16 Aralık 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal Londra Deniz konferansı. 3 üncü sahifemizde: Eski andaçlardan Halid Ziya Uşakhgil 5 nci sahifemizde: Beden terbiyesi Selim S ı m Tarcaru 6 nci sahifemizde: Deniz konferansı etrafında Abidin Daver. 7 nci sahifemizde: Sinema. .1C. . İSTANBUL CAĞALOGLU p a 7 artoci 1R S8yi! 4IÖ4 Telgraf ve mektub adresl: Cumhurlyet, lstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 röZanBSI 10 Telefon: Başmuharrlr ve evi: 22366 Tahrlr heyeti: 24298. tdare ve matbaa kısmüe Matbaacılıi ve Neşriyat Şirketi 24299 24290 umhuri Hayat Ansiklopedisî üncü cüzü çıkti Kahirede yeni hâdiseler Türkiyede Fransaya Karşı iltizamî Bîr düşmanlık mı var? u sorgunun bütün Türklerce damdan düşen yersiz bir söz gibi hayretle karşılanacağında şüphemiz yoktur. Fransa ile aramızda ancak dostluk cereyanı vardır, ve bütün Türklerce daha ziyade artması istcnilen ve beklenilen bu dostluk gene Türklere göre ayni zamanda en tabiî bir hâdise olarak ta telâkki edilmektedir. Türkler Fransa ile bizim aramızm daima iyi olmasını tabiî bulurlar ve bunun neden dolayı iyi olamıyacağına adeta akıl erdiremezler. Eğer milletler arasında tarihî ve an anevî dostluk münasebetleri bulunmasının hakikaten yeri varsa Türkler için bu münasebetler en ziyade Türk Fransız dostluğunda tecelli alam bulur. Tarihte Fransa ile büyük Avrupa meseleleri üzerinde anlaşmış ve elbirliği etmişizdir. Nihayet kültür dıli olarak fransızcayı almış oldugumuz için modern garb hayatına bu dilin açtığı kapıdan girdik. Türk münevverleri Fransayı Fransızlar kadar bilirler. Nice zaman önce halk romancımız Ahmet Mıthat Efendi Parise gitmeden (Pariste bir Türk) adlı romanını yazmakta hiç zorluk çekmemişb", ve romanda Parisin hikâyesi asla anormal değildir. Bir Fransız kadını da, son zamanlarda vak'ası lstanbulda geçen bir roman yazmıştır. Bu kadın Türkiyeye gelmiş ve bir müddet lstanbulda kalmıştı. ltiraf etmeğe mecburuz ki bizzat îstanbulda vakit geçirmiş olan bu Fransız kadmı bizleri ve memleketimizi anlatmakta Ahmed MitJıat Efendinin hiç görmediği Parisi anladıgı ve anlatbğı kadar muvaffak olamajnıştır. Maamafih Fransada büyük şair La Martinden Piyerlotilere, Klod Farerlere vannaya kadar Türkü ve Türkiyeyi hakikaten severek anlıyan ve anlatan pek çok büyük ?ahsiyetler çıkmışbr. Bu büyük şahsiyetlerin çok kıymetli bar\ yazılannda bu anlayıç ve anlatışın dehâ derecelerine yükseidiğini jaşarak görüriiz. Türklerde bazı faziletler olmalıydı ki bu büyük Fransız şahsiyetleri yıllarca ve büyük sevgilerle bu millet üzerinde durmuşlardır. Fransızlara gelince bu milletin bitip tükenmez faziletlerini biz Türkler çok takdir edid bir kapıhşla severiz. Menşelere aid son tarihî keşiflerden bahsetmege asla lüzum görmeksizin biz Tıirklerin Avrupada adamakılh benimsediğimiz bir memleket varsa o da Fransadır. Kahraman ve heyecanlı millettir. Büyük ihtilâlile dünyaya tuttugu meşaleden biz de nur ve ziya aldık. Istiklâl Savaşımızla Fransanın ihtilâl zamanı harblerini bir karşılaşbrırsanız iki millet arasındaki karakter benzerliklerinin en parlak misallerini bulabilirsiniz. Bütün dünyaya kafa tutarak çarpışma meydanlanna ahlmak her milletin hara olmasa gerektir. Ancak biz Sakarya ve Dumlupmarda Valmiyi taklid etmedik. Mahiyetleri itibarile biribirlerine benziyen bu hâdiselerde netice itibarile biz Fransız dostlanmızdan daha ileri gittik ve daha muvaffak olduk. Genel Savaş bütün beşeriyeti biribirine katan bir kargaşahkh. Onun mantağı milletten millete hislerin dar hududlan ara sında sıkışıp kalamıyacak kadar aşkm ve taşkındı. Onu atlıyarak mütareke günlerini de geçince gene Türkiye ile Fransayı buluşmuş göriirüz. Türklerin Anadolu yaylasmda yalınkılıc bütün dünyaya meydan okuyuşlannı bir nevi haydudluk diye ilân edenlere karşı Fransız Briyandı ki parlamento kürsüsünden: Ne haydudlan?.. Onlar vatanlannı kurtarmağa kalkısmış kahraman in sanlardır! Diyordu. Ve nihayet kuponlar işi denilen çetrefil dava da hallolunduktan sonra Türk Fransız dostluğu bütün pürüzsüzlüğilı gene yaşamağa, yürümeğe ve hatta yük selmeğe koyuldu. Bu kutlu tahavvülün gerçekleşmesine çalışanlar arasında büyük diplomat Kont dö Şambrönün adın »evgi ve saygı ile anmalıyız. Bildiğimiz bu. Herkesin bildiği de bu olacağmı sa nıyorduk. Çünkü bu hakikattir. Meğer halin böyle olmadığını zanne<Jen bazı adamlar da varmış. Bazı adamlar sozü fazla. Bir adam demek Iâzım Hem garib ki bu tek adam Türkiyede. Ü\ansız sefaretinde kâtibmiş. Ordre gazetesinde neşredilen ve dünfc nüshamızda Ercümend Ekremin bahği bir mektubuna nazaran bu adam Pragdan Ankaraya İngiliz kabinesinin Nümayişçiler ingiliz kadar bir zincir kurduk!» vaziyetî sarsıldı askerine hücum ettiler Rumen Başbakanı Tataresko Küçük İtilafla Balkan Antantının sulh ve müvazene işlerindeki mühim rolünü izah etti Bükreş 15 (A.A.) Kralın söyîe vine cevab hakkmdaki müzakerelerin sonunda Başbakan Tataresko uzun bir söylev vererek hükumetin iç ve dış siyasasını ve sosyal ekonomik ve finansal alanardaki muvaffakiyetlerini anlatmışhr. Başbakan dış siyasa hakkında demiştir ki: « Dış siyasanm hedefi sulhu ve sınırlan garanti ebnek olmuştur. Pragdan Ankaraya kadar, Küçük Andlaşma ve Balkan Andlaşmasile bir devletler zin ciri teşkil olunmuştur. Öyle devletler ki istedıkleri yalnız, serbestçe çalışarak, inkişaf etmektir ve gene öyle devletler ki devlet hayatlannın prensipi olan «bu günkü sınırlann muhafazası esasına dayanan sulh» prensipini ihlâl ebnek istiyecek Tataretko herhangi bir kimseye karşı heybetli bir Rumen Başbakanı M. cephe teşkil eylemektedirler. Sovyet Rusya ile karşılıkh garanti eMütecavjzin tarifi hakkmdaki Londra sasına dayanan tabiî münasebetlere yeni mukavelesile Romanyanın hakimiyeti den başlamış ve bu suretle şarktaki büyük albndaki bütün arazi, her türlü tecavüze komşu ile dostluk şeraiti tesis olunmuştur. (Arkast 8 inci aahifede) karşı garanti edilmiş bulunmaktadır. Son Fransız Ingiliz sulh teklifle ri gah'ba îngiliz Dı$ Işleri Bakanı Siı Samuel Horun, hat ta azçok bir ihti malle Baldvin kabinesinin başını yi yecek. Çünkü In giliz efkân umu miyesi; hükumetin nihaî hareketini hiç te beğenmemiş, bizzat Baldvinin fır M. Baldvin kası olan muhafa zakâr parti saylavlan da dahil olmak üzere parlamentonun ekseriyeti bu siyaset aleyhine dönmüştür. Perşembe günü ya(Arkan 8 inci aahifede) lere mensub olduklan belli olmıyan bir nümayişçi grupu, sokakta İngiliz asker lerine taarruz etmiş, fakat talebenin müdahalesile sükun iade olunmuştur. tngiliz kumandanlığı hâdiseyi yüce kotniserliğe bildirmiş, yüce komiser de Başvekili ziyaret ederek bu gibi vak'ala nn iki devlet arasındaki iyi münasebet leri ihlâl edecek mahiyette oldugunu izah etmiş tir. Başvekil, kanunu esasî iade edildikten sonra, manası kalmamış olan nümayişlere nihayet verdirmek için, Nahhas Paşadan, taraftarları üzerinde imalı nüfuz eylemesini dilemiştir. Nahhas Paşa, Halkevindeki bir top lantı esnasında halkı sükuna davet etmiştir. Avrupa sulhu ve 5 devlet Sulh yapalım derken! Avam Kamarası toplan İngiliz komiserinin tazyikı ve hükumetin ricasile bsının Baldvin aleyhirie Nahhas Paşa halkı sükunete davet etti neticelenmesi muhtemel Kahire 15 (A.A.) Hangi parti K^'.lrede son hâdiseler e iftirak eden talebelerden bir grup Atinada siyaset rüzgârı Kondilis taraftarları Kralı açıkça tehdid ediyorlar Kralın hükumete itimadı arttı ziyetin kabinenin islerîni Atina 15 (özel) tehlikeye koyabileceğini Kondilis ve Teodokis taanlatmis.br. Kral kendi düraftan saylavlar artık açıkşündüklerinb de Başba tan açığa Krala karşı tehkanm fikirlerine uydugudidler savurmaktadırlar. nu ve kabinenin siyasasını Bunlann organı olan Tipos tasvib etb'ğini ve emniyeti ve Etniki gazeteleri Kralın berkemal oldugunu söyle bugünkü hükumetle yanş miştir. siyasasma devam ve seçim Hükumet iç durum hakyapbrmasını kendi mevkii kmdaki düşünceleri çar için tehhkeli diye gös şamba günü matbuat vasıtermeğe uğraşmaktadırlar. tasile ilân edecektir. Eğer Kralın kabineye bu arada Ahali partisi itimadt var parlamentonun toplanma Atina 15 (Özel) sı için bir teklif yaparsa c Ahali partisinin parlamenvakit hükumet parlamentoyu toplıyarak kabineye General Kondilis ademi itimad reyi verecegi hakkında tonun feshine dair Kralın emimamesin tehdidlere maruz kalan Başbakan dün de neşredecektîr. saraya giderek Krala iç siyasa durumuAhali partisi taraftarları dün aslı olnu ve Çaldaris taraftarlannın aldığı va ( Arkan 4 uncu jtahifede) ııııınıııııııııııııııııııııııııııııiMiınıiMintııiMiıııııııııınınııııımnıııııııııııınııııııınıınııııııııııııııırıırııiıııııııııııımııınmıııuıtıııııııııııııiHHiın Dıs Bakanımız Belgradda önemli görüşmeler yapb Balkan Antantının sür'atle halledeceği mühim meseleler var Belgrad 15 ( Â X ) Tevfik Rüştü Aras vt Stoyadinoviç bu »ab«h »aat H.30 dan 13,30 a kadar görüjmüşler dir. îki devlet adami arasındaki bu görüşme esnasında, Türkiyenin Belgrad orta elçisi Haydar ile Yugoslavya Dı? Ba kanhğı muavini Martinatz da hazır bulunmuşlardır. Dıs Bakantmtz Kral naibi tarafından kabul edildi Belgrad 15 (A.A.) Türkiye Dış Bakanı Tevfik Rüştü Aras, bugün sa at 16 da Naib Prens Paul tarafından kabul edilmiştir. Belgraddan ayrdırken Belgrad 15 (A.A.) Tevfik Rüştü Aras ve Stoyadinoviç saat 18,30 dan 19,30 a kadar tekrar görüşmüşlerdir. Saat 19,30 da, Türkiyenin Belgrad or (Arkan 8 inci aahifede) Seyrüsefer dün biraz intizama girmeğe başladı Her tramvaya 28 kişi almak tedbiri suya düştü, fakat izdiham devam ediyor Tramvaylara binip inmek münakaşaları!'.. Durup dururken hiç yoktan ortaya çıkanlan tramvay meselesi devam ediyor. Hiç tramvaya binmedikleri anlaşılan zatlann verdikleri emirlerle tramvaylann işleme intizamı kanşmış, bu kış günlerinde halkın istirahati bozulmuş, sıhhab bozulmak tehlikesine maruz bırakılmış, herkes işinden gücünden edilmiştir. Bunlan sırasile izah edelim ki, sırf tramvay lann içinde temb edilen tek intizam pahasına nekadar şeyin bozulmuş oldugu anlaşılsm. 1 Tramvaylann işleme intizamı (Arkan 4 uncu aahifede) Çekoslovakyanm yeni Reisicumhuru Tıb Fakültesine daha Çarşamba günkü inti habda Benesin seçileceği 600 yataklı hastane muhakkak sayılıyor lstanbul Ermenilerinin F. Werfele mukabelesi temin etmeliyiz nınııııııııiHiııııııııııııııııııııııııııııııııııı ııııııııııımıııııııııııııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııııııııııııııiıııiMiıııııııııııııııııııııııııııiHiııııııııın Mevcud üç hastanenin yatak miktarınî 1200 e çıkarmak kabildir Dün Pangaltı kilisesinde Franz Werfelin bir resmini ve kitabını merasimle yaktılar YUNUS (Arkan NADl 3 uncu aahifede) En modern hastanemiz Cerrahpasamn dahiliye ve verem paviyonu Birkaç başyazımızla, Tıb Fakültemi lir. Bugün tstanbul cihetinde çalışan Fa2 in tedris noksanları ve tahsisen hastane kültemizin elınde birkaç şehir hastanesi azlığı üzerinde durmuştuk. Tekrar tek vardır. T a Bakırköyden Şişliye kadar rar tebariiz ettirmeğe lüzum yoktur ki yayılan ve talebe için gîdip gelmesi ötıb tahsili demek her manasile çok tec mür törpüsü olan bir saha içindeki bu ise yatak adedi belki rübe ve tam ihtisas d»mektir. Bunun ba müesseselerde (Arkan 8 inci aahifede) şında ise bol yataklı geniş hastaneler ge Çekoslovakya Devlet Reisliğine gelecek olan M. Benes Prag 15 (A.A.) Gazetelere göıe çarşamba günü yeni Reisicumhuru seçecek olan meclis, iki namzed arasında seçim yapacaktır. Bunlardan eski Reisicumhur Mazaryk tarafından tavsiye edilen Benes, sosya list ve Çekoslovak katolik fırkasına isti nad etmekte olup intıhabma muhakkak nazarile bakılmaktadır. Fransa gazetelerinin stayiskârane neşriyatt Parîs 15 (A.A.) Bütün gazete ler, Çekoslovakyanm «Halâskâr Reisi (Arkan S inci aahiftde) Franz Werfelin resmi ve Musadagında 40 gün isimli kitabı yakdırken dün Pangaltı Ermeni kilisesinde sehpa yapılmış ve Tranz Werfelin fo Istanbuldaki Turk Ermeni munev verlerı dun sabah saat 11 de Pangaltı toğrafıle kitabı sehpanm altmdaki tahda Ermeni kılısesının avlusunda top ta ve talaşların uzerine yerleştiril lanarak <Musa Dağında 40 gün> adlı mıştır. Havanın yağmurlu olmasına rağmen, bir kıtab yazan Franz Werfelin buyuk bir fotoğrafım ve kitabını yakmışlar epey kımse hazır bulunmuştur ama biz bütun Ermeni vatandaşlarımızın bu tedır. (Arkan 6 nci aahifede) Bu münasebetle kilıse avlusunda bır