3 Eylül 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

^Camhtniyet fcyluli J4 =B Casuslar 126 Nakili: A. DAVER Şehir ve Memleket Haberleri •) Siyasî icma Nüfus kaydi ve | İhracatm aktarma Liman Şîrketinin usulile sevki son bilâncosu iskân faaliyeti Irlânda meselesi ürriyet ve istiklâlleri için tngilizlerle asırlarca müddet mücadele eden trlandahlar, bundan on sene evvel büyük adanm cenup ve orta kısımlarında (serbest lrianda hükumeti) namı altında tngiliz imparatorluğu dominyonları gibi tam muhtariyeti haiz bir hü kumetin teşkil edilmesile dahi memnun olmamışlardı. Bunun için teşekkülü tarihinden itibaren bu hüku • met dahilinde yeni vaziyetin muhafazasını yahut değiştirilmesini istiyen kuvvetler mütemadiyen çarpı • şıyorlardı. Serbest trlanda hükumetinin tn • giltere ile mevcut bağlarmın muhafazasını ve bu hükumetm tngiliz imparatorluğu camiasında kalma sını iltizam ve müdafaa eden Cograve hükumeti son intihapta ekalliyette kalarak hükumeti Jeneral De Valeranın cumhuriyetçi fvkasına bırakmağa mecbur olmuştu. Cum huriyetçi hükumet iktidar mevVüne geldiği tarihten itibaren tngiltere krallığı ve tngiliz imparatorluğu ile trlanda hükumeti arasmdaki bağları birer birer çözmüştü. Ezcümle trlandadaki tngiliz mirî arazisi için her sene verilen tazminatı katet • miş, trlandalı meb'uslann tngiliz Krahna sadakat yemini yapmalan mecburiyetini kaldırmış, adli işlerde son merciin tngiliz Kralmm meclisi hâssı olması an'anesini ilga etmiş ve kralın mümessili bulunan valü umuminin bütün salâhiyetlerini e • linden almıştı. Fakat Jeneral De Vaieranm is • tiklâl ve cumhuriyet uğrunda sar • fettiği bu gayretler taraftarlannt ve bilhassa müfrit olanian gen« memnun edememiştir. Cumhuriyrlei fu kanm muhalefet zamanında en böyük propaganda ve faaliyet vantası (trlanda cumhuriyet ordusu) denlkn nimaskeri harp teşkilâtiydi. İktidar raevküne geldikten sonra da hükumeti en ziyade bu teşkilât tanıyordu. Şimdi ise bu teşkilâtın en mühim reisi ve liderleri birer ikişer çekilmisler ve cumhuriyetçi kongre namı altında muhalif bir fırka vücude getirmiş * lerdir.. ftu firkanın ayjm. ^amand» nim askerî mütellâh bir »ekli ^ * vardır. (trlanda cumhuriyet ordusu) efradından birçoğu da liderlerinden ayrıimıyarak yeni fırkaya ve bunun müselâh ve nim askert teşekkülüne girmişlerdir. Cumhuriyetçi hükumetm ve bunun başı bulunan Jeneral De Vale» ranın bir gün en yakm muavmlerin» den ve istinatgâhı bulunan nim askt rî teşekkülden mahrura kalmasi tn. gilizleri hem sevindirmiş, hem de telâşa düşürmüştür. Çünkü yeni f«*. ka ve nim askeri teşekkülü büyük arazinin taksimi ve bankalann devlet idaresine alınması gibi komünist umdelerini kabul etmistir. Yenl fır. kanın başında bulunanlar mezkur umdelerm daha 1916 da yani Rus • yada komünist rejiminm teessüs etmediği bir zamanda trlandalılar arasında revaç bulduğunu ve şhndi teşkil etmeğe çahştıklan (trlanda işçiler hükumeti) ile Sovyet Rusya rejimi ara»ında bir münasebet bu • lunmadığım iddia ediyorlarsa da bu teminat Londrayı tatmin etmemek* tedir. trlandanın komünizme doğru gitmesinde başlıca amil tngilterenin trlandayı tam istiklâl kazanmaktan men için bu memlekete karşı aldığı iktısadî tedbirlerdh*. Bunun teurile trlandanm ihracatı yanyanya m > miştir. tngilizler komünist hareke • tine kendi ellerile »emin hazirlamif olmakla beraber gene Sovyet hü • kumetini mes'ul tutmak istiylrlar. Bunun için bu hükumete karşı has* mane bir vaziyet ahyorlar. MVHARREM FEYZt Bana şüpheli görünen bir nezaketle beni önühe geçirmek istedi. Ayni sahte nezaketle reddettinr Umum Müdür Galip Beyin Demir ve Denizyolları Komisyon tasfiye işlerine devam ediyor idaresinin müşterek ve gazetemize beyanatı Belçikah genci tevkif ettim. Ka Kknsiniz? Ve bu saatte bu pının önünde bekliyen, bu defa sahrada işiniz ne? Liman sirketini tasfiyeye memur Mektum nüfus kanununun tatbi mühim bir tesebbüsü te değil, hakiki askerî inzıbat tnemurlan, onu yakalayıp T. in askerî Cevap yok! hapisanesine götürdüler. Biraz evvel o kadar yaman T« Ev sahibesine birkaç nezaket kendinden emin olan polis efendi cümlesi daha söyledikten sonra, şimdi pusulayı şaşırmışh. Bacak • maiyetimdeki inzıbat memurlarile lan titremeğe başladı. Sert bir sesberaber doğru Belçikah miralay le bağirdım: S... nin evine gittim. Kapıyı bizzat Cevap veriniz! Geri çekilmek ve kaçmak istedi. miralay açmağa gelmişti. Karan • lıkta yavaşça sordu: Bileğinden yakaladım, sonra pal Ernest sen misin? tosumın yakasından tuttum. Siyah Lutfen açınız miralay, oğlu • bîr yakalık takmış olduğunu görünmız Ernestten size haber getirdim. ce ceketinin yakasını şiddetle çektim. Ne görsem beğenirsiniz. Bu Bu sözleri kat'i bir sesle ve frankücük soytarı, Belçika zabitlerinin sızca söylemiştim. giydikleri neviden bir gömlek giyMiralay hayret içinde ve tereddiitle miftL beni içeri aldı. Elli yaslannda uzun Ya a r â do»tum, Belçikahsı • boylu bir adamdı. Siyah redingo nız öyle rai? Hüviyet cüzdanmızı •»tumın içinde bile hal ve tavn asker olduğunu gosteriyordu. Bana bir gösterin... Hem de biraz çabuk odiisman gozile, huşunetle bakıyor • Iun bakayun! du. Korkudan betibenzi atmıştı. Bu Bu «özleri fransızca »öylemiştim. hali, isi anladığını gosteriyordu. Bana bir kâğıt uzattı. Lâf oltun diye kendhni takdim Ernest S..., 18 yaşında... il» ettim. Herfeyi anlamıştım. Bütün enerjisini tophyarak kin Siz Belçikah mir.lay S... nin dar bir bakifla bana baktı. Sonra oğlusunuz değil tni? mağrur bir tavırla dimdik bağırdı: Evet efendim, Gizli Alman polUmin benden Ve bu sözleri •öylerken ağlamane istediğini anhyatnıyoum. ğa başlamıştı. Miralaya kemali nezaketle, evi Peki, nanl oluyor da Alman nin askerî inzıbat memurlan tarapolisi kıyafetine firip kendi vatanfııulan ihata edildiğini anlattım ve daşlannızı soyuyortunuz ? beni kendi odasına götürmesini rica Gözierini yere indirerek cevap ettim. Karşımda hâlâ dimdik dıre • verdi: duğunu görünce ilâve ettim: Babam emretti efendim. Emirlerime harfiyen ve hemen Ancak e zaman Belçikah kadı • itaat ediniz! nin bu şaşkın ve korkak delikan lstemiye istemiye itaat etti. Sonhya n«»ıl hayretle baktığının far • ra, bana pek şüpheli görünen bir kına vardnn. Kadın, bu ifin kendisi nezaketle benr öne geçirmek istedi. için iki kath elim olduğunu, çiinkü bu çoeuğun hem vatandaşı, hem de ken Ben de ayni sahte nezaketle öne geçmeği reddettim. di uzak akrabastndan bulundugunu itiraf etti. Evin içini, neden böyle nri biktici »imdi anlafilmısti. thtiyar ve vatanperver Belçikah kadm fhndi vicdanile mücadele ediyordu. Menfur Almanlara, hem de fizli Ahnan polisine kendi elile kendi aile«ine mensup bir vatan dası tesiim ettiğine mütee»«iftL Fakat if işten geçmişti. Rica ederim, siz buyurunuz4 dedim.. Yazı odactna geliace miralayın alelâcele bazı şeyleri yok etmek istediğini gördüm. Fakat ondan daha tetik davranarak: Müsaade buyrun, hiçbir şeye el nirmeyin, dedim. kmı takip için şehrimize gelmiş olan Dahiliye Vekâleti Nüfus ve ts kân umum müdürü Ali Galip Bey bugün şehrimizden şark vilâyetle • rine hareket edecektir. Ali Galip Bey daha ziyade birinci mmtaka umum müfettişliği dahilindeki vi • lâyetlerde meşgul olacakttr. Ali Galip Bey, dün kendisile göriişen bir muharririmize şu izahatı vermiftir: < Mektum nüfus kanununun tatbikına ehemmiyetle geçildi. Teşrinievvelin on beşine kadar mektum nüfusu kaydettirmiyenler, vefat etmiş olanlann kaydini sildirmiyenler, teehhül ve talâk vukuatmı tesçil ettirmiyenler şiddetle tecziye edile • ceklerdir. Bu kayit neticesinde nüfus defterlerinde esash bir tasfiye yapıl • miş olacaktır. Taşrada bunun ya • pıhnasında hiçbir guna müskÜlâta tesadüf edilmiyecektir. Yalnız ts • tanbulda bazı mahalleler yanmış ve orada oturanlar başka yerlere nakletmiş oldukları için bazı müşkülâta tesadüf edllmesi ihthnali vardır. Bunun da izalesi için tertfbat alın • mıştır. Ben Ankaradan aynldtğım zaman memleket dahilmde 2,700,000 mektum nüfus kaydedilmiş bulunuyor • du. Bu miktann son tertibatla tiç milyonu tecavüz edeceği muhak • kaktır. Hemen her gün memlekete muhtelif mahallerden muhacir gelmektedir. Bunlarm iskân ve sevklerinde teshilât gosterilmesi için azamî faaliyet sarfetmekteyiz. Bir Bulgar gazetesinde guya Bulgaristandan raemleketimize gelen muhacirlerin memlekette müfkülât görerek tekrar Btılgaristana avdete mecbur oldukları hakkmdaki neş • riyatı naklen gazetenizde okudum. Bu tamamile yalandır. Yalnız geçen seneki iskân kanunu kıptilerin kabulünü menediyordu. Bu münase' betle gelmek istiyen birkaç kişi kabul edilmemiştir. Yeni iskân kanunu bunları da kabul ediyor. Biz gelea kardeşlerimizi kolaylıkla iskân için elden gelen gayreti sarfediyoruz. Ufak, tefek yanlışlıkları onlar da hoş görmektedîrler.» Mamulât ve mahsulâtımızın hnı kolaylaştırmak, tüccar ve mtie»se selerimize ihracat işlerinde kolavlıklar temin etmek maksadile kara ve denizIerimiz için karsıhklı bir «ktarma usulünün tatbikı için Denizynllan nletme idaresile Devlet Demiryollan arssmda uzun zamandanberi devam eden telki kat ikmal olunmak üzeredir. thracat vaziyetimizi çok a'âkadar eden bu Isle Nafıa ve tktuat Vekâletleri yakmdan alâkadar olmaktaddr. Şir» • diye kadar yapılan etütler neticek'ude tatbikata ait muhtelif esaslrr hazırlanmtstır. Bu esaslann tatbikah hakkmda yakmda hükumetçe karar ven'lmeıl ve derhal flliyata geçibnesi beklenmektedir. Verilen malumata göre karfüıkh aktarma şu suretle olacakftr: Devlet Demiryollan iç fehtrlerimlz • den ecnebi memleketlere gSnderllecek bir mah tren ve vapur navlunhu% ak • tarma ve liman masraflan dahil oldn* ğu umomî masrafile tesellüm cdecektlr. Bu mah sahü şehirlerlmizde De nizyollan idaresmln vapurlan tarafmdan almacaktır. Denizyolian idared ba mah tstanbula getirecek burada ecnebi vapurlara aktarmasmı yapacak ve gideceği yere sevkini temin edecektir. Bu suretle Anadoluda ihracat Hk car ve müesseselerimiz mallarını ko • layhkla ve lüzumsuz ban teşkilâttan kurtuhnak ve maHarmı muhtelif ku • musyoncu ellerden kurtarmak suretile bittabi daha ucuz bir jurette ihraç edebileceklerdir. Avrupadan memlekete gelecek mak> lar da gene ayni serait dahflinde aktarma edileeektir. Yani ithal edilecek env n'ayı Denizyollan aktarma ve nakliyat masraflarile teslim alacak ve Karadeniz veya Akdenizdeki gideceği *»hl' schirlerimize göturecek demiryollan idare • sine teslim edecektir. Her iki idare de muayyen zamanlarda navlun ve aktarma hessplarmı aralarmda tasfiye edeceklerdir. olan heyet faaliyetine devam et • mektedir. Bu heyet bir taraftan tasfiye işlerine bakmakta, diğer taraftan tnüessesenin günlük muamlâtını tedvir etmektedir. Liman şirketi müdürii Hamdi Bey tasfiye heyetmin ise el koyduğu tarihten itibaren vazifesini bırakmıs, firketle alâkasını kesmistir. Liman sirketinin tasfiyeye karar verildiği tarihe kadar olan son bi • lânçosu hazırlanmaktadır. Tasfiye heyeti bu bilânço hazırlandıktan sonra hesaplar üzerinde tetkikata baslıyacak ve tadat ile mesgul ola • caktır. Bu tetkikat neticesinde umuraî tasfiye raporu hazırlanacaktır. Şirketin ikkıci umutnî heyeti eylulün yirmi sekizinci günü toplana • rak, tasfiye heyetinin mukarreratı • nı tetkik ve müzakere edecek ve idare meclisini ibra eyliyecektir. Şirketin yerine kaim olacak olan yeni idare hyeti 1 teşrinievvelden itibaren teşekkül edecektir. Yeni liman idaresi müdürlüğüne kimin getirileceği henüz belli değildir. VİLÂYETTE Muhittin Beyin avdetı Evvelki gün Ankaraya gitmiş olan Vali ve Belediye reisi Muhittin B*y yarın sehrimize avdet edecek • tir. ÜNİVERSİTEDE Hukuk Fakültesi dekanlığı Geçenlerde istifa eden Hukuk fakültesi dekanı Tahir Beyin yerine Hukuk fakültesi profesörlerinden Sıddık Sami Beyin getirilmesi ta • karrür etmistir. LÎMANDA Müsteşar Sadullah Beyin tetkjktert * Bir müddettenberi şehrimizde 1 bulunan tktısat Vekâleti peniz işleri I müsteşarı Sadullah Bey burada muh j telif müesseseleri teftis etmektedir. I Sadullah Bey şimdiye kadar Tah j lisiye umum müdürlüğü ile buraya • merbut bulunan devairi ve tahlisi ! ye mevkilerini, fabrikalar ve havuzlar idaresini teftis etmistir, Deniz • yollan, Akay ve Deniz Ticaret müdürlüğünde de tetkikat icra etmektedir. MÜTEFERRtK SEHİR İŞLERİ Ce'âl Beyin meşguliyeti tktısat Vekili Celâl Bey dün bankasında meşgul olmustur. lf (Mabadi var) Acaba niçin tetkik ediyorlar Belediye tktısat müdiriyeti ta • rafından her ay havayici zaruriyeye taalluk eden otuz kadar maddenin fiatleri tesbit edilecek cetvelleri yapılmakta ve bilâhare bu ayhk cetveller tetkik ve mukayese olunarak ihtikâr olup olmadığı arastırılmaktadır. Ağustos ayma ait bulunan cetvel de tanzim edilmis ve tetkik olunmağa baflanmiftır. Ağustos ayında geçen aylara nisbetle yağ fiatlerinde düsüklük, peynir fiatlerinde ise yükseklik gö rülmekiedir. Diğer maddeler de tetkik olunmaktadır. Haydarpaşada halkın tezahüratı Varşova sefirimiz yarın hareket ediyor Varşova sefirimiz Ferit Bey, bir müddettenberi mezunen şehrimizde buhnunakta idi. Ferit Bey yannlri sah günu Romanya vapurile şehrimiz • den hareket edecek ve Romanya ta • rikile Varsovaya gidecektir. Fransız gemileri gidiyorlar Bir müddettenberi limanımızda bulunmakta olan Atalanie ve Vestal ismindeki iki Fransız denizaltı gemisi bugün tstanbuldan ayrıla • caklardır. Doktor Cemal Bey geldi Bir iki gün evvel Ankaraya git • miş olan Halk Fırkası vilâyet idare heyeti reisi doktor Cemal Bey dün sehrimize avdet etmistir. Vapurculuk Şirketi iki vapur alıyor Turk Vapurculuk şirketi tarafından biri Karadeniz, diğeri Mudanya hattı için iki yeni vapur müba • yaası takarrür etmistir. Bu vapurlan satın almak üzere, şirket müdürü Mustafa ve idare meclisi azasından Ahmet Beyler önümüzdeki çarşamba günü Loit Triyestino vapurile Marsilyaya gide ceklerdir. Heyet, Marsilya limanında mevcut bazı gemiler üzerinde tetkikat • ta bulunacak burada istediği evsafta vapur bulamazsa tngiltereye geçecektir. Hastaneye hasredilen telefon paralarından hisselenni istiyen 80 kişi Fazla tahsi) edildiği için geri verilmesi lâzım gelen telefon paraları sirket tarafından Belediye namına Merkez Bankasına yatunhnıatı. Fakat Nafıa komiserliği henüz bu husustaki hesabat üzerinde yaptığı tetkikatı ikmal etmediği için yatırılan parayı Belediye almamı?br. Maa mafih, bu tetkikat ta yakında bitecek ve para Belediyece alınarak ' sthhat işlerine sarfolunacaktır. Diğer taraftan 80 kadar abone müracaat ederek hisselerine isabet eden pararnn kendileirne verilmesini istemişlerdir. Fakat bunun da miktan ancak bin lira kadar birsey tutmaktadn*. POLİSTE Adam ıs ran şüpheli sokak köpekleri Tophanede oturan Nisantası Asya sokağında Mülkiye apartımanında çalışan Hüseyin Ef. dün sokakta gitmekte iken Sadi Rifat Beyin köpeği tarafından hücuma maruz kalmıştır. Hüseyin Ef. kaçmak istemisse de köpek pesini bırakmamıs ve bacaklarından ısırmıştır. Vaki olan ihbar üzerine köpek müsahade al • tma alınmıstır. Yeldeğirmeninde dün yaptlan Kadıköye ilk defa olarak tram. T vay işlemesi münasebetile dün de | Yeldeğirmeni ve civan halkı biiyük tezahürat yaparak bu h&diseyi kutlulamışlardır. Bütün mahalle bayraklarla do natıhnıştı. Merasimin yapılacağı mevkide biiyük bir kalabaltk vardı. Saat 11,30 da merasimi açacak ze> vatı havi olan tramvay bayraklarla donatılmış olarak Rasimpaşa Fıcka ocağı önünde durdu. Halk tramvayı allnslarla karşıladı." Bu esnada ekserisi hanımlardan mürekkep olan kalabahk arasından «yasasm Cumhuriyet, yaşasın Büyük Gazi» ses • leri yükseliyordu. Hattm yapılmasına çok çalışan Necmettin Sahir Beye bir buket verildi. Mahalle halkı namına Sehir Meclisi azasından Methi Bey de kısa bir hitabe irat ede>*ek demiştir ki: « Köyümüzü şenlendirdiniz. Geeeyi gündüze katarak çalıştınız. Çok ümit ederiz ki yakın bir zamanda , köyümüzün hat çekilmiyen cihetle> rine de bu medeniyet vasıtası götürülsün. Size bütün mahalle halkı namına teçekkür ederiz.» cevap vererek, bu eserin kendileriNecmettin Sahir Bey de, kısaca cevap vererek bu eserin kendileri • nin değil, Cumhuriyetin olduğunu, merarim Intibalanndan., Çarşamba Dikiş mektebi sergisi ECNEBİ MEHAFİLDE 600 seyyah gitti, 500 ü geliyor Oceana kimli Italyan vapurile dün sehrimize 600 Alman, Avus • turyah ve ttalyan seyyahı gelmiştir. Seyyahlar iki gün burada kaldıktan sonra diğer Akdeniz limanlarını ziyaret etmek üzere fstanbuldan ayrılacaklardır. Halk ilk gelen tramvayı tezahÜfatla harfdtyoT Büyük Gaziden ilham alınarak çalifildığını söyledi. Müteakiben pastalar dağıtıldı ve tramvaya konfe tiler serpildi. Bu sabah ta dünyanın sayıh büyük vapurlanndan bhi olan tngiliz bandırah Belgenland vapurile 500 tngiliz seyyahı daha gelecektir. tngiliz seyyahlan da burada iki gün kalacaklardır. Hariciye Vekili gidiyor Haricîye Vekili Tevfyc Rüştü Bey yarın veya öbürgün Cenevreye hareket edecektir. Cumhuriyet Nüshası 5 Kuniftur Abone ı T ü r k i y e Harîç { n | şeraiti 1 v ç™ Çarçamba Dikiş mektebi bu «ene 21 mezun yetiştirmiştir. Dün; mektebi bitiren genç hanımlar tarafından hazırlanan güzel bir sergi açılmıştır. Sergi dün halk tarafından ziyaret edilmiş ve beğenilmif tir. Resmimiz mezun hanım kızlan bir arada gösteriyor. Senelik 1400 Kz. Altiaylık 750 Üç ayhk 400 Bir ayhk 150 170Ö Kr. 1450 800. yoktur