21 Kasım 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BugUn: 2 nci sahifemîzde: Siyasî îcmal Şimalî Çin devleti. 3 üncü sahifemizde: Zecrî tedbirleri tatbik etmeğe başladık. 6 ncı sahifemizde: Askerlik bahisleri Abidin Daver. Spor haberleri. 7 nci sahifemizde: Habeş davasının kördüğümü. Onbîrinci yıl sayı: 4139 umhuri T «I Telefon: Başmuharrlr ve evi: 22366 Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmile Matbaacüık ve Neşriyat Şlrketi 24299 24290 eigrafvemeirtubadresi:cumhuriyet,"t»tanbui.postakutiBu:fStanbuifNo24e Perşembe 21 ikinciteşrin 1935 Mançuride olduğu gibf Habeşler Şimal cephesinde şiddetle mukavemet ediyorlar Imparatorun tayyare ile cenub hududuna gittiği söyleniyor. Biru Sultanı bütün kuvvetlerile birlikte İtalyanlar tarafına geçti Türk tütünleri Ve Almanya Dresden: 15 sonteşrin 1935 üyük Alman bankaları bellı büyüklükte bültenler basar ve kendilerile iş yapanlara gönderirler. Bu bültenlerde çok değerli ekonomi haberleri, yeni çıkan ekonomsal yasalann en diri yerleri vardır. Bu bültenler, ekonomsal kımıldanışın ufaktefek bir aynasıdır. Commerzund PrivatBankın Devisenvvirtschaft und Aussenhandel (döviz idaresi ve dış tecim) adı altında çıkardığı değerli bültenlerin 7 sonteşrin 1935 günlemeçli olanında bizi çok ilgilendirecek ufak bir yazı vardır: Der Türkische Tabakmarkt und Deutschland, türkçesi: fTürk tütün piyasası ve Almanya... Bu ufak yazıda, Almanyada ufak bir etüd gezintisi yapmış değerli bir Türk gazetecisinin edindiği bilgilerin özeti (hulâsası) veriliyor. Değerli arkadaşımızın yazısını okumamış olduğumuz halde, hangi noktadan başladığmı kestirmek hiç te güç değildir. Türk gazetecisi, tütünlerimizin neden Almanyada, istediğimiz gibi bir sürüm bulamadığmı araştırmak istemiş ve bunu öğrenmek için bellibaşlı Alman fabrikalannm direktörlerile görüşmüştür. Commerzund PrivatBankm bültenine göre Türk gazetecisinin aldığı xeval> »u olmuçiur: Tüık. lUıilnlcri çok iyidir ama fiatleri yüksektir. Fabrikalar tütünün iyiliğile birlikte verimini de düşünürler( verim, yani, fazla sigara veren tütün). Onun için, Türk tütününün iyi olmasma karşıt (rağmen) daha çok Yunan tütünü kullanırlar. Gazeteci arkadaşımıza verilen bu kaçamaklı ve dışı mantıklı cevabın beylik bir lâkırdı olduğunu burada ayrıca tekrar etmeğe en ufak bir lüzum yoktur. Bu beylik söz, bugün, yedinci yaşını bitir miş bulunuyor. Eski Türk şairinin sözile söylemek icab ederse diyebiliriz ki «Türk tütününün kanına giren fetvayı, kendi elimizle kesip yare verdığimiz kalem, ilkönce» yazmıştır. Çeşid çeşid sözler ve rerek yıllarca Türk bayrağma sığındık tan sonra Hitler devletinin kurulmasile Almanyadan uzaklaşan Galiçya Yahudisi; yeni tütün harmanı mezhebinin Musası sayılabilir. Samsun tütünlerinin harmana uymadığını, Taşovanın işe yaramadığını, Bursanın yabanî bir içimi olduğunu (????) Nevvton gibi, Toriçelli gibi, hep bu adam, uzun içim muarkabe ve tectlerinden sonra bulmuştur. Tilki, dağı boyladıktan sonra, kümesin kapısını sımsıkı kapamak çok acı birşeydir. Fakat yalnız ferd için değil, bütün cemiyet için de böyle acı deneçlerin yüksek değerlen olmalıdır. Almanyada menfî siyasa akıntılarınm dalbudak saldığı zamanlardaki ekonomi anarşisini bugün için kendimize ölçü alamayız. Bu ekonomik anarşiden en büyük zaran Almanlar görmüştü. Türk tütünlerinin Almanyada sürümü azalmakla Alman çıkadı (ihracatı) imkânlan da daralmış demektir. Görülüyor ki bu meselede, hele klering anlaşmalarından sonra, Türklüğün ve Almanlığın ekonomsal asığlan (menfa atleri) çok karşfiıklıdır. Kapılannı Türk tütününe kapamak istiyen Alman fabri kası, Almanlığın ulusal (millî) asığlanna uygun hareket etmiş sayılamaz. Türklüğü olduğu kadar Almanlığı da ilgilendiren bu tütün işinin iki büyük ulus arasında gerçekliğe uygun bir biçimde görüşülmesi gerektir. Türk tütünlerinin işe yaramadıgı ( ? ? ) , veya fiatlerinin yükseldiği gibi beylik sözlerle, her iki ülke arasında önemli bir ahmverim (mübadele) rolü oymyan Türk tütününü çarmığa germek doğru değildir. Alman tütün sanayii, yoğaltım (istihlâk sanayii) sanayii çerçevesi içinde düşünülebilir. Bu sanayi; Alman çelik, demir, makine ve kimya sanayii gibi çıkıt yapan sanayie benzemez. Onun îçin % 20 nisbetinde girecek kötü bir tütünün % 80 iyi tütün harmanı içinde eriyeceğine en ufak bir işkil bile yoktur. Garbî Trakyada neler oluyor? Kavacık köyünde yapılan vahşet ve soygun Iskeçedeki Türk köylerine müsellâh bazı kimselerin tecavüz ederek ahalinin paralarını aldıklarını ve bir Türkü dağa kaldırdıklannı yazmıştık. Dün gelen Garbî Trakya gazeteleri bir ay evvel Şapçıya tâbi Tevren köyünden dağa kaldınlan bir çocuğun babasından 25 asn altın almdıktan sonra salıverildığinı, Durhasanlar köyünden Şerif oğlu Koca Hasanm gezmeğe gittiği Gümülcine panayınndan buşüne kadar hâlâ köyüne dön mediğini, köy haricine çıkan birkaç Tüikün bazı kimseler tarafından yaralandığını yazdıktan sonra 21 birinciteşrinde omuzlannda kısa manliherler, sırtlannda asker ceketleri, baslarında sivil kasket bulunan 7 kişilik bir çetenin Sofilonun Kavacık nahiyesine bağlı Müslim köyüne anî bir baskın yaptığını haber vermektedir. Çete, Mehmed oğlu Veysel ismin Çinde vaziyet değişiyor mu? Şimalî Çin, istiklâlini ilâna ikna edilememiş! Şimdi bir anlaşma için Japonya ile General ŞangKayŞek arasında müzakereler yapılmaktadır Pekin 20 (A.A.) Japon generah Doihara, şimalî Çin hükumetini istiklâ lini ilân için kandırmağa muvaffak ola mamıştır. Sanıldıgına göre muhtariyet hareketi tamamile suya düşmü'iriir. Japon hareketinin sebebi (Arkası 8 inci sahifede) Habeşigtanda uçmağa hazırlanan Sç pervaneli ağtr bir bombardıman tayyaresi traktörle sahaya çekiliyor Roma 20 (Özel) Propaganda yetine devam etmektedir. Bir kolumuz Bakanlığı tarafından neşredilen 49 nu bütün Gheraltayi geçmiştir. Bu kol ayın 1 7 sinde saat 12 de Abara geçidini işgal maralı tebliğ şunları bildiriyor: «Eritre kolordusu Tembiende faali (Arkan sehîzincî sahifede) Inebolu kazası tahkikatı Geminin, yüklerin istif muvazenesizliğinden battıgı tahakkuk ediyor Inebolu vapuru kazasının tahkikatını yapan heyet dün de Denizyollan idare sinde Genel Direktör SadeH^inin i$ tirakile toplanmış ve alâkadarlan istic vab etmiştir. Dün tnebolu vapurunun çarkçıbaşısile ikinci çarkçı ve ambar memurfan dinlcnmişlerdir. Bunlar evvelce îzmirde vermiş olduklan ifadeleri tekrar etmışlerdiı. Şimdiye kadar tahkikatın inkişaf eden durumu, geminin bir istif muvazenesizli ğinden dolayı devrilerek su alıp battığı hakkmdaki tahminlerin doğru olduğunu göstermektedir. Idarenin Mersin ve Antalya acenta lanndan istediği manifestolar gelmiştir. Bunlar üzerinde de tetkikat yapılarak yük durumunun tesbitine çalışılmakta dır. Geminin şehrimize gelen zabitan, çarkçı, kâtib ve tayfalan hakkında şimdilik idarî bir muamele yapılmıyacaktır. Tahkikatın vereceği kat'î neticeye göre Şanghay 20 (A.A.) 3™*lî Çınin stiklâlinin ilânı bir anzaya uğramıştır. Japonlann vermiş olduklan ültimato mun mühleti hitama erdiği halde yeni reim hakkında hiçbir beyanname neşre dilmemiştir. Bu hal, şunlara atfedilmekedir: 1 Nankinde ChiangKaiChek ile Japon elçisi arasında yapılmakta olan görüşmelerin neticesini beklemek. 2 Chantoung ve Chansi eyalelle rinin Japon nüfuzu altında bir muhta riyet rejimi kabulüne mütemayil olma malan. Ceneral Şang Kay Chantoungun, Çindeki Japon kmveteri kumandanı General Tactaya karş. ilân edilecek olan muhtariyeti ancak bir soğuk davranmış olduğu ve Chansinin kaç gün için tehir edilmiştir. Çin cevab vermedi vaziyet ve hareketinin şüpheli bulundu Şanghay 20 (A.A.) Japonyanın ğu söylenmektedir. Tokyo 20 (A.A.) Rengo ajansı ültimatomuna Çin hükumeti ! »nÜ7 cevab (Arkan sekizinci sahifede) nın bildiriğine göre, Şimalî Çinin bugün Yugoslavya Kralını öldürenler mahkemede AixenProvenceda polis tarafından ciddî tedbîrler almdı Dostumuz Yu • goslavyanın büyük Kralı Aleksandn ve Fransız Bakanla rından Bartuyu öldürenlerin muhake mesi birkaç gündenberi Fransada AixEn Provence şeh rinde başlamış bu lunuyor. Muhakeme, dünyanm her tarafın Kvatenik Eguenin üç pozu da büyük bir alâ ka ile takib edılmektedir. Bu hususta al haberlerinin daha aşağıda okuyacakdığımız malumatı neşretmeden önce, sınız: muhakeme safahatının kolayhkla takib 8 teşrinievvel 1934 günü saat 8 e doğedilebilmesi için, vaziyeti anlatan şu kısa ru Fransada «AixEnProvence» m gühulâsayı koyuyoruz. Son gelen telgraf (Arkan S inci sahifede) Belediye Haliç Şirketine haciz koyduruyor Şirket yarından sonra Belediyeye geçecek ve Akayın da yardımile işletilecek akşam Yann dan itibaren faa liyetini resmen tatil edecek olan Halic şirketinin alacağı şekil ve bu kısımda vapur isletme duru mu, dün öğleden sonra Ekonomi Bakanhğından Bele diyeye, Deniz Ti caret direktörlüğü ne ve Akay idare sine yapılan tebli Belediye avukatt Hasan Fehmi gatla anlaşılmıştır. Ekonomi Ba kanlığı bu emrile Halic vapurlannın Belediye tarafından işletileceğini, Akay ı daresinin maddî ve manevî sekiHe yardım edeceğini, Deniz Ticaret müdürlügünü^ı de fennî yardımlarda bulunacağmı bii dirmktedir. Bu vaziyete göre yarından itibaıen Belediye, sosyetenin bütün vapurlanna ve iskelelerine vazıyed edeceltir. Muvaıckat idarenin işletmesine aid fennî hususat Akay idaresi tarafından temin oîunacaktır. Akay müdürü Cemil, işletme şefile bhlikte bu işleri incelemeğe baş'amıştır. Eski Halic kumpanyas; mcmurları Deniz Ticaret direktörlüğün*1 müracaat ederek vaziyetlerini öğrenmek incroii'crdir. Öğrendiğimize göre girketin kaplan, mürettebat ve iskele memuîldrle bürolanndaki memurlan olduğu gibi L.rakılacak, bilâhare şirket kat'î s^ktini aluıca yeni teşkilât ve kadrolar yapılacaktjr. Şirket memurlarınm şirketten usulen istedıkleri tazminat meselesi hakk.nda h e n k bir karar verilmemiştir. Memurlann ken (Arkası 8 inci sahifede) 2,000 göçmen İstanbul Vilâyeti dahilinde yerleştirilecek Göçmen nakliyatında çıkan müşkülâ tı bertaraf etmek üzere henüz bir tedbir alınmış değildir. Trakya Genel Enspektörlüğü, arma törlerin dövizlerini almadıkça ve şimdi den sonraki seferlerinde leyin son durumu yüzünden navlunlarınft yüzde kırk ıam yapılmadıkça Köstenceye gidemi /t:ekleri hakkındaki müracaat ve ka rarlanm telgrafla bildiren Deniz Tica ret müdürlüğüne bir cevab vermemiştir. Vapurcular da kararlarını değiştirme mişlerdir. Yalnız bu sebebden dolayı daha evvelce işten çekilmiş olan armatör lerden Naim, dün Deniz Ticaret mü dürlüğüne müracaat ederek Adnan ve Adana vapurlarile göçmen taşımıya de vam edeceğini bildirmiştir. Eğer diğer armatörlerle bir anlaşma yapılamazsa Adnan ve Adana vapurları Köstenceye gidecektir. (Arkan 7 nci sahifede) Limandaki çarpışma Nevoma şilebi yoluna devam edemedi, Inönü denizaltı gemisi havuzlanıyor Yunan kralı dün Romaya vardı, törenle karşılandı Şehrimzideki mülteci Yunan zabitleri Atinaya gitmeğe hazırlandılar Yeni Başbakan namzedleri arasında Kondilisten bahis yok.. Roma 20 (A. A.) Yunan Kralı Yorgi bugün saat 4 ten sonra, Italyan Kralmın özel tre nile Romaya var mış ve devlet baş kanlarına mahsus törenle karşılan mıştır. Bir süel kıt'a selâm res mini ifa etmiş ve durakta Kral namına Amıral Monaco di Lugano ve Mu solini namma Su viç bulunmuştur. Durakta ayrıca Bahriye, Harbiye, ve Tayyare Ba Smğda Bulgaristana iltica eden Yunan zabitlerinden Generai kanlıkları delege • Kamenos ve şehrimizdeki multecüerden ikısi leri, Baron Aloizi, Yunan Kralı telsizle umumî af saylavlar kurulu başkanı, faşist partisi ilân edecek yüksek işyarları ve Romadaki bütün Yunanlılar da hazır bulunmuşlardır. Atina 20 (Özel) Başbakan Kondi Kral Yorgi, resmî törenden sonra A lisin mart isyanı mahkumlarının affını nastasya villâsma gitmiştır. Kral, Ro Krala tavsiye ettiği ve bu hususta hü mada kardeşinin çocuğu Prens Krısto kumetçe lâzım gelen hazırlıklar yapılforla karısı Prenses Annanın misafiri o dığı teeyyüd etmektedir. (Arkan yedinci sahifede) lacaktır. ıııııııııııiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııtınıııııtııııııımııtııııtııııınııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııı Af. NERMl (Arkası 6 ncı sahifede) Karadenizdeki şiddetli fırtına yüzün den Bursa vapuru henüz 'Köstenceden hareket edememiştir. Bursa vapurunun getireceği 800 göç men Gelibolu, Çanakkale ve havalisine yerleştirileceklerdir. Nazım vapuru da iki gün sonra 2000 göçmen getirecektir. Bunların İstanbul tnönile çarpışan Italyan şilebi dahilindeki Silivri, Çatalca, Üsküdar ve Evvelki gün Kızkulesi öniinde akıntı başlamıştır. Nevona şilebi hâdiscden Kadıköy kazalarıııa bağlı köylerde yer(Arkası yedinci sahifede) yüzünden biribirleri üzerine dü;crek sonra yoluna devam edememiş ve geri çarpışan Inönü denizaltı gemisıle Italyan dönerek Salıpazan önünde demirlemış bandıralı Nevona şilebi hâdisesinin tah tir. Dün bir fen heyeti giderek şilebi mukikatına devam edılmektedir. ayene etmiştir. \ *• Donanma Kumandanlığı hâdiseyi lcsTahlil yazısı S incide Inönü denizaltı gemisi de*bugün Habit etmiştir. Liman idaresi de alâkadar lan dinliyerek kazanın fennî tahkikatma licde havuzlanacaktır. Dil üzerinde