22 Şubat 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
CUMHURiYET ROMANIAP «IKAYtLER TAASALIAU' Kitabcılardan arayınız. ÇOCUĞUNUN İ S8116 NO. 3 8 7 0 Telgraf ve mektnp adresl: Cumhnriyet, Istanbui . Posta kutnrâ: tstanbul, No. 246 1/lMia 2 2 OUUflt 1 9 3 5 Teıefon: Başmunarrtr ve evl: 22366. Tahrir heyeü: 24298 tdare ve matbaa fcısmile Matbaacılık ve Neçrlyat Şirketi 24299 24290. umhuri „•* ALGOPAN Bu sakallı sim bir alâmeti farikadır. Bunu taşlyan . dört köşe madeni kutularda en tesirli ağrı ve «m ilâeı va dır. LÛTFEN ismiıte dikkat. Sovyetler Rusyası lkinci plâna Bırakılamaz! Iman cevabından sonra Londra konuşmalarının ne olduğu ve pek sıkı kovalanırsa nereye varabileceği şimdi daha iyi anlaşıhyor sanırız: Eğer Fransa uygunluk göstermekte ileri giderse bu başlangıc olsa olsa dört büyük uluş direktuanna varabilir: Almanya, Ingiltere, İtalya ve Fransa. Ve bu yalnız Avrupa için değil, bütün dünya için yeni bir kurum olur. Onda uzaktan uzağa olsa da Amerikanın da yeri olur, Japonyanm da sözü bulunur. Moskovanın böyle bir plândan kuşkulanmakta yerden göke kadar hakkı vardır. Şurası vardır ki 160 milyon nüfusluk Rusyayı mühimsemiyen veya ona düşmanlıkla yürümekte beis görmiyecek olan böyle bir kombinezon kolay kolay yürüyemez. Yürürse Rusyaya degil, bütun insanlığa ancak yeni yeni acılar getirebilir. Vaktile ilkönce M. Musolini tarafından ileri sürülmüş olan dörtler direktuanna karşı küçük ulusların hepsi büyük bir ürperme ile kulak kabartmışlar ve hemen böyle şey olamaz demeğe koş.muşlardı. Şimdi durum (vaziyet) daha Çok boyledir, ve artık hiçbir temirat küçük devletleri böyle bir dörtler kurumuna karşı telâşsız ve endişesiz kılamaz. öyle sanılır ki bu yeni biçimde Fransa dörtler yanında değil, diğer uluşlarla daha sıkı beraberlik etmeğe değer verecektir. Çünkü yeni dörtlerin görçekte (ufukta) hayal meyal seçilen yeni çekli açıktan açığa Fransanın da aleyhinedir. Su sade sebebden dolayı ki bu yeni döftlerde elakmda Japcuaya da bulunacaktır. Alrnan Japön anlaşması Rusya aleyfcıinedir, ve böyle bir siyasa en sonunda îngilterenin de hoşuna gitmez değildir. Demek olur ki Almanyanın da katılabileceği bir dörtler direktuarı Rusyayı ilkönce ekarte etmeğe, sonra da ezmeğe çalışacaktır. Böyle bir oyunda Fransamn yeri ve rolü ne olabilir? Açıktır ki Avrupada veya AvrupaAsya kombinezonile Rusya aleyhine çevrilecek her hareket, Fransamn da aleyhine çevrilmiş sayılabilir. Böyle bir dörtler direktuannda Fransa ilkönce emir kulu haline girecek, sonra da gerçekten kul olmakta karar kılacaktır. Akh varsa Fransa şimdiden Avrupadaki dostluklannı sıkılaştırmağa baksın, Sovyetler Rusyası da içeride olarak. Cünkü oyun çok büyük ve çok tehlikelidir. Sovyetler Rusyasını yenmek kolay şey değildir. Sovyetler Rusyası her kuvvetten önce zaman ve mesafeyi kendi hizmetinde kullanan eski Rusya diyarıdır. Yeryüzünün altıda biri olan eski o ucsuz bucaksız geniş ülke. Napolyon Bonapart gibi zamanının cihangiri sayılan büyük asker Moskovayı zaptetmekle beraber zaman ve mesafe önünde yalnız mağlub değil, perişan da olmuştu. Hiçbir şey olmasa Rusya kendisi aleyhine harekete gelecek bütün dünya kuvvetlerini yalnız bu zaman ve mesafe ile âciz bırakabilir. O bir ülkedir ki bir tarafında yıllarca sürecek savaşlardan diğer yanlannm Eatta haberi bile olmıyabilir. Kâğıd üzerindeki plânlan Rusya aleyhine tatbikata geçırmek gerçekten zordur. . Kaldı ki Rusya yalnız zaman ve mesafeden faydalanmakla kalacak iptidaî bir ülke de değildir. Bugün dünyanm en kuvvetli, en modern teçhizatlı ordusu Rüsya. da bulunuyor denilse yanlış ol• maz. Bu kuvveti bilâkis barışı tut!' makta kullanmak gerektir, ve Rusyanın banşı tutmakta nekadar ciddî davrandığı olanca açıklığile î anlaşılrmştır. Böyle bir uluşu sü* rekli bir Avrupa barışını pekleştirmekte kullanmamak büyük kabahat, onun aleyhine hareketlere göz yummaksa cinayet olur. Böy le hareketlerden Rusya değil, yal» luz barış ziyan edebüir. yeryüzünü yıkan ye bütün in Halkevleri bayramı Son müdafaalar yapıldı Malkevlerinin yıldöniimü dünsabah bugün kutlulanıyor Konuşmalarabaşlandı karar salıya verilecek Sofyada Basîıakan Ismet Inönü Ankarada bir nutuk söyliyeceî; mulıtelif yerlerde 23 Halkevi daha açılacak Sofy» 21 (A.A.) BulgaristaıJa Yugoslavya hodudu üzerinde yeni geçid noktalan vücude getirraek ve pa . saport muamelelerini sadeleşb'rmek makssdile iki memleket arasmda n»üzakeratta buhmacak olan Yugoslav heyeri azası, dün saat 23 te buraya gelmislerdir. Bulgar • Yugoslav komisyonunun mesaîsi bngan Dış işleri bakanı nammı» umumi kâtib M. Kristof tar?fından açılroıjtır. M. Kristof hükumetin kon feransa muvaffakiyet tetnsnnisini bfldirmis ve kendisîne Yugoslav heyeti morahhasası reisi elçi M. Tzintzar Markoviç cevab vermistir. , Konferans bondan sonra çalısma programim tesbit etmiştir. Yugoslav delegeleri öğle vakti Dış fşleri Bakam M. Batalof tarafmdan kabul edOmişIerdir. Bulgar. Yugoslav konuşmaları Iramvay Şirketi Nafıa davası bitti Dünkü celsede Nafıa ve Tramvay Şirketi vekillerinden sonra Müddeiumumî de iddiasını serdetti Ankara 21 (Telefonla) Nafıa Vekâletile Tramvay Şirketi arasuıdaki davaya Devlet Şurasında bugün saat onda dev?rn edfldi. Evvelâ sirketîn veküi tsmaü Hakkı, Nafıa Hukuk müşaviri Namık Cemalin dünkü sözlcrine mukabele etti. Sonra Abdurrahman Münîb, Nafıanm vekfllerme cevab verdi ve davanın mahdud bir çerceve içinde mutaleası lâzım geldiğmi, sir • ketin tarihçesini yepmağa lüzum olmadığrnı söyledi, fakat bununla beraber Mahmud Esadm mütalealarmm ilmî ve hakpkî olduğunu teyid etti; fakat usul HibErile Nafıa Vekâletinin karannın doğru olmadığım cne sürerek, bunun için ticaret kanununun tatbikmı ısrarla istedi. Saat 14 te açılan fldnci celsede AT> ni, Abdurrahman Münfbin sbahki beyanatmı roevznu bahsederek dedi ki: « Milli Türk Talebe Birliği Büyük Mfllet MecIUine bir istida ile müracaat etti ve bu tsttdanm sureti bü ' Zehirli gazler Htdkevlerinin yüdonama mânasebetile geçen $ene Ankara Halkemnde yapılan meranmden bir inttba Bugün, yurdda Halkevleri açllmasl • nln ylldönümü, her tarafta sevinde kutlulanacaktlr Sevgili yurdumuza her yönde bü • yük ve haylrlı hizmetleri dokunan Cum^uriyet Haik Flrkaslnin üç yil önce kürmuş olduğu Halkevleri teşkilâ tlnln faydalarl, saylp dokmekle bite miyecek katJar çoktur. Ulusal ve kültürel yolda, yurd gencligine aağdlc olan ba teskilât birçok yerleıde soysal ihtiyaclarl karşltamlf. bilgi artlkllğlna yardltn etmis, yuıd daslarl bir yere tophyarak tanlsnîa ve •nlaçmalarina vasita oimuştur. Burrdan başka, konferanslar, tnusi • tc! müsamereleri, ve daha bn gib) va • ' »ltalarla, yurddaîlaıln güzel san'atle • re karşl olan duygularl artlrllmlç, ha • 8İİ1, medenî bir camiaya yaklfan yiik•ek derecede bir soysal kurumun bü tün vapabileceği işlerden hiçbiri ih • mal edilmemiştir. Bu itibarla, Halkevlerinin bugunkfi bayramlnl, yurda en derin sevgi bağ larile merbut olan her Türk kendi bayraml addederek candan kütlulamayl bir izzeti nefi» meselesi sayacaktlr. Dün Universitede miihîm ir, konferans verildi başkanlık eden Şurayt Devlet Rei» Refad tün az?lara dağıldı. Burada sirketin taahhüdatmı yapmadığı gösteriliyordu. (Arkası üçüncu sahifede) YtldönümS natd katlalanacak? Ticaret gemilerîmizi kendimiz yapacağız mOilttm honferant General Mazlum, Ünivcrsite ta» kültelert son sinıf talebelerine mah» sus oknak üzere dün saat 14 te Fen fakültesi konferans saloaunda zehirli gazelerden sivil halkın kofunması çarelerî hakkında bir kooferans vermistir. General Mazlum zehirli gazle rin harblerde oymyacaklan rolle • ri ve gazlerin teknik esaslarmı izah ettikten sonra konferansına söyle devam etmistir: Arkadaslar zehirli gazlerden lArkast beşıncı sahifede) Ba manasebetle bugün TSrkiyenin her tarafmdaki Halkevlerinde raera . sim yapUacaktir. Ayni zamand» meraIcketin nuhülif taraflarmda 2 3 Hai!:evi daha aci&cak, bu suretle 'rîaltftv lerinin sayuı da 103 e varacaktir. . Y«niden açılacak 23 Halkevinden altuı sehrimizdedir. Diğerleri; Akça {Arkasi altıncı sahifede] Denizyolları için yaptırılacak gemilere sarfıkararlaşan 8,5 milyon lira ile Kasımpaşa havuzlarında tesisat vücude getirijn*^» diUünüliiyor Ekonomi Bakanhğı tarafından nüstakil mudürlük halinde idare edilmekte olan Halicdeki tersane ve havuzlarda yeni gemi inşa etmek gibi raühim bir tesebbüs üzerinde çalı$jlmağa başlanmıstır. Evvelce yazdığımtz gibi, Basba» kanlık tarafından kabul edilen bir karar üzerine, Denizyolları idare • sinin gemi kadrosunu tamamen yenilefthrmek, kabotaj hatlanmızm ihtiyaclarını karsılayacak büyük ve süratli vapurlar infa ettirmek ve tskenderiye hattmdan baska Triyeste, Marsilya, Hamburg gibi büyük ec nebi limanlarma sileb postaları yapmak üzere bes senelik bir program hazırlanmıstı. Ekonomi Bakanlıgi tarafından tetkik edilmekte olan bu pcograma göre, hükumet Denizyol lart idaresine bes senede muayyea taksitlerle sekiz buçuk milyon lira verecekti. tdare de bu para ile harice muhtelif cesametlerde gemiler ısmar lıyacaktı. Ekonomi Bakanlığı Deniz fab • (Arkast ikinci sahifede) Sovyet Rusya " Barış işi bölüm kabul etmez,,diyor Sovyetler, Fransa ile İngiltereye bir nota vererek Londra kararları ve Almanyanın cevabı hakkındaki fikirlermi bfldirdiler InglTz Hariciye Bakanı Parise gidiyor Londra 21 (A.A.) Kabine bugünkü haftalık toplantısında 3 subat tarihli F ansız Alman beyan> namesine Almanya tarahndan verilen cevabt tetkik etmistir. M. Simonun Berlini ziyareti meselesine de temas edilmistir. Röyter Ajansmra yazdığma gÖre, Almanya tarafından iki memleket acasında dbğrudan doğruya müza kerelerde bulunulması hakkında ya* pılan teklifin kabul edilip edilmi • yeceğine dair birşey söylemeden evvel Berlinden yeni bir takım izahat almak lâzım gelmektedir. M. Sîmonun vaziyetin Fransa ile Ingiltere arasmda derm bir tarzda tetkikinden evvel Berline gitmesi mümkün değildir ve b.u tetkikten sonra ya pılması muhtemel hareket te iki devletin Almanyaya müsterek bir ce • \Arkasi aîtınct sanlığı hâlâ içinden çıkamadığı büyük şaşkınlıklara uğratan Genel Savaştan sonra hâlâ toprak kazanmak için savaş yapmağı düşünenler bulunabilmesine nekadat jşaşılsa yeridir. Ne yapılabilir ki hâlâ dünya bu yüzden kat'î bir emniyet altına girmiş değildir. Son kombinezonlannda Sovyetler Rusyasını ekarte etmek istiyen düşünce ve hareketler ortaya hassaten dikkatli bakışları kendi üzerine çekmek lâzım geîen bir durum çıkarmış bulunmaktadır. Buna karşı bizceRusyamn savaş alara i olacak bir ülke değil, bilâkis banşt pekleçtirmeğe yardım edebilecek bir nluş olduğunu belirtmek bit vazife olmuştur. •r ' • i* Sovyetler Rusyasınm' Tfirkîye ile ola»şamimî jdostluğunu »öylemeg yer bile" yoktur. Ruayanın . tran kendi dilini ıslah ediyor Acemcedekî yabancı kelimeleri atacaklar EIBelağ gazetesi yazıyor: tran edibleri ve üniversite talebeleri, brrkaç aydanberi, Iranin eski dilini canlandımaktadırlar. Tahranda, yüksek tnuallim mektebinde, bu hususta bir tetkik ce • miyeti kurulmustur. Bu cemiyet Iran diliade mevcud olan yabancı ve hassaten Arab kelimelerini kaldıracak ve bunlann yerine eski Iran kelknelermi kul lanacaktir. tran dil cemîyeti, bu hususta, bir program tanzim etmis ve her hafta bir toplaatı yapmayi kararlastır mışhr. * Bu cemiyet, eski îran kelime lerini ihtiva eden bir kamus hazır • lay&caktır. Bu kamus Maarif Nezaretiae takdim olunacak ve tas diki istenilecektir. lranm en yükek edibleri, ve tramn eski lugatiae vâkıf olan. âlim ler bu cemiyette bulunmaktadırlar. " Kaampaşa uııiMiıııııınıııniMnıiııııifiıııtıııımıııımııııınııniHnmiHiıinmıımıımuMiıııınımmnnHiimıııiraınımıiıııııııınıiıraramımıınHitnHiını havuzlarından görunüş bir 10 uncu Italyan fırkası da Afrikaya hareket etti Afrikaya gidecek göniillülere 2000 liret veriliyormuş. Yüksek müdafaa komisyonu bir tebliğ neşrettî Soıye't Hariciye Kotruteri M. Litvinofun şehrimizde altnmtş bir resmi sulha yardım edici ciddî tutumu bütün açıklığile ortaya çıktıktan sonra iki komşu uluş arasmdaki dostluğun ne temiz olduğu kadar sağlam temellere dayandığı anlaşılmıştır. Rusya arasız Türk dostluğuna kesenkes bir inanla dayanabilir. Artık olarak Türkiyenin İçinde bulunduğu Balkan Andlaşması da Rusyayı kendi değerile anhyan bir sempati ile karşılamaktadır. Fran8anm Rusya gibi banşa çok'dokunaklı yardımlan olacak kocaman bir ülke ve ulusla yeni 'ba?feyarj.â*stluğunu yarida bırafek mryacağc "3a kuşkusuz sayılıraa Rusyarun lalargacbubırakılması o* rafaT (ihtin*ali) bjâtün bütün" ^rla; darl kalkmış buh»nur. Do|rusu da budur, doğru olarak gidüecek yol da gerçekten ancak bud«^ nınıiımnıtnınııiHiiMiıtıııııııttııtnııiHiifiı>ıaııtHii)i(t{iımııiıiHiırnrııın:Miııııiiiıııı>.<ıııııııi!itııııııiHiiıuııııiıııııııııiKi(iııurıiıııııııııti:!irrM Evvelki günkü Heyeti Vekile içtiroaı Ankara 20 (A.A.) tcra Vekilleri Heveti buçün Başvekil Ismet tnönünün reisliği altında toplanarak muhtelif i ! ler üze inde gorüsmeler de bulunmuî ve bu islere aid ka rarlar vermistir. Romadan Şarkt Afrikaya nevkedilen Italyan müisleri trende, kösede müislerin kumandam M. Masoliniye veda ederken • 'Romadan 18 subat tarihile Pa ris gazetelerine a?ağ:ki malumat vejy Dün sabah, yüce fasist medisinin toplantısını müteakm nerredilen tebliğde Jtalyanm sarkî Afrika siyasası hakkında mühim izahat vardır. Meclis, Somali ve Eritre müstenv lekeierinde «mniyet ve asayisi te • BugOn •u,. .üçSncü sahifede: Paris mektubları: Operada deniz müsamereşi; : Ya r z«n: Nemiy*. t î >~ .•, , , Beşincl gahifede: Hikâye. Yazant Halid Ziya Uşaklıgil • Sinema. YUNUS NADl min için alınmıs olan bütün tedbhr • le»ri tasvib eylediği gibi, millî menfaatlerin korunması ve sarkî Afrika '< yerli ahalisinin temini huzuru için bundan böyle de lüzumlu görülecek her hangi bir karam bervechi pesin kabul evlediğini büdirmistir. Nimresmî membalardan öğrenilUrkast uçuncü sahifede)
