28 Ağustos 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

7amhariyet Casuslar Arasında Naküi: A. DAVER { Şehir ve Memleket Haberleri ) Siyasî icmal Haydarpaşa leylî lisesi hazırlandı Dahilî istikraz ransızlarla Lehler arasradaki mütekabil dostljık müna« sebatı pek eskidir. tki milleti yekdiğerine bağlıyan tarîhî ve hissî rabıtalar hiçbir ansa ile kopmıyacak kadar kavidir. Fakat siya« fikir ve düfünceler bazan bu ta rihî ve hissî rabıtalan tanımıyacak kadar zalimleşirler. Bunun bir mi« 16 eylulde Belgratta beynelmilel parlâmentolar iktısat konferansmm top sali de Fransa ile Lehistan arasına siyasî âmilerin tesirile giren so lanacağını ve bu toplantıya Türk mu • ğukluk ve zıddiyettir. rahhaslannın da iftirak edeceğini y»zFransa Almanlann karşısmda mtstık. selâmetini emniyette görmemekte • Haber aldığımıza göre konferansa, dir. Bu emniyeti elde etmek için Türk murahhası olarak Burdur roeb'usu Harbi Umumiden sonra tekrar is • Mustafa Şeref, Diyarbekir meb'usu Zetiklâline kavuşan Lehistanla as • ki Mesut, Mardin meb'usu Ali Rıza ve kerî ittifak aktetmiş ve Küçük tti* Aydm meb'usu Adnan Beyler iftirak lâf zümresini vücude getirmiştir. edeceklerdir. Lehler Herbi Umumiye sahne olaKonferansa iftirak edecek olan muhrak harabeye dönen bir sahada yetelif Avrupa devletleri murahhaslan 24 ni bir devlet kurmuş olduklan haleylulde tstanbulda toplanacak olan beyde az bir zaman zarfında Lehistanebnîlel parlâmentolar konferansma da na eski kudret ve satvetini fazla • iftirak edeceklerdir. Belgrat beynel • sile vermeğe muvaffak olmuşlarnviel ikbsat konferansmda Avrupa ikdır. Lehistan bilhassa askerî cihet« tısadiyatnun tanzimi, mıntakavî misakten Avrupanın Fransadan sonra lar, çiftçi miHetlerin anlaşması, tngiliz en kuvvetli devleti olmuştun dominyonlan yani Ottava misakı, Uşi Fransa şarkî Avrupada böyla itflâfnamesi, Baltık memleketleri iblpfı, bir kavi devletle müttefik bulun • Küçük itflâf, Orta Avrupada Macar • duğu halde kendi emniyet ve selâAvusturya • ttalya ticarî anlaşması, Balmetini tngiltere ile Amerikaya tekan m<sakı meseleleri görüşülecekttr. keffül ettirmek için sonuna kadar Zdd Mesut Bey konferansa Balkan çalışmıştır. Fakat Amerikalılar muletlerinin nctısadi uzlasması hakkınAvrupada böyle bir taahhüt altına da bir tez verecektir. girmeğe yanaşmamiflardır. tngilte* Bu konferans 19 uncu beynelmilel re dahi Fransız hudutlarmı Almanparlâmentolar iktısat konferanndır. ya ve Alman hudutlarmı Fransaya Iftırahhaslanmu 10 eylulden sonra karşı müdafaa etmeği taahhüt edeı Belgrada hareket edeceklerdir. Lokamo misakından daha ileri giYıldtz tarayında tesigat yapıldı demiyeceğini, bilhassa silâhlan bı> 24 eylulde tstanbulda Yıldız sarayınrakma meselesi hakkında garpli da toplanacak olan beynelmilel parlâdört büyük devlet arasmda son cemeatolar konferansı için Yıldız sara • reyan eden müzakerelerde iyice an ymda icap eden bütün tertibat alramıslatmıştır. Bunun üzerine Fransa hr. Yıldız sarayınm beynelmilel Japonyaya karşı aynen kendi va • konferansiara tahsis edilen büziyetinde bulunan ve Avrupa hu • yük salonunda anfkeart şeklinde otu dutlarından emin olmak istiyen racak yerler de yaplmıstır. Bundan basSovyet Rusya ile yakınlasmak ve ka konferans münasebetSe posta ve teşriki mesaide bulunmak üzere telgraf, matbuat ve seyahat yurtları ihyeni bir siyaset yolu rutmuş, daha das olunmustur. doğrusu Harbi Umumiden evvelki Rusya siyasetini tecdit etmiştir. MALÎYEDE Fakat bu siyaset Fransanın en kavi aalcerî müttefOci Lehistanla arasım açrnıştn*. Cemryeti Akvama yeni bir devleti muazsama olarak Lehistanm girmesi Iâzimken FranŞehrhnizde bulunan Maliye Müssanın bütün gayretile Sovyet ler birteşan Faik Bey Maliye Vekâletinin Iiğini tsviçre ve diğer aza devlet Dolmabahçedeki kırtasiye deposunu lerin itiraz ve muhalefetine rağmen Cemiyeti Akvama sokmağa çalif dün teftif etmiştir. Müsteşar a n • ması Lehistanm iğbirannı celbetbarlan gezerek stok ve devaire samiştir. Bunun için Lehistan Fran tış hakkında malumat ahnif ve issanın şark ve Sovyet lerin garp hulerin mtizammdan dolayı beyanı dutlarınin emniyetini teyit ve te memnuniyet etmiştir. keffüJ edecek sark miuüa teklifini Cemiyeti Akvam büyük nvoclismin toplantısma kadar hiçbir suretlo Mütekaidin, eytam ve eramfl üç ay nazari hibare almamağa v« ileri»! lıklarmm ancak aym besinde tevzii kaiçin de serbestisini muhaiaza etmebil olabilecektir. ğe karar vermiftir. Lehistanm bu tarzı hareketi Fran SIHHAT tŞLERt sanın siyasî hesaplarını bozduğun d a n Pariste memnuniyetsizlik tevlit etmiştir. Bu sıratfa Fransadaki maSıhhat Vekâleti ispençiyari mütehasden amelesinden yedi yüz Lehlinm sısı Ziya Bey şehrimize gelmiştir. ö ğ . budut haricine çıkanlmasj ve Le Irendiğimize göre, Vekâlet, cczanele • histanda dahi büyük bir Fransıs rin ilâç tarifesi hakkmda bir proje ha fabrikasıntn iki direktörünün tevkizırlatnıştır. fi aradaki münasebab busbütün Bu proje kabul edüirse, ilâç fiatlerintaUızlaştınmstır. Bu müdflrlerrâ de eczacılarm san'at hakkı da nazan Lehisatn dahiliye nazirmı katlinde dikkate ahnacakfar. Maamafih bn d • methali bulunan radikal fırkasına betin, pahalıhğt mudp olmıyacağı te • muavenette bulunmakla ttham edilmin edümektedir. meleri tevkif hâdisesine büsbütün Projenin tetkiki için yakında Ankara başka bir ehemmiyet izafe etmiştir. da Sıhhat VekOi Refik Beyin riyasetin Leh Fransız münaferetinm önii de bir komisyon toplanacaktır. alınmadhğı takdirde Avrupada mevcut siyasî vaziyeti bile değiştirebi • lir. Parlâmentolar konferansı Fransa ve Lehistan Senede iki defa çeküecel Kâfi! Burada komedya oynamamak lâzımdır. Bu ikramiye miktarları sert sözlerim üzerine gözleri yaşlarla doldu Mektebin tedris kadrosu Son günlerde, memleketin mühim ailelerinde, çocuklara fransızca öğBaşka bir mektubunda da şunlan da taayyün etti iktısat meseleleri arasında en çok retmek usuldendi. Prenses bu noksöylüyordu: «Pazar günü, büyük kuşların yumurtladıkları yeri görmeğe gittim. Buran kuşlarla dolu idi. Bunlann bazılan hakikaten çok büyüktü. Yakında uzun bir yolculuğa çıkacaklan söyleniyor. Bizim üstümüzde uçan büyük kartallann bu kufları korkutacağını zannetmiyorum. Olsa oUa onlan lnzd«Trlar»> Bu mektuplan yakalayınca Madam Smiti de yakaladık. Kadın mektuplann manasını cür'etle iza» ha kalkıştı. Hiç sıkıknadan Fritz isminde bir amcası olduğunu Te bu amcanın bahk yetiştirdiği bavuzda turna bahklannm hakikaten çok hasarat yapfaklannı iddia edip durdu. Kuşlara gelince, bunlann balıkçıl kuşlan olduğunu «öyledi. Fakat biz mektuplan nanl anladığımızı ve bu çocukça şifreyi hallettiğimîz! soy • leyince talihine küserek boynunu büktü ve tustu. Sonra da bir filozof tevekkül ve sükunetile hapisanenin yelunu tuttu. sam, ailesinin çok karışık hâdise ler ve felâketlerle dolu bir hayat geçiıtnif ohnasına atfediyor, müphem ve anlaşılmaz feyler söylüyordu. Aîlesi bu yüzden, kendisine ingilizceden başka lisan oğretmeği unutmuşlarmış. Fakat bu ingilizce de berbat telâffuzlu fena bir tn gilizce idi. O tarihte, herkest« bn* easus korkosu vardı. Gayet tabiî olarak, rusça btlen tngfliz kadnn bir casus keşfettiği ka • naatmi hasıl etti. Bir Ahnan casusunun ettiğt genç kadımn asaletine inanmış olması onun kanma dokunmustu. Gelip vaziynti bana anlath. Tabkikat esnasmda prensesi mtsafir eden nufuzlu tngiHz kadmmm, himaye ettiği genç kadmm esaletine inanmif olduğu ve onun, bir cau gıbı, polis mfldürlöğüne davetine razı olmadığı go • rüldu. Fakat ben unur ettim: Bu kadın mutlaka Skotland Yarda gelecektir, dedim, fakat size vade diy.mım, prenses detil de casns olsa bi• le, kendisine hürmetie moamele edeee» ğim. Nibayet, odama guzel ve muhtesem bir kadm girdi. Omuzlannda gayet krymetK kSrkler vardu Cok iyi giyimuîş • tL Kfirksuz bir Rus Prensesi ofaumya • cağı malumdu. Konusmağa başladık. FenarâguizeesminRuslarm konostuğu neviden ohnadığım anladım. O, Ksamn m bir Fransız gibi de, bir Alman gibi de koııuşmuyordu. Şrvest, bıçbır eenebimn sivesîne benzemiyordu. Dikkat edince anladım ki tngfliz tiyatro üsa mnın kötS bir taküdini yapıyordu. Bu kadmı yakmdan ve daha derinden derine tetidk edmce su kanaati hasıl et • thn: Bu kadnı, bir prensesin hayah hakkmda ne biüyona bunu, san'atinin en bayağı tabakalan arasmda öğrentnişti. Merammns mgiKzee anlatmakta guçlük çeldyorsunuz. Lâtfen fransızca konuşur musunuz? Ben, frannzea bihnez efendhn. Nasıl olur, prenses hazrrtleri, wz Russunuz. Bütur. kibar Rus kadınlan fransızca bilirler. Evet efendim. Siz rusça da konusannyorsmuz. Hayır efendim. Ben, Rusyfedfen çıkah cok sene var. Rusyadaki evmizi bana tarif e der naismiz? Evimizden küçucük çocukkrn aynldun ben efendim. Kâfi! Burada komedya oynamamak ve bakikati söyletnek lâzımdır. İngil'z annenİTİn adresini veriniz. Bu sert sozlerim fizerine, o fusun kâr mavi gozfrri yaşlarla doldu. tki yaş damlası iki inci tanesi gîbi gözleri « nin pmanndan gfize! yanaklamun fize» rine süzüldü. Korkmuftu. Londrada bir adres fısddadı. Kadın yandald odada beklerken ben de bir otomobfl yolla • yıp annesmı getu tüııı. (Mabadi var) Haydarpasada eski Tıp fakül • tesi binasında açılan Haydarpaşa lisesinde bu seneden itibaren ted • risata başlanmak üzere bütün te* sisat ikmal edilmis ve lise tedrisata hazır bir hale getirilmistir. Yalnız lisenin muailimler ve idare kadroıu hazırlanmamıstıHl Mektap müdürlüğüne Universite Dil mektebi müdürü Saffet Beyin getirildigini yaımıştık. Hâber aldığımıza göre lisenin başmuavinliklerine Istanbul lisesi başmuavini Hikmet Beyle Kadıköy lisesi başmuavini İhsan Bey tayin edilmislerdir. Lisede bir muallim mektebi ve muallim mektebi için bir tatbikat ilkmektebi, bir lise ve bir de ortamektep bulunacaktrr. Galatasaray lisesinden maada tstanbuldaki resmî leylî liselerin muallimleri bu mektebe gonderilecektir. 120 16 eylulde Belgratta konuşulacak meseleler SEHİR İŞLERİ Yalancı prensesler Muharip memleketlerde, taç ve tahtlar devrilmeğe başladığı za • man, Kral ve Imparator hanedan larma men»up prenseslerin, bir sonbahar gecesinde yerden çıkan kurbağalar gibi, ortaya çikacaklarını tahtnin etmiştik. Rol yapmağa kabiliyeti ve muhayyelesi kuvvetli her bangi bir genç kadın mülteci bir prenses tavnnı takınabilir ve kendisine uygun bir koca buluncıya kadar zengin bir Amerikah ma • damın himayesine iltica edebilirdi. Bu neviden ilk karşımıza çıkan kadının, Ruı prensesi olduğunu hatırlıyorum. Prenses cenaplan, bii • yük mevki ve niifuz sahibi bir In giliz kadınımn misafiri iken, çok muazzam bir lervetin varisî olan kara ordusu zabitlerknizden bîrile nişanlanmıştı. Prensesin, bütün Ruslar gibi fnsana heyecan ve arzu veren hakikî Rut tipinde ve gayet güzel olduğunu söylüyorlardı. Vata • nını dtişündükçe güzel mavi göz • lerinin yaşlarla dolduğunu, fena fakat tatli bir ingilizce konuştuğumı hulâsa, çok romantik ve eazi • beli bir kadın olduğunu ilftve ediyorlardı. Onun bu fena ingilzcesidir ki felâketini nracip oldu. Çünkü, günün birinde, ffayet tyi ruaça bilmekle iftihar eden bir Ingiliz kadnına te•adtif etti Bu kadm, tesadüf ettiği diğer btitün Ruslar gibi Prensesle de ruıça konuşmakta israr ediyor du. Fakat ne garîptir ki bu prentes ana dilini unutmuştu. Sonra iUtelik ikinci bir garabet olarak fransızca da bilmiyordu. Anlaşılmaz bh* se • beple aileti ona fransızca öğret • memifti. Halbuki, bütün kibar Rus Muhittin B. in teftişleri Vali ve Belediye Reisi Muhittin Bey Belediyede mesai üzerindeki teftislerine devam etmektedir. Mu • hittin Bey bilhassa devam mesele • lerine ve bu meyanda islerin sü • rüncemede kalmamasına büyük bir ehetnmiyet vermektedir. Makine şubesi müdürünün istifası Belediye makine subesi mudürS Şefîk Bey ahvali sıhhiyesinden dolayı is* tifa etmis, yerine telkik şubesi makine mühendisi Nusret Bey tayin edil • mistir. bahsi geçen Ergani bakır yolu is tikrazidır. Filbakika, Fevzipaşa, Diyarbekir hattı inşaatınm tamamlanmasına tahsis edilmif bulunan 12 milyon liralık, ikramiyeli ve yüzde beş faizli olan bu istikraz şimdiye kadar memleket te çıkari lan tahvillerden birçoğuna nasip olmıyan umumî bir rağbet ve te • veccüh görmüştür. Tam tahvil 60 lira itibari kıy • metindedir. Bu sebepten A. B. C tertiplerinin 20 şer liralık her tahvilin tam takriben üçte birini temsil eder ve ikramiyeler o nisbette hak kazanır. Yirmi lira itibarî kıymette bu • lunan ve 30 ağustosta piyasaya çikanlacak olan C tertibi tahvillerinin ihraç fiati 19,40 lira olarak te»bit edilmiştir. Kanunen bu istikraza senevî %7 faiz ve ikramiye itası kabul edilmif ve çıkarılan tahvillerin faizi %5 olarak tesbit edilmif olduğundan bakiye %2 ikraraiyeye tahsis edilmişttr. Faizden maada senede tki defa yapılacak kefidelerde tahvillerin istirdadı mukabilinde 300 kişiye 94,134 lira ikramiye dağıtılacak • tır. Bu ikramiyelerm içinde 1 adet 30,000, 1 adet 15,000, 3 adet 3,000 6 adet 909, 289 adet 120 liralık mükâfatlar vardır. Dört gün kaldı! Cumartesi günü ucuz tramvay biletleri kullanılmağa başlanıyor Yeni elektrik tesisatının tesellümü için Bandrrmaya gitmiş olan Nafıa Vekâleti firketler baskomi seri Civanfir Bey fehrimize dön • müjtür. Nafıa ve Belediye komi • serleri dün de elektrik firketinde toplanarak yeni tramvay tarifesi • nin tatbikah etrafmdaki hazırhklarla meşgul olmuşlardır. Tenzilâth tarifenin tatbikahna onümüzdeki cumartesi gününden itibaren başlanacaktır. Tramvay şirketi yeni biletleri hazırlamıştır. Bu biletlere dair ilânlar bugün gazetelere de verilecektir. Tramvay biletçilari cuma günü ellerindeki biletleri teslim ederek yeni biletleri alacaklardır. Yeni tarife ile biletlerde kıt'alara göre 30 para ile 60 para arasında bir ucuzluk olacaktır. Uzak kıt'alarda tenzilât miktan (3) kurusa kadar çıkmaktadır. Yeni ücretler küsuratsız olaca ğından halk ve tramvay biletçileri için şimdiye kadar devam eden bir sıkmtı da ortadan kalkacaktır. Yeni paviyonların inşası için hazırlık başladı Telefon Şirketindan almacak para > ralann firket tarafmdan Belediye nam ve besabma bir bankaya tevdi edüdi « ğini yazmısbk. Blediye idaresi paralan tahsil eder etmez faaliyete baslamak üzere Haseki ve Cerrahpasa hastane • lerindeki paviyonlarm insaat projele • rini hazırlatanstır. Yakmda munakasa. sı açılacaktn. Yalnız Cerrahpasa ve Hasekiye yapdacak bu paviyonlanı fir ketten ahnaoak 220 bm lira kâfi gel memektedir. Haber aldığumza göre B'Jediye kendi butçesmden de bu paraya bir m&tar ilâve edecektir. Cer rahpaşadaki paviyon 200 yataklı, Hasekideki paviyon 100 yataklı olarak insa edilecekb'r. Maliye Müsteşari Dolmabahçe kırtasiye deposunu teftiş etti 3 aylıkların tevzii Şehir plânı ve raporlann tetkiki lıtanbul selıir plânı eskislermi tetkik edecek jüri heyeti 15 eylulde toplanmak üzere bazrlıklara bas lamıştır. Jüri heyeti azasma üç mütehassıs tarafmdan hazırlanıp gönde rilen projelerin ve raporlann birer nüshası dağıtılmış ve bu raporlar üzerinde aza ayn ayn tetkikler yapmıslardır. Eylulde kat'î bir karar verilerek plânlan yapacak mütehassıs tayin edilecekth. Bir ilâç tarifesi hazırlanacak ECNEBI MEHAFİLDE Dostluğa yaraşmıyan bir hareket (Baçmahaleden mabat) dan zarar değfl fayda vardır. Bulga • rktanda gayriresmî bazı tesebbüsler ve hareketler, bu dostluğu ızrara çah şvlarken, resmî bir Bulgar makacm da Türk gazetecflerine karsı böyle busu • metkâr vaziyetler alırsa, elbette iyi olmaz. Bulgar matbuati aleyhimizde çok •IddetB ve batta garazkârane nesriyat» t& bulundukları zaman bfle, Turkive • deki Bulgar gazetecileri daima iyi mu> amele görmüşlerdir. ÇunkS matbuat humyetine, misafirperverh'ğe, medeni* yete yarasan budur. Bir ecnebi gazeted, misafiri bulundnğu memleketin, ketfii milletmm menafiine uygun olmıyan işlerini dddî ve nezih bir lisanla pekâlâ tenkit edeböir. Bundan dolayı ona is tiskal ve fena muamele edilmez. Bu h&diseye Bulgar Haridye Nazın Gospodrâ Batalofun nazan dflckatini celbetmek isteriz. Böyle tedbirler dortluğa ve komşarağa yarasmaz. Bulgar nökâmeti Türkiye i!e dost geçinmek i*tediğini soylediği içindir ki, Gospodin Batalofun nazan dîkkatini, Bulgar matbuat mâdiriyetinin bu yanbş ve çirkm muamelesi ozerine celbetmek isti • yorur. BSyle olmasaydi, hâdiseyi mev* Mra babsetmeğe Ifizum bile görmez • ABÎDÎN DAVER Muhacir akını Üç ay içinde Balkanlardan dört beş bin muhacir geldi Şehrimize hergun 3040 muhacir gelmektedir. Bu muhacirler Bulgaristan, Romanya ve Sırbistandan gelmekte • dir. Bulgaristandan muhaceret artmıs • br. Bunlar daha ziyade Trakya yolile gelmekte ve Trakyada iskân edihnek • tedirler. Yamız vapurla gelenler itkân hakkı isterlerse şark mnıtakasına gönderflmektedirler. İskân hakkı istemi • yenler istedikleri yere gitmekte »erbesttirler. Son üç ayda 45 bmi mutecaviz muhacir gelmstir. Fransız tahtelbahirlerı gidiyor tki gün evvel Hmannmza gelmtş o lan Fransız donanmasma mensup 3a tahtelbabir bugün Akdenize dönocek . tir. Fransız bahriyelileri dün de şehirde gezintUer yapmiflardır. Yeni su tesisatının mühirn bir kısmı yapıldı fstanbulu asrî mükemmel bir su tesisatına biran evvel kavusturmak üzere hazırIanan projenin büyük bir kısmı ikmal edilmiştir. Terkos terfi merkezinde, isale tesisatında teşrfh bavuzlan ve sebekelerde yapılacak ıslahatm mühim bir kısmı bitmîştir. Diğer kısımlann 29 teş rinievvel Cumhuriyet bayramına kadar ikmali için çalısılmaktadır. Bu tarihe kadar bütün tesisat bit tikten sonra sehre kâfi derecede tazyikli günde 37 bin ton su verilmesi temin edilecektir. Bakırköyüne su isalesi faaliye • tine de yakmda başlanacaktır. Su, Cumhuriyet bayramına kadar Bakırköyüne varmış olacaktır. Bursa berberlerinin senelik bayramları MUHARREM FEYZt Saduilah ve Muhsin Beyler geldiler İktısat Vekâleti Deniz tşlrri Müste > san Saduilah ve Limanlar Umum MS • dürü Muhsin Beyler dün fehrimue gelmislerdir. SaduHao Bey şehrimizde bir hafta kadar kalacak, bu müddet zarfmda kabotaj ve limana ait baa iskrle mesgul olacaktır. Zafer bayramına hazırlık 30 ağusto* Tayyare bayramı münasebetüe yapılacak resmigeçide bütün mekteplerdeki izcilerin ve talebenin iftiralri için mekteplere tamim gönderfl • mfstir. Talcbe ve izcfler saat 9 buçukta 0 • niversite meyduuoda toplanarak ge . çit resmine istirak edeceklerdir. Zafer bayramı dolayısile ağustosun otuzuncu günö olan persembe günü resmî daireler Utüdir. Cumhuriyet Nyshası 5 Kuruşttif Gümüş paralar meselesi Geçenlerde yeni gümüş parala • rın şekilleri için yapılan müsabaka neticesinde kazanan nümuneler Ankaraya göderilmişti. Nümunelerin muvafık olup olmadığı bugünlerde kararlaştırılacaktır. *#ursa berberlerinin bayramında ehliyetname alan kalfaldfr Bursa (HUSUM) Bursa berberleri senelik bayramlarmı geçkte yapmtş • lardır. Bayrama 250 berber iştirak etmiş; daveüflerle beraber 600 kişüik bir grup geçitte akşama kadar eğlen • mislerdk. Bu mönasebetle berberler cemiyeti yeni kalfa ve çıraklara ehliyet namelerini tevzi etmiş; cemiyetin reisi M. Fahri Beyle berber Muharrem Bey birer nutuk söylemişlerdir. Cemiyet aynca bö1 içtima yaparak berberlerin de cuma günleri tatil yapmalarını karar • lasbracakbr. Senelik 1400 Kr. 270Ö Altıayhk 750 1450 Üç aylık 400 60Û ç y B ^yhk 150 hk yoktar Bir şeraiti i * j Türkiy© in «P» Harîç