11 Temmuz 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDİGÜN 10 Kuruş Türkiyenin bn en çok okunan ve en çok sevilen mecmuasını bugün müvezzı vc bayilerden arayınız. 28 savfa Onbirinci s e n e : No. 3 6 5 6 umhuri ve matbaa lst Mısırçarşısı kapısı karşisınd 8ütün Türk.e Mehmet Efenı Mahtumları Kahvesini içiyoı Teigra* ve mektup adred: cumhuriyet, istalbui Posu kutasn: istanbui, NO. 246 Çarşamba I I Temmuz 1 9 3 4 bsmlle Matbaacılıfc ve Neşriyat şirketl, 24299 Telefon: Başmuüarrir ve evi: 24290. Tahrir heyetl: 24298, îdare Cumhuriyet Halk Fırkası Ve Halkevleri asvekil tsmet Pasa Hazrelleri son nutuklarında C. H. Fuka «mm memlekette gittikçe in kişaf eden hayırh rolünden ve Halkevlerinin feyizli faaliyetlerinden biiyük bir sitayisle bahsettiler, bu evlerin memItketimizde kucaklarmı bütün millete aran birer irfan ve medeniyet yuvası olduklarını haklı bir memnuniyetle ifade buyurdular, ve bütün milletin te veccüb ve rağbetine mazhar olan bu içthnaî müesseselere karşı mümkün olan kolaylaklar ve tesvikler yapümasmın hükumetçe vazife bilindiğini ilâve et • tfler. Evvelce de işaret etmis olduğumuz veçhfle Basvekil Paşanın son nutku dabi bastanbaşa Cumhuriyet Halk Fırkasi prensiplerinin filiyat sahasındaki tecellüerini ifade etmekte idi. C. H. Fır kasmm umumî reiı vekili olan BasvskO Pasa Büyük Reis ve Rehberimiz Gazi ile Medis ve millet arasmda bir bîrlesme hattı mevkiini işgal ediyorlar. Ananesile sabit bir hakikattir ki Gazi Mustafa Kemal Cumhuriyet Halk Fırkası nm yalnız nazarî bir unvanla değil, ortaya buyiik eserler koymuş filî bir alâka ile Umumî Reisidirler. Fırka istiklâl eidalimize takaddüm eden günler den bugüne kadar safba safha millî inkisaflanmıza tetabuk ederek tekâmül etmis, daha doğrusu bu inkisaflara ve inkılâplara rehberlik ve müdirlik et • miştir. Denebilir ki Halkevleri fırkayı içtimaî «ahada ve kültür yolunda ikmal eden en kıymetli millî müesseselerimiz olrnustur. Bundan evvel fırka, millî camiada yalnız kendi azasile çerçevelenen bir müessese, Halkevleri Ue fnkadan olsun olmasm bütün vatandaşlar» kapılan açık olan kültür ocaklan idi. Basvekil Pasanm son nutkunda bu fnrkı <ıahi çok hafifleten yeni bir tekârmilün bizce pek bariz ifadesmi görmekten cidden memnun oldu' Bu hai bü tün nrlletçe memnun olacağımız bir vaziyetin ifadesidir, ve bundan dolayı da itikadımızca üzerinde bir parracık durulacak çok ehemmiyetü bir nokta dır. Basvekil Hazretleri son nuhıkla • rmm bir yerinde aynen su sözleri söylediler: tMuhterem arkadalar, simdiye kadar soytedtklerim devletin bii tvn faal'ıyetini hu!âta etmek mak sadına müstenit dsği'dir. Hükumef tîmizi isgat etmekte o an bugünkii mesele ve iktiya~*arın yaldtzs'Z bir hulâsasmı yaomak istedim. Diçer vekâletlerin faaliyet istikametle 1 rinde cok esash o arck aldığımz ; tedbirleri saymanın siz fazta isgal etmesînden »abınırım. Fakat müsaade buyurursamzfcu*önmîltt ve styast kayattmızda C. H. Ftrkasmm bayvk ve faal roliine temas etmek isterim. Halk Fırkastmn son inkisaf devri sîyasi bir fırkanın dar cerçevesinden ç ı ka r a k b ütSn vatanâaşlara kacağtnt açan ictimai millt büyük bir müessese halini a'mısfır.> Ve bu sozlerden sonra Başvekil Hazretleri Halkevlerinin hayırlı rolle rini anlatmağa geçmiştir. Nazariye olarak fnkalann muhtelif istikaroetlerde fikir manzumelerini ifade eden çokluğu tesliro edilmek lâzım gelir. Fakat amelî olarak fırka fikrile memleket idare.w kastolunur. Koca Almanyada yirmî yedi fukanm mönferiden ve müçtemian âcizlikleri tnuhas salası irfan ve medeniyette çok ileri ve beBd en ileri bilinen o memleketi bugün dahi devaro eden içinden çıkılmaz buhran uçurumlanna yuvarlamış oldu ğunu ibretle temaşa edebiliriz. tngil • tere ve Amerika gibi büyük derookra silerin en büyük tekâmül kuwet ; ni memleket idaresini bir iki fırkanın ge nis çerçevelerine ithal etmis olmaîa • nnda görmek mümkündür. Ingilterede liberallerin mesai fırkası lehine olarak zayıflaması, imparatorlukta himaye • kâr bir rejimin meydan almasma doğru gitti, ve memleket idaresinde iki fırkaya bir üçüncünün ilb'hakı Ingiltere icm kuvvet sebebi değil, zayıflık sebebi oldu. Her yiğitin bir yoğurt yiyisi vardır fehvasınca Fransada fırkalann taad düdüne rağmen bunlar orada isimleri YUNUS NAD1 {Mabadi îkinci tahifede) Heyeti Vekile Gazi HzJ nin riyasetinde toplandn Ankara 10 (Telefonla) Heyeti Vekile bugün saat on dokuzda Reisicumhur Hazretlerinin riyasetinde toplanmıştır. Bu içti mada Büyük Erkânıharbiye Reisi Fevzi Paşa Hazretleri de bulun muştur. Bugünkü Heyeti Vekile içtimamda, Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Beyin Trakyada yaptığı tahkikata ait gönderdiği raporların göz den geçirildiği tahmin edilmektedir. İçtima iki saat sürmüştür. Üniversitede yeni istifalar mı? Jürkiye İugoslavya dostluğu Köprülüzade Fuat ve Fevzi Pş Hz. nin de bulundukları bu içtimada] Nurettin Ali Beylerin istifası söyleniyor Şükrü Kaya Beyden gelen raporlar tetkik edildi! Ankara 10 ( Telefonla ) Yüksek Tedri sat müdiri umumisinin değişe ceği ve yecine tstanbul Mual lim mektebi müdürünün tayin edileceği bak kmd'a bugün Is tanbul gazete • lerinde çıkan h« berler simdilik Nurettin Alı Bey mevzuubanis değüdir. üniversite de • kanlartndan Nurettin Ali ve Köprülüzade Fuat Beylerîn vazîfelerin den aynlacaklan hakkında bir sayia deveran etmektedir. Yeni Maarif Vekilinin Maarif erkânı arasın<{a bazı mühim tebeddülftt yapacağı baberi de bujrün için tarnamen gayrivarit görülmek tedir. Bu haberlerin, her vekilin tebeddülünde yazılan ihtimaller ka(Mabadi uçtrncn tahifede) KENDl KENDÎMtZİ TENKtT Yugoslavya âyanı misakı alkışlarla kabul etti M. Yevtiçin, misakın ehemmiyetini izah eden nutku şiddetli alkışlarla karşılandı Beîgrat 10 (A.A.) Meclis tarafından daha evvel kabul edilen Türk Yugoslav d'ostluk misakı • nm müzakeresine dün öğleden sonra âyan meclisinde baslanmıştır. Müzakere Tü» kiye hakkında yeniden ve samimî, hararetli tezahürata vesile olmuştur. Hariciye Nazın M. Yevtiç misak metnini ve misakın ehemmiyetini izah ed*en bir nutuk söylemis ve sürekli bir surette alkışlanmıştır. Mazbata muharriri âyandan M. Banjanine ezcümle demiştir ki: « Türk milletinin zinde kuv vetlcri Türkiveyi muhafaza etmis ve Türkiye kendini toplıyarak yeni yollara girmiştir. Türkiye Gazi Mustafa Kemalin şahsında, kendisini beklenmiyen bir kuvvetle hürriyet ve terakkiye sevkeden cesur kahramanı ve duren dis devlet adammı buimustur. Türk millleti yalnız hürriyetlerin azimli bir müdafii değil, ayni za raanda Balkanlarda yeni müsale met nizammın takviyesi için cesur bir mesai arkad'asıdır.» Rektör Neşet Omer B.in istifası teeyyiit etti Rektörün istifası hiç beklenmediği için Üniversite mehafilinde hayretle karşılandı Geçen pazar günü Maarif Vekâletinin daveti üzerine Ankaraya giden Üniversite Rektörü Neset ö mer Beyin istifası dün teeyyiit et miştir. Maamafih Neset ömer Beyin istifası ve Rektörlüğe Ankara Hukuk fakültesi profesörler meclisi reis vekili Cemil Beyin tayini hakkında dün geç vakte kadar Üniversiteye bir tebliğ gelmemiştir. Neset ömer Bey bugün şebrimize gelecektir. Sabık Rektör, dün An karadan telefonla istifasırun sebebini soran gazetecilere şunları söylemiştir: « Ankaraya, Vekâlete Universîte Rektörlüğünden istifamı tak dim etmeğe geldim. Sebebi, zamanımın mühim bir kısmını Tıp Fa • kültesindeki dersime ve tıbbî araştırmalara hasretmek isteyişimdir. td&rî vazifeden affımı rica için CUabadi altmct sahifede) Yugoslavya Hariciye ffaztrt M. Yevtiç Azadan M. Kruljo da bıma benzer bir nutuk söylemistir. Bundan sonra, âyan meclisi mî sakı alkıslarU ve ittifakla kabul etmiştir. Yunan dostluğu f Rektörlükten istifa eden doktor Nefet ömer Bey Musevilerin hicreti Kırklarelinde bir jandarmamız şehit edildi, bazı tevkifat yapıldL Museviler yerlerine avdet ediyorlar Trakyadan gelen haberler, Edirnede umumî bir Musevi mu hacereti vuku bulduğu hak • kındaki haber • lerin mübalâğah olduğunu gös tecmektedir. den orada umdukları kazancı temin edememelerinden ileri geldiği ta • hakkuk etmiştir. Bu suretle ayrılanlar haricinde E^dirnede bütün Mu • seviler islerile, güçlerile meçgul bulunmaktadırlac. Bu satırlan Matbuat Umum Müdürlüğiımüzden şikâyet için yazacdğız«Cumhuriyet» in Atina muhabiri bir sabretmiş, iki sabretmiş, nihayet tahammül edemiyerek Yunanistandaki Türk aleyhtarı bazı tezahürleri toplayıp gazetemize yollamıştır. Muhabirimizin görüşlerine, anlayışlanna ve duyuşla nna bütün gazetemiz erkânınin büyük bi*. inanı vardır. Itiraf edelim ki bu mektup gelinciye kadar Yunanistaudaki bir kısım efkâr ve hissiyatın bize bu kadar düşmanlığından haberdaT değildik. Garip ki bu efkâr ve hissiyatın orada Türk • Yunan dostluğunun ha kikî kıymetini anladıkları iddiasında bulunanlar yanında bazı aksülâmeller husule getirmiş olduğunu da hatırla mıyoruz. Bu meseleye dair Matbuat Umum Müdürlüğümüzün bizi tenv'r edici malumat vermemis bulundusju da bu vesile ile göze çarptı. Sinemacılarla Belediye bir türlü anlaşamıyorlar Dün akşam geç vakte kadar devam eden müzakereler akim kaldı, Vali Bey ne diyor? Şehrimizdeki sinemalar, Da rülâceze resmi ni vermedikleri için kapatıltnıştı. Sinemacılann müracaati üze rine meseleyi yeniden tetkik e den Dahiliye Vekâleti Belediye tarafından sine • maların kapatıl masını haklı ve kanunî bulduğunu, maamafih sinemacılar mü terakim Darülâceze hissesicü verdikleri tak dirde, kendile rine mümkün mertebe kolay lık gösterilme • sini dün bir telgrafla Beledi ye riyasetine bil Bir Çingene bir janr'armamızı şehit etti Kırklarelindeki hâdiseye gelince, 34 temmuz gecesi bazı kimse Edlrneden ayler Yahudi evlerinin kapılarını kırnlan ve müçtemak istemişler, fakat rabıtamn mian çahşmak müd'ahalesi üzerine maksatlarına ta olan MuseviDahftye Vekili muvaffak olamamışlaıdır. Zabıta lerin lstanbula mütecavizleri dağıtırken bir jan Şükrü Kaya Bey darma onbaşırnız müteaddit bıçak hicretlerinin bir cebir ve tazyiktan (Mabadi altınct sahifede) z i y a d e son iktısadî buhran viizün • uıııııııııııııııiMiMiıııiMiııııınııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııniıiıııııınıııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııınııııııiMiıııııııııınııııtiHiııııııı Dostluğa yaraşmıyan çok çirkin yazılar Matbuat Umum Müdürlüğümüzün biz gazetecilerin yollarımızı aydmlat mak hosusundaki iddialan büyüktür. Fakat simd"ye kadar bunlar vaiz ve nasihat kabilinden babayani irsatlara inhisar etti. Bizimki gibi bir matbuat Müdürlüğü daha geniş bir mikyasta gazetecilik demek olabilir. Bu ise uluorta akıl öğretmekle değil, metodik ve prensipli iş görmekle başanlır bir keyfiyettir. «Ayinesi işt'r kişinin, lâfa bak.il maz» derler a, işte o mesele. Haru Yunanistandaki Türk aleyhtarı propagandalar hakkında evvelâ malumat, »onra (Mabadi 6 nct direktif?.. Trakya Musevileri meseleri sahifede) hakkında acaba bizim Matbuat Müdürlüğümüz henüz bir fikir edinemedi mi HMiııınıııııiMiıııııııınıııiMiıiMiınniMiııııııiıniMiınııiıııııımmııııiııiınıııııırııııınıııııımınıiHiMinıııııınnnnıııııııınıııuuuııııııııııuıııın»ı ki o hususta gazetelere hâlâ tek kelime söylemedi? Yeni edebî tefrikamız Yunan İktısat Vekilinin gazetesinde «İstanbulun yağma edilişi» serlevhah yazımn manasır.edirZ Atina muhabirimizin, Yunanistan da Türk dostluğunun nasıl anlaşıldığını bildiren bir mektubunu dün bu sütunlarda neşretmiştik. Muhabirimiz, Yu • nanlılann bu meseledeki haleti ruhi • yelerini umumî bir görüşle izah etnvs, bizim tarafımızdan pek çok kıymet verüen bu dostluğa, bazı Yi'n»nMam ne şekilde mukabele ettiklerini tasvir etmisti. Bugün de, muhabirimizin nekadar haklı olduğunu göstermek üzere, bazı Atina gazetelerinin nesriyahndan parçalar neşretmek istiyoruz. Millî İktısat Nazın M. Pezmazoğlunun gazetesi olup Yunanistanın en ciddî bir neşir vasıtası sayılan Proiya 12 haziran 1934 tarihli nüshesında «tstan • bulun yağma edilişi» serlevhası altında İstanbulun Türkler tarafından zaptını (Mabadi altıncı sahifede) Munsıf olmak için Matbuat Umuro MüdÜTİüğümüzün henüz yeni olduğunu soyliyelim. Bu ıtibarla kendisinin lak viyeye ve tenvire ihtiyacı olduğunu da kabul edebiliriz. Bu bir millî ihtiyacsa onu yapmak ta gene biz matbuata te rettüp eden bir vazife demek olur' CUMHURİYET: Yunanistandaki Türk aleyhtarı bazı tezahürler hakktnda Basmuharririmizin makalesi yartnhi nüshamızda çıkacakttr. H. T. Beklediği Aşk Yazan: Perihan Omer Hanım t Bugün > •V». 3 üncü sahifemizde Yddtrtmın mağlubiyeti neden ileri gelmişti Yazan: Abidin Daver 4 üncü sahifemizde Can pazarında kontenjan olamaz Seriest sütun i incî sahifemizde • tttanbulofan Rasyayı itham i". " *..Wen no(otı . ."]?*. Yunan İktısat Naztn M. Pezmazoğlu ' Yazan: Salih Tiünî Paşa Spor haberferi Muazzez Tahsin Hantmın cAçk Fırtınası» Uimli rcnıanı bugün bitti, yanndan itiberen Perihan ömer Hanımın «cBeklediği Afks i«:rnli edebî romanmı tefrika etmeğe başh>«cağut. Perihan ömer Hanrmı karilerimiz tanır*. lar. Geçen yaz" tefrika ettiğimiz «Gölge Çiçeği» isimli giizel romanı çok takdir edilmistL Perihan Hanım, yeni neslin gsnç isbdatlanndandır. «Beklediği Afk», herkesin beklediği ve beğendiği roman olacaktnr.