25 Ekim 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Maltaya nasıl sürüldük ? Anlatan : Aka Gündüz AbdBlbamld» bomba •tarak kaçan »t Me •onra memltkc'lralze gelenlerden blrlnln hafta muharrtrine anlattıklan • l aftanın dlfer mür.dcrecab Bu hafftaki sayısında : 4 üncii sayfamızdadır İSTANBUL CAĞALOĞLU w Q 7 R g NO. o l D t Telgraf 22366, Tahrlr heyeti: 24298, İdare Te . Posta kutusu: İstanbul, No. 2* Telefon: Başmuharrir ve evl:ve mektup adresl: Cumhuriyet, İstanbulmatbaa kısmfle Matbaacüık ve Neşriyat Şirketi, 24299 24290. umhuri ^ ^ ^ ^ ^^^^^ "^^^^ ^^^^^ ^ ^ • ^ ^ ^ ^ ^^^^^ ^ ^ ^ ^ ^ HAYAT Ansiklopedisi na cüt hazırdır. Cüzlerlnizl bir an cvrcl ciltletiniz 6 Küçük ve Balkan İtilâflarının Tesanüt misali üçük İtilâf ve Balkan İtilâfı daimî meclislerinin Belgratta toplanarak vaziyeti gözden geçirmeleri neticesinde neşrettikleri tebliğler bütün dünyada büyük tesirler icra etti. Yakın zamanlara kadar milletler arasında bu kadar kat'î ifadeli bir tesanüt nümunesi görülmüş değildi. Sulhun acizle ve zayıflıkla değil, ancak kuvvetin verdiği çok soğukkanlı bir emniyetle muhafaza olunabileceğinin yeni ve parlak bir delili karşısında daha bulunuyoruz. Dost Yugoslav milletini kalbinden yaralıyan Marsilya faciasından sonra biz en büyük ehemmiyeti Yugoslav milletinin soğukkanlılığını kaybetmemesine atfetmiştik. Belgrat hükumeti ve Yugoslav milleti, uğranılan felâketin dehşetine rağmen asla telâş ve taşkınlık göstermiyerek çok sakin bir vakarla beklemesini bildi. Siyasî olgunluğun bu dere.cesi Yugoslav milleti için hakikaten iftihar olunacak bir meziyettir. Bu sayede büyük Krahn ölümü Yugoslavyanın herşeyden evvel dahilî siyasetinde daha kuvvetli ve daha sıkışık bir birlik vesiîesi olmuştur, ve olacaktır. Haricî siyasete gelince bütün dünyanm Marsilya cinayetini iğrenç bir şenaat gibi telâkki etmekte olmasına ilâveten Yugoslavyanm yakm dostlan bu felâket karşısında hiç tereddüt etmeksizin ve bir saniye bile düşünmeksizin geldiler, onun yanmda mevki aldılar. Küçük ve Balkan İtilâflarının Belgratta ilân ettikleri mukarrerat bunun söz götürroez büyük delilidir. Malum olduğu üzere Yugoslavya hem Küçük Itilâfa, hem Balkan İtilâfına dahildir. Her iki zümrenin Belgratta neşrettikleri tebliğler yekdiğerinin tamamen ayni olarak bu fevkalâde ehernmiyetli vesikalarda yalnız Küçük İtilâf ve Balkan İtilâfı isimlerinden başka hiçbir fark yoktur. YugoslavyajT yeis içinde bırakmakla beraber sulhu da tehdit edebilecek mahiyette olan Marsilya cinayeti muvacehesinde Balkan ve Küçük itilâf antantlarına dahil devletlerin kâffesi her ihtimale karşı en açık ve en kat'î taahhütleri alarak ortaya alenî, mutantan ve sarih hükümler koymuşlardır. Herşeyden evvel bu devletler aralarındaki rabıtaların her zamandan ziyade kuvvetli olduğunu teyit ederek bütün dünya karşısında muazzam bir kaya parçası göstermişlerdir. Bu vesikalarda bu devletlerin sulh gayesine hizmette sebat edecekleri tekrar olunmakla beraber şeref ve haysiyet itibarile de hiçbir fedakârlığa muvafakat edilmemekte jdir. Bu devletler Marsilya cinayetinin yakasını bırakıvermiyeceklerdir. Bu meselede tahkikatm bütün mes'uliyetleri meydana çıkarmasmı sükun ve vakarla bekliyorlar. Buna mukabil bu türlü cinayetlerin bir daha tekerrür etmemeei için bütün devletleri ciddî düşünmeğe ve ciddî harekete davet ediyorlar. Bu davetin kuvvetli bir ihtar mahiyetinde olduğunu eöylemeğe hacet bile yoktur. Milletlerarası hukukunda siyasî ilticaların bundan sonra sıkı kayitlere ve şartlara tâbi olacağı artık geregi gibi anlaşılmış bulunuyor. Herhalde başka bir millet aleyhinde caniyane suikastlere müntehi olacak faaliyetlere melce teşkil eden milletin bundan sonra tıpkı o cinayetin icrasına iştirak etmiş sayılacak bir mes'uliyete maruz bırakı'mc.sı zihniyeti hiç olmazsa Küçük ve Balkan İtilâflarının siyasetinde hâkim bir fikir olmuştur denilebilir, ve bu hareket her iki zümreyi teşkil eden devletlerin şereflerini artırmaktadır. Küçük ve Balkan İtilâflarının Belgrat mukarreratını yalnız mahallî ve mevziî mahiyeti haiz vesikalar saymak doğru değildİT, Her* ? Meclis Dün toplandı Sabâhleyin yapılan F. Grupu içtimaında İsmet Pş. haricî siyaset hakkmda beyanatta bulundu Mecliste Hariciye Veldli, Marsilya suikasti ve Belgrat müzakereleri hakkında izahat verdi, hükumetin hattıhareketi müttefikan tasvip edild' Ankara 24 (Telefonla) Mec ^r^m^^^ lis saat üçte toplandı. Süfera locası ve samiine mahsus yerler kâmilen dolu idi. Yeni Sovyet büyük elçisi M. Karahan da süfera loca # sında görülüyordu. Saat üçe bej ^^» Bayramımız ve dost komşular Ankaraya Iraktan bir hava fiîosu geldi Dost memleketin tayyarecileri merasimle karş&Iandı, ordu evine misafir edildi Yugoslav veRomenlerle yapdıgımız muahedelerı 1 w 1 1 1 ' Meclisin vaktinden evvel içtimaa çağırılmasının bir sebebi de bu çok mühim muahedelerin süratle tasdikidir Muahedeler Hariciye Encümeninde Ankara 24 (Telefonla) Hükumet Büyük Millet Meclisine iki mühim lâyiha vermiştir. Meclisin vaktinden evvel içtimaa davetini icap ettiren sebeplerden birini teşkil eden bu lâyihalar Balkan misakının derpis ettiği iki mühim muahedenin tasdikma aittir. Bu iki muahede TürkiyeYugoslavya ve Türkiye Romanya arasındadır. Muhteviyatı kat'î surette malum olmamakla beraber bunlann tarafeyni yekdiğerlerine çok sıkı sabıtalarla bağlamakta yasetin ehemmiyet kesbettiği bugünlerde Meclisin içtima etmesine lüzum görüldüğünü bildirdi. Bundan sonra Hariciye Vekili olduklan tahmin ediliyor. Her iki muahede geçen haziran ayı zarfında imzalanmış, fakat tasdikt bir müddet geri kalmıştı. Bugünkfi haricî vaziyetin bunlann bir an evvel müzakere ve tasdikını icap ettirdiği anlaşılıyor. Her iki lâyihanın da Hariciye encümeninden yarın çıkarak Meclisin yarınki veya cumartesi günkü içtimaında müzakere edilmesi ve mezkur lâyihalann müzakeresi esnasında Başvekil İsmet Paşanın mühim bir nutuk söylemesi muhtemeldir. ^^^^^^•^^^^^•^^^^^^^^^^^^^^^^^ Dun Ankaraya gelen lrak tayyarecilerinm geçen *en« şehrimizden geçerken altnmış resimleri Ankara 24 (A.A.) Cumhuri yetin on birinci yıldönümü merasi mine iştirak etmek üzere kardeş lrak hükumeti tarafından gönderi • len dört lrak askerî tayyaresi bu • gün saat 12,30 da şehrimize g»Dnly< tir. lrak tayyareleri fehrimize gelirken hava kurvetlerimize mensap 3d tayyaremiz ve Tayyare nteydaMabadi beginct idhifede Teofik Rüftâ Beyin Ankaraya vaaalatından bir intiba: Basvekiü mizle Mecli» Reirimiz ve Hariciye Vekili Ankara istaryonunda kala Başvekil İsmet Paja Hazretleri Meclise geldiler, salona girerek arka sıralarda bir yere oturdular. Reia Kâzım Paça, ekseriyet olduğunu ve Meclisin müzakerelerine başlıyacağını söyledi. Haricî si Bulgarlar ve tehir edilen Balkan konferansı Bu defaki konsey içtimaına iştirak edecekler ama bunun son içtima olacağını söylüyorlar Sofya 22 (Ha. lî) Bu sen* fstanbulda top lanacak olan Balkan konferansı Bulgarlann iştirak etmemesi yüzün den Yugoslavla « rm talebile tehir edilmişti. Balkap konferansları Bulgar heyeti mu * rahhasası geçen lerde hunısî bir içtima aktederek 30 teşrinisanide Istanbulda topla • < nacak olan Bal kan konforansla n konseyi içtima ma Bulgarista nın da îştirak etmesine katî ola rak yeti cak aza Tevfik Rüştü Bey kürsüye çıkarak şu beyanatta bulundu: 4 Arkadaflanm, bugün husuMabadi bejinct sahifede Katile "öldür, yoksa seni Ziya Gökalpın 10 uncu ölüm yılı öldürürüz!,, demişler! Bugün kabri başında bir Yogoslavyanın istediği komitacı Peştede yakalandı, Fransız polisi de sarışın kadının izi üzerinde.. Paveliçle Kvaternigin verdikleri ifadeler Pari* 24 (Htuusî) Marsilya suikasti tahkikatı ehemmiyetle devam ediyor. Burada bulunan Yogoslavya Dahiliye Nezareti müşavirlcrmden M. Simonoviç ile kitiplerdea M. MiKçeviç te bu huausta Fransıx polisine yardım etmektedir. Şimdiye kadar yakalananlardan başka takip edilmekte olan bir suikastçi grupu daha vardır ki bu grupun izlerine birçok Avrupa çehirlerinde tesadüf edilmiftir. Fakat bu izler Fransız topraklanna gelince birdenbire kaybolmaktadır. Bu grup ta ısrarla araştırıl maktadır. ihtifal yapılacak Büyük Türk içHmaiyatçısı Ziya Gökalpm ölünaünün onuncu yıldönümii münasebeoie bugün Millî Türk talebe Birliğî tarafından bütün yüksek tahsü gençliğinin iştirakile Ziya Gökalpm Türbede Iri kabri başmda büyük bir ihtifal yapüacaktır. Merhum Ziyaya dair bir yasunu beşinci sabifededir. '.stanbulda toplanan Balkan konterdnsındaJd Bulgar marahhadaft karar vermiştir. Fakat Bulgar hemurahhasası konsey içtimaına anüç aza ile iştirak edecektir. Bu üç Balkan konferansları Bulgar he yeti nmrahhasan reisl Gospotm Tanko Sakî>f ve heyeti murahhasa azalarmdan Dr. Penakof ve Dr. Penkoftorlar. Vabadi üçüncü sahifede 'i;ıınııntıwıwınfmmmmıııı Merhum Ziya Gökalp tııııııııııııııııııııııııırııııııiMinıııııııııııtnııtııııııııııııııııııııııııııııınıııiHHiNiifHiiMiiHmınııııııa,..ıı • mı . Türkîye birîncilik Fransız polisinin ehemmiyeİTe aradığı şerirlerden biri: Perseç Aleksandrı öldürmseydi ben Pa riste öldürecektim. Çünkü bunu yapmak mecburiyetind'e idim.» Pospisilin teskilât dahiliıideki esaslı vazifesinin Ustasi cemiyetine bomba imal etmekten ibaret olduğu anlasılmıstir. Bunun imal ettiği bombalarla Koprivnikte bir su&ast yapılmtş ve bir polis komiseri öl • dürülmüstür. Pospişil, bu bombalan nasıl yaptığı sualine gülerek: Çok kolay cevabını vermiştir. Hiçbir alete lüzum yoktur. İsterseniz size bir saat içinde bir bomba yaparım! Katüe kîm emir verdi? Suikasti yapan teşkilâtın çok getuş mikyasta faailyette bulunduğu ve daha birçok hâdiseler için hazırhklar yaptiğı anlasılmaktadır. Yugoslavya haricinde birçok memleketlerde »ubesi ve adamı bulunan bu teskilât simdiye kadar Kral Aleksandn öldürmek üzere birçok plânlar hazirlamıs, fakat Kralın memleketi haricine yaptığı seyahatlerin hepstnde bu plânlar o mem • leketlerdeki adamlarm beceriksiz liği yüzünden akim kalmıçtrr. Ni • hayet son zamanlarda teşkilâtm reialeri bu işi bizzat üzerlerine al mışlarchr. Suikast için en güvenilen adam • Iardan ikisi seçilmiştir. Vlada ve Pospişil. Teskilitm reisi Paveliç geceli gündüzlü çalışmalardan sonra bizzat Vladaya kendi imzasile bir mektup yazmn? ve cKral Aleksandrı Marsilyada öldürecs . • sin. öldürmezsen sen öldürülecek • sin» demistir. Bu mektubu Vladaya Kvaternik vermiştir. Ayni şekilde Pospişil de Vlada, Kralı Marsilyada öldüremediği takdirde Pariste öldürm«ğe memur edilmiştir. Pospişil Fransız polisine demiş tir ki: Kral maçları başladı Altay 10 0, Beşiktaş ta 42 galip geldiler Oğlunu denize atankadın idama mahkum oldu Fakat katil ana, henüz 21 yaçını bitirmedigi için cezası 24 sene hapse indirildi Bir bomba mütehasnsı Paveliç ne diyor? Romadan verilen malumata göre Torinoda tevkif edilen suikast mürettibi cemiyetinin reisleri Paveliç ile Kvaternik, yeniden sorguya çekilmişlerdir. Paveliç, birinci ifadesinde, Mar silya stıikastile asla alâkadar olm dığuıı beyanla, aleyhindeki itham ' larm, kendisini behemehal mah kum ettirmek istiyen Sırp memur [ larıatn isnadSndan ibaret buluo ' duğunu söylemiştir. Mabadi üçüncü sahifeçte. . ^ uün evvelâ idama, sonra 24 seneye mahkum edilen katil Ayşe Ağırceza mahkemesi huzurunda Sanuan Idman Yurda taktmt Barsada Gazi heykeli önünde Bursa 24, (Telefonla) Tikkiye futbol şampiyonasi maçalarına buMabadi beçinci sahifede \ ; j ' YUNUS NADl Kadıköy vapurueıda çocuğunu öldnrmekle suçlu İnebolulu Ayçenin muhakemesi dün Ağırcezada neti • celenmiş, Müddeiumumî ms^Vinle • Irimden Kâşcf Bey iddianamesini serdederek ezcümle şunları söylemiş • tîr. «Bir buçuk, iki yaşmdaki oğlu Ah medi d'enize atmak suretile öldür • mekten suçlu Ayşe hakkında yapı lan tahkikat ve duruşma sonunda, suçlunun hâdisedecı üç sene kadar mukaddem tneboluda, köylerinde Mabadi dördüncü sahifede