9 Haziran 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

Haziran 1935 CUMHURİYE'k BîBflkEA İSfcASKERLİK BAHİSLERİ Jan Darkm ilk sesli kordelâsmm Almanyada yapılması bütün dünyayı hayr^te ve Fransayı mahçubiyete düşürdü Şiirdeki meharetinden ziyade, nükte erile ün almış olan şair Haşmet Efendı, maişelini temın içm şuna buna dalkavukuk etmekten bıkmıs usanmış, nem dostu, hem de velınimeti Ragıb Pasanın o araık Sadarete geçmiş olmasından istifade etmeyi düşünmüştü. Bir gün, Paşayı etekleyip, kendisin den, tasrada bir mansıb ıstedı. Paşa da, arayıp taradıktan sonra, Hasmeti, Bağdad Defterdarlığına tayin etti. Ve, onun huyunu iyice bıldiği ıçın, birçok ta nasihatlerde bulundu. Haşmet, her söze peki dıyerek, har cırahmı aldı ve gitti. Fakat, Bağdadda o derece yolsuz haJ reket etti, öyle çalıp çırptı ki, nihayet rutunamaz oldu. Ve gıttığinin beşinci ayina varmadan, kalktı geldi. Ragıb Paşa onu tekrar karşısında gö j rünce, sordu: Vay! Haşmet?! Ne arıyorsun, Almanlartn 1918 senesinde garb cebhesinde yaptıkları taarruzlardan burada? Niye geldın? bir intıba: Toplar her ne bahasma olursa olsun ilerliyeceklerdir Doğruyu söylemekten çekınen Haş Almanca Das Illustrierte Blott mec agustos günü Moss Lo Tourda eğer Franmet: 1 sız hattını süvarı hücumıle yarmamı« ol Hiç.. Velinimetim! dedi. Abüha muasından Birkac «rne ewel Mezopotamvada bir «aydılar, o harbin neticesi acaba ne olurvasile imtizac edemedım. Fazla olarak ta. efendimin hasretıne dayanamadım.. duvar kaplaması bulundu. Bu kaplama du? O süvari hücumudur kı bir müddet orOnlar böyle konusup dururlarken, Ba nın üstünde kabartma olarak yapılmıs bu bıalinin dısarısında bır kızılca kıyamet savas arabası ve bu arabayı çeken atların dularda atın mevkıını dcğıstırmıs. ve onu idi bır binek havvanı mertebesinden çıresmi vardı. tir koptu. Bir takım adamlar: Asarıatıka mütehassısları bu e«eri tel kararak erkânıharbıye plânlarının ruhu Vezire maruzatımız var!. diye kık ettiler ve onun Sumerlere aid oldu ve bır zafer va«ıtası mevkune yük«elt haykırıyorlardı. misti. Ragıb Paşa, hemen perdecilerden bi ğunu anladılar. Vakıâ son senelerdeki yeni askerî sa Işte bu reMm anlattı ki insanlar milâdrını saldırdı. Git, bak! Bu adamlar kimdir, ve dan 3300 sene evvelındenberi atı sittik vas usulleri ile at gene cengâverlık kıylerı harblere de beraber sürüklemısler metını kaybetmıstır. Harbı Lmumıde o ne istiyorlar. Lâhzada gidip gelen perdeci, Sadır dir. Yanı tam 5000 senedenberi at indaha fazla nakliyatta kullanılmıştır. Aa7amın yanına döner dönmez, evvelâ, sanlara savas arkadaslığı etmiştir. İnsan ^ır mühimmat, erzak arabalarını, obüsledık dık Haşmetin yüzüne baktıktan son larla atların arasındaki münasebetlerin e«kılığıni ara<=tıracak olursak en iptida! ı ra: Efendimiz! dedi. Bağıranlar, Bağ zamanlarda ınsanların atları yemek için dad ahalisinden bazı kimselerdır. Dcf avlamış olduklarını ve bu hayvanlara evterdar Haşmet Efendinin kendilerine velâ bundan dolayı alâka gösterdıUerinı yapmış olduğu zulümden. onun suiisd görürüz. Sonradan at yük hayvanı ve mallerinden feryad ederek, şıkâyete gel harbde arkadas olarak kullanılmıştır. Atı evvelâ ehlî hayvan olarak kullanan mışler.. Yeni Alman yddızı Angela Sallokerin iki güzel pozu: Biri Jan Dark filminde, öteki ev kıyafetile (milâddan 30003500 sene evvel) MısırPaşa, döndü. hısımla Hasmete sordu: Ufanın bu büyük kordelâsının senar Berlin 2 haziran (Hususî) Ufa di. Onun oldüğü sene dünyaya gelen tahlardır. Haşmet Efendı, bu ne?. stüdvolarında aylardanberi hazırlan nınmış Fransız şaıri Jan Dark ıçin eser yosunu «Şafakta top sesleri», «Barka • V abanı atları asıl ehlıleştirenler i^e orHaşmet, asla ıstıfını bozmadan, cevab makta olan «Jan Dark» fılmi bıtrı ve lerınde daima şu tabirı kullanır.« Taçsız rol» \e saıre gıbı tanınmış fılmlerın se ta Asvalı Türklerdır. Türkler dünyanıiı \erdı: naryosunu yazan Gerhard Menzel vü buranın en biiyük sinemalannda göstc Fransa Krahçesı!». ^ alan, velınımetım!. Kat'iyyen dort tarafına yaptık'arı akınlarda attan cude getırdı. Fılme nezaret etmeyi BruSade Ronesans devrinde bu kahra nlmeğe baslandı. istifade etmişler ve atı gıttıklerı yerlerde va Jan Dark herkesin bildıği veçhıle sa man kız ıçın 15 facia vazıldı. A'irlar no Dudavs \e reusorluğunu de G. U lan!. tanıtmıslardır. Canım, herıfler bağırıyor işte.. de Fransanın değıl, bütün dünyanın en aeçtıkçe bu macerayı eserlerine mevzu ıt cicky deruhde ettiler . Ta e«kı zamanlardan bugüne kadar Tanınmış facıa artisti Heinrich Geor Nasıl yalan olur? bıivük kahramanlarından, en yüksek ka tıhaz eden san'atkârlar çoğaldı. Fran savas ve cenge aid bır resım yoktur kı onshur sımalarından sızlarla birlikte Almanlar, hatta İngıliz ge, Burgondıva dukasını, anormal tip Efendım, ben Bağdad ahalısinde da bır veya birkac at bulunmasın. dınlarından \e en me karıstınlacak olur ler de onun havatından ilham alıyorlar leri yasatmakla şohret bulmus olan Gıstof buraya gelecek kadar dahı para bırakbirıdır. Ihtıma de ıl Fıravunların kısrakları, savasan srupbu genc kız anormal bır tıptı. Daha dı. Sekspir. Volter. Şıller onun kahra Gründgen Yedınci Sarlı, Kolonya sah madım. Bınaenaleyh ınanmayın. Burv ların üstune saldırır vazıyette tasvır edılkucükluğünden ıtıbaren bayılır, kendin manlığını ne kadar kuvvetle terennüm et nelerınde senelerdenberı alkış toplıyan da yaygara edenler, Tahtakele Arabla mıs, Sezarların askerlerıne atları üstünde ?enc Rene Deltegen. kralın üvey kardeşı rıdır!. den gecer, hayaletler gorür \e yalnız ba mıslerdır. kumandalar verdısn dusünülmüştür. ÖTÜKÇÜ Muasır edebiyatta da Jan Dark ın Kont Maıllezaisı, Dresdenın maruf arGaz masheli süvari Ile atı, istikbal sına konuşur, yokluktan sesler duyardı. Hunların, Moğolların daima yağız atharblerinin ölüm mıntakalarında korHatta babası kızının delırmesınden kor mevkiı diğer zamandakılerden asağı de tİMİ Erich Ponto, İngiliz kumandanı Tallar üstünde Avrupayı bastanba^a istılâ kunç hayaletler gibi dolaşacaklardır. karak onu evlendirmek istemıs. Fakat Jan ğildır. Anatole France, Maurice Barres, Sotyu temsıl edıyorlar. ^ a Jan Daıkı.. ettıkleri gozönüne getirilmistir. Cengâve Jan Dark; Emıl Yanıng^le birlikte «Sıbu haberi duyunca evden kaçıp amca Joseph Delteıl, Charles Peguy \e Ber Türk mılletının en büvük meziyetlerin rin altında bir copur suratına don nard Sho\v onu romanda, pıye^te yaşa yah Balina» yı ve Rudolf Forstenle sına eitmiş. kendısının evlenecek bir kız r 'A uksek mekteb» kordelâlarını ce\i erek den biri olarak bınıcılığı zikredılme7 mi?ı m ı ' l s oyuk ve bıçımsiz yollarda o ta^ımışdeğıl, büyük bır ıse memur bır kahra tanların en ılerı selenlerındendır. (Baş tarafı birinci »ahifede) Fılme gelınce. Jan Darkın bırrok «es kendi'inı tanıtmı« olan Angela Salloker En buvük Turklerden biri olan Atıllâ t ı r Karnına kadar çamurlara batarak man olduğunu anlatmıştı. yaratıyor. Jan Dark. yaratmak Angele, ) q l a b a t l vapacak olan bu kanunun ruJan, belki de bır megalomandı. Yanı MZ rılmleri vapılmıstı. Fakat sesli olarak nın ısmı bıle (atlı) dan muharreftır, deriz. ^e kırbaç altında ezılerek insan'ara yar bazı delıliklerde goze çaroan bir durum, ilk kordelâvı yapanların Alman olması nın ötedenberı en buyuk arzusuydu. Niha hu çok arazi sahibi olanların topraklaBelkı o atlılarıle beraber kâh şarkı ı dım etmekte hasis davranmamıştır. kendini büyuk görmek.. Fakat Jan mu butün dunyayı saskınlığa duşurdü ve yet muradına erdı. Saf yüzü, Fran^nın nndan münasıb miktarının devletçe Umumî Harbde gülle, kursun, ve zeRomanın önüne qiderek Teodvisu nyakkurtarıcısını ne kadar andırıyorsa, derın istimlâk edilerek topraksız \ eva az vaffak olmus bır megalomandır. Janı Fransızları mahcup etti. ları dıbıne düsürdüğü. kâh yedi yüz bin hırligaz yağmurları altında, ağızlarırHan Fılme baslandığı zaman birçok Fran ruhu da o anormal genc kızınkıne o de topraklı yurddaşlara böyle kahramanca bır maceraya atmaya temelluki'dur. rece benziyor... Muhakkak ki vakmda kısılık ordusıle Fransanın üstüne saldır cığerlerini kusan, varalanıp gbzlerini kaysebeb olan hic niphesiz yasadığı zamanda sız gazetelerı: Bu suretle işlenmıyen topıaklar isle Utanalım. dıyorlardı, ulusal kıh Almanvanın en büyuk yıldızları sır?sına memleketinin. Fransanın ıçınde bulundudığı, kâh garbi Roma İmparatorlarnı sü beden, obü^le bınbir parçaya daj^'lan bu r.ılır hale gelecek. verimli işliyer. koleu felâkettır. İngılızlerın, Fransız tah ramanımızı Almanlar bızden evvel y\ geçecek! varılerınin haşmetıle titrettıği için kendı bedbahtlar bır değıl, bin değıldır. G. B. tında hakları olduğu ıddıasıle açtıkları satmıva kalktılar! :ara kudretlerinin çoğunu kullanmağa bu ısım verılmistir. Umumî Harbde Lil sehri Almanlar tamuharebe doksan senedır de\am edıyorelverişli topraklar bulunacak ve nıhaAtıllâ. Fransayı, İtalvayı, toza, du rafıpdan zaptedıldığı zaman sokaklarda du. Tarihte «yüz sene muharebeleri» di\ et çalışan kollarm sayısı ve gucu armana, kana hosnn muthıs süvarılerin ku görülen blu ve varalı atların manzarası ye şöhret bulan bu savaş Fransayı ha tırılacaktır. rab edip bitirmişti. Birçok yerlerı Ingi mandanı... O süvarılerin heybet ve kah msana dehset vermekte idi. Kanun taslağında bu islerin yapılıs Bostonun banyosu 600 kilo kızartma lızlerın elıne »ectıkten maada mıllet ıkıBunun ıcın her asker olan ve harbe ramanlıklannı EHdo «arkılannda ve d=ıh,i ye ayrılmıstı. Bir kısmı kendi devletını Tanınmış reısör Cecil B. De Mıllein şekıllerıne ve teferruatına daır mu birçok eskı şimal masallarında hâlâ bulu girmiş bulunan insan atı çok sever, tıpkı Boston nedır veva kımdır? Bil.yor haklı görüyor, btekiler ise İngılizlere ta musunuz. Amenkanın meşhur şehrı zan ce\irmekte olduğu cHaçlılar Seferi» is him hukümler vardır Kanun lâyihasıbir cephe arkadaşı sever gıbi sever raftarhk ediyordu. netmeyınız. Bu bır küçuk kbpek ve ^u mındekı fılımde fıgüranlık edenlerin bır na gore her kazada kaymakamın reis voruz. Istıkbalde harb olacak mı?.. At, cengâverin arkadasıdır ve bu her Işte Jan Dark kendı=inın İngilizleri dan son derece korkan bir hayvandır. gün toptan bır sahnede boy gdsterme liği altında toprak verme komisyonlaOlacaktır diyorlar. Bız olmamasmı teFransadan armıya Allah tarafından me Sahıbı de tanınmış yıldızlardan Frances lerı iâzım gelmışti. Bu sahne iptıdada rı kurulacaktır. zaman böyle olmu>tur. İste şu Mezopomur edıldığıne kanıdi. Nıtekim bır yoDrakedir. Sudan korkmast olmasa Bos Haçlılar ordusunun aç. susuz kaldığını Komısvonlar kaza dahilindeki toprak tamvada bulunan Sumerlere aid kapla mennı edıyoruz. Fakat eğer istıkba'de lunu bulup o zamanki Fransa kralı Ve tonun başka hıçbır kusuru yoktur. gösterıyor, sonra da yemeğe, ıçmeğe ka vaziyetını gösteren cetveller hazırLya madan da anlaşılmıştır ki insanlar 5000 harb olursa, motörün son senelerdeki eedincı Sarla takdım olundu. Şarl ve maiFakat malum ya dünyada her yara vustukları v'akıt ne heyecanla karınlan caklardır. Bu cetvellerde toprağı nîan senedenberi harblere gıderlerken at'anrv lisiminden (inki'afından) sonra atların yetı Domrernyde bır köylünün neshnden tık neden hoşlanmazsa o iş basına selir. nı doyurduklarını canlandırıyordu. Bu lar. hiç olmıyanlar, göçmenler, g'>çe da bu kan ve ates kıyameti icine süıük veniden ordularda, hatta nakliye vasıtadünyaya gelmis ve çocukluzunu coban Bostonun da bu kadar suyu sevmeme \ aclıkla yemeğe kavusmak hıssini sevir beler ve göçürülenler gösterıleeek. aylıkla geçırmis bır kızın bu büyük ıddıasılemislerdır. Ve hıcbir iddıaları, evet ne sı olarak bıle kullanılacağı biraz şüphesine rağmen baytarlar bu sevimli kbpe cılere tamamile verebılmek için fıgüran nca aılelerınm nufuslarıle ıhtıyacı ve na kahkahalarla güldüler. Fakat Jan, olid.r. ğin bazı hastalıklara namzed olması do lar on iki saat kadar hakıkaten aç bıra isteklerı de göz önune alınacaktır. Bu vatanpen'er. ne kahramanca hiçbir iddıarada bazı kehanetler savurdu. Bu ke Fakat bir zamanlar Avrupada ziraat layısıle hergün ılık su banyosu yapması kılmış, öteki sahnede kendilerine dana tetkıklerden sonra hazırlanacak toprak lan olmıyan bu zavallı hayvanlar da inhanetler belkı de körün tası gibi rastzeldi dağıtma mazbataları tasdık içm İr Iş sajılann yanında ınsan gayelerini veya ıslennde de at kullanılmaktan vaz ge ve koyun kızartması dağıtılmıştı. ve kral kendısıni askerî bir fırkanın başı nı tavsıye etmişler. Bu kızartmaları yapmak icin nekadar leri Bakanhğına gbnderilecek ve defhırslarını tatmin icin kanlarını dökmüşler, çilmisti. Fakat sonra bu işin atsız basa Bu banyolara başlamak tabiî yıldızın na gecırdı. canlarını feda etmişlerdır. evinde bir facıa koparmış. Boston ban et gıtmıs, bıhyor musunuz? Tam 600 terlerı de taprn a verilecektir. rılamıyacağı anlaşılarak yenıden at ziJan Dark boyle bır kmvete sahib oToprak dağıtılması iskân kanunu hüyoyu devirmiş kaçmış, her tarafı sırsık kilo.. Tabii bu 600 kilo eti figüranlann Nerede bır muharebe meydanı vardır raat işlerine alınmıştı. Belki ordu da atı lıınca çok büvük isler gördü. Orleanı İnlam etmiş, haykırmıya. bağırmıya, ha\ nasıl kapıstıklarını yakında beyaz perde kümlerme gore yapılacaktır. gılızlerden aldı. Kralı Reimse götürdü ve Köy teşkıli. köy veya belde dışmda ki orada atların kanı insanların kanına hizmetlerinden büsbütün uzaklaştırmaz, üzennde kc^i sözümüzle göreceğiz. orada basına tac gıvdırdı. Sonra Parisı lamıya başlamış. Cünkü at insanın en sadık ve en eski mumahalle veva çiftlik teşkıli de kanunu karısmış olmasın. Neticede Frances Drakenin bir p'bimuhasara etti. Fakat harblerın birınde İnRus eserleri mahsusa tâbıdır. Prusyalılar 1870 muharebesinde 16 harebe arkadasıdır. gılızlerın müttefiki Burgondlara esir düş SCM berbad olmuş. stüdyoya da 15 daİstimlâk edılecek topraklara verileFran^ız sinema âlemı son zamanlarda tü. Onlar genc kızı para ıle însılizlere kıka geç kalmıs. ^l'ıldız reji'öre geç kalcck kıymet 1914 yılı vergi, yoksa kıy11 j i ı mevzu olamk birçok Rus eserlerinı secsattılar. İnanlizler, Fransızlann Allahla masının sebebıni anlatıb özür dıledıkten . ,. . , , .. metinm dbrt katıdır Istimlâk edılecek mektedır. V aktıle tanınmıs Ku« saır: münasebette olduğunu iddia ettıkleri Ja sonra: verlerın bedellennı hükumet verecek1 nı malum ya memlekete \e menfaate Bir daha, sec kalmamak i Puskınm yazmıs olduau «Ivceni Önigın^ tir. Ancak bunların bedelleri toprağın göre telâkki değisir seytanla munasebat çin Bostonu pazar günleri banyoya so operası da vak'nda filme çekılecekyr. tescılınin ertesi yılından başhvarak 40 tardır, diye Papaz mahkemesinden çı kacağım! Diiğün gecesi taksıtte ve 20 yılda odenecektır. kardıkları bir karar neticesi diri diri yakDemek bundan böyle zavallı BotoTanınmıs Fransız komiği Armand Ber Çiftlik ve toprakların istimlâkinde tılar. nun her tah! günü basına gelecek var! nard. Florclle ÜP birlikte «Düğün gecsi* sahiblerınin ışletmesı goz önunde tutuOn beşıncı asrın ortalarma doğru ge ı^minde komık bır fılım çevirmeğe baş lacak ve herhangi bır şekilde işletılen Konigs Mark cen bu macera o zamandanberi binlerce topraklar sahiblerinde bırakılacak, ışlamıştır. san atkâre mevzu teşkıl etmiştir. Kendi V aktıle sessiz olarak yapılmı« ve çok letilmeyıp terkedilenlerın ıstımlâki Lumiyer pulu yasarken bile hakkında 20 bın beyitlik büyük muvaffakiyet kazanmış olan Köcihetme gıdılecektir. «Orleanlı kızın esrarı» diye manzum bir nigs Mark fılminin sesli olarak çevrılmesı Bu toprakların 20 yıl muddetle ve 1937 senesmde açılacak sinema Sfrhalk kitabı yazılmıs, ölümünden iki sene içm hazırlıklara başlanmıştır. Filım Fran gisınde. sinemanın babası sayılan Fransız hiçbir suretle satılamıyacakları, terhın evvel de dıser birçok şairler onun için sada çevrılecek ve ingilizce, fransızca o âlımi Laui<! Lumiere namına bir seri pul ve hacız dahi olunamıvacakları hakAlmanlar Umumi Harbde Lil şehrini aldıkları zaman 1 muhtelıf balladlar vücude getirmişler larak iki versıyonda yapılacaktır. çıkanlacaktır. kında taslağa hükumler konulmuştur. sokaklar yaralı ve Ölü atlarla dolu idi Fransayı k u r t a r a n kızın h a y a t ı s e s l i filmde... jelecek para bırakmamış 5,000 senedenberi insanla birlikte harbeden hayvan: At Motörün son senelerdeki gelişimi atlarm artık orduda kullanılmıyacağını zannettiriyor, fakat bu zan yanlıştır Topraksızlara arazi veriliyor Kücük sinema haberleri