9 Temmuz 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İÇ SAHİFELERDE 3 iincüde : Yurddan yazılar. İsmail Habib 4 iincüde : Hikâye, İki mektub. Şerif Hulusi 5 incide : Konya Halkevinde M. Turhan Tanın ikinci konferansı 6 ncıda : Viyanada iki mühim fut bol maçı. Abidin Daver Tarihten yapraklar. M. Turhan Tan OnuçOncü yıl sayı: 4725 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: CıiTnhuriyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul, No 246 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa tasmı 24299 24290 Cuma 9 Temmuz 1937 Hatayda atlatılan bir baskın Şark Misakı dün imzalandı Vataniler Iskenderunu yağmaya teşebbüs ettiler, şehirde panik çıktı Zabıta kuvveti çapulculara ateş açlı Efgan Hariciye Nazırı Tahranda büyük merasimle istikbal edildi Netice: Tifoya karşı devamlı mücadele lâzımdır Uzak ve yakın ihtimallerin kâffesi sıraya konularak hepsine karşı sürekli ve sürükleyici bir harbe ihtiyac olduğu en kat'î ifadelerile anlaşılmıştır. stanbulda tifoya karşı esash bir mücadele açılması lüzum ve ihtiyacımn kuvvetli tesiri altında ortaya attığı mız mesele memlekette büyük alâka •uyandırdı. Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâleti dahi harekete gelerek mesele, salâhiyetlı doktorlarımızm kıymetli fikir ve mütalealanna ilâveten resmî tetkik ve tedbirlere de mevzu teşkil etti. Varılan neticeleri şöyle hulâsa etmek mümkün dür: 1 : îstanbulda beledî bir mahiyet almış olan tifo ile devamlı mücadele etmek lâzımdır: Resmî tedbirlere halkın alâka ve Jıimmeti de katılarak umumî bir elbirli n Imza töreni Sa'dabad sarayında yapıldı Fmnsanın Smiyedeki manda idaresini, ipka etmesi çok muhtemel Mütecavizler iki jandarmayı linç etmeğe kalkıştılar D Antakya 8 (Hususî muhabirimiz den) Vatanilerin mütemadi teşvikleri üzerine ellerinde Vatanî bayrağı bu lunan kalabalık bir kütle nümayiş vesilesıle İskenderunu yağma etmeğe te şebbüs etmişlerdir. Bir anda kasabadaki tekmil dükkânlar kapanmış ve umumî bir panik başgöstermiştir. Çapulcular bir ara iki jandarmayı linç etmeğe kalkışmışlarsa da jandarmalar ağır yaralı olarak kurtarılmışlardır. Polis bu azgın güruhu durdurmak için silâh kullanmak mecburiyetinde kalmıştır. Tahran 8 (A.A.) Efgan Hariciye Nazırı Serdar Feyz Mohammed ve maiyeti dün öğleden sonra Meşhed tarikile Tahrana gelmiş ve şehirden birkaç kilometro mesafede İran Hariciye Nazırı Samyi ve Hariciye Nezareti erkânı tarafmdan karşılanımştır. Şah bugün saat 11 de Efgan Hariciye Nazınnı kabul etmiş ve öğle yemeğine akkoymustur. Türkiye, İran, Irak ve Efganistan arasındaki ademi tecavüz paktı öğleden sonra Sa'dabad sarayında imzalanacaktır. 2 : Kanalizasyon üzerinde çok durulmuş olmasına rağmen İstanbulda tifoyu yenmenin kanalizasyon noksanına rağ men dahi mümkün olduğuna şüphe yoktur. 3 : Tifoya karşı açılacak mücadele, hakikî bir mücadele sayılabilmek için, fevkalâde tedbirlere mutlak bir ihtiyac vardırt> ve böyle tedbirlerin bize müspet ve muvaffak neticeler getirmemesi im kânsızdır. • Fransız Yüce Komiseri Kont dö Martel cumartesi günü şehrimize gelecektir. Bu vesile ile müfsidlerin her hangi bir hâdise çıkarmalarma imkân vermemek için şimdiden tedbirler ahnmaktadır. Halk, yeni rejimin fiil sahanna çıkma sına ve bayrama dört gözlTintizar et mektedir. Beyrutta çıkan L'orient gazetesinin Şam Hazlran 1937 Paris muhabirine göre, Fransanın Su Bu sabah daha şafak sökerken otelriye mandasım ipka etmesi çok muhtemeldir. Suriyenin bugünkü karışık ve den çıktım ve meşhur Merce meydanmendişe verici vaziyeti hatta belki de dan başlıyarak Şamı, semt semt, sokak Fransayı askerî bir müdahalede bulun sokak, baştanbaşa dolaştım. mağa mecbur edecektir. Ve şimdi, azgın güneşin altında yapıl General Franco Ingiltere Şamda meşhur Iskende ile anlaşmak istiyor run gününün iflâsı! Büyük Britanyanm iktısadî ve malî Çoluk çocuk toplanmıştı: meğer boğuşan iki kişiyi seyrediyorlannış Şattülârab ihtilâflarının iki mem leket arasında Tahranda imza ediIen bir muahede ile sureti kat'iyede halledilmesi Irakta büyük bir memnuniyet uyandırmıştır. B muahede Yakınşark memleketlerinin daha geniş bir şekilde anlaş masına doğru atılmış kat'î bir adım telâkki edilmektedir. Irak resmî mahfilleri dört tarafIı şark misakının pek yakında imza edileceğini zannetmektedirler. Misakın Efganistan Hariciye Nazınnm, Türkiye ve Irak Hariciye Nazırlanmn bulunduğu Tahrana yakında vaki olacak seyahati es Irakta müsbet akisler Bağdad 8 (A.A.) Irakla 1 nasında imza edilmesi ran arasındaki hudud meselelerile vardır. Suya düşen hayaller Suriye halkı bütün tahrikâta, aleyhimizdeki bütün propagandalara rağmen görülüyor ki Hatay işindeki emri vakii kabul etmiştir muzaheretini temin etmek için Portekiz Basvekili vasıtasile Edene müracaat etti Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletinin hastalık üzerindeki hassasiyeti takdir ve teşekkürle karşılanacak bir vaziyettir. Zaten biz meseleyi ortaya ko yarken menfi bir tenkid fikrinden mül hem olmuş değildik. Bilâkis hükumet başta olarak bütün halkın bu hastahğa karşı mücadeleye koyulmasım istemiş, hatta anketımize İstanbul Sıhhat müdürünün fıkirlerini almakla başlamıştık. İstanbula tifoyu Sıhhat ve İçtimaî Mua venet Vekâleti musallat etmiş değildir, ki bundan dolayı orasını mes'ul tutmağı düşünmüş olabilelim. Ortadan kaldınl ması lâzım olan hastalıkla mücadelede Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletinin hepimize pişüva olması icab ettiğini pek Benzin ve petrolla sair mayi mahruk • iyi takdir ederiz ve bunun hakikatte böy ların halka en faydalı ve elverişli bir şele dahi olmakta bulunduğunu görmekten kil ve fiatla satılabilmesi için bizzat İktıbittabi memnun oluruz. Ayni maksadla sad Vekili Celâl Bayann reisliği altında bu mücadeleye haricden iltihak eden fik günlerdenberi yapılan çalışmalar nihayet rî ve filî yardımlan da hükumetin mem dün öğle üzeri sona ermiş ve İktısad Venuniyetle karşılamasından daha tabiî bir kâletile kumpanyalar arasında bir prenşey olamaz. Onun içindir ki muhterem sip anlaşması yapılmıştır. Bu suretle Sıhhat ve îçtimaî Muavenet Vekilinin memleket efkârı umumiyesini günlerdenhastalık etrafındaki izahları arasında, beri meşgul eden ve yer yer türlü türlü Vekâlet teşkilâtını müdafaa kasdile de tezahürleri görülen bu mühim mesele de olsa, bazı sinirli tarizlerini yersiz buluruz. bu suretle İktısad Vekâletinin müdahaleTifoya karsı mücadelede sıhhî bir erkâ sile düzeltilmiş bulunmaktadır. nıharbiyeden bahsolunması, bu mücadeİktısad Vekili Celâl Bayaf dün sabah lenin hakikaten mücadele sayılacak husu saat 10,30 da Ticaret Odasına gelmiş ve sî ve itinalı bir teşekkül halinde yürütül gene benzin, petrol işile meşgul olmuştur. mesi maksadını tebarüz ettirmekten başka Biraz sonra Vekilın nezdinde Sanayi bir manayı haiz değildir. Bu ise Sıhhat Umum Müdürü Reşad, Oda Umumî ve İçtimaî Muavenet Vekâleti de dahil Kâtibi Cevad Düzenli ve kumpanyalaı olduğu halde cümlenin üzerinde ittifak direktörlerinden mürekkeb bir toplantı Azimkâr hareketile halk lehine bir ettiği bir lüzum ve ihtiyacdır. yaprlmış ve içtima saat 12 ye kadar sür muvaffakiyet daha temin eden tktısad Vekilimiz Celâl Bayar [Arkası Sa. 1 sütun 3 fel İstanbulda tifoya karşı açılacak mü muştur. IIIIIIIIIMIIIIIIIIIItlllllllllllllllHllllllllllllllllllillllllllllllllllllllıılllllllllllllllllillllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHII cadeleyi tesbit etmek üzere yapılan an lenin esash ve devamlı olmasmda ittifak verdiği neticelerden sonra hastalığı, mu ket en mühim bir nokta olmak üzere şu ediyor. Hastalığı insandan insana nakle hat olduğu bütün mubalâğalardan tecrid hakikati tebarüz ettirdi: Son beş altı se derek çoğaltan uzak ve yakın ihtimallerin etmeğe imkân hasıl olmuştur. ne zarfında hastalık İstanbulda müterak kâffesi sıraya konularak hepsine karşı süHastahğın müzmin ve mütezayid bir ki bir mahiyet arzetmiş. yani her yıl biraz rekli ve sürükleyici bir harbe ihtiyac ol şekilde devamının türlü sebebleri arasmdaha çoğalarak devam etmiştir. O halde duğu en kat'î ifadelerile anlaşılmıştır. da birinci mevkii hastalar teşkil ediyor. mücadelenin çok daha esash tutularak Bununla beraber teşekkür olunacak bir Hastalığı en çok bizzat ona tutulanlar devamlı bir surette yürütülmesine ihtiyac nokta olarak şurası da anlaşılmış bulu yayıyorlar. O halde almacak ilk tedbir, vardır demek olur. nuyor ki kendisine karşı mücadele ede tifoya tutulan hastalan hastanelerde teAlınan tedbirler alınabilecek tedbir ceğimiz düşman zannolunabileceği kadar davi altına alarak halktan tecrid etmek lerin azamî haddinden mi ibarettir? İşte kuvvetli bir düşman değildir. Sıkı bir olacağı meydana çıkıyor demektir. Teşekyapılabilecek tekayyüdlerin hepsi yapı hamle ile onu az zamanda mağlub ede kür olunur ki hasta miktarı onlann kâfhyor, diyerek hiç telâş etmeden oturalım bileceğimize, hemen hemen yok edecek fesini hastanelere alamıyacağımız kadar mı? Biz bu fikirde değiliz. Hastalık et bir hiçlik veya azlık haddine indirebileceYUNUS NADÎ rafında söylenilen sözlerin hepsi mücade limize kanaat geliyor. Açtığımız anketin lArkası Sa. 3 sütun 3 tej Benzin ihtikârı cezrî surette halledildi Kumpanyalar tenzilâtın eski fiatlara göre olmasını kabul ettiler Bugünden itibaren üç hafta devam edecek olan müddet zarfında hükumet ve şirketler maliyet fiatlarını tetkik edecekler Londra 8 (A. A.) Havas Amuhabiri mış bu hayli azablı seyahatin sonunda jansının bildiriyor: odama döndüğüm zaman; Suriyeyi, SuPortekizin Lon riyeliyi, bu eski komşuyu lâyıkile tanıyadra sefiri Monte madığımızı söylemekte nekadar haklı olduğumuzu bir daha anlamış bulunuyo iro, General FranLondraya rum. [Arkast Sa. 5 sütun 4 te] co'nun verilmek üzere Sa lazar'a tevdi ettiği bir muhtırayı E den'e vermiştir. Oğrenildiğine göre bu muhtırasın da General Fran co, İspanyanm ihyası için Büyük Britanyanm iktısa dî ve malî müza heretini temin etmek Ankara 8 (Telefonla) Bu yıl üzere Londra ile yeniden mekteb inşası ve tamiri için bir itilâf akdetmek 750,000 liraya yakın para sarfedilecek istediğini bildirmektir. Yapılacak işler arasında Trabzonda tedir. İngilterenin bu yeniden bir lise binası inşa edilecek, İs muhtırayı almış oltanbulda iki, Adapazarı ve Tokadda bi duğunu bildirmekle iktifa edeceği zan rer olmak üzere yeniden dört mekteb kunedilmektedir. Bu rulacak, Afyon, Diyarbekir, Kars liserpuhtıranın husule Dörtler Komitesinde Almanya ve İtalyayı temsil eden lerine yeni ilâveler yapılacaktır. getirdiği müsaid te Von Ribbrntrop ve Senyör Grandi Bundan başka Edirne erkek lisesile sirin Salamanca'nın notasile kısmen mekte ve bu hakkı vermek istemiyen hü kız orta ve muallim mekteblerinde kalörifer tesisatı kurulacak, Erzincan orta zail olduğu kaydedilmektedir. Sala kumetlere karşı iktısadî mukabelebilmi • mektebine paviyon ilâve edilecek, Ni manca tarafmdan verilen notada hüku silde bulunulacağı kaydedilmekte oldu « ğu hatırlârdadır. lArkası Sa. 7 sutun 1 de] şantaşı ortamektebinin inşası bitirilecek metin murakıb olarak tanınması istenil ve diğer birçok mekteblerde de ilâveler ve tamirat yapılacaktır. Bu yıl inşa ve tamir edilecek mektebler Hazırlanan projeye bu işler için 750,000 lira tahsisat konuldu Pekin civarında Japon v< Filistinin bölünme Çin harbi gene başladı kararından sonra... Kudüs 8 (A.A.) Royter ajansınm muhabiri bildiriyor: Filıstin tahkik komisyonunun raporu hakkmda Yahudiler tarafmdan ekseri yetle «büyük bir rüyanın sonu geldiği, büyük bir tecrübenin akamete uğradı ğı» kanaati izhar edilmektedir. Raporun okunmasını radyoda dinli yen Yahudılerden birçoğu bir alay teşkil ederek Ağlama duvarına gitmişler ve Filistinin inkısama uğramaması için dua etmişlerdir. Raporun Arablar üzerinde hasıl ettiği tesir, yüksek Arab komitesi kâtibi Fuad Abanın bu kısa beyanatile telhis edile bilir: [Arkast Sa. 3 sütun 6 da] İlk musademelerde Çinliler çok zayiat verdiler. Arablar da, Yahudiler de Pekinde Örfî idare ilân edildi vaziyetten memnun değil Evvelki sene Şimali Çinde patlak veren harbde Japon kıtaattaın Wr kasabayı işgalinden sonra. '' ^ 3 üncü sahifemizdedir.)