7 Ağustos 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Hayat Ansiklopedisi Büyiik bir kütiibhaneyi bir arada evinize getiren en ffaydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır. J ; 4UuJ Telgrat ve mefctnp adresi: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutasn: îstanbul, No. 246 (/ârŞaiHDfl I AQUSTOS İ 3 Û Ü Teıelon: Başmuharrir ve evl: 22368, rahriı beyetl: 24298. Idare ve matbaa tasmlle Matbaacılık ve Neşrlyat şirketi, 24299 24290. umhuri jnio İSTANBUL CAĞALOGLU ft Hayat ^ Ansiklope<Uğ| 85 ı «•. "* . . . i n , mcı cuzu • • •» .. Bir hayal ki Hakikat olabilir: Tuna federasyonu Mariyenbad: 2 ağustos vusturya împaratorluğunun gelişigüzel parçalanmasından ileri gelen Orta Avrupa kargaşalığını düzeltebılecek çok etkıli bir tek çare vardır: Avusturya împaratorluğunun yepyeni bir şekılde, artık ımparatorluk olarak değil, fakat bır mılletler federasyonu halinde tekrar kurulması!.. Böyîe bir fıkrin gerçekleştırilmesi kolay olmadığmı biliriz. İmparatorluğun yıkılıp kırpılmalarından doğan veya büyüyen mılletler yeni varhkları üzerınde şoven denilecek kadar ve belki bundan bıle artık bir biçimde kıskancdırlar. Fakat eğer günün birinde akıl ve mantık duruma basatlık edebilirse bu hayalin nekadar çekici olduğu gbrülebilir, ve kimbılir o zaman o belki bır hakikat te olabilir. Mesele şudur: Avusturya İmparatorluğunun gelişigüzel dağıtılması, vaktile onun birliğini yapmış olan alanda encok fena ekonomık dokunaklıklar doğurmuştur. Başta bugünkü Avusturya federal cumhurıyeti vardır ki kendı durumlannı sımsıkı tutan dığer mılletler arasında sıkışıp kalmaktan nerede ise boğulacak ve ölecek gibi bır görünüş gösterip gidiyor. Eğer şimdıki halile bırakılırsa Avusturyanın ergec büyiik Alman kütlesine katılmasından başka çare yoktur. Eğer Anşlus gerçeklenecek olursa bu poütıka yalnız onun gerçeklenmesile olup bite mez, Avusturyayı almış Almanlık ne Tirol sınırlarında durur, ne Tuna boylarında. Hele şu 72 buçuk milletli küçücük Çekoslovakya ondan sonra artık yerinde zor tutunabılır. Avusturyadan başka buraları bıle şımdıden Almandır. Zaten bütün bu çevreler ötedenberi Almanhğı üstün yerlerdır. Alman Leh anlaşmasınm tcmeltaşlanndan biri Çekoslovakyanın Almanya ıle Lehistan arasında bölüşülmesi olduğunu söyleyip "cTürrftuyorlar mı? Bundan bır parça da Macanstana verilebilecek galıba. Bütiın bu işler olup bittıkten ve Avusturya Almanyaya katıldıktan sonra Macarıstan da ister istemez Almanyanın kanadı altına giren bir ülke olur. Ve daha neler de neler... Ancak bu kadar biıyük bir Alman yayılması, genışlemesı ve büyümesi dünyaya yeni ıstırablar verecek yeni savaşlan doğurmak tehlıkelennı de beraber taşıyor gıbı gdrünüyor. Eğer insanlık bu yeni kan ve ateş boğuşmasından korunmak istenıhrse bunun en dokunakh çaresi Tuna boyundakı eski Avusturya parçalannı yeni bir federasyonda birleştirmektir. Ilk bakışta fıkir bu alandaki bütün mıl!4tleri yerlerinden hoplatacak kadar yeni, garıb ve kabul olunp yapılmaz, yapılamaz görünür. Fakat biraz düşünülmeğe katlanılırsa ondan daha doğru bir fıkir buhınamıyacağı hakıkati üzerınde karar kıhnacağında da bizım şüphemız yoktur. Böyle bır federasyonun ilk düşüncesi ekonomik bırliğin geri getırilmesidir. Federasyona girecek milletler aralarındaki gümrük duvarlannı ortadan kaldırmakla işe başlıyabilirler. Bu adımın gerçeklenmesi bu alandaki milletlere daha geniş yeni ufuklar açar: Siyasai asığların dahi elbirlığile korunması ve kurtarılması şeklinde. Mılletler ekonomik işlerinde birleşerek siyasai işlerinde de bıribirlerine dayanmak fikrini kahuie yanaşınca şimdiki toprak ve ırk kavgalannı düzeltmek çok kolaylaşabilir. Denebilir ki çoktan kurulmuş ve pekleşmiş kültür varlıklarına saygı gösterilecektir. Eğer federasyona giren milletler bu geniş düşünceyi ka'hul ederlerse artık onlarm hepsinin dısarıya karşı kendılerini korumalarını da fede rasyonun fikrine ve eline bırakmalan sonuncu kendiliğinden gelir. Bu düşüncelerin topu şöyle kısaltılabilir: 1 Avusturya İmparatorluğundan aynlmış veya ondan küçük büyük hisseler almış devlet kurumları aralarında ilk hedefi ekonomik birlik olan bir federasyon yapacaklardır. 2 Bu federasyonu ortaya çıkaran milletlerde her milletin ulusal kültürüne saygı göstermek esas tutulacak ve böylelikle azlıklar savaları ortadan kaldınlî mıs buluncaktır. ' 3 Federasyonun elegasyon yönetimi başlıca dış siyasa ile uğraşacak, bütün federasyonun dışanya karşı kendisini koruması elbirliğile yapılmış olacaktır. îste Orta Avrupa kargaşalığım düzeltebilecek en dokunakh tılsım. Ciddiyetle ileri götürülürse bu federasyon fikrine şimdiki Küçük Anlaşma hükumetlerin den başka ileride diğer Balkan devletle Italya Afrikaya üç fırka asker daha gönderiyor M. Musolini ((Dünyanın 5 kıt'ası yakında faşistlerin önüne diz çökecektir» demiş Habeş Imparatoru yeni bir diyev verdi, birçok Italyanlar Avusturyaya sığmıyorlar, Mısırlılar Habeş ordusuna gönüllü yazılmağa başladılar Londra 6 (Özel) Morning Post gazetesi geçenlerde Doğu Afrikasına giden İtalyan askerlerine hitaben M. Musolini tarafmdan verilen söylevin metnini neşretmiştir. İtalyan sansürü bu söylevin önemli kısımlarının yabancı memleketlere bildirilmesine mâni olmuştur. Morning Post gazetesi sansürün çıkardığı kısımları aynen bildırmektedir. Bu gazeteye göre, bir topun üzerine çıkarak söylev veren Sinyor Musolini şunlan söylemiştir: « Zaptedeceğimiz Habeşıstan, I talyan gönüllülerinin yurdu olacaktır. Habeşler şayed bize karşı koymak isterlerse, onlan mahvedeceğiz, yurdlannı yakıp yıkacağız, Sanşm Anglo Saksonlann siyah ırkları kommak teşebbüslerini kale almıyacağız. Sız kuvvetlisiniz. Yenilemezsiniz! Dünyanın beş kıt'ası ya kında fasistlerin kuvveti önünde diz çökerek titrivecektir'» Başbakan Samsunda İsmet Inönü Samsunun derdlerini yakmdan tetkik etti ve dinlediği heyetler üyelerine önemli öğütler verdi Samsun 6 (Özel) Samsunlular çoktanberi görmedıkleri kıymetli Başbakanımızı bugün 8,30 da sevincle karşılamışlardır. Atatürk iskelesinden karaya çıkan Başbakan, Gazi parkının içinden geçerek. caddede kendilerini coşkun alkışlarla karşılıyan halkın arasına karışmış ve herkese iltıfat ederek hükumet konağına gitmiştır. Başbakan saat 9 dan bif*e kadar ılimizin sağlık işleri, kültür, orman ve 'hususî muhasebe direktörlerini, şarj \ bayı ve kazalardan gelen heyetleri \ dinlemiş ve birçok önemli nokta larda durarak yapılacak işler hak kında emirler vermiştir. tsmet Inönü, şimdiye kadar yapı, lan firengi mücadelesinden alınan( sonucları yeter görmiyerek, Vezir koprüde, Bafranın yukan köylerinde fazlaca bulunan firengi ile esaslı ve devamlı uğraşılması için hususî muhasebe bütçesinden lâzım gelen tahsısatın verilmesini emretmiş, o kul adedleri hakkmda da izahat almıştır. Başbakanımız bunlardan başka hususî muhasebe ve orman işlerıni incelemiş, Samsun havalısindeki sıtmanın tamamen önüne geçil (Arkan 7 nci tahifede) Giriddeki kanlı hâdiseler Kandiye üzüm amelesinin grevi bitti, sükun Habeş iş güderinin diyevi her tarafta iade edildi Habeşistandan bir görünüa Seferber edilen yeni kuvvetler Roma 6 (A.A.) İstefani ajansı bıldırıyor: Propaganda Bakanlığının 9 numaralı bildiriğinde deniliyor ki: Doğu Afrikasına g#lecek ku\rvetlerin hazırlıklannın süratle ilerlemesi için Du (dtalya süel hazırlıklara devam ediyor, biz de hazırlanıyoruz!)) Habeşistan bize Vehib Paşanın vazife istediğini haber verdi, tebaamız olmıyan adamın bizi alâkadar etmiyeceği cevabını alınca Paşaya vazife verdi Bütün adayı saran bir ihtilâlden bahseden neşriyat mubalâğalıdır. Grevcilerin siyasai maksadları olmadığı da anlaşıldı Atina 6 (Özel) Giridden İç Bakan lığına gelen son tel graflar Kandiyed sükunun tamamil iade edıldiğini ha ber vermektedir ler. Girid fuka ku mandanı Gener? Pakopulos ta Sü v îç Bakanlıkların gönderdıği telgraf larda Hanyadan Girid Fırka kuberaberinde getirdığı mandanı General süel kuvvetlerle si Pakopulos lâhlı olarak grev yapan kuru üzüm ışçılerini kuşattığını, ellerinden sılâhlarını aldığını, grevcilerin yaptıklarına pışman olduklarını, bu isteklerini merhametine sığındıkları hükumetin lutfundan bekle dıklerini bildirmiştir. General Pakopulos bir gün önce Kandiye vilâyetinde ilân ettiği örfî idareyi kaldırmış, silâhla çarpışmalara 5na (Arkası 8 inci »ahifede) \ Habeşistanın Türkiye işgüderi M. Berhase Markos dün sabahki trenle Ankaradan İstanbula gelmiştir. M. Berhase Markos, İtalyan Habeş işi ve Turkiye Habeşistan münasebetı hakkında kendisıle görüşen bir muharririmize şu diyevde bulunmuştur: « Şimdiki halde, İtalyan Habeş işine daır bıldıklerım sizin bildiklerinizden fazla değıldir. Bugünkü durumur değişmesi Uluslar Kurumunun alacağıv karar bağlıdır. Bugun her ıki taraf ta da süel hazırlıklara devam ediyor. BuNevyorkta Habeş ordusuna gönüllü na da sebeb İtalyanm, hıçbir konuş yazılan Amerikalı iki zenci tayyareci ma olmuyormuş gıbi tahşıdattan vaz (soldaki Mis Lora Jakson adlı bir geçmemesidır. Bız sulh için elimizden yak olanlan tevkif ettirmiştir. Bunlar hakkmda şiddetli takibat yapılmaktadır. Kandiye hâdiseleri hakkında başka memleketlerde yapılan neşriyat burada hayret uyandırmıştır. Bütün adayı saran bir ihtilâl çıkmamıştır. Hâdise sadece kanlı bir grevden ibarettir. Bugün Ge neral Kondilisin gazetecilere söylediği gibi grevcilerin hiçbir siyasai maksadlan olmadığı da anlaşılmıştır. Atina 6 (A.A.) Grevcilerle patronlar arasında bir uzlaşmaya vanldığından Kandivede bavsallık iade edilmiştir. Yalan bir haber Atina 6 (Özel) Röyter ajansının tayyare karargâhında hükumet aleyhine kıyam olduğu hakkındaki haberi tama men yalandır. Hiçbir karargâhta böyle bir hâdise olmamıstır. General Metahgat ahali partisiU teşriki mesai edecek Atina 6 (Özel) Kralcı partisinin lideri General Metaksas Ahali partisinin kralcılarile tesriki mesai ettiğini kendi genc kızdır) (Arkan 8 inci sahifede) Habeş işgüderi M. Berhas Markos Onemli bir başlangıç Uzüm ve incirlerimizin yurd içinde istihlâkini çoğaltmak için geniş tedbirler ahnıyor Ankara 6 (Telefonla) Üzüm ve incirin memleket içinde geniş mikyasts istihlâkini temin için tedbirler alın maktadır. Bılhassa bu yıl rekoltesınin fazlalığı dolayısıle dahilde ' istihlâkm artırılması, fiatle ri tutacak ve hatta artıracaktır. Türkofis ilk tedbir olmak üze re memlekette bir incır ve üzüm günü yapılmasını kararlaştırmış ve bu hususta Zıraat Bankası ve Halkevlerıle de temaslara gırişmiştir. Bugun memle kette her aılenin en aşağı bir kilo üzüm İstanbulda Balkan haftası bayramları (Arkası 8 inci sahifede) ıııııııııııı ve incir harcaması Üziimler bağdan devşirilib harmana gÖtürülürken.. dereceklerdır. Halkevleri de vatandaşlarm bu kiloluk üzüm ve incirlere istihlâk etmelerini temin edecektir. Diğer taraftan Türkofis ekmeklere üzüm karıştınlması işini de tetkike başlamış ve Atina ti caret mümessilimizden bunun için mufassal malumat istemiştir. bir dünyanın kimse tarafından kolay kolay teline dokunulamaz kuvvetidir. Pan Avrupa olamadi. Acaba dediğimiz şe kilde bir pan T^na ona çok güzel, çok çekici bir başlangıç olamaz mO için şimdıden geniş mıkyasta teşvıklere baslanacaktır. Bu üzüm ve incirlerin satış tarafını Ziraat Bankası şubeleri idare edecektir. Ege mıntakasındaki birçok koopera tifler birer kiloluk ambalâjlar ile Türkofisin tespit edeceği miktarda üzüm ve incir hazırlıyarak banka şubelerine gönrinin bile ortaklık etmeleri ihtimali yok değildir. Bu kadar genişlemiş yeni bir alan gerçekten kürenin bu bölüğünü her cihetle kendi kendine yaşatabilir bir âlem sayılmalıdır. Böyle bir topluluğun dışanya karşı kuvveti ise 80 milyonluk yeni nasebetile şehrimize gelecek sporcuiar ve seyyahlar için bir program hazırlamıştır. Bu programa göre 14 eylulde Büyükadada Yat Kulübde ulusal heyetler şerefine bir balo verilecektir. Ertesi gün Büyükadada ulusal elbi selerle geçid resmi yapılacaktır. Ayni günün gecesi, gene Büvukadada ateş oyunları yapılacaktır. 16 eylul pazartesi günü Taksım abıdesine törenle (merasimle) çelenk konulacaktır. O gunden sonra 21 eylul pazar gününe kadar serbes gezmeler yapılacaktır. Bu esnada Yalovaya gidilecek, Tarabya Tokathyan otelile Taksim bahçe sinde balolar verilecektir. Şehir tiyatrosu da bu balolarda temsil etmek üzere (Balkan revüsu) namile bir revü hazırlamaktadır. 21 eylul pazar günü Balkan olimpi yadlannın açılma töreni yapılacaktır. Bu törene her heyet ulusal elbiselerile iştirak edecektir. Oyunlar bir hafta devam edecektir. Bir hafta sürecek şenlikler için bir program hazırlandı Meğer Evkaf idaresi vaktile Edirnekapı mezarlıkUray (belediye) Balkan haftası mü larını tapu senedile bunların dedelerine vermiş imiş!j Eski mezar kazıcıların ahfadı bayrak açtı ıııııııııııııııııııııııııııiılıııııııııııııııııııııınııııııııınıınnııııııııııııııııııııııııııııııııiHiıııııııııııııııııııııııııııınııııııiıııııııiıııııııiın ııııııııııııııınııııııııtıııııııııııııııiıııııııııııııııııııııııııııiııııiıııııııııııiıııuııııııııııııııııııııiııııııınııııııııııı>ııinıi">ıiııııııııııııiıııııııııııınıııınını 3 mayıs gecesi ( Haurice Dekobra J YUNUS NADİ Ta îkinci Beyazıddan bundan beş sene evveline gelinciye kadar şehir nezarlıklarınm idaresi, Evkafa aid bulunmakta idi. Beş sene evvel yapılan bir yasa ile, şehir mezarhklanna bakılması, ve bun ların idaresi Uraya (belediyeye) veril di. Uray o vakittenberi §ehrin mezarlık ihtiyacını düzeltmek ve modern mezar lıklar kurmak için uğraşıp dunıyor. Bu mezarlık işleri henüz yoluna konulmadan son günlerde gene bu mezarhk meşele sinden dolayı yeni bir durumla karşıla şılmışür. Hiç şüphe yoktur ki bu yeni (Lâtfen sahifeyi çeviriniz)