1 Haziran 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUGÜN 2 nci sahifede: Siyasî icmal 3 üncü sahifede: Edebiyat Peyami Safa 5 inci sahifede: Japonyada satılan kadmlar 6 ncı sahifede: Devlet Demiryollarının 9 senelik bilânçosu 7 nci sahifede: Tarihten yapraklar . . . . . n UflDiriIlCI jfll Qn7 İSTANBUL CAĞALOĞLU t S3yi * 4üZl Telgraf ve mektub adresi: Cunihuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrir heyeti: 24298 İdare ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şirketl 24299 24290 umhuriyet Pazartesi 1 Haziran 1936 terkedecekmiş! ingiliz Büyük Elçisi Sir Persi Lorenin misafiri olarak bir haftadanberi şehrimizde bulunan Ingilterenin eski Mısır fevkalâde komiseri Lord Lloyd dün akşam Belgrada hareket etmiştir. Eylulde tekrar Istanbula gelecek olan Lord Lloyd şehrimizden aynlmadan evvel Perapalas otelinde Türk gazetecilerini kabul ederek aşağıdaki mühim beyanatta bulun muştur : î Hindistanda bulunan oğlumu karşılamak üzere memleketinize geleceğimi haber alan İngiliz hükumeti, îstanbuldaki İngiliz mekteblerinin vaziyetile de alâkadar olmakhğımı bildirdi. Buraya gelir gelmez, Büyük Elçimizle birlikte İstanbuldaki iki İngiliz mektebinin vaziyetile alâkadar olduk. Bu mektebler halihazırda bazı zorluklar karşısında bulunmaktadırlar. Fakat bunlar tamamile maddî mahiyettedirler. Yoksa Türk hükumetinin ecnebi mekteblere karşı ttakib ettiği hattı harekete hiç bir diyeceğimiz yoktur. Hatta, şunu da söyliyebilirim ki, İngiltere de olsa ayni siyaseti takib edecekti. Memleketinizde Cumur Reisiniz Ata Hayat Ansiklopedisi 10 cildi tamam olmuştur Her eve ve herkese lâzımdır Türkiye ziraatinde Kalkınma şartları nkarada Ziraat Enstitülerimizi bir daha gezerek üç dört saat zarfında görülebilecek bazı kısımlan üzerinde de bizzarure süratli bazı tetkikler yapmağa fırsat bulduk. Enstitiileri bu kadar süratle de olsa bir iki günde gezip gözden geçirmek mümkün olmadığını ve olmıyacağını evvelce de kaydetmiştik. Nitekim son defa dahi böyle oldu. Enstitüler üzerindeki tetkikJerimizi bitirmiş olmaktan henüz uzak bulunuyoruz. Diğer fırsatlarda bu tetkikleri bitirmek karanmız devam ediyor. Burası bir âlemdir, ve Ankaramn kenarında bir sürü bina kümesinden mürekkeb olmasına rağmen görmeğe memur edildiği büyük işe göre şimdiden dar, küçük ve kifayetsiz bir manzara göstermeğe başlamıştır. Enstitüler zamanla gerek binalar îtibarile, gerek etrafmdaki arazi itibarile büyütülmek ve genişletilmek ihtiyacmdadır. Son defaki ziyaretimizin nazan dikkati celbeden birkaç ehemmiyetli müşahedesinden bir tanesini Meyvacılık ve Sebzecilik Enstitüsünün faaliyetleri teşkıl etti. Bu şubenin başlığım üzerine almış olan profesör Gleisberg işinin hakikaten ehli ve âşıkı bir adamdır, ve yanındaki yardımcı Türk gencleri yannın Gleısbergleridir. O kadar aşkla, o kadar bilgi ile, o kadar candan çalışıyorlar. Insan bu ilim adamlannın kendi işleri üzerindeki anlatışlarını dınlerken hatta talebe olarak onlarla birlikte çalışmanın ne büyük bir bahtiyarlık olacağını pek iyi anlıyor. Enstitülerin diğer şubeleri gibi burası dahi memlekete servet ve saadet kaynağı olacak bir çalışma ocağıdır. Bu, açık görülen bir hakikattir. A Avrupa siyaseti çok nazik «Son beş senede TürkInbir safhaya girdi giliz dostluğunun inkişaLord Lloydun beyanatı Ingiltere, Milletler Cemiyetine müzaheret siyasetini terketmiyecek, Italyanın kollektif emniyet sistemine rücuunu temin edecek bir formül aranıyor Zecrî tedbirler kaldırılmazsa, İtalya Cemiyeti Londra 31 (A.A.) iyi maiumat almakta olan mehafil, M. Grandinin M. Edene yapmış olduğu ziyaretin în gilizlerle İtalyanlar arasmda yakında yapılacak müzakerelerin ilk merhalesini teşkil etmekte olduğunu beyan etmektedir. Her iki taraf ta 15 hazirandan evvel îngilizlerle İtalyanların daha iyi bir surette anlaşmalarına âcil bir zaruret olduğunu kabul ve teslim etmektedir. Sunday Dispatch, diyor ki: M. Bald vinle M. Eden Milletler Cemiyetine müzaheret siyasetini terketmeksizin îtalyayı Cemiyet dahilinde tutmak teşebbüsünde bulunmuşlardır. Hariciye Nezareti mü tahassıslarile yapılacak istişarelere pantkot tatilleri biter bitmez başlanılacaktır. fını görmekle bahtiyarız» Bir haftadanberi şehrimizde bulunan Lord Lloyd dün aşkam Belgrada gitti Diplomasi âlemi faal bir safhada Türk . İngiliz dostluğunun inkişafım memnuniyetle kaydeden eski Mısır fevkalâde komiseri Lord Lloyd Londra 31 (A.A.) Siyasî mehafil, diplomasî âlemindeki inkişaflann şimdi faal bir safhaya girmiş olduğunu ve bunun aşağıdaki sebeblerden ileri geldiğini beyan etmektedir. Italyanın Londra sefiri Sinyor Grandi, Balilâ denilen 1 Romanın Büyük Britanya ile bir ttalyan çocuk teşkilâtını selâmlıyor mukarenet vücude getirmek arzusunu iz3 Fransız kabinesi teşekkülü anı rar bir kere daha tehir edilmesini hiç bir har etmiş olması. veçhile arzu etmemektedirler. 2 Milletler Cemiyeti asamblesmin nın yaklaşmış olması. Hariciye Nezareti mütehassıslannın Resmî mehafil, Milletler Cemiyeti hemen içtimaa çağınlması için Arjantinin Profesör Gleisberge göre Türkiye bir İArkası Sa. 7 sütun 5 te] Konseyinin hiç bir karar aimaksızm tekçok meyvaların ya ilk yetiştiği anayurd müracaatte bulunması. dur, yahud onların ilk geçid yerlerinden biridir. Zamanla iünadan azçok mahrum olması neticesi olarak Türkiye meyvacılığmda aşağılama ve bozulma anzaları husule gelmiş bulunmasına rağmen bugün dahi bu memleket bir takım yemişleri en |yi ve en asil şekilde yetiştirmenin inhisarını kendisinde taşıyor. Anadolu şimalinde Karadeniz sahasmın fındık yetiştirme Teşhir ücretleri etrafında yükselen şikâBİ, Bursamn şeftalisi, İzmirin üzümü, Ay yetler üzerine Belediyemizin aldığı ciddî dının inciri ve Anadolu cenub hududlan ve cezrî tedbirler bu işle alâkadar bin boyunca yetişen fıstıklarla Malatya ha lerce vatandaşın takdir ve memnuniyetini Kudüs 31 (A.A.) Nablustaki Arabvalisinin kayısılan bu cümledendir. Bazı celbetmiştir. Filhakika Vali ve Belediye ların grev komitesi, bir beyanname neşmeyvaların adeta inhisarlı bir vaziyette Reisimiz Muhiddin Üstündağ, gazete retmiştir. Bu beyannamede şiddete müen iyi olarak yetiştikleri bu sahalar hari lere kadar akseden yolsuzluklar üzerine racaat suretile yapılan bütün hareketler cinde Türkiyenin hemen her tarafında derhal bir tahkik heyeti teşkil etmiş ve bu protesto edilmekte ve muhtemel tecatürlü meyvaların müteaddid çeşidleri ye heyet faaliyete başlamıştır. Heyetin favüzlerden doğacak mes'uliyetlerin În giliz polislerile İngiliz askerlerine raci Belediyemiz tişmektedir. Meselâ Finikeden Alâiyeye aliyete geçmesile beraber olacağı beyan olunmaktadır. halkm hukukunu koruyan şu esaslan şimuzayan sahillerde dünyanın en güzel liBu beyanname umumiyetle Arablarm monları en mebzul bir surette yetiştirilebi diden karar altına almış bulunmaktadır: Yahudi muhaceretini kontrol hususun1 Tahkikatın sonunda, Belediyeleceği tesbit olunmuştur. Zaten Antalyada itidal göstermeğe ve uzlaşmıya yol Mersin mmtakasınm narenciye fasilesi nin hakkı olmadığı halde, Belediye naaçmağa karar vermiş olduklannı gösteçeşidlerini yetiştirmekteki kabiliyeti son mına hareket eden afişaj müteahhidinin rir mahiyette addedilmektedir. beş altı yılın muvaffakiyetlerile şimdiden teşhir edilen mallardan veya muaf olan Ingüiz Âli komiseri, dün akşam Arab reklâmlardan da teşhir ücreti taleb ettiği kâfi derecede anlaşılmış bulunuyor. Belediye reislerinden mürekkeb bir heyeti kabul etmiş ve bu heyet erkânma Enstitülerimizin meyvacılık ve sebze sabit olursa Belediye; tehsilâtın yüzde merfılekette emniyet tamamile teessüs cilik şubesi bütün memleketi gezmek ve kırk dördünü kendine ayıran bu müte meyvalanmız üzerinde kendi yerlerinde ahhid aleyhinde kanunî takibat yapacak Tarzı hareketi bütün ttcarethaneleri mem etmedikçe müzakeratta bulunmağa imkân olamadığını söylemiştir. tetkikler yapmak suretile muayyen neti tır. nun eden Vali ve Belediye Reisimiz Son yirmi dört saat zarfında yiyecek lArkast Sa..3 sütun 4 fe] Muhiddin Üstündağ celere varmağı istihdaf etmiş bulunmaklllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllinillllllllllllllllllllllllllllllıuııııııııııııııııınnı, ıııııını llllllllllllllllllll nakleden kamyonlara birçok taarruzlar tadır. Bütün bu tetkiklerin maksadı meyvuku bulmuştur. Bilhassa Akâda vuku vacılıkla sebzeciliğin Türkiye için ekonobulan taarruzlar neticesinde Arablar amik bir kıymet, yani millî bir servet sevideta bir çete muharebesi yapmağa kalyesine yükseltilmesinden ibarettir. Mesekışmış olduklarmdan bunlardan 19 kişi lâ şu tetkike bakın: tevkif edilmiştir. Malatyanın altın sansı güzel kayısılan gimdiki şartlar içinde gerek yetiştirme ve gerek mahsulü hazırlama itibarile birçok itinalara ihtiyac gösteriyor. Kurutulan kayısıların kibrit dumanından geçirilmesi Ve telörgüler üzerinde güneşe ve havaya tutulmalan fazla masraflı olmasma, çok zaman istemesine rağmen pek te iyi neticeler vermemektedir. Enstitülerin yaptığı tecrübeler halkın 1 0 1 2 saat gibi uzunca bir zamanda fazla masrafla yaptığı ameliyeyi dört saate indirmekte ve tel 6ergiler yerine tahta sergiler ikame etmek Brest 31 (A.A.) M. Pietri, dün .suretile de mahsulü yer yer kara lekeli yeni Deniz mektebinin açılması merasimi ayıblarından kurtarmaktadır. Böylece münasebetile bir nutuk söylemiş ve bu mahsulün ağacda yetişmesinden kurusunutkunda Fransız filosunun inşaaatından nun hazırlanmasına kadar gösterilecek bahsetmiştir. bir parça dikkat ve itina Malatya kayısr M. Pietri, demiştir ki: lannı derhal Kaliforniya kayısılarına faik « Millî donanmaya 130 cüzütama bir vaziyete geçirecektir. Profesörün bu malolmuş olan Büyük Harbin ferdasında husustaki kanaati tam ve kat'idir. Nitecumhuriyet, on iki sene zarfında yeniden kim biz de bunu Enstitülerce hazırlanmış kendi ihtiyaclarına tekabül edecek bir fikuru kayısılarla halkm yapageldiği usullo meydana getirmiştir. Yalnız zırhlı ler arasındaki mukayeselerimizde kendi kuvvetlerinin artırılması kalmıştı. Hacimgözlerimizle görüp takdir etmiş bulunlerinin yekunu 125,000 tona baliğ olan duk. dört kuvvetli zırhlı, yenibaştan tamir ve Galatas&aylılar Cumhuriyet abidesine çelenk koyuyorlar ıslah edilmiş bulunan «Lorraine» ler seProfesor Gleisberg kayısı yetiştirme ve Galatasaray Lisesinde okuyanlar, iki sofrada oturdular. Galatasaraym o meş risile birlikte keyfiyet bakımmdan istis Hazırlamasına aid usullerdeki itinah yenaî bir hattı harb filosu teşkil ederek bı hilik ncticesinde yalnız Malatyaya yalnız sene evvel ittihaz ettikleri, bir karara tev hur pilâvmı yediler. Galatasaraylılar fikan, dün de mektebde toplandılar, baba rasındaki bağlılığı takviye eden, eski ha suretle pek yakında müteveffa M. Ley YUNUS NAD1 lArkası Sa. 7 sütun 6 da] İArkası Sa. 5 sütun 4 tej lArkası Sa. 3 sütun 3 te\ ile oğul, hatta büyükbaba ile torun ayni türk tarafmdan da kabul edilmek şerefine nail oldum. İkinci defa nail olduğum bu şeref münasebetile, kendilerini şayanı hayret derecede eskisinden daha genc bulduğumu söyliyebilirim. Türk İngiliz münasebatı hakkm[Arkası Sa. 1 sütun 2 rte] Afişaj meselesi Belediyemizin ciddî ve cezrî tedbirler alacak tahkikata geçmesi her tarafta memnuniyet uyandırdı Filistindekî karışıklıklar devam ediyor; yeniden 19 kişi tevkif edildi Akkâda çete muharebesi oluyor Finlandiyalı güreşçiler B takımımıza yenildi Beşiktaş Istanbulsporla berabere kaldı, Fenerbahçe de Beykozu 7 2 yendi Finlandiyalı güreşçiler güreşleri takib ediyorlar Finlandiyadan davet edilen güreş takımı dün şehrimize gelmiş ve saat altıda Taksim stadında ilk maçı yapmışhr. ainlerdenberi dedikodusu yapılan bu maçlar, tahmin edildiği kadar cazib ol mamıştır. Dünya şampiyonlan yetiştiren bir memleketin güreşçileri olduğu söylenen Finlandiyalı pehlivanlar, kendilerine izafe edilen efsanevî şöhretin onda birini bile gösterejnemişler ve karşılanna çıkarılan Türkiye B takımına 34 mağlub olmuşlardır. Müteakıb maçlarda bizim A takımı[Arkası Sa. 6 sütun 1 de\ Galatasaraylıların dünkü aile toplantısı ıııııııııııııııııııııııııııııiiiıııtııııııııtiiiııııııııııııııııımrıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııtııııııııııııuınıııiKiıııınııınıııııııııııiHiıııııııııııııııınıınıt Hâdiseler arasında Eski ve yeni talebe mektebde yemek yedikten sonra Cumhuriyet abidesine çelenk koydular Fransız deniz kuvvetleri Mahallebi TT'afesli evlerin harabeleri üstüne kübik apartımanlar çıkan İstanbul taraf tnın garblileşmesine mukabil şehrin gizli ruhu, yeni bir insanlığtn tnayasını arıyormuş gibi, iki medeniyetin karşıltklı tesirlerinden doğma bir çaprazlaşma içinde Beyoğlu tarafını şarklılaştırmıya doğru gidiyor: Tavla, nargile ve mahallebi, günden giine saytsı artan dükkânlarile, daha şimdiden Istiklâl caddesine bir Şehzadebaşt manzarast vermeğe başlamıştır. Yarın, Divanyolundaki sebilin yanıbaşında bir domuz sucukçusu ve Beyoğlandaki Tokatlıyanın yanıbaşında da bir leblebici dükkânı görmeğe haztrlanabilirsiniz. Ve daha şimdiden mahallebi Doğruyolda muzafferdir. Caddenin iki tarafında nra nra mahallebid dükkânlart uzamyor ve ye'nilerinin açılacağt da ilân e</iliyor. Demek ola ki, erkekleri askere alınmadığı devirlerde «.mahallebi çocuğu» diye anilan Istanbul, sütlü yiyecekler familyastnı gittikçe daha çok sevmekten Ve bu zevkini, inktlâbdan aonra işgale başladığı, Av rupa kırması yabancı bir semte kadar götürmekten geri kalmtyor. Anadolunun ayranı gibi Istanbulun mahallebisi de, Türk ruhu gibi temizliğin, safiyetin ve beyazlığın cevheri~ ni hulâsa eden besleyici, hazmt kolay ve masum bir gıda olmakla beraber, daha ziyade çocuklara Ve hastalara verilen bir tatlı olmasından gelen fena bir şöhretle, çelimsizliğin, çıtkırıldtmlığtn, beceriksizliğin ve korkaklığın sembolü haline gelmiştir. Mahallebi düşkünü Istanbulun rw hu çocuk veya hasta mıdır? «Ey bin kocadan artakalan bivei bakirfo Sen şiiphesiz çocuk değilsin. Hasta mıstn? Idin. Çünkii İnkılâbdan evvel hasta adanun ruhu idin. Mahallebi sana kuvvet vereceği yer • de, sen ona iradesizliğin, inkıraz ve ölüm korkusunum lapalaştırdığt gev şek ve db'nek bir ruha âlem olmak bahtsızlığtnı verdin. Artık iyisin, ayaktasın Ve tnahallebiyi, yalnız, dizleri kendisi gibi pel teleşmiş hastaların, ihtiyarlartn, çocuklartn maması olmak tohmetinden kurtarmaltsın; anlatmalısın ki onun formülü sadece üç besleyici madde den ibarettir ve içinde zerre kadar irade afyonu yoktur. Yani: Mahallebi = Süt, pirinç unu, şeker. Bahriye Nazırı donanmanın kuvvetlendiğini söylüyor PEYAMİ SAFA