14 Haziran 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Hayat Ansiklopedisi Buyük bir küfiibhaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir lane bulunmak lâzımdır. ^ ı yil umhuri .0070 ISTANBUL C Hayaf « a ! w Ansiklopedisi ı« n . • . . ınoc . CAĞALOĞLU Soyi! 0 0 ( 0 Telgraf r« mektup adresi: Cumnurtyet, letanbuı . Posta fcntnsn: Istanbul, No. 34a v u l l l a | q n a Z l r a n \\JOD Teiefon: Ba*munarrir ra eri: 22366. Tahrtr heyctt: 24298, Idare ra matbaa bsmll« Matbaacıhk T« Neşriyat Şirketl. 24299 2429a Almanya ve Balkanlar Dresden: 10 haziran 1935 'alvaç İsanın müjdelediği al tın (barış) çağına, kurtla kuzunun öpüşerek dolaşacağı gürültüsüz, kansız çağa yaklaşıyor gibi yiz. Yeryüzünun bütün ulusları Buyük Banş içm çalışıyorlar. Dıplomat; Türk ozanı Galib Dedenin dediği gibi, başka bir dil konuşuyor. Yeryüzü hiçbir vakit, şimdi olduğu gibi, barış sözü ıle çal kanmamıştır. Böyle bir barış duygusu coşkunluğu karşısmda harb tehli kesıni akla getırmek mümkün müdür? Bu güneşlerı coşmuş gökün hiç öyle şımşek dolu buludu olabilir mi? İnsanlık. bugüne değin, barışı harbden sonra gelen bir hâdıse olarak tanımıştır. Bınlerce yılın yerleştırdıği bu derin inana kökünden sokmek o denlı kolay değıl dır. Tanrının bıle kullarına müjdelediği barış ve kardeşlık, yolunu kan alanları (sahalan) arasmdan açmağa çalışmıştır. Din savaşları bunun en parlak örnekleridır. İnsanhk, ötedenberi, gökle yer arasında, başka biçimle bir barış yolu tanımamıştır. Bugünkü büyük dinlerin ilk temellerini veren Israil Tan rısı bile körpe insan kurbanlarından hoşlanırdı. Eğer çok yakın bir dostu olmasaydı, oğlunu boğazlamağa çalışan Yalvac İbrahime koç göndermiyecekti. Yerle gök arasındaki barışın öteden beri yalnız kandan sonra gelişi, bizi, çok düşündürecek bir nesnedır. Bugün bıle barış coşkunluğunun yanıbaşında çılgın bir silâhlanma coşkun luğu vardır. Haıbden tıksinen sosyalistler, sevmedıkleri harbci arkadaşlarm dan daha çok silâh dostudurlar. Bütün öğündüğumüz kultürle ve teknikle çok buyük bır adım atılmış olduğunu,san mak doğru değildır. Biz insan olarak eski yerlmizde adım sayıyoruz. îşte bunu bilmek lâzımdır. Bugünun insanlığının yürütülmesi şekline göre ufak barışın temelleri kurulabılir. Biliyoruz ki dünya, barışa susamıştır. Diplomatların dılleri ise susuzluktan paslanmış gıbıdir. Bu pası hangi kaynağın serın suyu giderecektir? Orası çok karanlık... Yalnız bize öyle geliyor ki bütün bu barış susuzluğu, pek çoğunda, goz alıcı bir süstür. Bu diplomatların çoğu evlerınde karınlarını doyurduktan ve şerbetlerini ıçtıkten sonra camilere dökülen Sultanlık çağı oruçlulanna ve sofularına çok benzerler. Böyle Yanus başlı bir inançla dayanıklı bir barış yapısı kurmak az güç değildır. Batı Avrupası, ötedenberi, kultür için ve yalnız kültür uğrunda sılâh kullanmakla ün almıştır. (Şohret kazanmıştır). Dünya savaşmın dort korkunç yılında kültür uğrunda dokülen kan, Arab Generali Kutaybanm Turk ellerinde döktüğü kandan kat kat boldur. Aradan on yedi yıl geçtıği halde yeryüzünün bütün barış sıstemi örümcek ağmdan çok daha çüruktür. Barış tehlıkesi korkusunu burada aramalıyız. İyi nıyetle çalışılsaydı on yedi yıl içinde insanhk, çoktan aradığına kavuşmuş olurdu. Açık söylemeliyiz ki on yedi yıl içinde yalnız Avrupanm değil, bütün dunyanın siyasal ve ekonomsal (ıktısadi) gelişimi çok değişmiştir. Pariste dörtler kurulunun (cemıyetının) dört yöne (tarafa) ferman dağıttığı gunler geçmiş ve bütun şartlar değişmiştir. Bugünün genel (umumî) barışını bugünün genel şartlarına göre düşunmek lâzımdır. Bütün barışı aksatan nesne, eski şartlara dayanmak istemekten ileri gelmektedir. ! Biliyoruz ki dünya savaşından sonraki durum şoyledir: Üstgelen devletler; ilkönce Avrupa ve Asyadaki sınırları istedıkleri gibi değiştırmişlerdir. Bu durumu devam ettirmek için üstgelenler arasında anlaşmalar ve söz birlikleri yapılmıştır. Türkiye, Atatürkün eşsiz ordu gudumıle, kendısini çok erken bu korkunç kasnaktan kurtarmıştır. Harb sonrası sıyasasında en önemli değişim budur. Çok yülar sonra, bunun arkasmdan, Almanya Polonya 'Andlaşması gelir. Buna Alman silâhlanmasını da katabiliriz. Büyük Harbin kurmuş olduğu barış sıstemi yıkılmıştır. İşte batı basını (matbuatı) onun için barışm tehlikede olduğunu söylüyor. Batı basını eski şartlara göre bir barış istiyor. Yeni bir barış ise işine gelmıyor. Bütün harb tehlikesi büyütüldüğü gibi değıldir. Eski barış düzenini devam ettirmek, bugün için, imkânsızdır. Dünyanın on yedi yıllık eko Afrikada giin geçtikce büyüyen tehlike Habeşistan dün Italyayı tekrar protesto etti Italya Habeşistanı Fransa ve Ingiltere ile paylaşmağa razı olacakmış, İngiliz gazeteleri şiddetü neşriyat yapıyorlar Stalin Yoldaşa karşı bir suikasd teşebbüsü mü? ingiliz gazetelerinde çıkan bir haber Deyli Ekspres gazetesinin Var şova muhabiri 10 haziranda gazete sine şu telgrafı göndermiştir. c Sovyet Rus yada Stalin Yol daşın hüküm ve M. Stalin nüfuzuna karşı yeni bir hareket yapılmıştır. Altı ay evvel vuku bulan böyle bir hâdise Zinovyefle Kamanefin Siberyaya sürülmelerine sebeb olmuştu. Şimdi de komünist fırkasımn resmî (Arkan 8 inci »ahifede) Japonlar Çinde ilerliyorlar inci cüzü çıktî 81 Mançuko Imparatoru Puyi yakında payitahtını Pekine nakledeceğini söyledi Çin kuvvetleri dün Pekini tahliye ettiler ı Vehib Paşa meçhul bir semte gitmiş Ağabeysi mütekaid General Esadın bize verdigi izahat Bundan evvelki Çin Japon harbinden bir intıba: Japon mitralyöz efradı faaliyette Londra 13 (Telsizle) Çinde vaziyet tarak cenuba doğru çekilmeye baş vahamet kesbetmiştir. Çin kuvvetleri lamışlardır. dün Pekin mıntakasını tamamile boşal(Arkan 7 nci »ahifede) 1934 senesinde dış ticaret muvazenemiz Ihracat 1933 ten çok, fakat kıymeti az, bununla beraber yekun; ithalâttan 6 küsur milyon fazla Cumhuriyet Mer kez Bankası ne? rettiği yıllık rapo • runda memleketi miz hatict ticare • tine aid rakamlar da meydana koy muştur. Bu rakam lar geçen yıla ait ticaret muvazene mizin şayanı dıkka bir neticeye vardı • ğmı «rtaya koymak tadır. Bu istatis • tiklere göre: Geçen yılki it • halâtımız 933 yı • lından fazla ola • rak 86,790,000C 1 i r a y ı bulmuştur. 933 te ithalâtımız ~V5 milyon liramn bloke bulunduğu Merhez Bankasınıh? 74,676,000 liralık işgol ettiği Ziraat Bankan umumî merkezi binası ve dünya buhranmın en şiddetli zamanı evvelki yıla nazaran 12 milyon lira artolan 929 da 256,296,000 liralık idi. mış olduğu görülmektedir. Fakat bu 3u tablodan genel ithalâtımızm bir (Arkan 9 uncu tahifede) ltalyanm Habefittatm yaptığt atker »evkiyattndan intıbalar: Eritrey* giden atherlerin vapur dahilinde ttalyan Veliahdi tarafından teftişi vw ttalyan aikertmrit* dolu rftareik hareket eden bir gemi »****»>* Roma 13 (Telsizle) Habeşista re gezetesinde yazdığı bir yazıda, îtalyanın Roma elçisi ttalyan gazetelerinin Ha nın, Uluslar Derneği yolıle Habeşjstanbeşistan hakkındaki muhayyel neşjiya da iiç taraflı bir himaye kurulmasım Hahnı protesto etmiştir. Elçi ayni zaman be$ Kralına tavsiye ettirmek istedigi fikda Habeş Imparatoruna karşı bir sui nndedîr. kasd yapıldığına dair çıkarılan haber îngiltere, Fransa ve îtalyaya Habe lerin de valan olduğunu bildirmiştir. şi'tanda niıfuz mıntakalan verilecektir. Paylaşma teklifi mi? Genevreve Tabonise göre bu harbden Paris 13Genevıeve Taponis, Oeuv(Arkan 7 nci »ahifede) Venizelos gene ötüyor! Seçimde taraftarlarını o idare etmiş, şimdi Pariste seçimin kanunsuz olduğunu söylüyor Eski Yunan Kralı reyiâm istemiyor! Pariste bulunan Venizelos, Paris Soir gazetesinin, kendisile görüşen bir muharririne, Yunanistandaki seçim hakkında şu sözleri söylemıştir:' « Seçim usulü dairesinde yapılmamıştır. Müessisler meclisınden ne cesa retle bahsedildiğmi anhyamıyorum. Av rupanın o köşesinde olup bitenlerden sizin haberiniz yok. Bırakın da size me seleyi itidalle ve bir kaç kelime ile anlatayım. Toplanacak olan şey Yunan milleti tarafından seçılmiş bir meclis değil, kanunî hiçbir esasa dayanmıyan bir hü kumet kongresidir. Kanunu esasinin ta dili, bizde, 1927 kanunu esasisinin 125 nci maddesile mukayyeddir. Bu maddeye göre, tadıl teklifinin her iki meclis larafından kat'î ekseriyetle kabulü icab eder. Yunanistanda da, sizdeki gibi saylav ve âyan meclisinden mürekkeb olan millet meclisi, bu tadili, millet vekillerinin beşYunan Kralı Jorjuri te üç ekseriyetile kabul eder. Meclis, bir son resmi plebısit lâzım gelıp gelmedigini karar alHer medenî memlekette tatbik edilen tına alabilir. Bu usul, anî bir tadile mâni usule tamamile uygun ve bu kadar açık olacak bir tedbirdir. ıııımııtıımmımmıııııııiMiıııııııiHiiHiıtııııııiııııtıııı ,„„ MIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIUIIIIIIIIIIIIIII Vehib Paşa ilu mütekaid Gene, Etadtn birlikte alınmış retimleri (Vehib Paşa ayakta) Son vazifesi Umumî Harbde üçünc» ordu kumandanlığı olan eski Osmanlı ordusu kumandanlarından Vehib Paşa•ın Habeş Imparatoru tarafından bütün \ iabeş ordulan başkumandanlığına tayin (Arkan 8 inci »ahifede) KENDI KENDIMIZI TENKID: Hayvan gıdası Istanbul kadınları bir tayyare alıyorlar Elektrik Şirketi 2,000 Hra verdi, işçi ve memur vatandaşların teberruları devam ediyor HiıınınnııııniMinnımnınııııııııınınmHiHinMiıııtımmııııııtııııiHiııııınıııııiHHtıııiHiıııııınıııııınıııııııııııııtııınııııııııııııııııınııııııııııııııı (Arkan 9 urıcu »ahifede) IIIIIII IIIIIIIIIIIIIIIIIM nomsal gelişimi eski siyasal anlaşmaların çoğunu ortadan kaldırmışsa bıle derinden sarmıştır. Polonya, bunun en güzel bir örneğidir. Büjük Savaşta üstgelen büyük devletler siyasal durumlarını kuvvetlendirmek için elele verdikleri çiftçi uluslardan ufak ölçüde mal satın almakla kalmaktadırlar. Klering sıstemi bu öıgüyü gevşettikçe gevşetmektedir. Bu çiftçi ve ufak endüstrili uluslar, ekonomsal sıkıntıyı yenmek için plâtonik (eflâtunî) sözlerle kendilerini oyalıyamazlar. Tarlalarını. ulusal (millî) ekonomilerini (ıktısadlarını) körlete mezler. Ulusal ürünleri için Avrupada sağlam bir sürümyeri vardır: Almanya. Polonya ilkönce bunu anlamış ve Almanya ile anlaşmıştır. Şimdi sua Balkan ülkelerinindir. Biliyoruz ki Küçük Andlaşmanm (Küçük İtilâf) kurulmasmdaki sebeb; Büyük Savaşta kazanılan toprakların elden çıkarılmaması isteğidir. Alman ya bu sınırlara karışmadığı için eko nomsal çalışmanm karşılıklı iyi yemişler vereceğıne şüphe jroktur. Yugoslavya ile Almanya arasındaki tecimsel dostluk gittıkçe kuvvetlenmektedir. Romanya son gunlerde Almanya ile M. NERMt (Arkan 6 nci tahifede) Bu yıl ve içinde hulunduğumuz günlerde Anadolu yaylasım lcorkutan nisbiğ kurakhğtn dokunakh bir sonuncu da hayvan gıdast bakımından mey dan vereceği zorluktur. Bu münasebetle bizim memleketimizde kendisine yaraşan özeni hemen hiçbir zaman görememiş olan bu konu (mevzu) üzerinde bir iki kelime söylemek isteriz: Bir kuraklık olduğu vakit Anadohınun hayvan gıdasınca uğradığı zorluk bilhassa saman yokluğundan ileri gelir. Gerçek olarak Anadolu, $amam her nasrlsa ötedenberi başlıca hayvan gıdası sayagelmiştir. Hdlbuki samanda gıda dan eser yoktur demek caizdir, saman o kadar az gıdalı bir maddedir. Hayvana gıda olarak başka şeyler vermeli: Ezcümle güzel çayır ve yoncanın yaşı ve kurusu, arpa, buğday, mısır, bakla gibi taneli otların içleri ve patates, pancar yumruları ve yaprakları gibi şeyler. Mademki ortahkta bir kuraklığtn korkusu var, bu bakımdan da hazırlıklı olmak için her tarafta tedbirler alınmalı. Şeker fabrikalarının kösbeleri birind sınıj hayvan gıdalarıdır. Hele arpa, yiılaf gibi taneler en başta gelir. Bu kuraklık musibeti karşısında hayvanları vfiıza bırinci sınıf temelli gıdalar elde etmek suretile şu saman boşluğundan kurtulmağa yol bulursak jena bir âdeti O$tro Türk Tütün Şirketinin Hava Kurumuna yılda 3,360 lira akıllı bir iyileştirme ıle değiştirmek hutaahhüd eden fedakâr ifçilerinden iki grup susunda jelâketten adeta istifade etmiş Türk Hava Kurumu Istanbul şubesiKadınlarımız son zamanlarda her kasayılabıliriz. nîn kadınlar kolu dün kurum merkezinde zada kadınlar arasında açılan kaza der* * fevkalâde bir toplanb yapmıştır. (Arkan 7 nci »ahifede)