28 Eylül 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

25 Evlul 1934 Hazine ve halkm Ehlî hayvanlar sergisi ınsan once Maymun muidi? zararına kâr edenler İyi yetiştirilmiş hayvanlara verilecek ikramiyeler Yazan: Hfiseyin Rahmi 5 Enis Buhari Efendi merakla boynunu uzattı, ve hâlâ sırtında bol yenli ciibbesi varmış gibi kollarını ealîıyarak: Kitaba inanmıyalım. Allahı tanımıyalım. Ya bu âlem nasıl hâdis oldu? Âlem, daha doğrusu âlemler hâdis olmadı. Hep bunların mayaları olan eter minelezel mevcuttu.. Bütün kâinatı muhit görünen fezanın ademi, yani yokluğu farzolu nabilir mi? Hiçbir Allah, hiçbir kuvvet bu tonsuz şeyi havası kaç • mış çocuk oyuncağı bir balon gibi »vucu içinde bueuşturup ta cebine koyamaz. IV Gittikçe kızışan bahsin varacağııveticeyi biraz endise ile bekliyen başmuharrir müsafîrlerine birer b\hve ısmarladı. O, ne büsbütün filozofun, ne de vaiz hocanın fikri taraftan idi. Binaenaleyh dedi ki: Sizi biribirinizden fikren ayıran uçurumlar var. Müsaade edereeniz ben de aranızda mutavassıt bir vaziyet alayım. Filozof Buyurunuz efendim. Münakaşamız makul fikirler için açtktır. Makul olmıyanları bile ret maksadile dinleriz. Enis Buhari Beyefendi buyurunuz. Yardımınız elbette bahla değil, bak için olacaktar.. Başmuharrir tlimler, fenler, tetkiklerinde hiçbir yasak dinle • mezler. Hakikate varmak için her maniayı yıkarlar. Ancak dinler tnilyarlarca insanların dünyevî uhrevî salâh ve selâmet imanile dötı(niis olduklan mukaddes birer mihrap sayıldıkları için onlardan koyu inkâr seklinde tezyifle bah • setmek te caiz görülemez.. Enis Buhari iskemlesi üzerinde iki defa kalkıp oturarak: Ağzını öpeyim beyefendi... Filozof yüzünde gezinen gülümaemeyi genisleterek: Bugünkü seklile dinin ilim ve felsefe karsısmda tutunabilmesine imkân yoktur.. Hersey ilerle • sin, değissin, yalnız dinler on bes yirmi asır evvelki çocukluklarını muhafaza ederek gene âlem ce muta olsunlar. Bunu akıl kabul etmez.. Basmuharrir Dinî itikatlarda, rivayetlerde riyazî kat'iyet aran maz. Dinler metafiziki müphemi yetlerle dolu birer maneviyat âle midirler. Herkes, evet herkes, onları ruhanî uyanıklığının derecesine göre tefsilen kabul eder. Ne yapalım beserîyet en vahşilerinden en medenile • Tİne kadar putsuz, Allahsız, itikatsız yaşıyamıyor. Bosluklardan korkuyor. Tutunacak bir temel arıyor.. Dindar büyük filozoflar bulunduğunu inkâr edemezsiniz. Binaena leyh felssfe, tetkiklerinde mâni tanımıyarak hırçın ~örüşlerle ilerle sin, fakat dinle pek tepişmesicı. Onu kendi haline bıraksın.. Bugiin feîsefe dine uyamıyorsa emin olunuz yarın din felsefeye uyacaktır.. Vaiz Enis Buharinin ağzı yarım karıs açıldı. Beşerin hayatıcıda dine de, felsefeye de zarurî yer veren bu sözleri büyük bir alâka ile dinliyor, biraz kendi cehlini anlar gibi oluyordu. Onun da dinden süphelendiği noktalar yok değildi anma koyu taassubu hasebile bunian derinleştirmekten korkuyordu. Şimdi füozofa döndü. Onun vereceği cevabt dikkatle bekler bir vaziyet aldı... FiJozof bu sefer gülümsemedi. Çatkın, ciddî bir suratla başladı: Felsefe birçok asırlar dinin yardakçılığını yaptı. Fakat her a • dımda ayaklarını köstekliyen efendisinin bu uşaklığından artık kurtuldu. lllr zamanlarm cahil adatn • ları kendilerinden daha cahillere kersı Allah ve din namına hiçbir olçüye uymıyan gülünç yalanlan uydurdukça uydurmuslar. Sonra müfessirler gelmis, bunlara daha pülünc kulplar takmağa uğrasmıs lar. Kimi cennetten kovulan Âde mi Seylân adasında Not dağına, Havvayı Hicaz civarına indirir. Diğeri buna itirazla başka hubut mahalleri tayin eder. Sonra hubut tarihmde müverrihler ihtilâfa düşerIw. Nihayet bu tarihin tnilâdı tsa • dan 5584 ve hicriden 6216 yıl evvel olduğu kabul edilir. Görüyor musunuz aslı faslı olmıyan ilk büvük yalanın üzerine yığılan diğer yalanları. Cennet neresi? Onun çamurundan yapılmıs bir adam ara yerdeki yiiz bînlerce fersahlık havasız boşluklar içinde boğulmadan buraya nasıl iniyor? Bu adamlar kâinatı kendi idrakleri derecesin • de küçültüyorlar, adileştiriyorlar. Basmuharrir Vakıâ dinlerde safdilâne rivayetler vardır. Bunlar o zamanlardaki insanların zihniyetlerine göre söylenmistir. Onlara başka Kirlü din telkini kabil ola • mazdı. Filozof Peki cahiliyet zamanlarnda pisirilip kotarılan bu kokmus aşları yirminci asır insanları nın önlerîne nasıl koyuyorlar? Hubut tarihlerinin son rakamlarına nikkat ediyor musunuz? 84 ve 16.. Ne bir eksik ne bir ziyade. Bu uydıırma vak'anın tarihlerini tesbitte gösterilen bu kat'iyet kadar gü lünç ne tasavvur olumabilir? Kab • lettarihî, yani tarihten evvelki zamanlardan bahsedecek müverrih • ler: Prehistorienler tam âlim kim seler olmahdır. Bunların geologie, botanique, zoologie, anatomie, anthıopologie, ethnographie ilimle rini mükemmelen bilmeleri sarttır. Cennetten kovulan çamurdan ma • mui bu bir çift insan hangi dilden konuşurlardı ? Tabiatin en muğ • lâk sırlarını kesfedivermekte din • ler için hiç güçlük yoktur. Onlar bir üfürükle çamuru canlandırır • lar. Diğer bir üfürükle utedikleri dilden konustururlar.. Basmuharrir Evet dinlerin bu rivayetleri çok safderuncadır. Fakat ilimler tabiatin esrarı hakkıncfa sco rözlerini söyliyebilecekler mi? Filozof Söyliyemeseler de uydurmıyacaklardır. Tetkiklerinde derin tecrübe usulleri, büyük ihtiyatlarla yürüyeceklerdir. İnsaniyet her hangi bir hakikat derecesine ancak bu sayede vâsıl olabilecektir. Ça murdan adam ve kadını dinler mitolojisinin müzesine kaldırdıktan sonra müeıses itikatlardan hiçbirine iltifat etmeksizin şimdi bağlantı • sız, serbest serbest düşünelim. Biz klmiz? Şurada, burada kendiken • dine yetişiyor gibi biten ebegümecinin bile kâinat kadar eski bir tarihi vardır. Biz kendi yaradılış tarihimizl bilmiyoruz. Biz ne cennetten kovulduk, ne gökten indik. Biz bu toprağın üzeriade doğduk.. Atnillerimiz erkek kadın iki insandır. Bu insanlar da gene kendileri gibi insanlardan doğmuşlardır. Şimdi biz neslimizin iptidasını araya cağız nereden başlıyor. (Mabadi var) RADYO aksamki program J Eşya fiatlerinde ihtikâr olduğu anlaşıbyor ÎSTANBUL : ı 18,30 plâk neşriyatı . 19,20 Ajans ha « 21,20 tarlalar dıyor ki.. 22 şarkılar berleri . 19,30 Türk musıki neşriyatı: (Birinci sahifeden mabait) (Ekrem, Ruşen, Cevdet Beyler ve Vecihe, Nazan Feridun, Nedime Hanımlar, Ovrik duğu gibi yiyeceğinin hemen ek • Efendi.) 21,20 Ajans ve borsa haberleriseri kısmını memleketten şimendi21,30 radyo orkestrası tarafından hafif ferle getirten Istanbul için de böymusiki. le olması tabiidir. VİYANA: Aldığımız malumata göre simen17,50 gramofonla konscr . 19 plyano difer ücretlerinin indirilmesinden konseri . 20.25 eğlenceü konser . 22,20 sonra şknendiferle nakledilen madbeşinci musiki bayramı 23,35 haberler delerin fiatlerinde değisiklik olup ve hava raporu 23,55 musiki bayramınıı olmadığı ve halkın nekadar istifadevamı . 24,25 ten 2 ye kadar cazbantla de temin ettiği de tetkike lüzum gödans havaları. rülmüş ve bu tetkik su neticeyi verBERLtN: miştir: 17,05 ikindi konseri . 19,05 haberler 19,10 kitaplara ait neşriyat. 19,35 oda mu Nakliye ücretlerinde yapılan bu sikisi 20,05 hukukî neşriyat 20,30 güindirmeden sonra simendiferle naknün akisleri . 20,50 siyasî kısa haberler • ledilen esyanın fiatlerinde hiçbir BÜKREŞ: değiçiklik olmamıstır. Bunun ma 18,05 rençperler diyarmda, sonra kon. nası şudur: Devlet bütçesinden halk ser 19,20 eğlenceli musiki parçalan lehine yapılan bu büyük fedakâr 20,20 konferans . 21,05 İtalyan halk mu. lı?ı mutavassıt ve sonra da pe sikisi 21,35 konferans . 21,50 taganni Sergide teşhir edilecek hayvanlardan öırt rakendeci istismar ediyor, fakat konseri . 22,20 piyanoda Slav musıkisinBu seneye kadar eski fstabli âmîrede satan müstahsille, alan müstehlik Bu sene 1 teşrinievvelde açılacak den parçalar . 22,50 haberler. kurulan hayvan sergisi bu sene Edir PRAG: hiçbir kâr temin etmiyor. O halde olan vilâyet ehlî hayvanlar sergisinin nekapı haricinde yeni yapılan Beledi • 18,35 konferans 18,50 gramofon . 20 hazineden kesilen para mutavas kayit müddeti bitmiş ve dünden itiba ye ahırlartnda açılacaktır. Asrî bir |« • almanca neşriyat ve konser . 20,05 hasıtvn cebine giriyor. ren en iyi derece alacak hayvanlara berler 20,50 konferans . 21.05 konser kilde yapılmıs olan bu ahırlar sergi için Verilecek ikramiyeleri tayin için puvanBir muharririmiz bir müddet salonundan naklen buyük konser . 23.05 çok müsait bu'unmaktadır. taj baslamıştır. Dün öğleden sonra hatenberi bu işin tetkikile meşgul olhaberler . 23,20 gramofon . 23,50 rusça kem heyetini teşkil eden Vilâyet bayBu seneki sergiye 16 kısrak, 43 tay, mus ve bilhassa zarurî havayiçten haberler. tar miidürü Ethem, Be!ediye baytar 2 boğa, 8 inek iştir?.k etmiştir. Sergi olan maddelerin yerindeki fiatile VARŞOVA: için müracaatler çok obnakla beraber toptancinın ve sonra da halka sa müdürü Esat, tstanbul kumandanlığı 17,50 hastalar için neşriyat 18,20 koro başbaytan Şükrü, mıntaka müfettişle • talimatnamenin hayvanlarda istediği tan perakendecinin fiatlerini tetkik konseri 18,55 mecmualara dair . 19,05 rinden Abdurrahman, Fatih hayvan vasıflar çok sıkı bir şekilde arandığın • ve tesbit etmiştir. Bu rakamlar muköylü çocukları için neşriyat 19,20 Ital. hastanesi mütehassısı Sait, Vilâyet ay • dan sergiye alınan hayvanlar azdır. tavassıtın bu islerde aldıgı büyük yan halk muslkisi . 20,35 gramofonla ta. gır deposu miidürü Abdülkadir ve bayYalnız reırgiye giren hayvanlar evsaf ganni 20,55 spor . 21,10 musiki 21,20 knn ve ona ilâve olarak peraken tar Lutfi Beyler sergiye giderek hay senfonlk konser . 23,35 inşat 23,45 kon. itibarile yüksektir. Puvantaj heyeti dündecinin koyduğu kân açıkça gös • ser . 24,10 dans havaları. vanlan tetkike başlamışlardır. Puvantaj kü tetk'kinde at neslinin nvsmleketi • termektedir. pazar günü bitecek ve kat'i neticeler o mizde tekâmiil etmekte oldcğunu gör • Yağ toplayıcılan Urfa, Erzu gun akşamüzeri anlaşılacaktır. müştür. rum ve Bursa havalisindeki yağ toplama mıntakalannda yağın kilo • Dün akşam sunu 20 kuruştan 35 kurusa kadar Bu kıymetli san'at ve fikir mecmua almaktadırlar. Ticaret Odasının VEF AT sının 1 teşrinievvel tarihli 30 uncu sayısı günlük toptan eşya cetveline nazaÇLİSABKTH BERGNRR ve OUGLAS Yaşar Nabi, Hasan Cemil, Ahmet Kutsi, Dsktor miralay Bobor Kamhi Beyin ran îstanbul piyasasında evvelki FAİRBANKS m og'u tarafından ! kısa bir hastalığı müteakıp 26 eylul çar Abdülhak Şinasi, Nahit Sırrı, Behçet Kegün toptan yağ satışı 52 kuruştan 1 mal, Cemll Sena, A. Gaffar, Ahmet Hamtemsil edütn şamba günü saat 23 te vefat ettiği ke70 kuruşa kadardı. Buna tereyağ ı mali teessürle haber alınmıştır. Cena • di, Ahmet Muhip, Hâmit Macit Beyler fiatleri de dahildir. Fakat bugün ve d.ğer yazıcıların makale, hikâye, şiir ze merasimi bugün saat 10 da Galatave tercümelerile çıkmıştır. Tavsiye ederiz. bakkallarda satılan yağlar 100 kuda Kaneset Israil Sinagonunda icra e • Muhteşem tilmi parlak muruştan 24U kuruşa kadardır. Ara düeceğinden son teşyi vaz'fesinde bulundaki fark hakikaten büyük ve fazvaffakiyet kazanmıştır. IlâveGenç bir adliyecı, A. Refık Sıtkı Bey mak arzusunda bulunan akraba ve dostladır. «jnkılâp pisikolojisU ismile bir kitap neşten: Fox Journal lannm raahal ve saati mezkurda ha • Süt, şehrin muhtelif yerlerinda retmlştir. ' k saat 11 de tenzilâth t'Stle msttne zır bulunmaları ve işbu ilânm davetiye Genç hukukçunun, büyük bir tetebbu 15 kuruştan 30 kuruşa kadar satılmakanjında telâkki olunması rica olu mahsulü olan bu eseri yirmlncı asrın imaktadır. Fakat şehrin sütünün nur. leri rejimine ait rasyonel, radikal, milli mühim bir kısmını temin eden Alibirlik ülküsünü anlatarak iktısadî, lçtiTaksİm bey köyü, Kâhtane köyü ve havamai, bir tez müdafaasına çalışmıg, idelisinde müteahhitler sütü toptan olojiye ve yeni millî terbiye fasıllarıle 910 kuruştan tartmaktadırlar. Türk ileri rejimi ldeolojisinin dinamiz . Mezbahada sığır eti evvelki gün 28 cuma saat 18 ve 22 de mini araştırmak istemiştir. Refik Sıtkı Beyi tebrik ve kitabmı tavsiye ederiz. 16 kuruştan 20 kuruşa kadar satılmıştır. Kasaplarda ayni gün 3545 kuruş arasında idi. Çatalcalılar üzümlerinin ellermOperet 3 perde den 40 paraya alındığından şikâ • Emlnönu Askerlik şubesinden: (Eski Artistik) sinemasında yet ediyorlar. Sürgün ve Bigados Teşrin 934 celbinde bilumum 316 327 Şeytanî bir cerbeze ile oynıyan brğlarımn nefis üzümleri 60 paraBugün bakayasile 328 doğumlu efrat celp ve sev. dan »atılmıştır. tstanbulda en aşağı kedilecektir. cins üzüm kabzımallar tarafından Içtima günü 24 birinciteşrin 934 olup 1 llâhî yıldiz KAY FRA.NCIS'in en son ve eğlenceli yalnız deniz sınıfına mensup olanların 6, iyi cins 1014 kuruştan tartıl \3ratt'ğı bir ş^heser içtima günü 13 birinciteşrm 934 tür. Demak'.adır. Halbuki üzümcüde en niz sınıfına mensup olanların bedeli nakaşağı üzüm 10 iyi bir üzüm 25 kutileri 12 birinciteşrin 934 akşamma kadar filminde bütün seyirciler kemalî ruştur. diğer sınıflarm bedeli naktileri 23 bir'nFransızca sözlü zevkle giilüp eğleniyorlar. Maltepede bir bağ sahibi demişciteşrin 934 akşamına kadar kabul oluAŞK . HEYECAN NEŞE MUSIKI FOX JURNALDA : MORRO tir k!t nacaktır. 2 llâvetcn Senordel Pozo'nun meş CASTLE vapuru faciüsı ve Ametıka € Sirkecide 25 kuruşa çavuş hur Ispanyol orkestrasi taradndan en dr'ki grev vesaire türkçe izaharlı olaratc Tepebaşı Şehir tiyatgüzel ve yeni şarkılar üzümü satan bir üzücncüye ayni ügösteriiıyor. Bugün saat II tnarnesinde rosunda 2 birinciteşBugiin saat 11 de terzilâtı matine. zümü 15 kuruştan vermeyi teklif umumî duhulive ?5 kurus. Duhulive 55 kuruş rin 934 salı günü akettim. 7.5 kuruş fiat verdi.» şamindan itibaren İşte yüzde 300 kâr... saat 20 de Tosya, Maraş Ticaret Odaları pirincin 1015 kuruştan fiat aldıSevenler! Sevifenler! Hayatlarında sevmiş olanlarü ğını kaydediyorlar. Ticaret Oda 20 tablo Sevenlerin filmi olan bu şaheseri mutlaka görünüzü sının cetveli toptan fiati en az 17, Yazan. IIMİ en çok 31 olarak gösteriyor. Dün F. M. Dosto\evsky Tercümc eden: bir bakkaldan aldığımız fiat 25 ile Reşat Nuri 50 dİr. için tetkikat yapılmağa başlandı r Yeni eserler Varlık S A R A Y Sinemasında BÜYUK KATERıNA Inkılâp pisikolojisi Belediye bahçesi SÜREYYA OPERETİ KADINLARDAN BIKTIM 4 lsiTeşrin SUMER] c Askerlik işleri Şubeye davet TÜ R K Sinemasında A n n y Ondra nın Bir Götıül Böyle Avlandı AŞIKLAR OTELİ CÜRÜM ve CEZA Kadın Asla Unutmaz Türkçe sözlü büyük M. Kemalpaşa kazasmda güzel bir maç Kurufasulya Karadeniz sahilin de 4 kuruştan 10 kuruşa kadar toplenıyormuş. Toptan eşya cetveli en iyi fasulyscıın toptan 15 kuruşa »atıldığmı gösteriyor. Bakkalda en, iyi fasulya 35 kuruştur. Leblebiei Horhor Ağa MiLLî Onümüzdek! paıariesi gününden itiLaıen yeni sînema mevsimine başlıyor. Şehzadebaşı AyasoSjrada Bütün istanbul halkı sinemalarımızın muhterem müdavi mleri hazrrlanınız! operet Dünyanın en büyük vapuru Glaskov 27 (A.A.) Dünyanın en büyük yolcu vapuru dün Lydede, İngiltere Kıalicesinin huzurile suya indirilmiştir. sinemaiarında birden ^ ALEMDAR Bursa Idman Yurdu ve M. Kemalpaşa Gençler Birliği takımları bir arada M. Kemalpaşa «Hususî» Kabir de spor müsabakası yapıldı. zamızda her sene eylul birde açıKosu hasılatı (800) liraya ya lan ve yedi gün süren meshur pakındır. Bursa Idman yurdile yapınayırm bitimi dolayısile Gençler lan müsabakada kaza gençleri 12 birligi reis vekili Münir Beyin himgalip geldilec. Ve bando çalarak, rt ve gayretile birlik idaresinde millî marslar söyliyerek sahadan at koşulan, pehlivan güresleri re i hep birlikte ayrıldılar. İPEK Sineması E L H A M R A M E L E K Sinemrsında KADIN PARMAGI S A N A ÇIL6IN HAYAT KAREN MORLEY VALLAC BERRY TAPIYORUM RIKARDO KORTEZ ilâveten : WILLIAM HAINES CONRAD GRAND OTEL MAGDA SCHNEIDER FORDT NAGEL MADGE EVANS WILLY ı\eşe Zevk Hareket ve spor filmi S I N K M A S I \ I) ^ Zevkine ve güzelliğıne dojulmıjan b i r fılm • Bugün görebüeceğiniz ftlmler Kransi7.ca sözlü buyük tilim. (Ivnıvanlar Fransizca sözlü, oynıyanlar: Baş rolterde : Aynca 1'A'lHli dünya havadısleri. Seanslar. saat 111 35 7 ve 9 da Fiyatlan 3045 €0 kuruş Bugün saat 11 de tenzilâtlı matine »•>nıy<nlar. GRtTA GARHO |()II CRA\Vp(;RD JOHN BARRYMORK Fiatler : 30 40 50 Krş. liugun saat 11 de 2 tilım bırdtn Duhulive CO kuruş llâve: PATHE dünja havadtslerı. Seanslar: II 1 3 5 7 9 Fıyatlar: 305070 kuruş Bugün saat 11 de tenzilâtlı matine