kritik (tenkid) edilir. Mavi ve Talim ve terbiyenin mükemmekırmızı taraf lann beraberce yapttklan liyeti: *"* Dünkü harekâtın son safhaları Sevk ve idarenin iyiliği: Manevranm en iyi imtihan vasıtası olduğu işlerden biri hatta birincisi, sevk ve idaredir. Harekât, tamamile muharebeye benzer tarzda cereyan ettiği için, küçük, orta ve yüksek sevk ve idare, manevTada sıkı bir surette tecrübe edilir. Birlik komutanlarının sevk ve idaredeki teknik kabiliyetleri, bilhassa manevralarda meydana çıkar. Karar sürati, Düşünce selâmeti, Karann emir şekline konuluşundaki isabet ve muvaffakiyet, Onceden malum olmıyan ve hesaba katılmıyan güçlükler karşısmda yılma mak, şaşırmamak, Mukabil tarafın zekâ ve iradesine karşı alınacak yeni tedbirlerde isabet göstermek, Ve bütün bunları yaparken harb tekniğinin ve kumandanhk san'atmın pren siplerinden, kaidelerinden ayrılmamak, Yeni hareketler düşünürken realiteleri, hakikatleri gözönünde tutmak şartile yüksek hayal kudreti göstermek, (eski tabirile vüs'ati hayal ve fikri icad sahibi olmak), Modern silâhlarm ateş kudretlerinden bir an tegafül etmemek, Kumandası altındaki insanların et ve kemikten mürekkeb ve kalb sahibi birer insan olduğunu düşünerek onlardan yapamıyacaklan fevkalbeşer şeyler isteni lemiyeceğini, ve yalnız cepaneyi değil; insan enerjisini de beyhude israf etmemek lâzımgeldiğini hem bilmek, hem unut mamak, Etrafmdaki ayni sınıftan kıt'alar ve diğer sınıflarla mükemmel surette anlaşma ve iş birlıği yapmak, Umumî maksad uğrunda fedakârlık yapmağı bilmek ve hodbin olmamak. Hulâsa, sevk ve idarenin teknik, ta biî, ruhî bütün bilgilerine vâkıf olmak ve bunları sadece nazarî olarak bilmek değil; arazi üzerinde tatbik edebilmek gibi meziyet ve hassalann kimde az, kimde •:ok, kimde yok olduğu ancak manevralarda anlaşılır. İyi sevk ve idare, yüksek ':>ir zekâ ve dehada daha iyi tecelli et Tiekle beraber, büyük bir teknik bilgiye ,'e mümareseye muhtacdır. Manevralar, ur taraftan bu mümareseyi de terrun e Jer ve pratik bilgiyi artınr. Talim meydanında kolaylıkla yapılan işlerin ve hareketlerin arazi üzerindeki güçlüklerine alışılır. Bir muharebenin ne olaibileceği Çorlu 18 (Manevraları takib eden arkadaşlarımızdan) Bu sabah (dün) Mavi taraf şrmdiye kadar muharebe e den bir piyade kıt'ası ve bir süvari ala yından möretiteb"kuwetl«rile Kırmızıya karşı Saray cenubunc«a büyük Manika Çaplar cenubu Kurtdere hattında Kır mızı kuvvetlerin tazyikı karşısmda naçar kalarak oyalama muharebesi yap mış ve geriden gelmekte olan kuvvetlerle de birleşerek Sarayın şimal ve şimali garbisine yerleşme işile meşgul olmuştur. Kırmızı kuvvetlere gelince sabahtan itibaren iki piyade fırkası ve bir süvari livasile muhtelif isrikametlerde akşama kadar Mavi kuvvetlere karşı taarruzuna devam etmiş ve bilhassa sol cenahından Mavinin sağ cenahına sevkettiği motörlü ve zırhlı kıt'alarla mücehhez süvari livasile Maviyi akşama doğru fena vaziyete düşürmüştür. Mavi kıtaat bir çok mukabi! taarruzlarla mevziini muhafazaya çalısmışsa da akşamüzeri tuttuğu hattı bırakıp ilerideki vaziyeti keşif kıtalarına bırakarak yukarıda söylediğimiz esas mev zilerine doğru muhtelif istikametlerden çekilmeğe başlamıştır. Bugünkü karşılaşmada Kırmızı tarafın sol cenah motörlü ve zırhlı otomobilli kıtaatının taarruzları çok sayanı dikkat bir manzara arzediyordu. Bu gece Kırmızı taraf Mavinin yeni tutmakta olduğu tahmin edilmiş olan esaslı müdafaa hattına taarruz için hazırhklarla meşguldür. Yarın (bu^ün) şiddetli çarpışmalar beklenmektedir. Vaziyete göre Kırmızınm Maviye kat'î darbeli bir kararla hareket edeceği görülmeketdir. Yarın (bugün) netice alınamadığı takdirde 20 ağustosta da ta arruzun devam edeceği ve bu iki gün zarfında tarafeyn için lehe ve aleyhe çok çetin safhalar tecelli edeceği anlaşılmaktadır. Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fezvi Çakmak manevralarda cepheye gittik. Yollarda ağır toplar, makineli kıtaat, ve piyadeler, ekinler, çalılar ve ağaclarla tamamen mükemmelen peçelenmişler, yani tamamile mestur bir hale gelmişlerdi. Bunlar o kadar güzel gizlenmişlerdi ki ancak çok yakınlarından geçerken far kedılebiliyorlardı. Piyade kuvvetleri mütemadıyen cepheye yürüyüş halinde idi. Kırmızı tarafa mensub tayyare defi topları, hâkim bir tepe üzerinde düşman keşif tayyarelerine meydanı boş bırakmı yor, her görünen tayyareye hemen ateş açıyorlardı. Bir taraftan nakîiye bölük leri ikmal ve iaşe işlerine devam ediyor, diğer taraftan ağır toplar yeni mevzilerine sokuluyor, bir yandan muhabere kablolan çekiliyor, öte tarafta yeni siperler ve gözetleme yerleri hazırlanıyordu. Kumardan ve askerlerin hepsi zinde ve neşeli idi. Cephede öğrendiğimize göre Kırmızı tarafa mensub bir süvari livası bugün Mavi tarafın sol cenahından Kad'köy civanna geçmistir. Ayrıca gene Kırmızılara mensub bir tümen, cepheyi takvive etmek emrini al Avcı hattı ilerliyor büyük bir keçîd resmile manevralar biter. Kıt'alar, kendi garnizonlarına çekilirler. Imtihan bitmiştir ve herkes gösterdiği kabiliyete göre notlarını almıştır. Ordunun iyi ve noksan tarafları anlaşılmıştır. Bundan sonra görülen eksiklerin tamamlanmasma, matlub şekilde işlemiyen şeylerin düzeltilmesine çalışılır. Ordu, bir yıl sonra, tekrar yçni bir imtihan geçirmek üzere gene mesaisine devam eder. Manevralar, bize, herşeyden evvel, orduda talim ve terbiyenin derecesini gösterecektir. En küçük birlik olan mangadan itibaren, orduyu teşkil eden birliklerdeki erat ve subayların (efrad ve zabitanm) bugünkü harb tekniğine muvafık surette yetişip yetişmedikleri manevralarda belli olur. Gerçi, bunu talim meydanlarında, tek taraflı tatbikatlarda da derece derece anlamak kabildir. Fakat bunlar Manevralann faydası: hususî imtihanlara benzer. Umumî imtiHarbde bir ordunun muvaffakiyeti şu han manevradır. Çünkü muharebe de ana şartlara dayanır: böyle geniş mikyasta devamlı ve karşı Talim ve terbiyenîn mükemmeli lıklı olacak, beklenmiyen, haller, anî vaziyetler karşısmda kalınacaktır. İnsan yeti, ve hayvanlann, hatta motörlü vasıtaların 2 Silâh ve teçhizatın asriliği ve ihyorgunluğa mukavemet dereceleri ma tiyaca uygunluğu, nevralarda anlaşılır. 3 Sevk ve idarenin îyiliği, 4 Seferberliğin seri ve muntazam Bazı yardımcı birliklerin, muhabere olması, ve münakale vasıtalannm, geri hizmetle5 Ilk tecemmudn maksada uygun rinin nasıl işledikleri manevralarda meyolarak azamî sürat ve intizamla yapılma dana çıkar. sı, Talim ve terbiyesi, esas ve yardımcı 6 Memleketin «potentiel de gu birlikler arasındaki işbirliği mükemmel ve erre» denilen sınaî, iktısadî, askerî her bedenî kudreti yüksek olan bir ordu, ma*] İlk yazı salı günkü nüshamızda çıktı. nevralarda hemen kendini şösterir. Aksi Trakya manevraları Bulgaristanda nasıl karşılandı? Manevralarda motosikletli bir kıt'a Sofya 18 (Telefonla) Türk ordusunun Trakyada yaptığı manevrala* Bulgaristanda çok büyük bir alâka ile tajcib edilmektedir. Bütün Bulgar gazetele* ri ilk sahifelerinde manevralardan bahsetmekte, İstanbul gazetelerinde, ecnebi mabbuatmda manevralara aid çıkan bü « tün yazıları aynen iktibas ve resimlerinı dercetmektedirler. Bazı Bulgar gazete * Tayyareci Gökçen leri bu meyanda fazla havadis vereyimi Tayyareci Sabiha Gökçen Kırmızı ta derken halk üzerinde heyecan da uyan» ve nasıl cereyan edebileceği, bilfiil görü raftadır. Ve Lüleburgazdaki karargâhta dırmaktan geri kalmamaktadırlar. liip öğrenilir. Uzun zamandanberi, harbin en iyi mektebi manevra olduğu anlaşılmış ve her devlet, ordusuna her yıl manevra yaptırmak suretile onu mümkün olduğu kadar, harbe iyi hazırlamağa çalışmıştır. Türkiye Cumhuriyeti, kahraman Türk ordusunu mükemmel bir surette yetistirmek için, her yıl, memleketin muhtelif mıntakalarında manevralar yapbrmakta dır. Trakyadaki ordu manevrası, işte bunlardan biridir. Birinci Ordu birlikleri, bu manevrada Türk ordusunun yıiksek teknik bilgisini ve bedenî kudret ve mukavemetini göstererek milletin orduya sarfettiği emeklerin boşuna gitmediğin millî istiklâl ve milî varlığı müdafaa edecek kahramanlann bu işin eri olduğunu Kadın tayyarecimiz Sabiha Gökçen tayyarenne binmeden dost ve düşman herkese ispat edecektir. AB1D1N DAVER evvel bir haritayı tetkik ediyor