18 Haziran 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İÇ SAHİFELERDE 2 ncide : Çukurovada mahsul bereketîi Ş. Beriker 3üncüde: Türkiye İcra Vekilleri Başkanı İsmet İnönii Petrius 4 üncüde: Hikâye 5 incide : Fikirler Dr. Saml Erkun 6 ncıda : Yakacıktan mektnblar Mahmud Yesarî umhuri . hlfik S8yiı 4lU4 tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgral ve melrtub adresl: Cumhurlyet, tstanbul Posta fcutnsu: tstanbul, No 246 p ESpfMAL ^^ Yüzme ya Karikatür, Tenis, AKBABA .fotoğraf abakaları ladı: „ . . 1 Q Q üUIHa 10 ndZlldll İ3Uİ 1 Q Cemal Nadir'in karîlsatürlerile ... Gazetesinin bugunkü sayısında t Dün 4,5 saat süren Heyeti Vekile ııçtimaında Maraşal Fevzi de bulundu Maksad tenkil değil temdindir Hükumet ergeç bu cahil dağlılara hayatı namuskârane çalışarak kazanmanın şerefli ve zevkli bir yaşayış olduğunu ispat etmiş bulunacaktır Başvekil Tunceline gitti J Telefon: Başmuharrir ve evl: 22368. Tanrlr heyeti: 24298. tdare ve matbaa bsmı 24299 » 24290 Küçük Antant Konferansı Uç hükumet Başvekili dün toplandılar Dün Parise varan Alman Erkânıharbiye Reisi General Beck, silâhlarm tahdidi etrafında müzakerelerde bulunacakmış Ismet Inönü hâdise yerinde alınan tedbirleri tetkik edecek T unceli vilâyetindeki vaziyeti en doğru şekil ve mahiyetile anlamaklığımız için bugün tekrar o mevzu üzerine gelmeği lüzumlu sayıyoruz: Malumdur ki cumhuriyetc rejiminin imparatorluktan tevarüs ettiği memleketin şurasında ve burasındaki birçok kusurlann bir ehemmiyetlisi, o zamana kadar bir derebeyi hayatı yaşamasına müsaade ve müsamaha edilmiş olan şark vilâyetlerimizin hususî ve umumî vaziyetlerindeki tezadlarda idi. Uunsuru unsura boğdurmağı bir siyaset sanmış olan Abdülhamid bile şark vilâyetlerinde teşkil ettiği Hamidiye alaylanle adeta derebeyliğe, zulme, tahakküme ve şekavete resmî devlet forması giydirmiş oluyordu. Fazla olarak devletten de kuvvet alan bu derebeylik hayatı devlet otoritesile tearuz teşkil ediyordu. Derebeyleri, seyidler, şeyhler bir kısrm zavallı halkın başma belâ olarak oralarda kendi kendilerine bir nevi devlet ve hükumet nüfuzü İle hüküm sü* rüyorlardı. Bu ortaçağ nizammı bozup düzeltmek istediğıniz zaman esası eşkiyalığa müstenid bir takım menfaatleri ihlâl etmiş olacaktınız, ve binaenaleyh silâhlı mukabelelere vanncıya kadar mukavemetin çeşidlerile karşılaşmış bulunacaktınız. Mukavemetle karşılaşmıyalım diye bu türedi ierebeylerinin orada hükumet otoritesine faik olarak yürütmeğe çalıştıklan hüküm ve nüfuzu olduğu gibi bırakabilir miydık? Cumhuriyet rejimi tabiî bu türlü bir idarei maslahata tahammül edemezdi. Kendi menfaatlerine taalluk eden hususlarda çok hassas olan şeyhler, derebeyleri, seyidler bizim oralarda ergec tatbik edeceğimiz ıslahatı bile beklemiyerek harekete geçmekte hatta bize takaddüm ettiler. Şeyh Said isvanmm en hakikî manası bu olduğu gibi Kürdlük namına ileri götürülen ihtilâl ve şekavet hareketlerinin manası da asla başka değildi. Bu biri..ci kısım, devleti esaslı askeri hareketler ihtiyanna mecbur etti, ve şark vilâyetlerinin teskin ve temdinleri işi, en bariz safhası Ağrı dağında görülen devlet gayretile intac ,e ikmal olundu. O hareketlerde dahi görülmüş olduğu üzere devlet tedib ve tenkil isini lâzım olduğu hadde kadar götürmekle iktifa ederek üst tarafında herkesin işleri ve güclerile meşgul olmalanndan ibaret medenî bir hayat tesisine itina ve ihtimam eylemeğe koyulmustur. Şimdi Tunceli adım verdiğimiz eski Dersim vilâyeti şark vilâyetlerimizin cumhuriyet rejimi icablanna mutabık bir ıslah ile imar ve terfih olunacak son bir nümunesini teşkil ediyordu. Devlet bu dağlık havali için en büyük şefkatle şu kararlan aldı: 1 Dağlık arazinin yollan yapılarak her tarafta vücude getirilecek karakollarla bir taraftan asayis en kat'î surette tesis olunurken diğer taraftan buralarda Dr. Milan Hodza Dr. Stoyadinoviç Tataresco Belgrad 17 (Hususî) Başvekil hususî trenle seyahat etmiştir. Bu seyaHaİ Stoyadinoviç dün akşam Karajorj va esnasında Küçük Antant ricali günün purile Belgraddan Kladova'ya hareket bilumum siyasî meselelerini tetkik ve müederek, bu sabah Bükreşten oraya gelen zakere etmişlerdir. Hodza'nın Bükreşi ziyaretinin sonunda Rumen ricalini ve Çekoslovakya Başveneşredilmiş olan resmî tebliğde ezcümlc kili M. Hodza'yı karşılamıştır. M. Stoyadinoviç Tuna üzerinde Kü şöyle denilmektedir: « Romanya ile Çekoslovakya rî • çük Antant ricalife bir gezinti yaptıktan [Arkast Sa. 7 sutun 1 dej sonra saat 18 de misafirlerle beraber Mareşal Fevzi Çakmak bir manevra esnasında kahraman zabitlerimizle bir arada Ankara 17 (Telefonla) Başvekil İsmet înönü, Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras ve Dahiliye Vekili Şükrü Kaya saat 10,45 de Ankaraya geldiler. Başvekilimiz ve Vekiller, Meclis Reisi, Heyeti Vekile erkânı, meb'uslar, erkânı askeriye ve kalabalık bir halk tarafın dan karşıîandılar. Başvekilimiz trenden indikten sonra doğruca Başvekâlet dairesine gitti ve Heyeti Vekileyi içtimaa çağırdu İçtimada Büyük Erkânıharbiye Reisi Mareşal Fevzi Çakmak da bulundu. Büyük bir ehemmiyet atfedilen bu içtima tam dört buçuk saat sürmüştür. Başvekilimiz akşam saat sekizde hu susî bir trenle hareket etmiştir. Refakatinde Sıhhiye Vekili Refık, Mıllî Müdafaa Vekili General Kâzım Özalp ve Jandarma Umum Kumandam General Nacı bulunmaktadır. Mıllî Müdafaa Bakanı General Kâ zım Özalp Başbakana Kayseriye kadar refakat edecektir ve oradan aynlacaktır. Başbakan îsmet înönü bu seyahatle rini Sıvas ve birkaç gün evvel iltisak peyda etmiş olan Çetinkaya Yolaçatı hatb üzerinden yapmaktadırlar. Hariciye ve İktısad Vekillerimiz Ingiltere 5 sene içinde on dretnot yapacak Tuncelinde askerî harekât deyam ediyor Başvekilimiz Tunceli vilâyetinde, hükumetçe ahnmakta olan tedbirleri tetkik edecek ve ayın 23 ünde Ankaraya avdet Ankara 17 (Telefonla) Hariciye edecektir. ve îktısad Vekilleri, yann gece. buradan Stvas Basvekilt ^ Toros ekspresile Iraka hareket edecek lerdir. Heyetimiz, cumartesi akşamı MuSıvas 17 (Hususî muhabirimizden) Başvekilimiz İsmet înönü yann sabah sula, pazar günü Kerküke, pazartesi gühususî trenle şehrimizi şereflendirecekler nü de Bağdada varacaktır. ' Vekillere Sümer Bank Umum Müdüdir. Şehrimizde bulunan üçüncü ordu rü Nurullah Esad, Maden ve Maden müfettişi Orgeneral Kâzım Orbay, Korgeneral Galıb Türker ve Valimiz Nazmi Tetkik Arama Enstitüsü Umum MüdüToker istikbal içîn bugün Şarkışlaya git rü Reşid Osman Gencer refakat ede mişlerdır. Başvekilimizin teşrif haberleri ceklerdır. Haber aldığıma göre Hariciye Veki bütün Sıvaslılan içten gelen bir sevinc limiz Bağdadda iki gün kalacak ve Irak heyecanı ile sarmıştır. Hariciye Nazırı Naci Elâsil ile Tahrana geçeceklerdir. Celâl Bayar iki umum müdürle bir hafta Bağdadda kalacaktır. Bugün Ankaradan Bağ Hükumet millî müdafaaya sarfolunmak üzere dada hareket ediyorlar yılda 25 milyon İngiliz lirası temin edecek yeni bir vergi ihdas etmeği düşünüyor Hatlarımıza dehalet eden asiler, kendilerîni «Sancak anlaşması Arabisyana teşvik eden reislerini de bağlı bir lık aleyhine yapılmış bir halde hükumete teslim ediyorlar anlaşma değildir.» ^ J ER2INCAM 0 # Pata # l \ Londra 17 (Hususî) Daily Tel kadar 10 tane yeni dretnotla takvîy» graph gazetesinin yazdığına göre İngiliz edilmiş olacaktır. Bu dretnotlann azan4 tezgâhlannda yakında üç büyük harb tonajı 35,000 tondur. gemisinin daha inşasma başlanacaktır. Ingiltere, müdafaasi için yeni Bundan sonra inşasma başlanacak 2 harb vergi daha ihdas ediyor gemisile inşaatı epeyce ilerliyen 5 büyük Londra 17 (A.A.) Millî harb gemisi de hesaba kahlacak olursa faa istisnaî vergisi projesinin ihtiva et f Bejrut 17 (Hususî muhabirimiz İngiliz donanması 1942 senesi sonuna [Arkası Sa. 3 sütun 5 W\ den) Romanya vapurile Beyruta uğ ıııııınınınıııııııııııııııııııııııııııııiııiıııııııııııııııııııııiiinnıııııııiiiııiiiıııiMiıııııııııiHiıuıılıiHiııııııııııiiiııııııııııııııuııııııııııımııiMinııınııııV nyan Emir Abdullah gazetecilere vaki beyanatında şöyle demiştir: « Sancak anlaşması Arablık aley hine yapılmış bir anlaşma değildir. Türkler bizim için hiç bir fenalık düşünmü yorlar. Bence ecdadımızın topraklann dan bir zerreıi bile kaybolmamıştır. A rablara düşen, kendi refahlan için ça lArkası Sa. 7 sutun 3 te\ Emir Abdullahın Bejrrutta beyanatı İngiliz anavatan filosu manevralarda (tlk plândaki Nelson dretnotudur) Madrid hükumeti gizli bir harb plâm hazırlamış İhtilâlciler Bilbao'yu henüz alamadılar. Doyçland ölüleri için Almanyada yapılan cenaze merasiminde Hitler de hazır bulundu \^ ^ H l î L t FcrUfc o Pıran* Kadıköy su şirketi satın alındı Satın alma mukavelesi dün Ankarada bizzat NaFıa Vekilimiz tarafından imza edildi YUNUS NADt ^**MALATyA^^> \Arkast Sa 3 sütun 6 da} Tuncelini ve muhalefet mıntakasım gösteren haıita Şarkî Anadoluda Köyler Köylüler Arkadaşımız Bahri Turgnd Okaverün'ün uzun tetkik mahsulü olarak hazıriadığı bu çok şayani dikkat röportaiı cumartesi günü neşre başlıvoruz. Elâziz 17 (Hususî muhabirimiz den) Tuncelindek: askerî harekât muvaffakiyetle devam etmektedir. Takriben 10001500 silâhlı kadar tahmin edilen s'Ier tamamen Kutu deresine tahassun etmişlerdir. Kutu deresi denilen yer 3000 metro yükseklikte, fevkalâde sarp, kayalıklar, derin yarlar ve kısmen de ormanlarla kaplı bir mıntakadır. Ve bu mmtaka şimdiye kadar tarihin hiçbiı devrinde devlet askerleri tarafından iş gal ve teshir edilmemiştir. Teslim olan asilerin bir kısmı beraberlerinde kendilerini isyana teşvik edenleri de elleri kollan bağlı olarak kuvvetlerimize teslim etmektedirler. İsyanın başlangıcı hakkında mütemmim malumat Bu mıntakanın Tunceli ismi altında askerî bir idareye tâbi tutulması ve geniş mikyasta ıslahata başlanması üzerine ortada nisbî bir sükunet teessüs etmişti. Halktan cebren vergi alan, rasgele istelArhası Sa. 1 sütun 3 te] Ankara 17 (Telefonla) Üsküdar ve Kadıköy su şirketlerinin satın alınmas mukavelesi bugün hükumet namına Nafıa Vekili Ali Çetinkaya, Istanbul Belediyesi namına Belediye Sular idaresi müdürü, şirket adına da idare meclisi reisi îsmail Hakkı tarafından imzalanmıştır. Bu su retle tesisat, tayin edilen raşa müdde tinden 2 sene ve imtiyaz müddetinden d 25 sene evvel satm alınmış oluyor. 400 Aylardanberi kanlı harDierın cerevan ettiği Madridin Üniversite mahallesi: Enkaz haline gelen bina vaktife kanser ensfitüsü idi bin liradan ibaret olan satm alma bedeli Hendaye 17 (A.A.) Bılbao'dan leri yapnaağa icbar etmek istemekte oî • senede kırk bin liralık taksitlerle on sene de ödenecektir. llk taksit 938 senesi ha gelen son haberlerde Bask'lann Frankist dukları bildirilmektedir. Maamafih V İArkası Sa. (Lsütun 1 kuvvetleri, Bilbao'da sokak muharebe • ıziranmda verilecektir.