4 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

*mnhtrrivet Casuslar Arasında 39 NakUi: A. DAVER ( Şehir ve Memleket Haberleri Şehir plânının projeleri Projeler jüri heyetî azalarma dağıtıldı tttanbulun plânını yapmak üzere davet edlen üç ecnebi şehir jnütehassı «inm hazırlanuş olduklan projelerin tercüm'Ieri evvelld gtm bkmiş ve pro jeler jüri heyettne dağıblnuftn'. Jüri heyeti bunlan on güne kadar tetkik edecek ve bu aym yirmisinden sonra toplanarak miHeh'stıa sececektir. j Siyasî ıcmat İtalya silâhlarını arttınyor erlü teslihat konferansı beyhode münakafalardan ibaret ka! lan faaliyetine devam ededursun; devletler iktısdî buhranın en muellim utarap ve süantılan içinde krr > randıklan halde kara, deniz ve hava silâhlarını yeniden artınyorlar, kuv • vetlermi yeni baftan tensSc ediyorlar. Meselâ ttalya Başvekili M. Musolinf meb'usan meclistnde ild buçuk saat devam eden büyük nutkunda ikhsadî buhranın son derecesine gelindigini, senei cariye bütçe açıguun 4 mflyar lirete baliğ olacağuu, fevklâde tasarruf sayesinde ancak 500 milyon liret elde edUdigini, gelecek bfitçenm dahi 3,000,000,000 liret açık verecegini kaydettikten sonra donanma ve hava kuvvetleri için yeni tahsisata lüzum göstermiftir. ttalya Bafveküi bu hususta izahat verirken sUâhlan bırakma ijinin za ten yahus bir surette ileri sürülraüf olduğunu, simdi büsbütün felce ogra dıgını söylemijtir. M. Musolini Va»=ngton deniz muahedesile İtalyanın insa ebnesine müsaade edilen safı harp gemilerinin yapJacaguu, bu gemilerin hacminin 70,000 ton oUeaguu anlattıktan sonra 1934 senesinden 1940 senesine kadar devam edeeek bu insaat için 15,000,000,000 liret tahsisat is temiştir. Ayni müddet zarhnda harp tayyarelerinin teedidi için de gene 1,000,000,000 liret tahsisata lüzum göstermiftir. Harp tayyarelerinin ömrii ancak alta sene oldugundan mevcut tayyarelerin gayet mükemmel olma lanna ragmen tecditleri zaruri bulun maktadtr. ttalya hükumeti donanmayı yalnız yeni inşaatla degil ayni za • manda zabitan ve efradm mütemadi surette gayet sıkı talim ve terbiyesine ihtimam etmekle de takviyeye çahf maktadır. Her türlü sert havalarda Ulim ve manevralar yapdmaktadır. ı ttalya hükumeti ayni zamanda ordunun dahi tensiki ve nim askerî teş • kilâtla asıl orduyu birleftirmek için fevkalâde terbirlere müracaat etmektedir. M. Musolinmin son derecede ehemmlyet verdigi bir nokta dahi ka ra, deniz ve hava kuvvetlerinin kum»n dannı birlestirmektir. Henüz tek bir müdafaai milliye nezareti tesis edibnemif ise de İtalya Ba? veküi elyevm Harbtye, Bahriye •• Hava Naznhklanm bizzat deruhde etmif bulundugundan tevbide dogru mühim bir adun atdmif demektir. D : ger devleUerm vaziyetlerini tetkike lüzum yokf ttalya hükumetmin bu faaliyeti sİlâh iflerinin n« safhada bulunduğunu ve tahdidi teslihattan n« dereee medet umulması lanm gelJi • ğini anlatmaga kâfidir. MUHARREM FEYZİ 1 Tacirlerîmîz zarar etmiyecekler Kuppferle Bavyeralı olmakla beraber, tam Prusyah zihniyet ve «eciyesinde bîr adamdı Casusun ölUmll Briztoo (Brikston) hapisanesi basgardiyam, geceyarısı, Kuppter I«nin höceresinden bir takım boğuk gürültüler ifittL Çabucak giyinip oraya koşarken yolda gece nöbet • çUi gardiyanın pürtelâf kendisine doğm geldigini gördü. Gardiyan höcerenbı demîrparmaklıklı kiiçük penceresinden bakınca Kuppferle yi göremedigini bildirdi. Acaba kaçmış mıydı? Kapı kapah idi. Ora dan kaçmamiftı ve zaten kaça • mazdı. Dehlizlerdeki nöbetçiler tarafından mutlaka yakalanırdı. Pencereden mî kaçmiftı? Pencereler çifte demir parmaklıkla mu • feafazalı olduktan baska önünde abbetçiler dolasan bir iç avluya nazirdı ve avlunun demir kapılan MBinkt kapalı oldugundan gene dışan çıkabilmesıne imkân yoktu. Gardiyan kapıyi açınca Kupp • ferleyi höceresinin penceersindeki demir parmaklığa asılmif buldu • lar. Boynuna bağladıği bir ipek uendili parmakiığa takmıs, ayagınm altıııa koydugu yataği ve ma • •ayı bfar tekme ile devirmifti. Ser • gardiyanın ifittiği gürültüler Almanm bogulur ve caa çekif irken ayaklarile gayrühtiyan duvara vurma • amdan ileri gelmifti. Knppferleyi tekrar hayata iade Için her tedbire baş vuruldu. Hapi«anenin doktoru sım'î teneffüse de müracaat etti, fakat biitün gayret ler bosa gitti. Alman küçükzabiti oitBÜftü. Kâgit ve kalem bulamadıgı fçin höceresindeki siyah taftahtaya şu mektubu yazmiftı. tsmim Kuppferledir. Badende Scllingende doğdum. Askerim ama hangi rütbeden olduğumu söylemek Istemiyorum. Son faaliyetira üzerine tngiltere krallıği tarafından a • dalet dairesinde muatnele gördügü • mfi sByliyebilirim ama bu stnir gerginliğine daha fazla tahammül e • demiyor ve kendi kendime icrayı adalet etmek istiyorum. Müteaddit muharebelere iftirak ettim, ölüm benim için bir kurtuluf olacaktır. Kurşuna dizilmeği tercih ederdim ama bîr... gibi darağacına gitmek Utemem (Uç nokta koydugumus vere casus bir mason ifareti çirmifti). Ümit ederim ki kftinahn büyük ve kudretli tniman, meçhul dünya4a, beni şarka gönderecektir. Ca • •a* fibi degil asker gibi ölüyorum. Taliime mertçe tabammül ettim, fakat yalan söylemek ve yalan yere yemin etmek elimden gelmiyor. Almanyadaki amcama (ismini ve adresini de yazmif) ölümümün haber verilmesini rica ederim. Biitün em • val ve emlâkim ona aittir. Ne yapdrmsa hep»ini vatanım için yaphcn. Hepinize tesekkür ederim, Allab cümlenizi takdis etsin. Anton Kuppferle Taftahtanm öteki taraftnda da eu yazılı idi: 31 yafindayım ve 11 haziran 1883 de doğdum. Kuppferle, Bructon hapisanesinde iken, gene ayni hapisanede mev kuf bulunan ve muhakeme zamam» nı bekliyen diğer bhr Alman casu • suna da bir mektup yazmiftı. Tabiî, bapisane memurlannın eiîne geçen bu mektup onun rubımu göstermektedir. Aziz dostum, Bugün »ana bİrkae kelime daha yazmaktan keadimi menedemedim. tfte bu yalancı dostluğun hakikî manzarati! (Belçika hükumeti ta • rafından çıkarılan kâgıt paralann tngilterede geçtniyeceği hakkında nefredilen resmi tebligden bahsetmek Utiyordu) tngilizler sözde en iyi dostlan elan Belçikahlara en kiiçük krediyi bile çok görüyorlar. Bugün bizkn elimizde bulunan Belçika böyle şeylere maruz kalmıyaeaktır. Zannederim ki Ypres ve cîvan şimdi artık düfmüf olmalıdır. Ah ya • fasaydım da şu tngilizlerin sahte • kârltgi meydana çıkhgınt görsey • dim. BütUn dünya Ingilterenin u • tanmazlığını gönnelidir. Baska rürlu adalet yerini bulmaz. Ah, bir yanm saatçik olsun tekrar cepheye dönebüsem. Bu, benim yegâne emelimdir. Asker olduğumu ve askerî maelelere vâkıf bulunduğumu hiç • bir zaman itiraf etmiyeeeğim. Suvaritniz, flk defa olarak, Rusyada kendinden bahsettirmek ira kânnu buldu. Tabiî suvari, fimdiye kadar piyade tarafından sevk ve idare ediliyordu. Bisiklet ve telef onla rapor gönderilmeğe başladı. Bunlar, çok büyük bir ehemmiyeti ba • izdir. Zehirli gazlar, tngilizler üzerinde çok büyük tesiler yapmış, onlara çok ıstırap verroif olmalıdır. Herhalde denis tutması gibi kustnalarla gelen ölütn çok korkunç bir öİUm o l u gerekthr. Maamafih bu, kolay bir ölümdür ve harp daha uzun mttddet devam ederae bu va»ıta ile çok huan Slecektir.» Kuppferle Bavyeralı olmakla beraber, tam Pnuyalı zihniyet ve »eciyetinde bhr adamdt. Onun harbin b&f langıcmda garp eephesinde muharebe ettifi ^annolunuyor. Yüzünd« bir tüfek dipçiği ile yapılmışa benziyen bir yara nifane«i vardı. Cesedi Streatham Park mezarlığına gömüIcKL Bu, zavalh ve çok iptidaî casu* hiçbir işe yaramadan ölüp titmiftL (Mabaii var) T İtalya, kleringten evvelki ihracatımızı da alıyor ttalya ile aktedilen klering muahedesinde, ttalyaya gönderilecek mal • lann mense şehadetnameleri için bazı kayitler bulunmaktadjr. İtalyaya mukavdenhı aktinden evvel mal göndermif ve mallan mukvelenin mer'iyete girdiği tarihte İtalyaya varmif olan tacirler, mense fehadetnajnelerini yeni formüle göre hazırlamif obnadıklanndan mufkül bir vaziyette kalmiflardı. Bu suretle gönderilen mallar arasında mühim miktarda yumurta da bulun • duğundan bunlann gümrüklerde bek lemesi tacirlerimizi mühim ziyanlara sokacakfa. Ticaret Odan, alâkadarlann ba husustaki bütün müracaatlerini, tkhsat Vekâletine bildirmif, Iktısat Ve • kâleti de İtalya hükumeti nezdinde tesebbusatta bulunmuf ve net'cede bu malların tâbi olacagı muamele hak • kmda mutabık kahnmiftır. ttalya hükumeti, mukavelenin akti tarihinden evvel yola çıkanlan ve mense sehadetnamesi yeni formüle uygun ohnıyan bu mallann ttalyaya ithaline musaade etmiftir. Bu mallann bedeli ttalyan bankasma ayn bir besaba ya • hnlacak ve bu bedel mukabilinde ttalyan menseli mallar Türkiyeye ithal edilecektir. Bu suretle tadrlerin takas haklan da temin edilmiş olmaktadnr. MÜTEFERRİK Şehrmize gelecek seyyahlar Bu ayın on altumda Kraliçe Mariya vapurile fehrimize 230 Yugotlavyah seyyah gelecektir. Ay nihayetinde de fehrunize köl • liyetü miktarda tngiliz ve Amerikah seyyah gelmesi beklenmektedir. Umumî Harpt* Alman o>waııda kolordu kumandanlığı yapnns olan eski jenerallerden Prens Conrad de Bavere Oe zevcesi ttalyan prenseslerinden de Savoie dün öğledn sonra tluann vapurile s*hrimize gelmişlerdir. Prens ve Prenses, burada bir müddet kal • dıktan sonra Almanyaya dönecekler • dir. Resmimiz Prensesi vapurdan Ç • » karken göstermektedir. Yeni Beyazıt Valisi Bhinci müfettişi umumilik m8şa • virlerinden Imadettin Bey Beyazıt va> liliğine tayin edUmistir. Haikev nde b r konferans Halkevinde tstanbul maden mü • dürü Refik Bey tarafından dün bir konferant verilmijtir. Bu konferansta kömür havzamızın inkisafını temin için hükumetçe ittihaz edilen tedbirler ve ba meyanda Zonguldak hattmra ve Ereğli limanmm infası mevzuu bah • solmus, bej seneuk sanayi plânı mu • cibince tesis edilecek Sömikok ve demir sanayü roeselesine de temas edi • lerek maliyet fiatlerimizin ne suretle azaltılmaH kabil olduğu izah olunmuftur., Maas verildi Yalnız Iktısat Vekâleti memurları maaş alamadılar Maliye Vekâletinden verüen emir üzerine memurinm haziran aylıklan 933 kadrosuna tevfi • kan tevzi edilmiştir. Yalnız Iktısat Vekâleti teski lât kanunu henüz tebliğ edilrae diği cihetle mezkur Vekâlete merbut memurlann maaslan ve • rilememistir. AÜLtYEDE Esnaf Bankast tahkikatı Esnaf Bankası bakkındaki tah kiketa devam edilmektedir. Tahkikatla mesgul bulunan müddeiumumi muavinlerinden Mulılis Bey yeniden bankadan bazı feyler sor • muftur. Bunlara almacak cevaplar btklenmektedir. Bu cevaplar gel • dikten sonra daha bazı kimselerin malumatlanna müracaat edilip e • dilmiyeceği anlasılacakhr. tdart eepheden yapılmakta olan tahki kat ta bitmek üzeredir. MAARtFTE Şehrimize gelen yatı mektebi talebe'eri Anadoludaki yatı mektepieri nin kapanması üzerine Elâziz ve Kayseri yatı mektepleri talebesi sebrimize gelmiflerdir. Bu talebe • ler Dumluptnar ve Hakimiyetimilliye yab mekteplerine yerlestirilmişlerdir. Bugünlerde Ordu yah mektebi talebesi de fehrimize gelecek • tir. MAL1YEDE Maf;ye temy;z komisyonu tstanbulda bulunan maliye temyiz komisyonu Ankaraya nakledOmiftir. Bir mahkumiyet Bundan bir müddet evvel kansının dayısi Manol Efendiyi öldürmek maksadile bıçakla müteaddit yer lerinden yaralamakla maznun balıkçı Nikonun muhakemesi dün Ağıreeza mahkemesinde bittrilmiştir. Maznun, cürmünü itiraf etmekte, yalnız öldürmek maksadı olmadiğını, bıçak kullanmadığmı, ufak bir midye çakısile Manol Efendiyi sadece yüzünden yaraladıgını söyle • mektedir. Cürüm sabit görüldüğünden Nikonun on sene hapsine, fakat af kanunundan istifade ettiği için üç •enesmin tenzilile yedi sene mah • kumiyetine karar verilmifth. VİLÂ YETTE Tebliğ edilen yeni kanun!ar Barut ve patlayıeı maddelerle av malzemesi fitek ve rovelver inbisan hakkındaki kanunla pasaport kanunu dün Vilâyete tebliğ edumisttr. KadıköyUnde yeni bir ilkmektep Kadıköyünde Yeldegirmenindeki Fransız Sen Lui mektebi yirmi se • kiz bin liraya satın alınmif ve dün bînanın tesellüm muamelesi yapılmışhr. Bina dahilinde bazı tamirat yapılacaktır. Yeni ders senesinden ilibaren burada bir ilkmektep açı • lacaktar. Bursa Yerli Mallar sergısı Şafak sinemasında açılacak Bursa cHusust» Temmuzda Tayyare smemasında açilacak olan Bursa tergistnin ahiren Şafak sinemasmda açdması takarrür etmiftir. Buna sebept Ticaret odasmın Tayyare sinematt müstecirme verdigi 240 lira ücretin aı gelmesi ve müstedrin bunu kabul etme mesidir. Heme kadar Şafak sineması, Tayyare sineman gibi sehrin en islek bir yerinde ve merkezinde degüse de mallarm teshiri noktai nazanndan ser« gi ittihazına daha elveriflidir. Ba değisiklik ziyaretçiler hesabma pek iyi olmamıs, fakat sergiye iftirak edecekler için nmsait bir vaziyet hâdis olmuf • hn. ŞEHİR ÎŞLERÎ 5:nemacilar Darlllâceze hissesi vermiyorlar tstanbul sinema sahipleri bir !ç • tima aktederek Darülâceze hissesi vermemeğe karar vermişlerdir. Bunlann iddialanna göre Darülâceze hissesi işi Osmanlı hükumeti zaraanında verilmis bir heyeti vükelâ kararile meydana çıkmıştır. Bu karar bilet bafina bir kurut vermeği amirdir. Sinemacilara göre bilâhare bu karar çeklini değiftirmis, kendilerini zarara sokan bugünkü şekli al • tna^tır. Maamafih belediye sinemacılann iddiasmı kabul etmemis ve dün Darülâceze hissesi dahi ohnadan ya tırmak istedikleri istihlâk hUsesini reddetmistir. Bu vaziyet üzerine ainemacılar parayı notere teslim etmişlerdir. Belediyenin bu Darülâceze hissesinin tahsili için ısrar ede ceğr tahmin olunmaktadır. Bugday fiatleri durgun Ticaret ve Zahire borsasuıda buğ* day fiatleri 4,75 le 5 kuruf arasin • dadır. Buğdayı koruma vergisinin henüs fiatler üzerinde bhr tesiri görülmemiftir. Yalnız unda çuval bafina bir buçuk lira fazla verilmekte ise de, bu da satı«tan sonra vergi olarak ödenmektedir. Hakikati hal • de un fiatleri de değifmemistir. Alâkadarlar, hükumetin bugday mubayaa miktannı artırmaya ge çeceği zamanlarda f iatlerin yükse leeegini soylemektedirler. Tarı vapuru sefere çıktı Vapureuluk firketi tarafından yeni alınao Tan vapuru dün ak »am Trabzon hattına ilk postasmı yapmak üzere hareket etmiftir. AtesGünes kulübü dün acıldı 2 milyörT îirâlîk emlâk tstanbuldakr etabli ve Yunanll ^ lara iade edilen emvali gayrimen kulenin muhacirine verilen istimlâk bedeli ve muhacirine tsUnbulla tzmir haricinde verilecek emvali gayrimenkule karsılığı olmak üzere Muhtelit Mübadele Komisyonunca iki milyon lira kıyroetinde em • vali gayrimenkulenin maliyeye dev* ri takarrür etmiftir. Emlâkj Milliy« idaresince mezkur emval tesellüm edilecek, vergi ve tapu kayitleri çikanlarak kiymet konulduktan son* ra satışma baslanacaktir. MiUkiye mektebinde imtihanlara başlanıvor Emanoel Karasu Efendi Mesrutiyet Meclisi Meb'usam azalarmdan Selânikli Emanoel Karasu E fendi ahiren tstanbulda vefat etmiftir. Kendisi Selânikte mesrutiyetin üâ nından evvel tttihat ve Terakki Cemiyeti için ve bu cemiyet içinde çalısmışb. Müteaddit Ve mühim islerde ciddî hizmetleri geçmif, iyUigi sever, iyi kalpli bir msandu Ailesi efradma sa • nvmî taziyetlerimizi beyan ederiz. M I • I Belediyede bir tay'n Ateş • Günef kulübünün Uktim de Sıraseservilerdeki binaauun a • çılcnan, dün saat on üçte roerasimle yapılmiftır. Meratimde Vali ve Belediye reUi Muhitin, Polis müdürü Fehmi Beylerle, Merkez kumandanı Fehmi Pafa, Müddeiumumt Kenan Bey, Istanbulda bulunan ba»ı meb'ınlar, Universite profesörle. ri, banka ve müe«sesatı iktısadiye •nümeMİHeri ve kulüpler erkânı ha» r bulunmuflardır. Oavetlilere evvelâ kulüp binan tezdirilmis, badehu bir ögle ziyafeti verilmifth*. Ziyafette kulüp erkâu Urafmdan kulübün tefekkülün deki maksat ve gayeleri izah "e nutuklar aöylenmiftir. Ateş Günes kulübünün nizam nameıinin birinci maddesine göre, kulüp, içtimai bir kulüp olarak te sefekül etmiftir. Kulübün gayesi, ilfm ve fennin biitün vantalarmdan Mtifade raretile milli kültür ve ülkü daire«inde ilmî, sıhhî, bediî, iktısadi, içtimat ve terbiyevî aeviyeyi yükseltmek, ö ı Türk dilile alika dar olarak Türk dili Tetkik cemi yetinin bu hususta tesbit edeceği esaslan yaymağa çalışmak, hüku metin ehemmiyet verdiği atçılık, bınicilik, atıcıhk ve dağcılık «por • larile mesgul ııl Ijj» Bir müddet evvel istifa eden Belediye Yollar müdürü Nebil Beyin >erine köprüler sermühendisi Ga lip Bey tayin edilmiştir. Gazi köprüsü inşaatı Gazi köprüsü projesinde bazı tadilât yapacak olan komisyon ev velki gün Mühendis mektebi rektörü Fikri Beyin riyasetinde toplan nuş, projenin tetkikine baslaımstır. Komisyon projede tadili icap eden cîhet bulursa projeyi yapan Fransız mütehassısını davet ederek tadilâb kendisine yapbracaktır. Tadilâta lüzum hissedilmiyecek olursa be lediye köprüyü inça etmek üzere hemen münakasayı açacakbr. Cumhuriyet Mu.kiyg mch*«btnden ba «ene mezun olcak »on atnıf talebeleri bir urada müdür ve bocalarile bir araya toplana Mülkiye mektebinde imtihanlara on haziranda baslanaeakhr. Bu mSnase • rak samimî hasbihallerde bulunmuslar • betle evvelki günden kibaren dersler dar. Mülkiye mektebintn imtihanlan on kesilmistir. Son srnıf talebeleri geçen temmuza kadar devam edecektir. Bu prrsembe günü mektepte son yokla • sene mektepten kırk efendi mezun o • ma inunsmı merasimle attıktan sonra lacaktır. Abone j T ü r k i y o şeraiti i ı v a Nüshası 5 Kuniftur' â Senelik 1400 Kr. Altıaylık 750 Üç ayhk 400 Bir ayhb 150 1700 Kr. 1450 60Q * 6 foktur