13 Temmuz 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

13 Temmuz 1937 CUMHURtYET Vapur idarelerini vazifeye davet ediyoruz Yolculuk yapan Türk vatandaşlarına fındık çuvalı muamelesi yapmak hakkı hiç kîmseye verilmemiştir ı ıiniBiM ı < p !> *^«* m m^mffîmmmmammm« m Sarıyerde bir piyade ala«Türkiye iledost geçinmeğe karar verdik ve bu yımıza sancak verildi karar kat'idir» Surîye Başvekili diyor ki: Dün yapılan heyecanlı merasim IBaştaraft 1 inci sahifede] Beni üstkatta bir salona aldılar. Iki dakıka sonra da başı açık, yahud şapka ile görmeğe alıştığımız Cemil i Mürdüm kırmızı fesi ve güler yüzile karşımda idi. Karşılıkh koltuklarımıza yerleştikten ve mutad hoş beşten sonra, komşu ülkenin hükumet reisine sordum: Nutkunuzda Klemanso'nun ağzile ezip parçahyacağınızdan bahsettiğiniz haricî düşmanlann kim veya kimler olduğunu sormama müsaade eder misiniz? Bunu niçin merak ettiniz? Nutkunuzda sarfettiğinız bu cümlelerin hakıkî manasını anlıyabilmek Pıyade alayı, yeni sancağile beraber geçerken için.. IBastaraft 1 inci sahtfede] O halde izah edeyim: Bizim, da« Merhaba erler, nasılsınız?» diye hilde olduğu gibi, haricde de Fransa ile akdettiğimiz muahedeyi baltalamak sev sormuştur. Asker gür bir sesle hep bir ağızdan: dasına düşmüş muhaliflerimiz, düşman« Sağ ol!» cevabını vermiştir. lanmız vardır. Nutkumda ben, bunlan Sancak verilmesi kanunen ya Cumhurkasdettim. Fakat Klemanso'nun ağzile... Ikî reisi veyahud onun tevkil edeceği bir zat defa tekrar ettiğiniz bu Fransız Başveki arafmdan yapılabilir. Cumhurreisi Atali, o meşhur sözünde, haricî düşman der türk, merasimin ifasma Ordu Müfettişi Orgeneral Fahreddini memur etmiştir. ken... Bu sırada alay kumandaru kurmay Hayır... Bu cümlemin yanlış anlaşılmasına asla razı olamam. Daha açık albay Iskender Erdemir, askere: «Tü konuşabiliriz. Hatırlarsınız ki, nutkumda fek omza!» kumandasmı vermiştir. Müteakıben mızıka ile alayın sancak Türkiye ile dost olduğumuzu ve bu dostluğa kıymet verdiğimizi söyledim. Nasıl bölüğü alaya verilecek sancağm mahfuz olur da, ben, kendi kendimi cerh ve tek bulunduğu eski jandarma karakol binasızib edebilirim. Sonra da, Türkiye bizim na gittiler. Sancak, getirilirken mızıka lsdüşmanımız değildir ki... Bilâkis en ya iklâl marşı çaldı. Şanlı sancağımız, sancak çavuşunun elinde olanca azamet ve kın bir dostumuzdur. Öyle değil mi? Öyle olmasını isteriz. Ancak nut haşmetile dalgalandığı ve sancak bölüBir yolculuktan hazin intıbalan 1 • Kamara deliklerinden çocuklannı ve eşyalarını arıyanlar, 2 Rıhtımdaki ana baba kunuzdaki bu cümle başka türlü tefsir ğü de arkada olduğu halde sahildeki megünü arasında vapurdan ailesine iade edilen yavru, 3 • Vapurda kalan yolcusuna iple para yollıyan bir vatandaş, 4 edilmiştir de... rasim meydanına getirildi. Asker bir halCambazlıkla vapura çıkmağa çalışan gene, 5 • Yolculuk ümidi kalmayınca çocugunu almağa uğraşan bir anne Tekrar ediyorum, bu, olamaz. Ve ka teşkil etti. Sancak muhafızlan OrgeOrgeneral Fahreddin Altay IBa&araft 1 inci tahtfedei tandaşını üzüm küfesi veya fındık çuvalı olamaz. Denizyolları Idaresinin bu esas bunun tashih ve tekzibini sizden rica ede eralin önünde tevakkuf ettiler. nutkunu söylüyor Orgeneralin nutka Vapurlann seyrüseferi resmî ellerle kabilinden «ambarlanıp istif edilmeğe» lara dikkat etmekle muvazzaf olanlann rim. Biz, Türkiye ile aramızdaki ihtilâfı ve heyecan içindeyiz. halledilemiyecek bir mesele saymıyonız. Orgeneral Fahreddin şunları söyledi: kontrol ediliyor mu? Zannetmiyoruz. mahkum eşya addetmeğe kimsenin hakkı başında geldiğini zannedıyoruz. Bugünü, alayımız her sene şeref gunVe açık söylüyorum; Türkiye ile çok « Alay kumandanı albay Iskender! lerinde sureti mahsusada önemle ana Belki bu işi gene ayni idarelerin bu samimî bir dostluk içinde yaşamağa mah Size milletimizin timsali ve hediyesi o caktır. Bugün, alayımız için hakikaten haddinden fazla yükleme işini deruhde kumuz. Burada Başvekil aynen (mah lan şanlı sancağımızı Ulu Öndfr Ata çok büyük ve şereflidir. Çünkü bugün eden memurlan yapıyorlardır! kum) kelimesini kullanmıştır. Hatta bu, türk namına vermekle bahtiyar.m. Ala sancağımızı aldık. Bugün çok sevinc ve Evvelki akşamki kazadan sonra hâdis bir dostluktan da fazla bir kardeşlik ha ymızın bu sancağm hakkını vereceğine heyecan vericidır. Çünkü bu sevgili sanolan vaziyeti biliyoruz: Kaptanlar kavası olmalıdır. eminim. Cenabıhak Atatürkü başımız cağı Cumhur Başkanımız, Atamız bugün bahati birbirlerine atıyorlar. Maazallah Peki ekselâns... Gene ayni nut dan eksik etmesin. Bu sancakla büyük bize emanet etti. Bugün saygile anaca bir jfacia ile karşılaşırsak vatandaşlann kubuzda Hatayın ebediyen Arab kala muzafferiyetler kazanmaruzı dilerim.» ğımız tîr'gündür. Çünkü bugün muzaf «kim batırdı?» ya gitmesi pek de umulcapmdan bahsetmiştiniz. Bundan mak Alay kumandanının hitabesi fer komutanlarımızdan büyük ve sevgili mıyan birşey değildir. •*?*>•«.• sadmır nedir? < •' " =Alây kumandanı kurmay albay ts bir komutanımız elile sancağımızı almış Onun için hem resmî makamlardan, Gülümsiyerek sordu: kender sancağı tesellüm etti ve askere bulunuyoruz. Bütün bunlar bize ne hem alâkadar vapur idarelerinden rica O da mı yanlış anlaşıldı? Ben, hitaben şu nutku söyledi: mutlu! ederiz. Her yaz mevsimi îstanbul halkısözümle, Sancaktaki Arab unsurunun « Subaylar ve erat arkadaşlanm. Alayımıza bu şerefi veren Büyük AArablığını kaybetmiyeceğini, daima AŞimdi Büyük Başbuğ Cumhur Baş tamız, Cumhur Başkanımız ve huzur nın başmda Demokles'in kılıcı gibi salrab kalacağını tekrar etmek istemiştim. kanımız adına alayımıza bu sevgili san larile bizi taltif eden komutanlarımız 5lanıp duran bu tehlikeyi bertaraf edecek tedbirleri vaktinde alsmlar. Sonra bütün Cenevre anlaşmasını kabul etmi cak ordu komutanımız Orgeneral elıle nünde saygı ile eğilir ve bu merasime iştirak zahmetini ihtiyar eden ilçebaylarla yeceğinizi söylüyorsunuz. O halde bu erildi. milletçe vicdanî mes'uliyete, vicdanî azaBu sancak böylece Türk milletince işyarlara ve subaylara ve halka teşekkürhtilâf ilânihaye sürüp gidecek midir? ba müstahak olmıyahm. Cemil Mürdüm nihayet fesini çıkar bize emanet edilmiş oluyor. Birliğin, bağ ler ederim.» lılığın timsali olan sevgili sancağmvz aldı, masanın üzerine koydu, ve: Bundan sonra kumandanlar, erkâHazır bu mevzua temas etmişken pa Her müşkül hallolunur, dedi, dün tında toplu ve birbirimize sevgi ve say nıharbiyeler vt davetlıler resmigeçid için zar günü şahid olduğumuz ve safhalanKardeş İran Şehinşahı Majeste Rıza yada hallolunmıyacak hiçbir mesele yok gile bağlı olarak yurdu, millî menfaatleri hazırlanan iskele karşısındaki mahalle nı resimlerle tesbit ettiğimiz başka bir Pehlevî'nin azimkâr ve modern idaresı tur. Elverir ki iki tarafta da hüsnüniyet ve sancağımızı düşmanın her türlü teca gittiler. Piyade alayımız, önde fırka mıaltmda büyük terakki hamlelerile ilerderdi teşrih edelim: vüzlerinden canla başla koruyacağız. zıkası ve kumandanları olduğu halde olsun, ve ben kendimiz kadar, karşımızSancağımızı alayda tek bir er kalsa bile bölük nizamile ve muntazam yürüyüş Denizyollannm Aksu vapuru saat liyen İran, sırf millî sermaye ile vücudaki Türk dostlarımızın da hüsnüniyerinde getırdıği demiryollarının üçüncüsü düşmana bırakmıyacağız. Bu uğurda ka lerle generallerin önünden geçli. Halk, 12 de Karadenize kalkacaktır. Rıhhmda den eminim. olan 300 kılometroluk kısmı da bitirmiş nımızı son damlasına kadar akıtmağa, kahraman ve şanlı askerlerımizi sürekli dehşetli bir kalabalık, vapurda müthiş bulunuyor. Arazinın çok arızalı olması Ancak ekselâns, bir hafta kadar canımızı vermeğe hazınz. alkışlarla selâmlıyordu. Buradan hazır bir tehacüm, telâşlı sesler, bağırıp çağır dolayısıle buyük müşkulâtla ikmal edıbulunduğum Antakyada, ve gene o kaMuharebelerin 1ta. sıkışık zamanlann lanan büfeye gidildi. Davetliler izaz ve malar, ağlayıp sızlamalar ve vaveylâlar.. len bu hat üzerınde 68 tunel kazmak dar zamandır bulunduğum Şamda görda sancağı hatırlıyarak, ona bakarak on ıkram edilerek merasime nihayet verildi. Merak etmeyiniz, fevkalâde bir hâdise, mecburıyeti hasıl olmuştur. Artık Tahdüm ki, bütün hüsnüniyetlere karşı cephe Şehrimdzde alaylara sancak verilme bir felâket yok.. Ancak felâket şudur ki ran, Hazer denizıne demiryohle bağ almış bir tahrikât şebekesi vardır. Durup dan yeniden manevî birlik kuvveti al lanmıştır. Resimlerimiz, ilk lokomotimalı ve savaş kudretimizi artırmalı, taze merasimi dün ilk defa olarak îstanbul vapurun «haddi istiabi» sinden fazla dinlenmeden ve her vasıtaya başvurarak fın Tahran ganna girişmi ve Sa MajesBoğazının kahraman bekçilerine verilmişyolcuya bilet satılmıştır. Erken gelip de te Rıza Pehlevî'nin, Tahran garında, işliyen bu fesadcı ellerin faaliyetine ni lemeliyiz. tir. Bugün de Davudpaşa ve SelimiyedeArkadaşlanm; hayet vermek zaruretini duymuyor muyer kapabilmiş olanlardan sonra gelen hattın son civatasını taktığıru gösteri Alayın tarihçesine yeni ve büyük bir ki alaylanmıza merasimle sancak verilesunuz? leri kaptan kabul etmek niyetinde değil.. yor. şeref günü katılan bugünde derin sevinc cektir. Meselâ? Haydi bir defa olan olmuş, her nasılsa Hataya giden Suriye liderleri bofazla bilet verilmiş, diyeceksiniz. Fakat yuna unsurlar arasına ihtilâf saçıyorlar. yacağına işte söz veriyorum.v felâket bu kadarla bitmiyor ki! Yol[Baştarafı 1 inci safti/ede] KANDEM1R Bunlar şahsî ziyaretler, ne diye culardan meselâ; bir anne vapura girEmir. Abdullahtn sözleri Eden'in bir izaht biliriz ki? miş, çocuğu rıhtımda kalmış; yahud anne Kahire Elehram gazetesi Nevyork Londra 12 (Hususî) Harciye Gazetelerin ekserisi hergün aleyhibaba dışarıda, çocuklar ve eşya kimbilir muhabirinin bir mektubunu neşretmiştir. Nazırı Eden Avam Kamarasmda Uzak mizde havadisler uydurup duruyorlar? vapurun neresinde!.. Denizde ve karada IBaştaratt 1 tnci sahlfede] (Nevyork şark hâdiselerinden bahsederek demiştir Bu gazeteler zaman zaman bizi de Muhabir, Emir Abdullahm Moskova 12 (A.A.) Türkiye Dahimaheşrî bir kalabalık endişe ile dalgalaki: tenkid ederler. Ne çare ki Suriye demok Taymre) gazetesinin şarkî Erdün mu liye Vekili ve Cumhuriyet Halk Partisi riiyor, ve Galata rıhtımı bir «anacık bahabirine ezcümle şunları söylediğini kay Genel Sekreteri Şükrü Kaya yanında' « 1901 anlaşması mucibince Pe rat bir memlekettir. bacık günü» manzarası alıyor. Kamara kinle deniz arasındaki münakalât serbestmeb'uslardan mürekkeb bir grup oldu ; Suriyeden gitmiş bazı tahrikâtçılar detmiştir: pencerelerinden evlâdlarını anyanlar, « Londrada Türk Başbakanı Ge ğu halde, dün sabah Negorelof istas lığini temin için Japonya şimalî Çinde Hatayda mütemadiyen ortalığı kanştır buzağı gibi belinden iple bağlanarak vaneral îsmet înönü ile görüştüm. Bana j'onuna muvasalat etmişlerdir. asker bulundurmaktadır. Şimalî Çinde mağa çalışıyorlar? purun güvertesine çekilen çocuklar, gemiİstasyon Türk ve Sovyet bayraklarile dedi ki: « Müslümanlar kendi memki Japon askerlerinin adedı yedi bine ba Zannetmiyorum. donanmıştı. nin bir köşesinde bulunan yavrusunu geri lığ olmaktadır.» Şam sokaklannda duvarlarda leketlerinde niçin biribirierile niza halinVekil istasyonda Dış Bakanlığın bealmağa uğraşan anneler, rıhtımda yığılıp Pravda'nın bir makalesi (kahrolsun Türkiye Cumhuriyeti), (kah dedirler? Niçin bir anlaşma içinde yaşa yaz Rusya cumhuriyeti nezdindeki kalan eşyalannın başmda melul melul Moskova 12 (A.A.) Tass Ajansı rolsun Türkiye büyükleri) diye yazılar mıyorlar?» mümessili Umblia tarafından Litvinor düşünenler ve bunların binbir misali... Atatürkle görüşürken o da bana de namına selâmlanmıştır. var. Aleyhimizde doldurulmuş gramofon bildiriyor: diki: Hâdisede ilk esas olan feci hakıkat şuŞükrü Kaya ve yanmdaki zevat ak • «Şimal Çini hâdiseleri hakkında tefsi plâkları sokaklarda, meydanlarda çalı « Arablar ve Türkler Osmanlı ida şam üzeri Moskovaya hareket etmiş dur: Bir Avrupa limanı gibi asrî ve nıyor. ratta bulunan Pravda gazetesi yazıyor: muntazam olduğuna bütün âlemi inanGüler yüzlü muhatabım kat'î konuş resine karşı ayaklandılar. Demek ki biz lerdir. Japonya ile îngiltere arasında başlı Türkler ve Arablar düşman değiliz. Bi Dahiliye Vekilimizin karşılanması mak lüzumunu duydu: dırmağa çalıştığımız İstanbul limanmda yan müzakereler de bu tahrikâttta rol Moskova 12 (A.A.) Tas ajansı bil îstanbulda Başvekil îsmet înönü lâkis müşterek bir hedefe harb açtık ve bu kadar iptidaî, bu kadar karışık ve bir oynamıştır. Bu tahrikâtın muvaffakiyetidiriyor: istiklâl için çalıştık.» Londra ile Glascovv arasında işle ile de görüşürken Suriye halkının Sancak uzak Afrika limanını andıracak derecede meğe başlıyan yeni ve fevkalâde seri ni, Tokyonun kanaatince, Japonyanm işinde duyduğu heyecanı ve asabiyet Filhakika Türklerle Arablann an'a Türkiye Dahiliye Vekili ve C. H. Parkötü şerait ve tezahürlerle dolu tahmil yalnız şimal Çinindeki vaziyetmi değil, anlatmış ve bunun şimdilik mazur görül nevî dostluğu kalbidir. Biz şarkî Erdün tisi genel sekreteri Şükrü Kaya ve yaekspres. t ' liyeye tahammül etmenin asla imkânı nmdaki zevat bugün Moskovaya var • ayni zamanda Çinin nüfuz mmtakalarına lâzım geldiğini Şimdi de bunu anlatmağa çalışhk. yoktur. Lansbury Mussolini ile bir taksimi hakkında Japon emperyalizm mesi kat'î olarak şunusöylemiştim. Suriye hayırlı neticelerini göreceğiz. Yakında mışlardır. Vekil, Türk ve Sovyet bay size diyebilirim: raklarile donanmış olan garda Litvinof, mülâkat daha yaptı tarafından yapılan teklifi de kuvvetlen hükumeti, Türkiye Cumhuriyetile dos Mevzuun bu noktası o kadar mühim Halihazır beynelmilel vaziyet icabı Ejof, Stomoniakof ile dahiliye ve hariRoma 12 (Hususî) Bır müddetten direcektir. Japon askerî makamlan tara geçinmeğe karar vermiştir. Bu karar kat olarak da Türk Arab teavünü bir zave alabildiğine titiz harekete o kadar ciye komiserlikleri erkânı ve Türkiye beri burada bulunan îngılız amele fırrurettir. Kendi varhğımızı muhafaza için büyük elçiliğinin bütün memurları tafından ittihaz edilen tedbirler, yeni ve idir. müsaiddir ki diğer bütün falsolu hareketkası lıderi M. Lansbury bugün BaşveTürklerle yardımlaşmak lâzımdır. rafmdan selâmlanmışlardır. ler ikinci plânda kalır. Ve ayakta, elimi sıkarken ilâve etti: kil Mussolini ile ikinci bir mülâkatta daha geniş bir tahrikât imkânını göste Şükrü Kaya ve yanmdaki zevat öğ Türk ve Arab iki kardeş millet hususî Mazide, en yakın mazide bu dost Ne Türkiye limanlarını ve tahsisen bulunmuştur. M. Lansbury bu mülâ rir. Bunun içindir ki, şimal Çini hâdiseleden sonra Kızıl meydanda bir spor rnenfaatler icabı olarak da biribirlerine Îstanbul limanını böyle bir zihniyet ve kattan sonra, Harıcıye Nazırı Kont Ci ler ciddî ve dıkkatle takibi lüzumlu kıl luğa halel getirebilecek bazı şeyler ol geçıdinde hazır bulunmuşlardır. muşsa, ben, bunlann ileride vuku bulmı yardımcı olmahdırlar.» manzara ile boğmağa; ne de Türk va ano ile görüşmüştür. maktadır.» Kardeş Iranda yeni demiryolları Yeni bir ekspres ÇinJapon ihila.fi Hariciye ve Dahiliye Vekillerimiz dost Rusyada