8 Temmuz 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Ist Mısirçarşısı kapısı karşısında Mehmet Efendi Mahtumlan Ka.vesini içiyor Büiün Türkiye S6n8r NO. 3 6 5 3 umhuriyet \ fiütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumlan Kahvesini içiyor Ist. Mısırçarsısı kaDisi karşisinda Telgraî ve meirtup adresi: Cumhuriyet, Istanbul • Posta fcmusn: Istanbul. No. 246 ve matbaa PaZâP 8 TeiTIRlUZ 1934 Telelon: Başmuharrir ve evl: 24290, Tahrlr heyetl: 24298. tdare Jnsmile Matbaacüık ve Neşrlyat Şlrketl. 24299 Başvekilim izin Gözii ile: lktısadî devlet iiphe yok ki devlet esasen nizam albna alınmış bir miiiet, yani içtimai bir varlık demek tir. Ferdin olduğu gibi cemiyetin de belkî ferde nisbetle daha geniş mik • yasta olarak maddî ve manevî binbir ihtiyacı vardır. Yemek, içmek, azçok iyi bir meskende oturnvaktan tutun da giizel »an'atlerin her nev'inden isti • fadeye kadar her sahaya taalluk eden bu ihtiyaçlann hangisi daha mühira ve daha akdem olduğunu tayin etmek pek kolay değildir. Ferdin cemiyetten bir ciiz olarak hakları ve fertlerin yekunu olan cemiyetin icapları yerlerine ge • tirilmek lâzundır. Cemiyet hayatmda millî şuur haline yükselmek, devlet mefhumunun en kuvvetli ifadesine doğru yükselmek demektir. Bu esas • lara nazaran devlet hayabna yalnız tek cephesinden bakarak meselâ iktısadî devlet ifadesile tam ve kâmil bir tarif yapmış olamıyacağımıza şüphe yok tur. Onun içindir ki muhterem Başve kilimiz son pek mükemmel nutkunda memieket ve milletin hayatta takip ett'ği istikameti anlatmak için söze şu cümlelerin sarahatile başlamışbr: «Türkiyenin istikameti milletin ve memleketin yükselme ve ilerleme siyasetinde durmadan çaltsmak ve devletin milletler arast vaziye tinde emniyetini korumaktır. * İktısadî ve siyasî bahranların kuvvetli tesirlerini hafifletmeğe ve yenmeğe uğraşırken, iktısat ve kül~ tiir sahastnda ilerlemeyi sağlıyacak tesîrleri ve tedbirleri mütemadiyen korumağa ve arttırmağa uğraşıyoruz.* Görülüyor ki muhterem tsmet Pafa devletin döne, bugiine ve yanna ait faaliyetlerinden bahsetmek için maddî ve manevî bütün devlet varlığu» gözöoiine almifbj. .Fakat bu iki cümleyi miiteakıp derhal iktısadî faahyetler fizerinde ehemmiyetle durmakla da Cumhuriyet Türkiyesinde dev!et faaliyet lorin'n bu zümresine verilen kıymeti tabiatile tebarüs «ttirmiştir. tktısat Vekâletinin yeni yeni teşkilâtlarla teçhiz edilnrş ve edilmekte olduğunu biliyoruz. Muhterem Başvekil bunlara hususî bir ehemmiyet atfediyor. Başvekilin son nutku dinlenilmeden ayni günde ve bu nutkun iradından iiç dört saat evvel Tiirkye Biiyük Miliet Meclisi kırk iki milyon liralık bir sanayi programı kabul etmişti. tsmet Paşanın tktısat Vekilile beraber daha geçenlerde Kayseriye g'derek büyiik pamuklu mensucat fabrikalanmızdan birinin temelini atmış olduğunu biliyoruz. Ha berimiz var ki Başvekil pek yakm bir zamanda tzmitte bir kâğıt fabrikasımn, tstanbulda bir cam fabrikasımn, Zon • guldakta bir sömi kok fabrikasmın te • mellerini atmak iizere yola çıkacaklır. Medenî ve müterakki memleketler arasında ahenkli bir mevki tutmak için Türkiyenin asgarî bir sanayi hayatına mal'k olması zarurî bilinmiş ve bu görüşiin icabı esaslı bir programa bağ • lanmışbr. Sanayi sahasında Türkiye bu asgarî faaliyeti tahakkuk etbVmek için m:lletçe ve hükumetçe çalısacak tir. Hususî sanayiden müstağni deği • liz. Sanayün derhal fertlerce yapıla mıyacak kısımîan devletçe tahakkuk ettirilecek, hulâsa asgarî sanayi hayatı programı üç beş sene gibi kisa bir müddet zarfında tatbik edilecektir. Maddî ve manevî bütün devlet varIığım ifade eden umumî manzaradan sonra Başvekilimizin derhal ve ehemnryetle temas ettiği mevzulara nazaran yeni Türkiyenin yeni hayatmda barr» ba*ka bir görüsle hareket etmekte o\ • duğunu istidlsl etmek mümkündür. Basvekilin nutku adeta Cumhuriyet Ha!k Fırkası esasahnm tatbikat prog ramı gibi bhşeydir. Bu nutukta en bariz ehemmiyet noktalannı ikbsadiyat etrafında toplanmış göriiyoruz. Burada devlet binnefis büyiik büvük iktı sadî i'Ieri başarmağa çalumakta ve halkm iktısadî faaliyetler'le yakmdan alâkadar olmaktadır. Bu artık klâsik biigilerin kafalara itiyat halinde yer • leştirdiği malihulyaî bir devlet değfl • dir. Liberal sistemin devlet sanayi yapmaz, devlet ticaret işierine kansmaz, devlet sadece idare eder tarzindaki mrarive^erinden artık pek uzakteyız. Yeni zihniyette devlet fabrikalar kur Trakyadan Istanbula gelen gahudiler Dahiliye Vekili dün Kırklarelinde tahkikat yaptı Bir kısım aileler avdete başladılar, hâdise şimendifer kumpanyasına 6000 Jira kazandırdı Kâzım Paşa Hz. nin beyanatı Yahudüerin Trakyadan tstan • bula gelmelerinin e«babım tahkik için mülkiye başmüfettişi tbrahitn Sabri Beyle tnülkiye müfettişi Or • han Sami Bey dün sabahki trenle Ankaradan şehrimize gelmişlerdir. Müfettisi er Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Beye mülâki olmak iizere dün aksam Edirneye hareket etmişler dir. tbrahim Sabri Bey Dahiliye Vekili Beyden icap eden talimatı al • dıktan sonra tahkikata bashyacak ve Trakyada tahkikat yapacak olan mülkiye müfettişlerine riyaset edecektir. Bu tahkikat süratle yapılarak kısa bir müddet zarfında ikmal ve raporu Dahiliye Vekâletine ve Basvekâlete takdim edilecektir. tstanbulda bulunan dört mülkiye müfettisi de verilen emir üzerine Trakyaya gitmişlerdir. Mülkiye müfettişlerinden Faik Bey de Tekirdağma gitmiştir. Aldığrmız malumata nazaran Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey dün aksam gec. vakte kadar Kırklare Cazi Hz. Dün Yalovadan Ankaraya avdet buyurdu'ar tran Şehinsahı Hazretlerile birlikte şehrimizi teşrif buyurmuş olan Reisicumhur Hazretleri dün saat ıJbda Yalovadan muşla Derinceye gibnişler ve orada hususî trenlerme râkip olarak Ankaraya avdet bu yurmuslardır. Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey de Gazi Hazretlerinin refakatlerinde Ankaraya gibnişb'r. M. Barthou Londraya niçin gidiyor? Fransız Ingiliz ittifakı hakkındaki iddialar Almanya ve Sovyet Rusya aleyhinde olan bu ittifak çoktan kararlaşmış, şimdi filiyata geçilecek miş! Londrada münteşir «Deyli Herald» iımli sosyalist gazetenln diplomasi muhabiri yazıyor: «Fraroa Hariciye Nazın M. Bartunun Londrayı ziyareti gayet miihimdir. Çünkii burada görüşülecek baslıca mesele, lngilterenin Cemiyeti Akvam «iyasetini terktemesi ve sıkı bir Ingiliz • Fransız ittifakına müstenit eskı siyasete avdeti metelesi olacakbr. Ingiliz siyasetinde böyle bir tebed dülün imkânı olup olmadığı abiren tngiliz nazırlan arasında, İngiltere Ha riciye nezaretinde ve müdafaai milliye nuitehassıslan arasmda münakaşa e • dilmisti. Şimdi artık filiyat zamanmm geldiğine hükmolunuyor. Ingiliz siyasetinin bu şeküde değişmesinin baslıca muarızı Başvekil Mister Makdonalddı. Fakat bugün Başvekil de engel teşkil ebniyor. : Kab nede Mister Makdonalduı mu • anzı olan Harbiye Nazın Lord Hail • shunun hüküm ve nüfuzu gittikçe art maktadır. Müdafaai milliye ile alâka • dar daireler dahi Harbiye Nazınnı kuvvetli şekilde iltizam ebnektedirler. tngiliz nazırlan muhtelif hislerin saiki le şöyle düsünüyorlar: 1 Silâhlan bırakma konferansı nihaî ve kat'î surette iflâs ebniştir. Meclis Reisimiz Meclisin mesaisi ve mulv telif meseleler hakkınd? izahat veriyor Fransa Hariciye Naztrı M. Barta Dahiliye Vekiline »eyahatinde re fakat eden Trakya Umami Mufet • tişi tbrahim Tali Bey linde meşgul olmus ve oradaki tahkikat ve tetkikatını ikmal ettikten sonra dün akşam Edirneye gitmiştir. Istanbuia kaç Musevi geldi Tazyik edildikleri iddiasile Trakyadan sehrimize gelmiş olan Muse(Atabadi beşinci aatııfeae) 2 Cemiyeb' Akvam daha manevî ve müphem bir nüfuz icra etmekten başka kudreb* ve kuvveb* haiz değildir. Bu düşünceler bittabi Fransız siyaset' haridyesini idare edenlerm noktai nazaruurma tamamen tevafuk ebnekte • dir. Binaenaleyh Cemiyeti Akvarm sek Ien muhafaza ebnek ve Lokarno misa kmı feshetmemekle beraber hakikattı (Mabadi beşinci tahifede) Eroin kaçakçıları Beyoğlunda büyiik bir şebeke meydana çıkarıldı reisleri tayyare ile kaçmağa muvaffak oi<ju Şehrimîzde beynelmilel bir eroın kaçakçıhgı şebekesi meydana çıkanl • mıştır. Polonya tebaasmdan Halpem isminde beynelmilel bir kaçakçının şehrimizde bulunduğu bir ay evvel zabıta tarafmdan haber almmış ve bu ada mm takibine başlanmubr. Zabıta yaphğı takibat neticesinde Halpemin bir şebeke kurduğunu an lamış ve şebekenin izini kesfe muvaf • fak olmustur. Bu sebekenin Beyoğlunda Tomtom mahallesinde Postacüar sokağmda 34 numaralı evde gizli gizli çalışarak ero • in kaçakçılığı yapmakta olan birkaç ecnebîden mürekkep bulunduğu da an laşılmışbr. Zabıta evi tarassut e*meğe başla • mış, burada oturan Alman tebaasm • dan ve Tötönya kulübünde garson o lan Karl Fene Kamot ile metresi Avusturya tebaasmdan Elizayı kontrol al • bna almıştrr. Fakat bu sırada kaçakçılann reisî Halpern, yakalanacagını hissederek hemen bir tayyareye atlamış ve Buda pesteye firar etmiştir. Zabıta, garson Karl Fene Kamptin Beyoğlundaki e vinin bir k'çakçı ya'ağı olduğunu ta • mamile tesbit etmis ve evi basarak taharriyat yspmışhr. Evde Haloern şe bekesine ait 15,5 kilo eroin bulunmu» „,„„„„„ unıııımımııııııınıııııııııııtııııııııııııııııııııı Sebekenin tevkif edilen azan Ka. l fene Kampt (yukarıda), Eliza ve piyanist Firiç Plaçki ve sebekenin Alman tebaası Karl Fe ne Kampt, metresi Avusturya tebaa • smdan Eliza ile reisleri, Halpemin asıl seriki olan piyanist Firiç Flaçki yaka • lanmışlardır. Budapeşteye firar eden Halpern bir sene evvel Varsovada 50 kilo eroin ile yakalanan ve iki sene hapse mahkum olup elyevm Vareova hapisanesinde bulunan Abraham Mişelin torunudur. Polonya tebaasmdan olan bu kurt»az ka çakçı, kaçakçılıktan başka hiçbir isle mesgul olm?maktadır. Kâzım Paşa Hazretleri Evrvlki fün fhrimiıe gdcn Büyiik Medisi Reisi Kâzım Paşa Hazretleri o gün öğleden <onra Yalovaya gi derek Gazi Hazretlerini ziyaret etmisler ve dün sabah tstanbula denmüş lerdir. Dün Dolmabahçe saraymdaki dai • relerinde istirahat eden Kâzım Paşa Hazretleri, bir muharririmizi kabul buyurarak suallerine şu cevapları vermişlerdir: «Bu sene ehemmiyetli kanunlar çıkardık. Bilhassa ikhsadiyatunıza ait kanunlar yapbk. Bütçe mütevazin bir şekilde çıktı. Bütçenin en bariz vash, ordu, Dcbsat ve nafıa ihb'yaçlanna kâfi derecede tahsisat vermekle beraber mütevazin olmasıdır. Tevazünün temini için bazı vergiler ihdas edildiği ma lumdur. Fakat bu vergi kanunlan halk üzerinde tesiri hissedilmiyecek mahiyettedir. Tüyler ürpertici bir aîle faciası oldu Eski bîr tacir birdenbire çıldırdı, karısını tıyurken öldürmeye teşebbüs etti boğuşma esnasında yaralandı ve öldü Evvelki gece sabaha karşı hazin ol • duğu kadar kanlı bir vak'a olmuş, bir adam zevcesini parça parça doğnyaraJc kesmeğe teşebbüs e'mis, kendisi de kaza neticesi ölüp gitmiştir. Vak'a şu suretle olmuşbır: Kuledibindeki Çocukîan Kurtarma Yurdu sabık muhasebecisi Hüsamettin Bey, o civrrdaki evmde gece yansm dan sonra birdenbire uyannrn ve eli • ne geçirdiği jiletlerle uyumakta olan zevcesi Sabiha Hanımın üzerine hü • cum ederek her tarahndan kesmeğe başlanuş'ır. Neye uğradığun birdenbire anlıya mıyan kadmcağız can havl'le yerinden III /* kanunu ihtiyaet tkbsat Vekâleti, iş kamınu lâyiha • sile ehemmiyetli surette mesgul olmak(Mabadi beşinei tahifede) Elâziz bayram yapıyor MIM1IFIIIIIIIIIII11111M1111111IIIIII1IIIIMIII llllll IIIII111111111111 Itllll IIT11III If^I 1 1 1 MM I! IH111IIHI IIHIIIIIIIMIIIltf rilllITlllIlllltiIIIIIIMIIMIiriMIIIIt 111 hrlamış, Hüsamettin Beyin büeklermi hıbnuş ve kendisini teskine çalnnnş tir. Fakat Hüsamettin Bey müthiş bir savletle zevcesinin boğazmı kesmeğe' uğraşmakta devam ebniş, bu suretle ikisi arasmda başlıyan boğuşma esna sında Hüsamettin Bey de Sabiha Ha nım da karyoladan aşağı yuvarlanmış • lardtr. Bu snada Sabiha Hanım, çıl gın bir halde bulunan zevcinin bileğini sımsıkı yakalayıp bükerken, Hüsamet tin Beyin elindeki jilet bıçağı kendi boy nuna değmis, bu suretle şahdaman kesilmistir. GüriilHi, pabrb ve feryat üzerine ye(Mabadi beşinci tahifede) Yeni romanımız Fevzipaşa Diyarbekir hattının Elâzize varışı çok samimî ve heyecanlı tezahürata sebep oldu b'carette serbestlik esastır, ve herkesrn mak, simendiferler yaprnak, enstitü muvaffakiyetle tatbik edebileceği hu • ler açroak gibi işlere icabmda tered susî çalışma şekilleri muhteremdir. Andütsüz ve binnefis el atraağı vazife bücak bu hürriyet başı boj ve gelişi güzel diği gibi fertlerin yapbğı faaliyeüerden herkesin keyFne, hususî işlerde d?hi meselâ bir tek yurourtanm nasd ambaterkolunmamakta, daha iyi neticeler lâj yapılıp nerelere sevkedihnesi lâzım verebilmesi hesabma bunlar devlet tageldiğine kadar herşeyi büKin ebem rahndan mütemadi teşv'kler ve ihti miyeti ve bütün bir dikkatle gözü 8 nıam'arla takip olunmakta, yani tamanünde tutmaktadır. mîle hayırhah sıkı bir kontro'a tâbi tuÇalışma tarzlanm Başveküimizin bıimak lüzum ve zarureb* bikdir edilnutkunda gördüğümüz devleti tarif etmiş bulunmaktadır. Bu konbrol bir mek için biz ona ikbsadî devlet unva kayit olmaktan ziyade bir teşvik ve hinını verdik. Bu devlet Cumhuriyet mayedir. Haflc Fırkası programmm devletçi şiDevletin iktısadî faaliyetleri yalnız annı tebarüz ettiren devlettir, ve devbir tkbsat Vekâ'etinin mesaisi çerçe letin hayahnda iktısadî faaliyetler ga vesile tahdit o'unmamıs olduğunu da lip olduğu için biz devletçiliği daha ilâve edersek ikbsadî devleti daha şatatbikî bir şeklinde ifade eden bu (ikm'l manasüe an'ahnıs oluruz. Filhakika bsadî devlet) tabirinde hiçbir hata taZîraat ve Nafıa Vekâletlerinin, ve hatta savvur etmiyoruz. Bu asri şekline na Sıhhiye Vekâleb'nin, hatta diğer Ve zaran devlet artık milletten başka bir kâletlerin faaliyetleri dahi hep ikbsadî umacı idaresi değildir, belki binnefis devlelten birer cüz olmak kıyroet ve mlletin teridieidir, ve bStün mfllr ha*" J ehemımyetini hajzd;r, ve tunlarm hepyatla yakmdan alâkadardır: tcabın " . ; sl de TSrk carh^annda ferdin ve cemida bizzat yaparak ve .fertlerin' serbest 1 yeb'n ie%iyesini^waz daha yükseftmek > yaptıklanm da asla dikkat gözünden^ ve*^ Basvekilin ifadesile «hiç durraadan nzak bulundurmıyarak. '•"* *** mütemad'yen yükseltmek» gayesine müteveccihbr. YtfNUS NADt Bu programa nazaran »anayide ve iırıııııııııııııımıııııı ıııııııımııımııııııiııınmııııiııııııııınıııııııımnıım Yazan: Perihan Omer Aşk fırbnası isimJi tefri • kamız birkaç güne kadar bitiyor. Onun yerine yeni bir millî romana başhyacağız. Yeni romanımızın ismi (.Beklediği aşk) tir. (Beklediği agkj ba şından sonuna kad>r aevkle, merakla okuyacağımz bir tefnka olacakbr. Trenin Elâzize giri şinden iki intiba f Elâziae «Hususî» Fevzipcşa Diratla karşıladılar. Sabahüra yarbekir batbndan Elâzize aynlan şuhalk gittikçe çoğalıyor, öğleden son be hatb Elâziz istasyonuna kadar gM ra bütün Elâziz halkı istasyonu ve ci di. Trenin Elâzize gelişini bütün Elâziz vannı tamamile doldurmuş bulunu halkı ve civar köylüler büvük tezahü • (Lutfen sahifeyi çeviriniz)