3 Mart 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı 75 Onlı;,m«, *«„» Wn 0 0 7 0 UnDirinCI SöllB NO. OÖI İJ Te.efon: Başmuuarrlt ve evl: 22368, Tahrlı heyetl: 24298. Idare ÎSTANBUL CAĞALOÛLU Telgraf ve mektup adred: Cumburiyet, Istanbuı . Posta kutusu: Istanbul. No. 248 urı j IÇOÇU6UNUN KİTAPLARI P fl 7ar Q Mart IQQR 24299 24290 CUMHURIYET ROMANLAR UIKAYELER, AAASALLAR Kitabcılardan arayımz. ve matbaa kısmlle Matbaacılık ve Neşriyat şirketı Yunanistanda Plâstras taraftarları isyan çıkardılar Fesad hareketi ilk evvel deniz kuvvetleri arasmda bas gösterdi, örfi idare ilân edildi Genel kültür Gerekliği a konuya girişmezden Sn ce, şu soruya karşılık ara • tnak isterim: Kişi nice yaratır? Yedi başlı dev masalını topu muz biliriz. Yeryüzünde böyle bir canlı görülmüş müdür? İlk adamın anı, ayn ayrı gördüğü bir takım başlardan, kuyruklardam, tırnak lardan birer ikişer, ya da yedişer alarak böyle gcrülmemiş bir canlı yarattnıştır. öyle i«e yaratmak bir topluluk yapmaktır. Bu, bir ayn • thesedir. İlk adamlar, son kertede bilgisiz idjjcr; öyle ikecı gene kendi kendilerine düşünerek bir ayntheae yapabildiler; ortaya yedi başlı devi, tepegözii, od içinde yaşıyan kuşu, daha bunlara benzer birçok şeyleri yaratabildiler. Adamda, yarattna yöntemi, diyebilirim ki, doğumdandır. Çocuk, eline verilen oyuncağı neden bozar, dağıtır? Bütün o boz duklarından, dağıttıklarından, kendi düşünüşüne uygun başka bir şey yaratmak için. Bunun başka türlü bir karşılığı bulunaraaz. Bir yapıcı, kumunu, Kirecini, taşını, direğini, tahtasını, çivisini yığar; sonra onları ist»«iig;i glb! birleştirerek ortaya bir yapı çıkarır. Yeryüzünde adamın işine yarı • yan ne görüyorsak, her birinin beyninin aythiae yöntemindeo doğmuştur: her btri bir y a r a t m a ürünüdür. Yaratabilmek için, önce görtnek, işitmek, tatmak gerçk.ir. Ne denlii çok şey görüllirse, içitilirse, tatılır«a... Yaralma dağarcığı o denlü zengindir, demekt.r. Kadın nice gebe kalırsa, beyin de yaratmava öyle gebe kalır. Beyn'n g « b e k a l m a s ı için, üzerin de dokunakhlığını gösterecek bir ergüç gereklir. Yaratmak, en aşağı iki nesnen'n kaynastııılmasıdır. Şimdi, yazımızın başlığına, konusıraa dönebliriz. Bunun için, gene bir soruya baş vuracağım: Bizde niçin, yazıları hem bizce, hem de yabancılarca tadımla okunacak yazıcı, yok denecek kadar az? Niçin ezgilerimiz, romanlanmız başka dillere çevrilecek kertede değerli değil? Niçin bilim acununda yeni bir şey bulan bilg.nimiz yok? Çünkü kendine göre original bir şey yaratacak yöntemi edinmemişlerdir. Pek yalın gördüğümüz budun de • yişlerini niçin beğeniyoruz? Çünkü onlarda bir kendinegctelik, ne denlü yalın olursa olsun, bir yaratıcı • lık, bir toplayıcıhk var. Bizim budun deyişlerini beğen • meyip te acuna beğendirecek ürünler vermek istiyen zavalhlara acı nm. Bu, o'amaz; durmadan dönen makineler kurmak istiyenlere nice gülüyorsak bunlara da öyle güleriz. Bugün y a r a t m a, ne buduT.un, ne de ilk adamların yaratması gibi kolay değüdir; bugün kendinego reüğini taşıyaa bir yaratış birçok bilgiler ister. Beyin dağarcığı öyle sayısız, öyle türlü türlü şeylerle dolu olmah ki, onlardan kendinego • reliği olan bir şey yaratabilsin. tşte g e n e l k ü l t ü r g e r e k l i ğ i bundan ileri geliyor. îlk, orta gibi iki basamağa ayrılan okula bilgileri, bu genel kültürıi, topla yıcı aynthetique bir biçimde vere • bilmelidir. Toplayıcı, birleştirici olmayan k a 1 t "ı r, kültür değildir. Beyni, buTtıbar gibi bir yığrn yaramaz şeylerle doldurmak, kültür olmaz. Kültür olabilmek için, birçok ge rekli Klgüerin birleşici, birleştieci bir c z e l l i ğ i olmahdır. Felsefe, acuna evrensel bir ba kıştır, deerler. Bütün bilimler, fel «efede birleşir. Her bilim, evrenicı bir durutnunu alır; onun olaganla nni bulur, sıralar, kurallarını çı kanr. Felsefe olmasaydı, bütün bilimler b i r l e s t i r i c i , y a r a t ı c ı değil, a y ı r ı c ı , ç ö z ü c ü olur, a • damlara bir yararlığı dokunmazdı. Felsefeye varmak için bilimler gerekse, bir türlü adam birliği durumu da gerektir. t»te bizde olmayan budur. Kâzım Nami DURU tÂrhatt dorduncu tahijede). Türlc Fransız görüşmeleri Hükumet vaziyete hâkim Asiler bazı harb gemilerini zabtettiler üzerlerine tayyareler gönderildi isyan hareketi kara kuvvetleri arasmda da göVüldise de hemen bastırıldı, M. Çaldaris bir bevanname neşrettl Tevkifat yapıhyor Yunanistan, akim kalan bir isyan ve darbei hükumet teşebbüsüne sahne olmuştur. Evvelki gece başlıyan isyana bilhassa Yunan deniz kuvvetlerine mensub Plâstras taraftarl zabitan ve efrad iştirak etmişlerdir. Fesad kara kuvvetleri arasmda da kısmen yüz göstermiş ise de hükumete sadık kalan zabitan ve efrad tarafından süratle bastırılmıştır. isyanın merkezi Salamin tersanesi olmuştur. Burada asiler harb gemile • rinden bir kısmmı zaptetmişler, bun • ların üzerine bombardtman tayareleri gönderilmek zarureti hacal oknuf • tur. Dün gece Sofyadan aldığnmz ha • berler asilerin zaptettikleri gemilerin bombardlman edildiği, bu meyanda Averofun hasara uğradığı bildiriliyorsa da Yunan membaından gelen ha berler arasında bunu teyîd «den m«lu« ıııat yoKtur. Herhalde muhakkak olan birşey varsa o da isyanın bastrrıldığı ve hükumetın vaziyete hâkim olduğudur. Atinadan aMiğımız haberleri aşağıya yazıyorı. Atina 2 (A.A.) Atina ajansı bfldiriyor: Dün aksam tersanede Plâstras taraftarl zabitler bir fesad hareketine teşebbüs etmişlerse de bu teşebbüs bastınlmiftir. Hü • kumet vaziyete hâkimdir. Bütün mem'ekette tam biı sükun hüküm sür mektedir. Fransız ataşesi Paristen yeni talimat istedi Fransızların bloke 100 milyon franklarına mukabil kömür, bakır ve krom almak istedikleri anlaçılıyor Türk • Fransız ticaret ifleri hakkmda tktuad Vekâletile temasta bulun • mak üzere Ankaraya giden Fransiz elçiliği ticaret ata^esi M. Presso evvel ki gün tstanbula dönmüştür. M. Presso dün kendisüe görüfen bir muharririmize Anharadaki temaslart hakkmda şunları söylemiftir: c Türk • Fransız ticaret muahedesinin feshedildiğine dair gazeteler • de çikan haber düzeltümeğe muhtac • dir. Diş tfleri Bakanlığı tarafından bu münasebetle nejredilen tavzihten de anlafildığı üzere jralniz muahedenin pamuklu ve yünlü eşyalara aid olan maddeleri muahede ahkâmı mucibin • ce hükümden düfmüştür. Yoksa esa • sen bir sene için aktedümiy olan 19 ağustos 1933 tarihli ticaret muahedesi her sene tecdid edildiği gibi fimdi de müddeti bitmif veya feshedHmiş değildir. Ankaradalri temaslanmizm mevzuu fu idi: Ekonomi Bakammtz CelSl Bayar Evvdce Türkiye 4 e aktettiğimb klering mukavelesi mucfbince yapb • ğimiz muamelelerin neticesi olarak bugün Türkiye Merkez Bankasmda bağlArkast altıncı sahifede] Almanya, Avusturyayı tazyıka başlıyacakmış! Fon Papen istifa etti. Bu istifa Berlinde müftit temayüllero tekrar belirdiğine delil «ayılıyor Viyana 2 (A. A.) Fon Papenm istifasın • dan bahseden ve mütaleasını yü • rüten <Der Tag> gazetesi şunlan yazıyor: «Fon Papenin geri alınması haberi teeyyüd çt mektedir. Bu, Al manyanın, Avustüryanın Fran •^rnanyanm Viyasız sulh politika na elçMğlnden is. sına iltihakın «/a eden dan memnun olFon Papen •l l l l l l l |fI I C I V I I I • • P I V l l V W l « I V I I I l l l * * V * * I W W l V i f f a V S V l l M i ı ı ı ı * * 1 Atina cijansının tebliğı Asilerin zabtettikleri Yunan muhriblerinden baztlan Sofyadan sabaha karşı aJdığımız malumat İsyana iştirak eden Averof tayyareler tarafından bombardıman edildi ve hasara uğradı Sofya 2 (Hu susi muhabki • mizden, geceyarısından sonra. telefonla) Buradaki Yunan sefareti muhitin den aldığımız malumata göre martın birinci cu ma günü saat 18 de Salamin ter sanesindeki plas madığını ifade ed*ebilir ve Alman yanın Viyana sefkini, Avusturya bakanlarmın Paris ve Londra seyahatlerinden mes'ul tuttuğunu gös terir. Bu istifa, Berlinde müfrit temayüJlerin tekrat baçladığım da ifa de edebilir. Bu takdirde Alman yanm Avusturyaya karşı tazyik politikasına tekrar başlamasına intizar etmek lâzımdır.> Sir Con Simon Berline gidiyor Londra 2 (A.A.) Sir Con Simon, martın yedisinde Berline gidecek v« onunda Londraya dönecektîr. * w Tafsilât Atina 2 Hü Firari General kumete karşı isyan Plastraa eden zabitler gafletten istifade ederek Salamin tersanesüe harb gemilerinden 4 tanesini ele geçirmeğe muvaffak olmuşlardir. Çoktanberidir, haztrlandığı anlaşi • lan bu teşebbos, Atina ve sair şehir lerdeki askerî garnizonlarm da isya nile bir arada vuku bulacaktl. Atinada zabitler, askerî isyan ettirmeğe muvaffak olamamişlar ve fesad erbabı, gece geç vakte kadar süren bir lArkost altıncı sahifede] Londra Büyük Elçimizin Sof yada yaptığı temaslar Dostlarını ziyaret maksadile Sofyaya ugradığıni söyliyen Ali Fethi, Bulgar Hariciye Nazırile görüştü, şerefine bir çay ziyafeti verildi Sofya 2 «Muhabiri mahsusumuzdan, telefonla» Londraya git • mekte olan Loadra büyük elçimiz Ali Fethi, hem istirahat, hem de Sofyayı ve bradaki eski dostlarını ziyaret maksadile dün saat 11 de buraya gelmiştir. Londra büyük elçimiz istasyonda Bulgar Hariciye Nazın namına teşrifat umum müdür muavini, Sofya elçimiz Şevki ve elçilik erkânı tarafından karşılanmıştır. Ali Fethi, Sofya elçiliğiğimize misafir olmuştur. Sefaret • hanede biraz istirahat ettikten sonra refakatinde Sofya elçimiz Ali Şevki olduğu halde saraya gitmiş ve defteri mahsusu imzalamıştır. Londra büyük elçimiz saraydan çıkt»ktan sonra, kendisile Paristen tanıştığı Bulgar Hariciye Nazın M. Batalofu ziyaret etmiştir. Ali Fethi M. Batalofla bir saat kadar görüşmüştür. Bugücı saat beste, Bulgaristanın sabık Ankara sefiri M. Pavlof Londra büyük elçimiz şerefine bir çay ziyafeti vermiştir. Bu ziyafette, M. Batalof biraz rahatsız olduğundan Madam Batalof, Maarif Nazın General Radef, sabık Hariciye Nazırı Kalkof ve madamı, tngiliz, Fraa sız ve Yunaa sefirleri ve madam ları, Hariciye Nezareti baskât\bi> matbuat umum müdürü, Lâ Bulgari gazetesi müdürü, Tüsrkiye sefarfeti erkânmdan bazıları, Ali Fethinih Sofya sefiri iken tanıdığı bazı dost * 1 1 * ! ••*•*••• • « • • • • • • v a I B V • • • ^ • • • • I V B ı ı p m • • • « • • • • • * • * * • * • • • • • > « • > • • * • * . * • . • T V V P B « * B B B * « P « " * * . . tıras taraftan za bitanı, başlannda binbaşı Domesti j rof zırhlısile beraber dört harb ge Sofyadan gelen malumata göre hâlâ asiler elinde bulunan Averof ztrhltsı ÎIÎ^.S^.^Sl Yunanistanda isyan nasıl hazırlandı? Atinada münteçir hükumet tarafta rı «Eflinekon Mellon» gazetesi geçen perşembe günkü nüshasteda Plâstiras ve Venizelos taraftarlarmm hükumet aleyhine bir isyan hazirladıklarini, bu hareketin bafina geçecek olan Gene • ral Plastrasi bulunduğu (Kan) şeh rinden Yunanistana getirmek üzere bir heyetin gitmeğe hazirlandığmı, hükumetin vaziyetten haberdar olduğuno yaziyordu. Ellinekon Mellona göre ba heyete eski bahriye zabitlerinden FumbasfleVenizelos taraftarl tnierisios Kiriks gazetesinin miidürü Moskovidis da dahil bulunmakta idüer. Bu gazetenin evvelki akşam tayya • re ile gelen nSshasinda da ayni mes.le hakkmda şu tafsilât verfliyordu: İArkası altıncı « ka olmak üzere tersaneyi ve^ Ave J •••*•••*•»•• «Ne Bulgarlardan, ne de Macarlardan ].» korkuyoruzb) 1 İsyana takaddüm eden günlerde vuku bulan şayanı dikkat hâdiseler ve yapılan tahkikat Yugoslav Başvekilinîn mühim beyanatı Sofya (Husu sî muhabirimiz den) Yugos lavya Başvekili ve Hariciye Nazın M. Yevtiç Yugoslav yanin dahOî ve haricî siyaseti hak • kinda Nicos na mindaki Lehli muhabire şu mühim beyanatta bulun muştur: c Birlejen Yu goslavya mületi M. Yevliç Marsilyada kendisine vurulan çok şiddetli darbeyi metanet ve sükunetle lArkası altmcı sahifede] Yunan Deniz taleri Babam Hact Kiryakoa Londra büyük elçimiz Ali FethP ları ve muhabirimiz bulunmuştur. Ziyafet büyük bir samimiyet için de geçmiştir. Ali Fethi yann buradan Berline hareket edecektir. Ziyafette, Londra büyük elçimize Sofyayı ziyaretlerinin sebebini socdum, bana şunları söyledi: « Sırf Sofyayı ve buradaki eski dostlaranı görmek için geldim. Başka hiçbir gayem yoktur. Yarm da hareket ediyomm.»