15 Ağustos 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

13 Ağustos 1935 eUMHURÎYET Itfaiyemiz 13 yaşında... Can ve malımızı koruyan bu teşkilât için tören yapmalıyız! Büyük yangınlarla vakit vakit silinib süprülen Istanbulda modern itfaiye ateş afetinin yüzde doksan beş önüne geçmiştir BÎQ f IUJ2A Bittecrübe sabittir! Eski zamanda ilim namı altmda neşrolunmuş bir sürü hezeyannameler okunur ve halktan da rağbet görürdü. Bu meyanda bir de «Hezar Esran» adlı bir kitab vardı ki, içinde akıl ve hayale sığmaz nice saçmalar bulunurdu. Eline bu kitabdan bir tan; geçirmiş oIan ahmaklardan biri, bir gün, onu kemali ehemmiyetle okuyurken, şöyle bir fıkra görür: Yeni Çin ve eski Çin Dünyanm en kalabalık memleketinde halkın yarısı tam bir Avrupah gibi yaşarken yarısı da Ortazaman hayatı geçiriyor «Bir adamın başı küçük, sakalile boyu da uzun oldukta o adamın aklı az olur.» Meğer herifin de kitabın yazdığı gibi başı küçük, sakalile boyu da uzun imiş. Bu fıkrayı okur okumaz, kendisini bu tariften ve dolayısile ahmaklar zümresinden haric tutmak sevdasına düşüp, düşüne taşına şu çareyi bulur: Sakalını küçültmek! Yanında makas, filân buîunmadığından, hemen şamdanı kavradığı gibi, bir elile de sakalının yarısını tuttuktan sonra, ucundan ateşleyiverir. Fakat eîı yandı ğından, can acısile koyuverdiğı sakal dibine kadar yanar; suratı cascavlrk kahr. Bunun üzerine herif, kalemi hokkaya banrır ve kitabdaki o fıkranın yanına: «Bunun doğruluğu bittecrübe sabit ol muştur. Tasdik ederim!» ibarcıni yazar. ÖTÜKÇÜ Takas kaçakçılığı Yukarıcla çaltşkan itfaiyemiz faatiyet halinde, aşağıda itfaiyenin çalışkan müdürü thsanla grup âmirleri, sağda deniz itfaiyemizden bir cüz Yataklanmızda rahat rahat uyurten canımızı, malımızı bekliyen bir teşkilât var ki tehlike zamanlarından haric, pek az hatırlanz: Itfaiyemiz.. Bu hayırîı teşlcilât eylulün 25 inci günii 13 yaşma giriyor.. * îstanbul itfaiyesi bugün Avrupaıvn birçok büyük merkezlerinkinden fazla değilse bile onlardan hiç te aşağı kalmıyacak kadar kuvvetli ve modern bir kıirumdur. Her 25 eylul geldikçe kendi Tcendine mütevazı bir şekilde seneı de\riyesini kutlulıyan İstanbulun bu mürsse scsi, onun asıl sahibi olan İstanbuuularca maalesef pek az tanılıyor. Gönül arzu eder ki bu yıî yapılacak o]an törene (merasıme) önem verıisin ve bütün İstanbullular da kendılerinin öz mah olan bu iftihara değer kurumu yakından görsün ve onun sevincıne ıjıırak etsin... Bunun temini içİn bir taraftan ilgili makamlann nazarı dıkkatlerını çekerken dığer taraftan da bilmek istiyen OKuyu cularımıza bu kurumun üç asırdanberi geçırmiş olduğu devrımlerı hulâsa olarak izah etmeği faydalı buluyoruz: lanna ihtiyar zabıtlerden iki kişi getiril lim ve jimnastık mahalleri ve dershander yapılmış, her grupa lüzumu kadar maske miş ve süel bir idare altına ahnmıştır. ilâve edilmiş; yirmi beş kışilik bir bando Tanzimatı hayriyeden sonra... teşkil edilmiş, taç, kemer ve sair bilcüm Tanzimatı Hayriyeden sonra İstan le ihtiyacını Avrupaya arzı iftikar etmebulda resmî daireler ve 1285 te de ilk den yapabilmek için bir saraçhane vücudefa belediye daireleri açıhnca yangın de getirilmiş, her grup ve müfrezede söndürme vazifesi yalnız askerlere değil, benzin depoları yanılmış, her itfaiye kaşehremaneti ve belediyelere verildi. Bu rargâhı bahçe, ağac ve havuzlarla tez na rağmen henüz yaraya deva olabilecek yin edilmiştir. kadar büyük ve esaslı bir teşkilât kurulaİşte itfaiyemizin geçirmiş olduğu 225 mamıştı. Nıtekim 1287 yılında Beyoğ yıllık tarihçeyi okuyucularımızm gözleri lunda bir yangın çıkmış ve koca bir semti önüne serdik. süpürüp götürmüş ve itfaiye de buna bir şey yapamaymca pek fazla zıyan eden t*t™*>ulda nekadar yangın oluyur? sıgortacılar hükumete müracaat etmiş itfaiyemizin günden güne terakki et ler ve iyi bir itfaiye teşkilâtı kurulmasını tiğini gösteren şu dikkate değer rakamıstemişlerdır. lara bakınız: Yıl Yangın adedi Yanan bina Macaristandan gelen mütehassıs adedj Bunun üzerine Macaristandan müte hassıs bir itfaiye zabiti getirtıhniş ve 1290 da bir itfaiye alayı kurulmuştur. 1293 harbinden sonra bu aiaya iki tabur daha ilâve edilmiş ve Anadoîu yakasında çıkan yanginlar için de 1309 da Usküdarda bir tabur daha teskıl edil miştir. 10 temmuz 1324 inkıiâbından sonra bu taburlar kışlalarda toplu oiarak bulundurulurken bu tarihten fonra şehrın muhtelif taraflarına karakollar şek linde dağıtılmıştır. Meşrutiyetin ilânmdan evvel Şehre maneti her yıl cihetı askeriyeye yardımda bulunmuş ve meşrutiyetten sonra da 1329 yılında efradın yaya yürumeme lerı ıçın naklıye otomobilleri, motorler ve tulumbalar satın alarak cıheti askeriyeye vermiştir. Fakat Balkan Harbinin ve bilhassa Büyük Savaşm kopması üzerine bu taburlar cepheye gönderilmış ve bu teşkilât ta bu suretle dağılmıstır. 340 341 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 260 400 412 439 428 509 514 537 594 454 554 267 Kaçak eşyanın kıymeti 700,000 lirayı buluyor Gümrük spektörleri yeniden önemli (mühim) bir takas kaçakçılığına el koymuşlardır. Bu takas kaçakçılığımn miktarmm 700,000 lira kadar olduğu da söylenmektedir. Dün bu hususta yaptığımız değetlere (temaslara) göre, kaçakçılığı yapan Bulgar tebaasından bir Yahudidir. Bu Yahudi eski tütünleri yeni mahsul gibi göstererek takas suretile çıkarmıştır. Bu suretle takasa tâbi olmıyan tütünler memleket haricine takas yolile çıkarılmıştır. Meseleye önemle el koyan Gümrük spektörleri büyük kaçakçıhk etrafında muhtelif kimselerin ifadelerine müracaat etmiştir. Tahkikatı Gümrük spektçrlerinden Arif idare etmektedır. Yukarıda Güney, aşağıda Merkezî Çinden görünüşler Merkezî Çin medenileşmeyi kendism» en büyük gaye ittihaz etmişken güney (cenub) Çini buna tamamile zıd bir yol tutmuş, kuzey (şimal) Çini ise Japonlarla birleşmiş, batı Çini de komünistliğe temayül etmiştir. ~ " •'''"• Böyle bir durum (vaziyet) da bulunan devletin halkından elbette ki kültürel birlik, an'ane ve adet itibarile yekdiğerine benzerlik beklcnemez. Uzakşark an'anesine sadık kalmış olan Çinliler hâlâ bir ortazaman bayatı yaşamakta berdevamdırlar. Çocuklar hâlâ o zamanki gibi giydirilmekte, terbiye edılmekte, kadınlar o tarzda ye tiştirilmekte ve evlendirilmektedir. Oralarda bir Çinli kız, evlenmeden evvel saçını toparlayıp topuz yapamaz. Upuzun örerek arkasına salıvermeğe mecburdur. Köylü kadınlar bin yıllık esirlık devrinin angaryalarından kur tulamamışlardır. Halbuki diğer tarafta tamamile av rupai mektebler, dans salonları ve saire mevcuddur. Kız ve erkek çocuklar bizim ve Avrupa ve Amerikalıların kız ve erkek çocukları gibi terbiye gör mekte, jimnastik yapmakta, tamamile asrî birer insan olarak yetiştirilmek tedir. Hulâsa Çine yeni bir isim verilmek icab ederse «yekdiğerine zıd olan şeyleri göğsünde toplamış memleket» denebüir. 63 165 93 72 448 [1] 300 [2] 53 İstanbul şimdiye kadar kaç kere yandı? I8f; L3] 81 40 91 İstanbul şehri, 6 asırdanberi birçok defalar baştanbaşa yanmıştır. Cıbalıd". 9, Hocapaşada 8 defa büyük yanginlar olmuştur. İstanbulun diğer cihetlerinde de 4 asırdanberi 5 büyük yangın olmuş ve şehir baştanbaşa denecek kadar harab olmuştur. Bu yanginlar yalnız genel servet üzerine değil, halkın manevıyatı üzerınde de acı tesirler bırakmıştır. İstanbul Belediyesi (ve netice olarak İstanbullular) bugünkü gibi mükemmel bir itfaiye kurŞimdiki itfaiyenin özii makla hem ulusal servet muhafaza edilNihayet cumhuriyet devrınde 1339 da miş, hem de halkta yangına karşı hasıl Millî Müdafaa Bakanlığı buncian sonra olan korkunc duygulan ortadan kaldır ' askerlerin itfaiye işlerile uğraşamıyacağını mıştır. resmen Beledıyeye bildırmesi üzerine o tlk itfaiye ve yeniçeriler... zamanki Şehremıni Haydar ilk ayrılan îlk itfaiye teşkilâtı Arabî 1 130 yılm 55,000 lira ile İtalyadan Fiat makineleri getırtmiş ve 25 eylul 1339 dan itlbaren da şöyle kurulmuştu: 49 yıllık nizamiyenin itfaiye alayile 34 1128 yılmda Fransadan göçerek Istanbula gelip ihtida eden ve Gerçek yaşma girmiş olan bahriye itfaiye taburu Davud admı alan bir Fransız ılk deta o vazıfelerıni Şehremanetıne devretmişlerîarak bir tulumba yapmış ve bu tulumba dir. İlk modern itfaiye grupu İstanbulda 1İ 130 yılında bir yangında kullanılmıştır. kurulmus ve ondan bir ay sonra da BeO sırada bu tulumbanın bir iş görebile ceği anlaşılmış olduğundan hükumet, bir yoğlu, Usküdar, Kadıköy, İstinye ve kısım yeniçerıleri Gerçek Davudun em Ada grupları teşkil edilmiştir. Muhittin line vermiş ve bir (tulumbacı ortası) ku Ustündağ zamanında da Bakırköy grurulmuştur. Şehzadebaşında Kapamacı pu, Yeşilköy, Heybeli, Burgaz, Ramı, iar çarşısında da bir itfaiye kışjası yapıl Hahcıoğlu, Erenköy müfrezeleri ve İstinyede ayrıca İstinye kara müfrezesi mıştır. Anadolu ve Beyoğlu mıntakasında da \ Gerçek Davudun kurduğu bu teşkilât îam 110 yıl devm etmış ve 1 241 de ye birer tahrib müfrezesi kurulmuş ve itfa niçeriler dağıtıldığı zaman bu tulumbacı iye teşkilâtına bıri otomatik .nerdiven olmak üzere 51 yangın makinesi ilâve lar ocağı da söndürülmüştü. edilerek teşkilât tevsi ve takvıye edilmişttfaiyede askerî bir idare tir. Fatihte bir itfaiye direklörlük ve Fakat ocağın kaldırılmasından tam merkez grupu binasile İstinye deniz gru,48 gün sonra Hocapaşada bir yangın pu için bir bina, ayrıca İstinye kara müfçıkmış ve önüne geçilemediği ıçin, daha rezesile Rami, Burgaz, Yeşilköy müfdoğrusu itfaiye bulunmadığı için bütün rezelerine birer bina ve direktörlük merBabıali, Divanyolu ve civan, ta Kum kezinde de 220 senelik hatırayı içerisinde kapıya kadar bütün o mahalleler yanıp saklıyan müze binası inşa edilmiş, Kakül olunca itfaiye teşkilâtını yeniden kur dıköy grupu salaştan kurtarılarak tadilât tnak ihtıyacı başgöstermiştir. Bu sefer it yapılıp Kadıköy haline naklettirilmiştir. faiye için bir kısım asker ayrılarak baş Efradın yetiştirilmesi için her grupa ta 19 [4] 13 yıl içınde 927 de Heybeli, Üsküdar ve Keresteciler yangınlarile, 929 da Tatavla, 931 de Nişantaşı yangınlan istisna edilirse bu rakamlar çıkan yangın adedine göre, yanan ev adedinin azlığını, yani itfaiyenin muvaffakiyetini göster mektedir. Bilhassa 931 den bu tarafa (nazar değmesin ama) felâket denecek hiçbir büyük yangın olmamıştır. Yani olmasına meydan verilmemişlir ( 5 ) . Bilhassa son yılların rakamlan 89 yangın da ancak bir evin yandığını göstermektedir ki işte bizim de övündüğümüz en mühim nakta da budur. İtfaiyenin makinelesmesi de ayni tarihî safhaları geçirmiş ve 1932 de alınan 29, 1933 te alınan makinelerle bütün mevcud 98 parçaya çıkarılmıştıı ki deniz mötörü de bu vekuna dahildir. [1] Meşhur Heybeli, Üsküdar ve Keresteciler yangınlan bu yekuna dahildir. [2] 226 evin yanmasile biten maruf Tatavla yangını bu yekuna dahildir. [3] 81 ev birden yanan Nişantaşı yangını dahildir. [4] Kânunuevvelden mayısa kadar.. [5] Adliye yangını müstesna.. Çin, senelerdenberi sağdan suldan, yukarıdan aşağıdan taarruza uğraya rak arazisinin önemli bir kısmını kay j betmiş,'türlü türlü tabiî felâketlere uğrıyarak halkından birçok kişiyi kurban vermiş olmasırra rağmen hâlâ dünyanın en kalabalık memleketi olmak vasfını muhafazada devam etmektedır. Vakıâ yeryüzünde yüzelçe (mesahai sathiye)si Çinden fazla olan devletler yok de(Bastaraft 1 inci tahifede) Türk Hava Kurumu, hava tehhkesine ğildir. Toprağı en çok geniş hükumetkarşı şuurlu bir duygunluk gösteren vc lerden Sovyet Rusya birinci, Kanada i: yardımmı çok beğenilecek bir özgeçen kinci, Brezilya üçüncü, Birleş k Ame likle yapan bu değerli Türk çocuğunu rika Cumhuriyetleri dördüncü, Çin de heyecan ve tesekkürle alkıslar. beşincidir. Fakat Çmin nüfusu diğer Ecnebi bankalar Hava Kurumuna lerinin hepsinden çoktur. Tam 400 milyardım ediyorlar yondur. Nüfus yön (cihet) ünden bi Şehrimizde bulunan ecnebi bankaları rincidir. da Hava Kurumuna yardıma karar verİşte bu nüfus kalabalığı Çinin muh mişlerdir. Bu münasebetle Banko di Roma, îs telif dolay (havali) ındaki ahalinin birtanbul Hava Kurumu veznesine 500 li birine huy, âdet ve an'anece benzer ra tevdi etmiş, başta direktörleri oldu likten ayrı düşmesindeki seoeblerin ğu halde bütün işyarlar ve müstah başlıcalarmdan biridir. Bugün Çinin bir demler diğer Türk anonim şirketlerinİD kısmı hâlâ eski Çin imparatorluğunun yaptıkları gibi maaş ve ücretlerinin geçmişe çok bağlı hayatını yaşar.ıakta fİ2 sini terk ve teberru edeceklerini olduğu halde, diğer bir kısmı tamamile bildirmişlerdir. Bu hamiyetli müesse asrileşmiş ve avrupaileşmiştir. Bu du seyi ve memurlarını tebrik ederiz. rum (vaziyet) tabiatile siyasal ve soyEVKAFTA sal kanaatlerde de ayrılık yarattığı için Çin dışarıdan gelen taarruzlara ilâve Maaş hâlâ verilmedi ten halkın birbirini kırıp geçirmeğe Evkaf memurlann ağustos ve hedemebaşlamasile de parçalanarak harab ollerin temmuz aylıklarını ayın 14 ü ol * mıya yüztutmuştur. duğu halde el'an vermemiştir. Adını bildirmiyen bir vatandaş Sıcakların şiddetini azaltmak içinL Yugoslavyada Hırvatların yaptıkları gösteri hazırlıkları Belgrad (Özel) 1928 yılında Dİr Karadağ saylavı tarafından yaralanıp öldürülen Hırvat önderi îstefan Radiçin ölümünün yıldönümü münasebetile Hırvatistan ve Hırvatların bulunduğu diğer ilbaylıklarda büyük ruhani âyin Sıcaklar, heîe iki gündür şiddetini pek arttırdt. ler yapılacaktır. Polis, istenmiyen bir takım hâdise Sokaklarda dolaşmak şöyle dursun, evlerden, dailerin önüne geçmek için tertibat almıs. relerde oturmak bile bir ıztırab halini aldı. Halk halkın, müşevviklere kapılmaması için akın akın plâjlara, sahillere ve serin yerlere ko nazari dikkati celbedilmiştir. şuşuyor. Bu akmlar plâjlarda neş'eli bir hayat ta yarat' maktadtr. İşte suda sıcağın şiddetini azaltmağa uğraşanlar ve kıyılarda oyunlar çıkaranlardan iki görü