23 Mart 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Camhariyet CUMHURİYET in HİKÂYESİ Fatoşun daveti fstediğin kadar «Fatma! Fatma!» idiye b*ğır, dur! Sözde hizmetçi; ama koydunsa bol! «Fatma, neredesm? Kısl Fatma! Hay münasebetsiz mah luk! Fatma!» Sec, seda yoktur. Fatma görünmez. Ben muharririm. Bekânm. Yamız başıma iki odah bîr apartımanda oturuyorum. Bakılmak isterim. Eli yiizii tdüzgün, temizce bir kız aradun, bu Fatmayı buldum. Birçok meziyetleri jrar dogrusu: Güzel kız, bir; zekj kız, Eki; becerikli kız, üc. Fakat havai... |Yahut îlk günlerde b«a öyle saıuyor idum. Meger degilmis, havaî de de Nedir ya? Sevdalı mı? O da değil. Ne oldugunu bir gün şöyle anladım: Gene Fatma ortalarda yok. Tıraş suyum tsınacak, acele ifim var, avazun çıkhgı kadar bagmyor, «Fatma!» diye tepinip duruyorum. Yok, yok. »"•*k ettim ve k m aramaga, aparjhmanın ynkan katma çıktun. Çamaşır bancı memleketlerde ne hahedersm ? Kötü kadm olur, çıkarsın. O, yainız: «Görürsün!» diyor ve artık münakaşaya da, bahse de girmtyordu. Bir buçuk seoe yanımda kaldı Para biriktirdiğini hissediyordum. Al mancayı da ana dili gibi konuşmağa başlamışh. Çünkii bir sürü parlak Al man gençleri buldu. Onlardajı para »12 ders ahyordu. Müsamahakâr tabi atim olduğu için bu ateşli ihtirasın tekâmülüae mâni olmağa kalkmadım. «Ne hali varsa gorsün!» diyor, hatta bu meraktan ne netice çıkacağını an lamak ta istiyordum. Fakat bütçem daraldı. Fatmaya bir gün yol vermeğe mecbur oldum. tki ay kadar sonra haber aldun ki bizim kız ders aldığı Alman gençlerinden birile Almanyayı boylamış. Bir sene kadar geçince Alman filimlerinde bir Türk kızının büyük muvaffakiyetler kazandıgı haberi Türk gazetelerine ka Bugünkü maçlar lktısadî programm tatbikına başlandı (Birinci sahifeden mabat) kılâp Türkiyesi, askerî zaferlerin an • cak iktısadî zaferlerle payidar olaca ğmı tam ve hakikî istiklâlin, iktısadî kuvvet ve kudrete istinat etmedikçe nazariyatta kalacağını bildiği için ikhsada büyük ebemmiyet verdi. Millî iktısat cihazının en mühim esaslanndan biri sanayidir. Saltanat devirleri, memleketi, sanayi sahasında, bütün diğer sabalardan daha geride bırakm»«;tı. Sırhmızdaki gömleği bile kendim'z yapamıyordulc Bu yüzden Umumî Harpte çif lak, aç ve sefil olmustuk. Cumhuriyet Türkiyesi, sanavisiz yaşıyamazdı. Gerçi sanayi, Hevle*>n gdrdüğü tesviklerle doğmuş, canianmış, büyümeğe başlamıştı; fakat her is gibi bu da bir prfcgram isterdi. Medenî milletlere nazaran çok geri kalmıs oldu gumuz sanayi sahasında ancak iyi düşünüLmüş ve hesaplanmış ba plân ve programla yürüyünce, önümüzdekilere yetişmek imkânı vardı. Bu plân ve program çizildi ve on dan sonra, devlet, ftuvvetlerini sefer • ber ederek memleketi sanayileştirme için çalışmağa başladı. Bu mühim ve büyük iş, devletin yaratıcı kudretile başanlacaktır. tkhsat prograrm, devletin ve ikılâ • btn hayatında bir dönüm noktasıdır ki bunun tahakkuku halinde ileri ve kur tarıcı bir adım ahlmış olacaktır. tkhsat programı, sanayi mi, ziraat mi münakaşasını da kestirip atmıs, sanayile ziraatm bir plân dairesiade birbîrmi tamamlaması gibi en üe.i bir iktısat sistemine dayanmıştır. Bu suret • le sanayi memleketrn tabiî v° ziraî membalannı ve kuvvetlermi işletea bir vasıta olacaktır. 1934 senesi, iktısat programın'n ilk tatbik senesidir. Prograıon tatbikıra memur edilen Sümer Bank, bu sene kurulması mukar.'er olan fabrikalara ait tetkiklerini bitirmiş, bunlarm esas projelerini hazırlarruş ve birkaç fabrScanm malesmi yaprrns bulunmaktadır. tkhsadî program, herşeyden evvel iiç beyazdan (un, seker, pamuklu men•ucattan) en geri kalmış olan üçüncüsünü îstihdaf etmektedir. Filvaki ithalât istatistiklerine bakmca görürüz ki sırf pamuklu mensucat için 10 senede 512 milyon liramız su gibi harice akıp gıtmıştir. Bu milyonlan memlekette bırakmak lâzundır. Bu milyonlarla memleketin pamuklannı işlemek lâzundır. Bu milyonlarla binlerce kola iş, bmlerce aileye ekmek bulmak lâzımdrr. Bu itibarla programm evvelâ pamuklu men sucata ehemmiyet vermesi, gayet doğru ve musiptir. Tabir caizse çömleği mizin istiklâlini temin edecegiz. Sümer Bank, pamuklu mensucat için dört fabrika yapmaktadn*. 1 Sovyetlerden alman makine lerle Kayseride bir iplik fabrikası ku • Her zamandan daha şen ve daha genç rulacakhr. Bu fabrikanın plânlan gelmiş ve inşaat münakasaya konulmuş oldugundan mşaata nisan iptidasmda başlanacakhr. 2 Bkırköyündeki eski ve küçiik bez fabrikasırun yerine şimdi yeni ve büyük bir fabrika inya edilmektedir. ki fabrika binasının inşaatı hayli iler lemiş olup haziran veya temmuzda işe başlıyacaktır. 3 7 Nazillide kurulacak olan büyük mensucat fabrikasuıın projeleri de hazırlanmaktadır. Bu fabrika da azamî süratle yapılacaktır. 4 Sanayi programtnm pamulku mensucat kısmını tamamlamak üzere Konya Ereğüsinde de büyük mikyas • ta bir pamuklu fabrikası tesisi takar • rür etmistir. Bu fabrikanm etütlerine ve projelerine müteallik hazırlıklar ikmal edilmek üzeredir. Bu sene bu fabrika da tesis edilerek programm Uk senesinde pamuklu sanayiinin en büyük merkezleri kurulmuş olacaktır. Pamuklu sanayiinin kurulmasile yukarıda söylediğimiz gibi, harice rrul • yonlar vermekten kurtulacağız. Fakat gerek bu sanayi, garekse, programm birinci senesinde tatbikı mukarrer bu lunan ve birkaç hafta sonra inşasına başlanacak olan ilk kâğıt fabrikası, memleketin millî müdafaası itibarile de mühim tesisathr. Bu yeni fabrikalann kayde lâyık iyilik ve faydalanndan biri de merrdekete modern tekniği getirmeleri ola • caktn*. Bu yeni fabrikalar, yeni makineler, yeni teknik usullerle çalışacak • lar, adeta bu cepheden memlekette birer nümune müessesesi olacaklardır. Yeni teknikle rasyonel çalışma bu as nn sanayünde muvaffakiyetin ilk şartıdır. Sanayi programmuı ilk kısmile Sü mer Bankın tesis edeceği fabrika'.ar sayesinde Türkiye, pek yakm bhr ati • de, Yakınşarkta modern tekniği, ras yonel çalışması ve iktısadî kabiliyetile yüksek ve ileri bir memleket olmağa namzettir. 23 Mart 1934 RADYO aksamki program J tSTANBUL: 12,30 alaturka plak neşriyatı 18 alafranga plâk neşriyatı 19 muhtellf program ve Ajans haberler 19,30 alaturka musiki neşriyatı 21,20 Ajans ve borsa haberleri 21,30 Necip Yakup Bey orkestrası. VİYANA: 18,15 konser saati: (Piyano, keman, ve şarkı) 18,05 konferanslar, havadisler20,10 hafif musiki: (Marşlar, valsler) 21,50 havadisler ve muhtelif program 22.50 Avusturya musikisl 23,50 dans plâkları. BUDAPEŞTE: 18,35 Tsigan musikisl 19,15 spor haberîeri ve bir musahabe 20,35 opera blnasmdaki temsilin n^ıli muteakiben: Tsigan orkestrası. VARŞOVA: 17.50 hafıf musiki plâklan 18,25 oda musikisl 19,05 konferans ve plâklaı 20.10 muhtellf neşriyat 21,10 musahabe muteakiben: Senfonik orkestra konaeri 23,45 dans havaları. BÜKREŞ: 18.05 orkestra konserl: (Mozart, Massenet, Strauss, Lehar, Dovorâk) 19.05 havadisler muteakiben. Orkestra devam ediyor 20.05 konferanslar, plâklar 21,05 senfonik konser 22,05 kıraat22,50 havadisler. ROMA : 17,05 Sicilyadan naklen keman ve pl yano konseri 19 dan 20,30 a kadar: havadisler ve muhtellf program muteakiben: Plâk nesriyatı 22,05 senfonik konser (Milanodan) 24,05 havadısler. LUKSEMBURG: 21,05 Holanda akşamı: (Plâk neşriyatı)21.15 orkestra 22.20 fransızca ve almanca havadisler 22,35 <Viktorya ve Hüsan> ndan parçalar 22,55 konser 23,55 gramofon 24,30 caz. I. Spor Vef a, Beşiktaş Sümer Bank, bu sene dört iplik ve pamuklu mensucat Beykoz karsılaşıyorîar fabrikasile ilk kâğıt fabrikasını kuruyor Bugün Taksim stadyomunda îs tanbulspor Vefa, Fenerbahçe stadyomunda da Beşiktaş Beykoz ta • kırnlan karşılaşacaklardır. Istan bulspor Vefa tnüsabakası, aşağı yukarı ayni derecede iki kuvvetin karşılasması olmak itibarile çok hararetü olacaktır. Vefa takımı son haftalar zarfmda, yeni bazı uzuv lann iltihakile kuvvetlenmiştir. Bu tnüsabakanın galibi bu seneki şam piyonada dördüncülüğü kazanacagı içrn maçm bu noktadan ehem • miyeti büyüktür. Beşiktaş Beykoz maçının neti ce«i, Beşiktaşın lehine bitmek lâzım gelir. Fakat futbolde bu gibi he saplara bel bağlamak hiçbir vakit doğru olamıyacağı meydandadır. Beşiktaşhlar, geçen hafta Galata saraym genç takımile bînbir müşkülât içinde berabere kalmışlardı. Busrün de Beyfeoza karşı suursuz bir oyun oynarlarsa hiç ümit edilme • dik bıV neticeye vanlmasi ihtimali de yok değildir. Beykorun tstan • bulspor karşismda, kazara, bir panige u^raması, Beykozlulann her maçta ayni akıbete ugnyacaklarına miyar addedilemez. Bugün yapılacak şımlardır: müsabakalar Taksim sahastnda Saat 12,30 da VefaKumkapı • Istanbulspor B. takımlan hakem tzzet Muhitrin Bey. Saat 14,15 te Beylerbeyi Hilâl 1 mci takımlan hakem Etnin Bey. Saat 16 da VefaKumkapı ts tanbulspor 1 inci takımlan hakem Abmet Bey. Fenerbahçe sahasında Kanı.neendj, Kaydedinz... Kiracılardan birinin çatlak aynalı dolabt duruyor, bir â*S bakayım ki Fatma aynantn karfisına geçmif... dairesmm yanmda Iriierimsi boy bir oda var. Orada kiracılardan birinin çatlak aynah dolabı duruyor. Bir de bakayım ki Fatrrta aynanm karşısma geçmif, bir elini kalçasma, öbür elini de kalbnün âstSne koymuş, başını arkaya sahvermis, cimnastik gibi birşeyler yapıyor. Kız neredesin? diye bagırdım. Bir&z benden yüz bulmuş olacak: Sırıtb, (kâfrin güzel bir agzı ve inci gibi difleri de vardtr) öteki elmi de kalçasma koydu, (ince ve kıvrak bir bel) basını sodan çıkanyormuş gibi silkeledi, (lepiska dedikleri kua ipek saçlar) gözlerini tüzdü, (taflanlar a rasmda berrak bir pmar suyu gibi mavi gözler) ıınttı, »ırttı ve birdenbire, çocuk gibi hoplıyarak: Allahaskma, dedi, iyice baksan a... Gözlerim hpkı Greta Garboya benzemiyor mu?... îlk defa bana senli benli hitap ediyordu: Kız! diye bagırdım, aklını kaçırma, hraş suyu ısınacak, acele işim var, yürü! Kolundan tutarak çektim. Kendine geldi. Akşamüstü bir tertip nasihat geçeyim dedim, işini böyle ihmal ederse bozoşacağunızı açıkça söyledim. Fa kat ondan aynlmağa pek te niyetim yoktu. Birdenbire açılarak dedi ki: Size doğrusunu söyleyim mi? Hani bir gazete sinema yıldızı müsabakası yapıyor ya... Ben ona gireceğim, >ukanda, aynanm önünde, sizden gizli role çalışıyordum. Benim dünyada biricik istediğim şey yıldız olmak... Yıldız ne demek? dedim, sen ay gibi kızsın, fakat bu sevdadan vaz geç . Boşuna kendini yonryorsım... Avrupanm, Amerikantn nice güzel kızlan Holivuda kadar giltikleri halde muvaffak olamamışlardır. Burada böyle sey hiç olmaz. Bizim Fatma oralarda değildi. Biraz daha ısrar etsem beni bırakıp gı'(me?e hazırdı. Işlermi ihmal etmemek şartile müsabakaya girmesine razı oldum. Aramızda hergün babis vardı. Ben ka zanamıyacağuıı iddia ediyordum, o, sıntarak: «Görürsün!» diyordu. Müsalbakaya girdi ve kazanamadı. Ben alaya başlamtştım. Fatmanın key fi kaçtı. Günlerce bir kere güldüğünn görmedim. Onda bu ihtirasın <ahmi nimden daha derin olduğonu anlıyorcum. Sonralan Fatma almanca ögrenmeğe kalkmaz mı? Husmî dersler abyordu. Gayesi şu: Alnıanyaya gitmek ve sinema yıldm olmak! Kız, çıldırduı mı? diyordum, ten burada muvaffak olamadın, y» • dar geldi. Orada Fatos diye şöhret almıştı. Bilhassa sarka ait filimlerde parlıyordu. Bizim gazeteler Fatmanm dehsetli para kırclıSmt ve nrensesler gibi yaşadığnu da yazdılar. Hep ç lak aynalı dolabın önünde göz süzer kenki hali gözümün onüne geliyordu. Varidahm da azalmaga başladığı için Fatmaya karşı hayranlığım artb. Beni hahrlamamasma canım sıkılıyordu. Bir mektubunu bile almamıstım. Ben de birşey yazmadım ve hep ondan bekledhn. Nihayet söyle bir mektup geldi: «îlk gözağrun! «Nasılsın? Hâlâ o nankor matbaa makinelerinden birşey mi bekliyorsun? Aptal! Müsaade et, sana bu sözü tekrar edeyim: Aptal! Vallahi de aptal • sın, billâhi de... Ora gazetelerini gö rüyorum, Hepsinde benim resimlerim, hayatım filân var... Sana sergüzeştimi yazmağa hacet yok, herkes gibi sen de bilirsin. «Şimdi boş lâf etmiyelim. Dünya nm her tarafına mektup yazmaktan uzun farasa vaktim yok. Sana bir teklifte bulunacağım: Kalemi, kâğıdı, o fotoğraf kutusu gibi karanlık, dasda • racık apartımanı bırak, Berline kalk, gel. Evvelâ bir telgraf çek, sana para göndereyim. Benim yanımda bes kâtip ve üç daktilo çabsıyor. Bunlar Av rupaya ve Amerikaya gönderdiğim mektuplan yazıyorlar. Fakat Turki • yeden de pek çok mektup ahyorum. Onlara cevap yazacak bir kâtibe de ihtiyacun var. Sen yazı makrnesini de becerirsin. Burada yaza yaza elm daha çabuk yatar. Maas: Sana mahsus ol • mak üzere ayda üç yüz lira. Kitap yazsan da orada böylesini bulamazsm. He Ie Fatoş gibi cici bir patron hiç bula maznn. Filimlerimi seyretmişsmdir. Fakat o birşey değil. Ne sekerlestim, görme! «Haydi... pasaportunu, bavulunu haznla! Nazlanma! Çabuk gel! Hizmetinden memnım olursam yılbaşlarında sana bir maaş ta ikramiye veririm. Anladm mı Nonoşum?» Selim llhami Saat 12 de Beşiktaş Beykoz B takımlan hakem Mehmet Reşat Bey. Saat 13,45 te Kasimpaşa Top • kapı 1 mci takımlan hakem Ca fer Bey. Saat 15,30 da Beşiktaş Beykoz 1 inci atkımlan ha^ecn Suphi Bey. YAKUT İRTİHAL tsianbul Seref sahastnda Saat 9 da Beylerbeyi Hilâl B takmtlan hakem Halit Galip Bey. Saat 10,15 te Vefa lstanbulspor genç takrmlan hakem Nuri Bey. . Saat 11,30 da Sümerspor • Do ğanspor 1 mci takımlan hakem Adnan Bey. Saat 13,15 te Feneryılmaz Türkgücü 1 inci takımlan hakem Sadi B. Saat 15 te Karagümrük Bakır • köy 1 inci takımlan hakem ^adi B. Sovyet fabrikalarındaki isçiler Moskovadaki teknikom müessese sile diğer Sovyet fabrikalarında staj görmek üzere Rusyaya giden talebe lerin sekiz aylık staj müddetleri de yakuıda bitecektir. Bu gençler memlekete geldikten sonra yeni kurulacak fabrikalarda usta sıfatile vazife alacak lardır. Fatih Meciz dersiamlanndan ve 8eycğlu müftülüğü müsevvidi tstanbuilu Hoca Saffet Efendi icra edilen ameli yat neticesinde irtihali daribeka eyle miştir. Cenazesl bugün saat 10 raddelerinde Cerrahpaşa hastanesinden kaldınlarak öğ!e namazı Fatih Camisin de badeleda ailesi kabristanma def • nedilecektir. Cenabı Hak gariki rah metle ailei kederdidesine sabn cemil îhsan buyursun. DaruçşafaKa takımı izm.re gidiyor Darüssafaka mektep takımı, bayramda tzmrrde üç maç yapmak üzere bugün Konya vapurile Sirkeci rıhtunmdan saat onda hareket edecektrr. Kafile 16 kişiliktir. Dariiş • safaka takımı, birinci maçı tzmir Halkevi takımı, ikinci maçı tzmir San'atler mektebi takımile yapacak, üçüncü maçı da Izmir kulüplerin den birile oynıyacaktır. 23 3 934 Rusyadaki gençterimizin mesaisi cuma £Ünü gündüz haJikında izahat vermek üzere sehri • mize gelen Şevket Turgut Bey ayni saat 14 te ve akşamı saat 21 dc zamanda Rus mütehassıslan tarafmdan yeni mensucat fabrikalan için hazırlanan bazı projeleri de beraber getir S perde miş ve bunlan Ankaraya götürerek aYazan: lâkadar makamata tevdi etmistir. Vcdat Nedira Bey Şevket Turgut Bey, yalanda tekrar Rusyaya dönecektir. ehirTı'yatrosu Utanbul Belediyesi KÖKSÜZLER Umuma MAURICE CHEVALİER En son ibdaı olan Romaya gidecek gürsşçleri davet Güreş Federasyonundan: 1934 Avrupa güreş birlnciliklerine iştt rak edecek olan takımımızın seçme müsabakalara 27 mart salı gunü saat 13 ten 14,30 a kadar devam edecektir. Tolerans bir buçuk kllodur. • • * GÜLEN PARİS filminde LEBLEBICI ^ HORHOR I,'U: : ; ^ AGA E.MUHSİN MZAT FERIHA VASPİ HAIIM FEROI MUAMMEB M E L E K Sinemasında SEYtRCtLERt KAHKAHA İLE GÜLDÜRÜYOR Punün saat 11 de tenzilâtlı fatlerfe matine S A R A Y (EsKı Glorya) s nemasında Gureş Federasjonundan: Romada yapılacak dan Avrupa güreş birinciliklerine lştirak edecek olan güreş takımımıza refakat etmek Istîyen zevatın seyahat şerait'nl anlamak lstlyenler Cağaloğlunda C. H. F. binasındaki fe derasyonlar merkezi kâtibine 25 mart akşamına kadar müracaat etmeleri bildirillr. K'brıslı sporcular Adanada Adana 22 (A.A.) Kurban Bay rammda iki maç yapmak üzere seh rimize gelmesi takarrür eden Kıbrısh Frans zca sözlü ve zengın mizansenli film kemaii muvaffakıyetle devam ediyor. 3 muazzam satha 2 defada Oynıyanlar. HARRY.BAUR HENRY KRAUSS CH. VANEL FLORELLE MAROUERITE M Ü R E N O ve saire S EFILLE R Pek yakında bir güzellik harikası Mevsimin en muazzatn eseri: VlCToR HUGO'nun şaheseri İPEICeELHAMRA L SİNEMA LACIHDA Bugün saat 11 de tenzilâtlı roatine J r Bugün T A N ^ sinemasında, muhtcşem Vıyana opereti üç hırsız yakalandı Aksaray ve Fatih civannda simdiye kadar ondan fazla evden eşya çalmakla maznun Şükrii, Cemil ve Sami ismrnde üç sabıkalı zabıta tarafından aran makta idi. Bunlar nihayet ele ve yakalanacaklan sırada geçmiş üçü polis me c Türk sporcular dün geldiler. VENi ESERLER üavacılık ve spor GUSTAV MACAR FAKİR TALEBE Oynıyanlar: Şarkı kraliçesi FRÖLICHKAMİLLA HORN JARMİLA NOVOTNA Genç komik FRITZ SC .ULZ llâveten Fox Jornal Tel. 43374 Havacılık ve Spor mecmuasının 115 inci. sayısı çıkmıştır. Bu sayıda Mısırda yapılan beynelmüel hava musabakalannm tafsilât ve resimlerl spor haberlerl vardır. ve son haftaların J Uun gece yer bulamadık'anndan dönen müşterilerhe beyanı ıuzar eder ve iraesine başladığı fransızca sözlü ve şırkıb, renkli mujzzam bir şaheser olan: murlanna silah ta çekmişlerse de Urdir. Sine Jurna! çıktı Fransızca Sine Jurnal isımlı f lım mecmuasının 11 inci sayısı çok guzel resım ve yaalarla çıknuştır. de istintak hâkimliğine teslim edilmis Fay VVray • Lionel Atwill Glenda Farre! filmini bugün mutlaka görmelenni hararetle tavsive evier. umyalar Müzesi Sinema san'atının bir harikasıdır!... Bugün saat 11 de tenzilâtlı matine